“Elbirliği” tabiri birkaç olası anlama sahiptir. Bunlardan biri görüş alışverişi ya da açık fikirli olma üzerinde odaklanır.
Bu tabirin diğer anlamı ise (pozitif ya da negatif anlamda) uzlaşma sözcüğü ile hemen hemen eş anlamlıdır. Bu her iki anlam da marina tasarımı ya da iyileştirme (retrofit) sürecinde oldukça önemli bir anlama sahiptir.
Benim daha önce, yeni bir tesis için ya da mevcut bir tesisin yenilenmesi, onarımı ya da genişletilmesi için yeni bir projeye girişilirken, kişinin kendi vizyon ve arzuları üzerinde enine boyuna düşünmesinin en iyi yol olduğunu söylediğimi mutlaka duymuşsunuzdur.
Bu sözler, kısmen, teknelerin nasıl değiştiği, teknecilerin nasıl değiştiği ve siz ya da bölgenizin hangi tip tekneleri cezbetmeye ya da muhafaza etmeye muvaffak olamadığınız dahil olmak üzere, sektörde ve/veya bölgenizde ve tesisimizde son bir kaç yıldır neler olup bittiğini uzun ve dikkatli bir şekilde incelemek anlamına gelir. Buna;
başkalarının yapıp da sizin anlamlı olduğunu düşündüğünüz şeylerin neler olduğunu da ilave edebilirsiniz. Ne gibi şeyler iyi işlememiş ve yolunda gitmemiştir? Bu gibi konular ve diğer konular üzerine düşünüp taşınmak, kişininvizyonunu uygulama için daha anlamlı ve hedefe yönelik yaklaşım sağlayacak bir şekilde bilemeye yardımcı olur. Ayrıca, uygulama için bir zaman çizelgesi içinde dikkatli bir şekilde düşünmek ve izinler, hükümet gereklilikleri ve müteahhit ve tedarikte gecikmeler gibi hususlar dahil olmak üzere planlandığı kadar düzgün gitmeyebilecek bazı şeyler için ekstra bir zaman ayırmak da gerekebilir.
Vizyonunuzu bir kere tanımladığınız zaman, bu projeler üzerine fikir yürütmek için birkaç yol vardır; maliyet ne olursa olsun vizyona bağlı kalmak, işleri bütçe çerçevesinde ya da bu ikisinin bir kombinasyonuna dayalı olarak
yürütmek. Muhtemelen bildiğiniz gibi birçok proje, sonunda, bu kombinasyon şeklinde yürütülür ve bu çerçevede uzlaşma süreçleri yoğun olarak gündeme gelir.
BÜTÇE İÇİN GEREKLİ PLANLAMANIN YAPILMASI GEREKİR
Birçok projenin her şeyin en iyisini öngören bir vizyon ile başlamasına karşılık bütçe konuları proje sırasında devreye girer ve bu durum eğer gerekli planlama yapılmamışsa, kişinin vizyonunun özünü gerçekleştirmesini önemli ölçüde tehlikeye düşürebilir.
Geçmişte tam projenin ortasında mali kaynakların ciddi bir kaygı konusu haline gelmesi nedeniyle ciddi ölçüde tehlikeye düşen birçok projeler görmüştük. Katı bütçe sınırları dahilinde yürütülen projelerde aynı etkiye sahip olabilir.
İyi niyetli olmakla birlikte, inşaat bilgisinden yoksun bir mali kontrolörün projeye dahil olduğu ve daha az pahalı bir ürün ya da müteahhit vs.
kullanmak sureti ile paradan tasarruf edilebileceğinin düşünüldüğü ve ancak bunun sonucunda daha düşük bir kalite elde edildiği ve dolayısıyla devamında müteakip tavizlere neden olduğu, sonunda da projeyi motive eden vizyondan çok uzak bir sonuç ortaya çıktığının çok sayıda örneğini biliyoruz.
Karşımıza çıkan en kötü ün salmış örneklerden biri de bir projenin, tarakla çıkarılmış malzeme kullanmak suretiyle yüksek arazi yarattığı ve genişlettiği durumlardır (bu süreç arazi ıslahı olarak adlandırılır). Tasarım genişletilecek yüksek araziden oldukça uzak bir mesafede bulunan tarama malzemesinin kullanılmasını gerektiriyordu. Bunun üzerine projenin başına, projenin yüksek arazi genişletme bölümünün tam önünden malzeme almak suretiyle arazi ıslah maliyetinde %60’ı aşan bir tasarruf sağlayabileceğine inanan, finans ağırlıklı düşünen bir yönetici getirildi.
