5. HZ PEYGAMBER (SAV)’İN OLMASI MUHTEMEL SUÇLARA KARŞI EMRETTİĞİ CEZALAR
5.8. Mahremi İle Zina Eden Kimsenin Cezası
K işinin m ahrem inin kim ler olduğu hususunda bilgi veren K u r’ân-ı K erîm 170 ayette zikredilen kişileri evlenm e hususunda haram kabul etmiştir. Bu durum da kişiye haram olan kim selerle yapılan bazı davranışlar belli hukukî sonuçlar doğurm uştur. Bu hususta A llah rasûlü (s.a.v)’in konu ile ilgili b ir hadisini burada nakletm ek yerinde olacaktır: A bdullah b. A bbas kanalıyla gelen b ir hadiste Hz. Peygam ber (s.a.v): “M ahrem i olan kadınla zina edeni katlediniz.” buyurm uştur. 171N itekim M anzûr b. Zebbân isim li bir şahsın babası öldükten sonra babasının eşi olan M elîke (M üleyke) bnt. H ârice ile evlenm esi üzerine hakkında Hz. Peygam ber tarafından ölüm em rinin verildiğine dair rivayetlerin mevcudiyeti bu durum aörnek gösterilebilir. M anzûr b. Z ebbân’ın akıbeti hakkında farklı rivayetler bulunm aktadır: Bazı rivayetlere göre İslâm ’ın yasakladığı bu evliliği gerçekleştiren kişiye Hz. Peygam ber (s.a.v) tarafından öldürülm e emri verilm iştir. A ncak konusu geçen kişinin M anzûr olm adığı, Hz. Peygam ber (s.a.v)’in aynı suçu işleyen farklı bir kişiye ölüm em rinin verildiği belirtilm iştir. M anzûr’un ise Hz. Ö m er’in hilafetine kadar yaşadığını ve onun tarafından cezalandırıldığına dair rivayetler m evcuttur.172
N etice olarak bu kişi M anzûr b. Zebbân ya da ismi kaynaklarda zikredilm eyen bir şahıs olsun m ahrem i ile evlenen bu kişiler hakkında gerek Hz. Peygam ber (s.a.v) gerekse Hz. Ö m er tarafından ölüm emri verilm iştir.173
170 Nûr, 24/31.
171 İbn Mâce, “Hudûd”, 13 (2564); Tirmizî, “Hudûd” 29 (1462).
172 Aktürk, Hz. Peygamber Döneminde Öldürülmesi Emredilenler ve Öldürülme Nedenleri, 161. 173 Aktürk, Hz. Peygamber Döneminde Öldürülmesi Emredilenler ve Öldürülme Nedenleri, 164.
SONUÇ
İslam hukuk sistem inde en güzel şekilde yaratılan, eşref-i m ahlûkat olan insanoğlunun hakları her durum da güvence altına alınmış, yaşam ının her safhası ilâhî inceliklerle dizayn edilm iştir.B u çerçevede insanın can, mal, nesil, din ve akıl güvenliğinin sağlanm ası hedeflenm iştir. B ireyin A llah’a, kendine, çevresine karşı nasıl davranm ası gerektiği gönderilen peygam berler ve ilâhî kitaplar aracılığıyla belirlenm iştir. Bu em irler doğrultusunda hareket eden kim selere karşılığında iki dünya saadeti vaat edilmiş; bu ilâhî buyruklara uym ayanlar ise dünyada bazı yaptırım larla karşı karşıya bırakılm ıştır. D olayısıyla bu yaptırım larla toplum huzuru, kişi hak ve hürriyetlerinin güvencesi hedeflenm iştir. K u r’ân ’ın en iyi açıklayıcısı, ilk m uhatabı, K u r’ân ahlakıyla ahlaklanan Hz. Peygam ber, yüce A llah’ın em irlerini risâlet görevi süresince titiz bir şekilde uygulam ış; asr-ı saadet toplum u gibi örnek teşkil eden bir toplum m odelini üm m etine bırakm ıştır.
