Maliyet Sakınma

Bu kategoride tahmin edilen ve bütçeye konulan ancak harcanmayan bir maliyet kaleminin başka yere aktarılması veya bütçeden çıkarılması sonucu oluşacak değişimi incelenmektedir. Tahmin edilen bütçe içerisinde yer alan giderler arasında maliyet kalemlerinden sakınırken önemli olan sakınmanın, verime veya elde edilecek geliri etkilememesidir. Bu sebeple harcama kalemlerinde yapılacak sakınmalar, direk veya dolaylı olarak verimi veya geliri etkiliyorsa o sakınmadan vazgeçilmesi gereklidir.

7.3.1.1. Buğday Ürününde Maliyetten Sakınma

Buğday ürünü üretim maliyetleri arasında 1.Grup olan Toprak Đşleme ve Bakım giderlerinden derin sürüm, ekim- gübreleme giderlerinin maliyetinden sakınılması durumunda buğday yeknesak çıkmayabilir, çıkış az olabilir ve verimde düşüş olabilir. Bu giderler doğrudan verimi ve buna bağlı olarak geliri etkileyeceği için maliyetten sakınma gibi bir durum söz konusu değildir.

2. Grup olan Bakım Đşleri giderlerinden gübreleme ve ilaçlama giderlerinin maliyetinden sakınılması durumunda buğday çıkış sonrası ihtiyacı olan yeterli besin maddesini bulamaz, yetişme süresince hastalık ve zararlılara karşı korumasız kalır ve buna bağlı olarak verim direk etkilenir. Bu sebeple gübreleme ve ilaçlama maliyet kalemlerinden maliyetten sakınma gibi bir durum söz konusu değildir

4.Grup olan Çeşitli Girdiler giderlerinden tohum, gübre ve ilaçlama giderlerinin maliyetinden sakınması durumunda başak teşekkülü zayıf olur, dane bağlama az olur, hava şartlarından dolayı hastalık ve zararlıların zararı artar ve istenilen verim elde edilemez. Bu sebeple çeşitli girdiler içerisinde olan tohum, gübreleme ve ilaçlama maliyet kalemlerinden maliyetten sakınılması mümkün değildir.

3.Grup olan Hasat Đşleri giderlerinden hasat kaleminin giderinden sakınılması mümkün değildir. Yetiştirdiğimiz ürünü tarladan kaldırarak gelir edilmesi gereklidir. Yalnız yetiştirdiğimiz ürünü tarlada alıcıya satılması durumunda veya pazara yakın bir tarlada ürün yetiştirilmesi durumunda aynı grup içerisinde olan taşıma ve balyama

maliyetlerinden sakınılması mümkündür. Ayrıca elde edilecek balyaların satılması durumunda da gelir kalemlerinde bir artış söz konusudur.

5.Grup içerisinde olan Ortak Giderler maliyet kalemlerinden sadece arazi kirası giderinden tarla sahibi ile değişik şekilde anlaşılarak maliyetinden sakınabilinir. Bu anlaşma şekilleri devletçe verilen desteklemeleri tarla sahibinin alması, üründen belli bir pay verilmesi, arazi değiş tokuşu ve alet ekipman yardımı gibi uygulamalardır.

Sonuç olarak maliyetten sakınmada; maliyet girdilerinden taşıma, balyalama ve arazi kirası giderlerinin maliyetlerinin başka yere aktarılması veya bütçeden çıkarılması sonucu dekara buğday ürünü maliyeti 129,76 YTL’ den 85.75 YTL’ ye düşecek ve maliyetteki değişim oranı %33.91 gibi önemli bir rakam olacaktır.

7.3.1.2. Çeltik Ürününde Maliyetten Sakınma

Çeltik ürünü üretim maliyetleri arasında 2. Grup olan Bakım Đşleri giderlerinden gübreleme ve ilaçlama giderlerinin maliyetinden sakınılması durumunda çeltik ürünü suda yetişmesi sebebiyle çıkış sonrası ihtiyacı olan yeterli besin maddesini bulamaz, yetişme süresince hastalık ve zararlılara karşı korumasız kalır ve buna bağlı olarak verim direk etkilenir. Bu sebeple gübreleme ve ilaçlama maliyet kalemlerinden maliyetten sakınma gibi bir durum söz konusu değildir.

3.Grup olan Hasat Đşleri giderlerinden hasat, taşıma ve kurutma kaleminin giderinden sakınılması mümkün değildir. Yetiştirilen ürün tarladan hasat edilmeli, taşınmalı ve uygun rutubete gelinceye kadar kurutulmalıdır. Çeltik ürünü uygun koşullar altında hasat edip depoda muhafaza etmek için rutubetini muhakkak düşürülmesi gereklidir. Bu sebeple hasat, taşıma ve kurutma maliyet kalemlerinden maliyetten sakınma gibi bir durum söz konusu değildir

4.Grup olan Çeşitli Girdiler giderlerinden tohum, gübre ve ilaçlama giderlerinin maliyetinden sakınılması durumunda başaklar dane doldurmaz, döllenme zayıf olur, hava şartlarından dolayı hastalık ve zararlıların zararı artar ve istenilen verim elde

edilemez. Bu sebeple çeşitli girdiler içerisinde olan tohum, gübreleme ve ilaçlama maliyet kalemlerinden maliyetten sakınılması mümkün değildir.