Ancak arazinin jeolojik yapısı hiç dikkate alınmamıştı ve o malzemenin tortu bileşimi hedefleneninkinden çok daha farklıydı. Bunun sonucu olarak yapılar yeni arazi üzerine konulduğu zaman hem arazi, hem de yeni yapılar batmaya başladı ve bu sorunların çözümü için gerekli olan maliyet artışı başlangıçta bütçede belirlenen maliyetin çok daha üzerindeydi. Gerçekçi bir bütçeden hareket ederek vizyona dayalı olarak dikkatli bir planlama ve düşünme, arzu edilen neticeyi elde etmek bakımından kritik bir öneme sahiptir. Bununla birlikte kaynaklar ve bunun yanında geri dönüş oranları açısından dikkate alınması gereken gerçekçi ekonomik senaryolar mevcuttur. Bunun yanında, bütçeye bağlı kararların çeşitli sebep ve etkilerinin de dikkate alınması gerekir. Ve maliyet unsuruna bakarken başlangıçtaki fiyat etiketinin ötesinde uygulama ve bakım maliyetlerine de bakılması kesinlikle gereklidir.
Yalnızca başlangıç maliyetlerine dayalı olarak karar verildiği çok sık görülen bir durumdur. Farklı müteahhitlerin yapabileceği teslimatlar ve ürünler için bunların uygulamaya konulması ve bakımının sağlanmasının maliyeti ve başlangıç satın alma maliyetleri açısından farklılıklar mevcuttur.
Bir tesis sahibi ve yöneticisi ile onların istedikleri ekonomik ömründen uzun bir süre kullanılabilir olarak kalan şamandıra sistemini tümüyle değiştirmeye yönelik proje üzerinde birlikte çalışırken, bir program üzerinde anlaşmaya varıldı. Bunun üzerine önce bir dizi spesifikasyonlar dikkatli bir şekilde oluşturuldu ve ardından çok sayıda ürün gözden geçirilip karşılaştırıldı.
Bu inceleme ve karşılaştırma yalnızca başlangıç maliyetine değil onun ötesinde uygulamanın maliyeti ve kolaylığı, ürünlerin uzun ömürlülüğü, zaman içerisinde görünümleri ve yapısal bütünlüklerinin ne gibi değişikliklerden
DENİZ TİCARETİ / MART 2021 115
geçtiği, geçmişte maruz kaldıkları arızalar ve bunun yanında onarımların ve gelecekteki iyileştirmelerinin maliyetleri gibi faktörleri de içermiştir. Bu sürecin sonucunda başlangıçtaki düşünceleri ile karşılaştırıldığında, net ve açık olarak daha farklı bir sonuca varılmıştır.
MARİNALARDA MEKANIN
KULLANIMINI MAKSİMUM SEVİYEYE ÇIKARMALIYIZ
Kızak düzenlerini yeniden planlarken, elbette yalnızca mevcut filo üzerinde değil, aynı zamanda trendler, esneklik ve mevcut düzene sığmayan tekneleri yerleştirme kabiliyeti üzerinde de düşünmek gerekir. Marinalar sınırlı bir kaplama alanına sahiptir.
Mekanın kullanımını maksimum noktaya çıkarmayı hedefleyen çeşitli yaklaşımların incelenmesi zorunludur.
Daha büyük tekneler küçük teknelere kıyasla daha derin sulara ve daha geniş bir dönme yarıçapına ihtiyaç duyarlar.
Ne kadar fazla geniş tekne bulunursa, aynı alana yerleştirilebilecek toplam tekne sayısı da o kadar daha az olur.
Ancak daha büyük tekneler için daha yüksek fiyatlar söz konusu olacağından, farklı alternatifler için net geri dönüş oranının incelenmesi gerekir. Dönüş alanları için daha geniş seyrüsefer kanallarından yararlanmak, su içi alanların verimli bir şekilde kullanımını azami seviyeye çıkarmayı hedefleyen yaklaşımlardan yalnızca birisidir. Daha az sayıda parmak veya iskele kızak tertibatını kabul ederek, özellikle geçici bir piyasa için çoğu zaman en azından bir tane uzun bir havuzun kullanılması, farklı ebatlardaki teknelerin sığdırılması sorununu halledecek iyi bir cevap olabilir. Farklı yerleşim şeması ve boyut uydurma karışımlarına bakılması, çoğu zaman başlangıçta düşünülenden çok daha fazla esneklik sağlayan, uygun maliyetli ve kapsayıcı bir tasarım ile sonuçlanan çok denemeye değer bir uygulamadır. İhtiyaç duyulduğunu bildiğimiz diğer bir proje, yeni bir bölme perdesinin inşa edilmesiydi. Belirli çelik levhalar ve uzunlukları ile uygun mühendislik etüdleri gerçekleştirilmişti.