Asr-ı saadet gibi bir toplum un inşası insanlığın kurtuluş rehberi K u r’ân-ı K erim ’in em irlerine titizlikle uyulm ası ile m üm kün olmuştur. Toplum da fitne çıkararak, huzuru bozan, insan onurunu zedeleyen, bireylerin m alına zarar veren veya çeşitli hatalar işleyen, suça karışan kişiler ilâhî em rin gereği olarak Hz. Peygam ber tarafından cezalandırılm ışlardır. V ahiy ile A llah tarafından hakkında herhangi bir buyruk verilm eyen konu ve durum larda ise hevâ ve hevesinden konuşm ayan, ilâhi zırhla çevrili, dinin ikinci kaynağı Hz. P eygam ber’in sünnet-i seniyyesi devreye girm iştir. Bu bağlam da K u r’ân-ı K erîm ’de hakkında nasıl bir yaptırım uygulanacağının belirtilm ediğihususlarda bir devlet başkanı olan R âsûlü Ekrem (s.a.v), cezâ-i m üeyyide uygulam ıştır. M edine’ye hicretten sonra tem elleri atılan İslâm toplum yapısının başında yer alan Hz. Peygam ber, cahiliye dönem inin aksine toplum da huzursuzluk çıkaran kişi veya kişileri devlet eli ile cezalandırm a yoluna gitmiştir. Cahiliye dönem inde m evcut bir otoritenin olm aması toplum un başına buyruk hareket etm esine yol açm ıştır. A sabiyet kavram ının hâkim olduğu bu dönem de herkes bulunduğu kabileyi her durum da haklı bulm uş, bunun savunmasını yapm ıştır. K abilelerini m üdafa adına her türlü cezayı kendilerine m eşru görmüşlerdir. Bu durum da kabileler arası çatışm aların, kan davalarının dolayısıyla toplum huzursuzluğunun oluşm asında etkili olmuştur. D evlet başkanı sıfatı ile yaşadığı toplum dan sorum lu olan Hz. Peygam ber; toplum refahı, sekîneti için bazı yaptırım lar uygulam a yoluna gitmiştir.
Ç alışm am ızda Hz. Peygam ber (s.av)’in hem M edine toplum unda M üslüm an veya gayri M üslim lere; hem de İslâm beldesi olup, küfrün, şirkin tam am en silindiği M ekke’de uyguladığı cezaları inceledik. Bu araştırm aları yaparken Hz. P eygam ber’in ‘alem lere rahm et bir peygam ber’ olduğunu; ancak gerekli durum larda onun b ir devlet yöneticisi ve toplum ıslahçısı olarakgerektiğinde suçluları cezalandırdığını tesbit ettik. Bunları gerçekleştirirken bir an olsun hak ve adaletten ayrılm adığını; en sevdikleri, yakınları olsa bile gereken cezaları ona uygulayacağını ifade etmiştir. Hz. Peygam ber (s.a.v)’e olan m uhabbet ve hürm etten ötürü ona yalnızca rahm et peygam beri olduğu penceresinden bakanlar da farklı olarak A llah rasûlünün, A llah’ın ayetlerini titizlikle yerine getirdiği gibi hak edenlere gerekli cezaları da veren b ir peygam ber olduğunu söylem em iz yerinde olacaktır. Savaş ahlakı olarak kadınlar ve çocuklara zarar gelm em esini em reden Hz. Peygam ber, toplum huzurunu bozan bazı kadınların cezalandırılm asını da emretmiştir. Elbette ki o, tebliğinde affetme yolunu her zam an ilke edinmiş, nefsi ile hareket etmemiş, insanlara her daim m erham et etmiştir. A ncak hatalı davranışlarında ısrarcı olan, küfür, bozgunculuk üzere haddi aşan kim seleri de cezalandırm aktan geri durm ayarak herkese hak ettiği m uam eleyi uygulam ıştır. Onun bu uygulam aları daha önce de ifade etiğim iz üzere hevâsından, nefsi için uyguladığı cezalar değil; bilakis eşref-i m ahlûkatı ve onun oluşturduğu toplum da huzuru sağlam ak adına olmuştur.