1.Grup olan Toprak Đşleme ve Bakım giderlerinden sürüm, düzleme, ekim- gübreleme giderlerinin maliyetinden sakınılması durumunda çeltik yeknesak çıkmayabilir, çıkış az olabilir, çeltik eğimi fazla olan noktaya toplanabilir ve verimde düşüş olabilir. Bu giderler arasında olan üçleme maliyet kalemi giderinden doğru tohum kullanımı, ekimin düzgün yapılması ve tesviyenin düzgün yapılması durumunda maliyetten sakınabilinir.

5.Grup içerisinde olan Ortak Giderler maliyet kalemlerinden sadece arazi kirası giderinden tarla sahibi ile değişik şekilde anlaşılarak maliyetinden sakınabilinir.. Bu anlaşma şekilleri devletçe verilen desteklemeleri tarla sahibinin alması, üründen belli bir pay verilmesi, arazi değiş tokuşu ve alet ekipman yardımı gibi uygulamalardır.

Sonuç olarak maliyetten sakınmada; maliyet girdilerinden üçleme ve arazi kirası giderlerinin maliyetlerinin başka yere aktarılması veya bütçeden çıkarılması sonucu dekara çeltik ürünü maliyeti 344,09 YTL’ den 220.59 YTL’ ye düşecek ve maliyetteki değişim oranı %35.89 gibi önemli bir rakam olacaktır.

7.3.1.3. Ayçiçeği Ürününde Maliyetten Sakınma

Ayçiçeği ürünü üretim maliyetleri arasında 1.Grup olan Toprak Đşleme ve Bakım giderlerinden sürüm, ikileme ve ekim- gübreleme giderlerinin maliyetinden sakınılması durumunda ayçiçeği yeknesak çıkmayabilir, çıkış az olabilir, kaymak tabakası oluştuğu için çıkış düzgün olmaz, çok sık bitki çıkabilir ve verimde düşüş olabilir. Bu giderler doğrudan verimi ve buna bağlı olarak geliri etkileyeceği için maliyetten sakınma gibi bir durum söz konusu değildir.

2. Grup olan Bakım Đşleri giderlerinden gübreleme ve ilaçlama giderlerinin maliyetinden sakınılması durumunda buğday çıkış sonrası ihtiyacı olan yeterli besin maddesini bulamaz, yetişme süresince hastalık ve zararlılara karşı korumasız kalır ve buna bağlı olarak verim direk etkilenir. En önemli zararlısı olan orabanja karşı

korumasız kalır. Bu sebeple gübreleme ve ilaçlama maliyet kalemlerinden maliyetten sakınma gibi bir durum söz konusu değildir

4.Grup olan Çeşitli Girdiler giderlerinden tohum, gübre ve ilaçlama giderlerinin maliyetinden sakınılması durumunda tabla teşekkülü zayıf olur, tabla doldurmaz, hava

şartlarından dolayı hastalık ve zararlıların zararı artar ve istenilen verim elde edilemez. Bu sebeple çeşitli girdiler içerisinde olan tohum, gübreleme ve ilaçlama maliyet kalemlerinden maliyetten sakınılması mümkün değildir.

3.Grup olan Hasat Đşleri giderlerinden hasat kaleminin giderinden sakınılması mümkün değildir. Yetiştirdiğimiz ürünü tarladan kaldırarak gelir edilmesi gereklidir. Yalnız yetiştirilen ürünü tarlada alıcıya satılması durumunda aynı grup içerisinde olan balyama maliyetlerinden sakınılması mümkündür.

5.Grup içerisinde olan Ortak Giderler maliyet kalemlerinden sadece arazi kirası giderinden tarla sahibi ile değişik şekilde anlaşılarak maliyetinden sakınabilinir. Bu anlaşma şekilleri devletçe verilen desteklemeleri tarla sahibinin alması, üründen belli bir pay verilmesi, arazi değiş tokuşu ve alet ekipman yardımı gibi uygulamalardır.

Sonuç olarak maliyetten sakınmada; maliyet girdilerinden balyalama ve arazi kirası giderlerinin maliyetlerinin başka yere aktarılması veya bütçeden çıkarılması sonucu dekara ayçiçeği ürünü maliyeti 144,88 YTL’ den 103,47 YTL’ ye düşecek ve maliyetteki değişim oranı %28,58 gibi önemli bir rakam olacaktır.

Genel bir değerlendirme yapıldığında buğday, çeltik ve ayçiçeği ürünlerinin üretimi esnasında üretim için yapılacak harcamalar belli kalemler ışığı altında tahmini olarak ele alınır. Bu tahminler ürünlerin yetiştirilme şekillerine ve ürünlerin biyolojik yapılarına göre değişir. Bu sebeple maliyet kalemleri içerisinde tahmin edilen ve bütçeye konulan ancak harcanmayan bir maliyet kaleminin başka yere aktarılması veya bütçeden çıkarılması sonucu oluşacak değişimi incelerken, ürünlerin yetiştirilme şekillerine ve ürünlerin biyolojik yapılarına dikkat edilmesi gereklidir. Maliyet kalemlerinden sakınırken önemli olan sakınmanın, verime veya elde edilecek geliri etkilememesidir.