Tesis paradan tasarruf sağlamak için
daha ince bir kalınlığa sahip ve daha kısa olan, daha düşük kalitede bir levha ile yoluna devam etmeye karar vermişti.
Kıyı çizgisinin artık bir bölme perdesine sahip olmasına ve birçoklarına bölme perdesinin aynı görünmesine karşılık, bu bölme perdesinin uzun ömürlülüğü, yapısal istikrarı ve bunun yanında bitişik yüksek arazi alanını araba parkı olarak ya da tekne depolama amacı ile kullanma kabiliyeti ciddi ölçüde tehlikeye düşmüş olur. Bu değişikliği yapmaya değmiş midir? Muhtemelen hayır. Zor seçimlerin elbette yapılması gereken zamanlar olabileceğini anlıyorum. Ancak şunu da belirteyim ki, bu seçimler çoğu zaman, sonuçlarını daha iyi anlamaksızın yapılmaktadır.
Bir proje için planlama yaparken dikkate alınması gereken en önemli faktörlerden biri, tasarım ve tasarım bileşenlerinin işlevselliğidir. Bunun basit bir örneği havuzlama tesisi emniyet merdivenidir.
Bu merdivenin işlevi, suya düşen bir kişinin sudan çıkmak için süratli ve emniyetli bir şekilde bir merdivene erişim imkânına sahip olmasıdır. Çok sayıda farklı merdiven tertibatları vardır ve her projede olduğu gibi bunların her birinin kendine özgü avantajları ve dezavantajları bulunmaktadır. Bazı merdivenler sabittir ve her zaman suda bulunan basamakları mevcuttur; bazıları ise su içine kaymak için merdiveni serbest bırakan mandal ya da maşalara sahiptir; bazılarında havuzun tepesinde basamaklar mevcut olup bunlar su içine doğru sallanır. Bazılarında ise en alttaki basamağa bağlanmış ve basamakları, kullanılmadığı zaman su dışında tutan ancak basamakların basit bir aşağıya çekme hareketi ile su içine batmasına olanak sağlayan bir yüzdürme tertibatı mevcuttur. Tüm bu düzeneklerin hedefi ortaktır, ancak yaklaşımları ve işlevsellikleri büyük ölçüde farklılık gösterir. Bizim için üstesinden gelinmesi gereken zorluk, kişinin sıkıntı ya da panik halinde olduğu acil durumlarda merdivenin kolay ve emniyetli bir şekilde kullanılabilmesidir. Her zaman su içinde bulunmakla birlikte kolayca erişilebilen merdiven basamakları, tipik olarak deniz
yosunu ve kabuklu deniz hayvanı gibi basamaklara yapışarak onları kaygan ve/veya kullanıldıkları zaman potansiyel olarak insan vücudunda kesiklere sebep olabilecek kirli organizmalara sahip olacaktır. Kabuklu deniz hayvanı ile kabuk bağlamış bu merdivenlerin biri üzerinde bir ya da iki kez başparmağımı kestiğimi biliyorum. Bu dünyanın sonu muydu? Elbette hayır, ama çok eğlenceli bir şey olduğu da söylenemezdi. Bir pim ya da mandalı serbest bırakmanız gereken durumlarda açık ve net bir şekilde düşünmeli ve harekete geçmek için zaman ayırmalısınız. Bu gereklilik de, acil durumlarda işlevselliği tehlikeye düşüren bir faktördür. Diğer yandan yüzdürme tertibatı en dipteki basamağa takılı olan ve bir parmak ile ve belki de bir yarasız başparmak ile aşağıya çekilebilecek merdivenler de vardır. Tahmin edebileceğiniz gibi bu son yüzdürme merdiven, özellikle acil durumlarda en işlevsel olduğuna inandığımız merdivendir. Bunu denemeye değer mi? Evet… Bu tip merdiveni, işlevini yapısal olarak daha iyi yerine getirdiği için değil, aynı zamanda müşterinize böyle bir merdiveni tekneye dahil etmek suretiyle artan maliyete kıyasla daha denemeye değer olduğu yolunda bir mesaj göndermiş olduğunuz için denemelisiniz. Kenny Rogers'ın şöyle sözleri olan eski bir şarkısı vardı: "Onları ne zaman tutacağını/ ne zaman bırakacağını bilmen lazım/ ...