A llah tarafından her çağ, her toplum için yasaklanan hırsızlık, zina, iffetli kim selere iftira gibi davranışları yapanları Hz. Peygam ber (s.a.v) cezalandırm ıştır. M alın korunm asını hedefleyen İslâm, hırsızlık yapan Fatım a bnt. Esved ve Safvân b. Ü m eyye’nin ridasını çalan, ismi kaynaklarda zikredilm em iş bir kişiye had uygulayarak el kesm e cezası verm iştir. İnsan onur ve şerefine zarar gelm esini istem eyenK ur’ân, iffetli kadınlara zina isnadında bulunanların cezalandırılm asını em retmiştir. Hz. Peygam ber (s.a.v) bu tür suçları işleyenlere K u r’ân ’da em redilen haddi uygulam ıştır. M ü ’m inlerin annesi Hz. Â işe (r.a) annem ize iftira atan ve bu iftiraya sebebiyet veren kim seleri seksen sopa vurm ak suretiyle cezalandırm ıştır. H am ne bnt. Cahş, M istah, A bdullah b. Ü bey b. Selül, H assân b. Sâbit bu kim selerden olmuştur. N eslin sağlıklı devam etm esine önem veren İslâm dini, nikâh ahdine büyük ehem m iyet verm iş bireyleri evlenm eye teşvik etmiştir. N ikâh akdi dışındaki gayr-i m eşru ilişkiler ahlaksızlık olarak nitelendirilm iş, bu tür suçlara karışanlar cezalandırılm ıştır. Hz. Peygam berin yaşadığı asrın güzelliği, K u r’ân ve sünnet yolunda yaşayaninsanların olması veaynı zam anda bir takım yaptırım ların olması hasebiyle bazı insanların bu tür eylem leri yapm aktan çekinm esine bağlı olarakta gerçekleşm iştir. Bu tür eylem leri yapanlar cezalandırıldığı için toplum da aynı suçların tekrarlanm ası azalmıştır.
Hz. Peygam ber’in az sayıda insana uyguladığı bu hadler sebebiyle suçların toplum da norm alleşm esi, artması engellenm iştir. Yirm i üç yıllık peygam berlik dönem inde özellikle kozm opolit b ir yapıya sahip M edine toplum unda az sayıda kişiyeceza uygulanarak toplum da huzurun sağlanm ıştır. Bu durum da toplum düzeninin sağlanm ası açısından bazı yaptırım ların gerekliliğini ortaya koymaktadır.
H ad cezalarının yanı sıra, hakları her açıdan güvence altına alınm ış bireylerin can güvenlikleri de tem inat altına alınmıştır. Bu noktada Hz. Peygam ber hak edenlere kısas uygulam aktan geri durmam ıştır. A llah’ın belirlediği hadleri, kısas ve diyeti uygulayan Hz. Peygam ber (s.a.v); toplum da bunların dışında kalan durum larda da kendisi bir peygam ber ve devlet başkanı vasfı ile bazı ceza-i m üeyyideler uygulayarak ahlaklı, huzurlu, güvenli bir toplum inşa etmiştir. Ö zellikle günüm üz dünyası ve toplum ları için düşünüldüğünde insanların K u r’ân ve sünnetten uzak hayat yaşam ası, can, mal, onur gibi kavram ların zam anla hiçe sayılması, toplum larda ahlaksızlıkların artm asıHz. Peygam ber (s.a.v) dönem inde uygulanan cezaların ne derece önemli olduğunu anlam am ız için dikkat çekicidir. Sağlıklı bir nesil, huzurlu, güvenli bir toplum am açlanıyorsa şeriatın kestiği parm ak acım az ilkesi ile m utlaka ceza-i yaptırım ların yeniden ıslahı gerekli görülm elidir. Zira kalpler A llah korkusundan uzaklaştıkça ve karşılığında herhangi bir yaptırım ın olm adığı veya yetersiz olduğu suçlar toplum da var olduğu sürece sağlıklı bir nesil yetişm esi, toplum un ıslah ve huzurunun sağlanm ası beklenemez.
Ü m m etini olabilecek bazı tehlikelere karşı uyaran Hz. Peygam ber (s.a.v), olması m uhtem el bazı olaylara da dikkat çekmiştir. G eçm iş toplum ların hatalarından ve insanların z aa f noktalarından hareketle M üslüm anları bazı yanlışlara karşı uyarm ıştır. B u uyarılara riâyet etm eyenlere de bazı cezalar emretmiştir.
Hz. Peygam ber (s.a.v)’in uyguladığı bu cezalar, özellikle günüm üz toplum undaki oryantalistler tarafından pek çok eleştirilere tâbi tutulm uştur. Ö zellikle şiddet yanlısı bir peygam ber düşüncesiyle hareket eden oryantalistler, bu çıkışlarıyla İslam ofobi algısını canlı tutm ak istem işlerdir. Çeşitli konulardan İslâm ’a ve m üslüm anlara saldıran batılı araştırm acılar Hz. Peygam ber (s.a.v)’in uyguladığı bu cezaları da eleştirerek şiddete eğilimli bir peygam ber tasavvuru oluşturm ak istem işlerdir. H âlbuki bu çalışm am ızda sık sık vurgu yaptığım ız hususlardan birisi A llah rasûlünün bir rahm et peygam beri olduğu idi. Zira Hz. Peygam ber (s.a.v), hak eden kim selere bu cezaları uygularken bile insanlara rahm et nazarıyla bakm ıştır. Recm edilen M âiz b. M âlik’e ashabın kötü sözler söylem esine bile razı olm amış, onun samimi b ir şekilde tevbe ettiğini ifade etmiştir. B una benzer örnekleri çalışm am ızda görm ek m üm kündür. Şu husus da unutulm am alıdır ki Hz.
Peygam ber (s.a.v) şayet uygulam ış olduğu bu cezaları yapm asaydı bu takdirde masum insanlar haksızlığa uğrardı. Zira hak edene hak ettiği cezayı verm em ek de bir zulümdür.
Sonuç olarak Hz. Peygam ber (s.a.v)’in her konuda örnek alınması gerektiği gibi bir devlet başkanı vasfı ile de örnek alınıp cezaların yeniden düzenlenip, ıslah edilmesi gerekm ektedir. H er bir konunun üzerinde titizlikle durularak Hz. P eygam ber (s.a.v )’in uygulam aları incelenm eli, toplum un huzurlu olm asına ehem m iyet verilm elidir. Böylece bireylerin huzur içinde yaşayabileceği bir toplum inşası hedeflenm elidir.
BİBLİYOGRAFYA
A BDÜ LBÂ K Î, M uham m ed Fuad (1403/19839, e l-M u ’c e m ü ’l-m üfehres li-e lfâ zi’l- K u r ’ânil-Kerîm ,İstanbul 1982.
A HM ED b. H A N B EL (241/855), el-Müsned, M ısır 1313.
A KALIN, Adnan, İslâm Ceza H ukukunda H ırsızlık Suçu ve Çalınan M a l İle İlgili
İhtilaflar, Y üksek Lisans Tezi, A nkara Ü niversitesi Sosyal B ilim ler Enstitüsü,
A nkara 2006.
A KTAN, Ham za, “K a z f ’, DİA, İstanbul 2002,X X V / 148-149.
AKTÜRK , Veysel, Hz. Peygam ber D önem inde Ö ldürülm eleri E m redilenler ve ÖldürülmeNedenleri, B asılm am ış Y üksek Lisans Tezi, Selçuk Ü niversitesi Sosyal
Bilim lerEnstitüsü, K onya 2009.
A KYÜZ, Vecdi, B ütün Yönleriyle A sr-ı Saadette İslâm , İstanbul 1994. ALGÜL, H üseyin, “M istah b. Ü sâse”, DİA, İstanbul 2005, X X X / 188. ..., “H am za”, DİA, İstanbul 1997, X V / 500-502.
ALİ, Cevâd, e l-M u fa ssa lfî Tarihi ’l-Arab K a b le ’l-İslâm, yy. 1993.
ARSLAN , M üm ine, İslâm H ukukunda K effaret Cezaları, Y üksek Lisans Tezi, FıratÜ niversitesi Sosyal B ilim ler Enstitüsü, Elazığ 2011.
A TÇEK EN ,İsm ail H akkı, Hz. P ey g a m b e r’in Yahudilerle M ünasebetleri, Y üksek Lisans Tezi,Selçuk Ü niversitesi Sosyal bilim ler Enstitüsü, K onya 1992.
... , “Hz. O sm an D önem i İç O laylarında M ervân b. H akem ’in R olü”, Selçuk
Ü niversitesi İlahiyat F akültesi Dergisi, K onya 9/9 (1999):315-348.
A YCA N , İrfan, “N adr b. H âris”, DİA, İstanbul 2006, X X X II / 280-281. AYDIN, M. Âkif, “G asp”, DİA, İstanbul 1996, X III / 387-392.
B A IM U RZA EV , Chyngyz, İslâm H ukukunda Zina Suçu D ışındaki C insel Suçların
H ukukiSonuçları, Y üksek Lisans Tezi, A nkara Üniversitesi Sosyal B ilim ler
Enstitüsü,A nkara 2014.
B A R D A K O Ğ LU , Ali, “ C eza”, DİA, İstanbul 1994, V II / 470-478. ... ,“H ad”, DİA, İstanbul 1994, X IV / 547-551.