hayattakalmanın sırrı/ onları ne zaman atman ve ne zaman saklaman gerektiğini bilmektir". Dengeyi bulmanın her zaman kolay olmadığını biliyorum. Ancak sizin denge noktasına ulaşmanıza yardımcı olmak için biraz karşılıklı elbirliği etmenin ve uzlaşmanın yararlı olacağını da biliyorum!
Dan Natchez, dünya çapında marina tasarımı ve marina dinlenme tesisi konularında uzmanlaşmış, önde gelen uluslararası çevresel kıyı tasarım danışmanlığı şirketi olan DANIEL S. NATCHEZ and ASSOCIATES Inc. Şirketinin başkanıdır.Yorum ve sorularınızı 914/698-5678 numaralı telefon, 914/698-7321 numaralı faks ya da dan.n@dsnainc.come-posta adresi üzerinden kendisine iletebilirsiniz.
Mevcut durumda siparişi verilmiş olan 60,3 milyar ABD doları değerindeki 104 adet Kruvaziyer (Cruise) Gemisi, küresel gemi inşa sipariş envanterinin
%34'ünü oluşturmaktadır. 2014 ve 2018 yılları arasında gemi inşa siparişlerinde yaşanan canlılık, Kruvaziyer şirketlerinin giderek artan seyahat talebini karşılama telaşının sonucuydu. Ama şimdi COVID-19
sebebiyle getirilen kısıtlamalar
nedeniyle bugünlerde tarihin en düşük seviyelerine gerilemiş bir talep...
Aşağıdaki grafik, yıllar itibariyle
teslim edilen ve karaya çekilen kruvaziyer gemilerinin sayısı ile 2010-2028 yılları arasındaki toplam filo büyüklüğünü göstermektedir.
"Tahmini" filo büyüklüğü, ilave hiçbir geminin karaya çekilmeyeceği
varsayılarak, mevcut siparişler ışığında belirlenmiştir. Bir tarafta Kruvaziyer şirketleri ve tersaneler COVID-19'un piyasa üzerindeki etkilerini azaltmaya çalışırken, diğer taraftan siparişler ciddi ölçüde yavaşladı ve gecikmeler gündeme gelmeye başladı. Bu durum, bu yıl teslim edilmesi planlanan 22 Kruvaziyer gemisinden sadece 14'ünün teslimiyle sonuçlandı.
Dok maliyetlerinden tasarruf etmek ve yeni teslimatlar için gerekli nakit akışını sağlamak için büyük ölçekli operatörler daha yaşlı ve nispeten verimsiz gemilerini hurdaya çıkarma yolunu seçtiler. 2020 yılında, uzun yıllardır ilk kez, karaya çekilen gemiler ile yeni gemiler arasındaki denge giderek daha uyumlu hale geldi.
Önümüzdeki dönemde, Kruvaziyer şirketleri ve gemi inşa şirketleri, talepte bir artış görmeden piyasa arzını artırmama konusunda dikkatli olmalıdır. 2028 yılına kadar filo büyüklüğünün, 925.000'den fazla yolcuya hizmet verecek şekilde %28 oranında artması bekleniyor.
Görüldüğü kadarıyla 2021, toplam 13,6 milyar dolar değerinde 31 geminin teslimiyle rekor kırılan bir yıl olacak. Sektörün toparlanması için talebin hızlı ve istikrarlı bir şekilde artması oldukça önemlidir; aksi takdirde, işleri dengelemek için daha fazla gecikme ve karaya çekilecek daha fazla gemi görebiliriz.
COVID-19 aşısının Kruvaziyer
sektörünü önceki olumlu yörüngesine geri döndürecek bir katalizör olmasını umuyoruz. Büyük ölçekli Kruvaziyer şirketleri hisse fiyatlarının geçen Nisan ayındaki seviyelerini neredeyse ikiye katlamasıyla borsada bunu şimdiden görmeye başladık.
Guy Cooper – VesselsValue Kargo Analisti
DENİZ TİCARETİ / MART 2021 117