..., “H ırsızlık”, DİA, İstanbul 1994, X V II / 384-396. ...,“D iyet”, DİA, İstanbul 1994, IX / 473-479.
..., “K asâm e”, DİA, İstanbul 2001, X X IV / 528-530.
BA ŞA RA N , Selman, “H akem b. E b ü ’l-Âs, DİA, İstanbul 1997, X V / 175-176. BA ŞO Ğ LU , Tuncay, “T a’zîr”, DİA, İstanbul 2011, XL / 198-202.
BEBEK, Adil, “Ceza”, DİA, İstanbul 1993, V II / 46.
BEH N ESİ, A hm et Fethî, M e v s û a tü ’l-Cinâiyye f i ’l-F ık h ı’l-İslâmî, Lübnan 1991. BELÂZÜRÎ, A hm ed b. Y ahyâ (2 79 /8 92),E nsâbü’l-E şrâ f K ahire 1959.
BİLM EN , Ö m er N asuhi (1391/1971), H ukuk-ı İslâm iyye ve Istılahât-ı Fıkhıyye Kâmusu, İstanbul 1970.
B O Y N U K A LIN , M ehm et, İslâm H ukukunda Zina Suçu ve Cezası, Y üksek Lisans Tezi, M arm ara Ü niversitesi Sosyal B ilim ler Enstitüsü, İstanbul 1995.
BO ZK U RT, N ebi, “İçki”, DİA, İstanbul 1994, X X I / 455-456.
...,“ Sürgün”, DİA, İstanbul 2010, X X X V III / 166-167.
BU HÂ RÎ, Ebû A bdillâh M uham m ed b. İsmâîl (256/8 70 ),S ah îhu ’l-Buhârî, Riyad 2009. CÜRCÂNÎ, E b ü ’l-H asan Seyyid Ş erif Ali b. M uham m ed b. Ali (740/1340), K itâ b ü ’t-
T a ’rifât, B eyrut 2003.
ÇAĞRICI, M ustafa, “İftira”, DİA, İstanbul 2000, X X I / 522-523. ... , “A sabiyet”, DİA, İstanbul 1991, III / 453-455.
ÇELEBİ, İlyas, “ Sihir” DİA, İstanbul 2009, X X X V II / 170-172.
ÇETİN, A bdurrahm an, “N esih”, DİA, İstanbul 2006, X X X II / 579-581. ÇUBUKÇU, Asri, “M anzûr b. Zebbân”, DİA, X X V III / 35.
D AĞ CI, Şamil, “K ısas”, DİA, İstanbul 1994, X X V / 488-495.
D A V U D O Ğ LU , Ahmet, Sahîh-i M üslim Tercem esi ve Şerhi, İstanbul 1977. D U RM U Ş, İsmâil, “ Şiir”, DİA, İstanbul 2010, X X X IX / 158-160.
E B Û D Â V Û D , Süleym ân b. E l-E ş’as es-Sicistânî (275/888),es-Sünen, thk. M uham m ed M uhyiddîn, yy, tsz.
ERG İN , Sami, İslâm H ukukunda T a ’zîr Suçlar, Y üksek Lisans Tezi, Sakarya Ü niversitesi Sosyal B ilim ler Enstitüsü, Sakarya 2007.
ESEN, H üseyin, “Zina”, DİA, İstanbul 1994, X LIV / 440-444.
ESER, M ithat, Hz. Peygam ber D önem inde B eşeri Yönleriyle A shabın Konumu, B asılm am ış Y üksek Lisans Tezi, Selçuk Ü niversitesi Sosyal B ilim ler Enstitüsü, K onya 2001.
FAY D A, M ustafa, “R idde”, DİA, İstanbul 1994, X X X V /91-93. ..., “İfk H adisesi”, DİA, İstanbul 2000, X X I / 507-509.
HALEBÎ, A lî b. B urhâneddîn (8 0 7 /\4 0 4 )es-S ire tü ’l-Halebiyye, İn s â n ü ’l-U yûn f î S îr e ti’l-
E m în i’l-M e ’mûn, Beyrut, el-M ektebetü’l-İslâm iyye, ty.
H A M ÎD U LLA H , M uham m ed, İslâm P eygam beri, çev. M ehm et Y azgan, İstanbul 2008. HASA NO V , Eldar, “Zina”, DİA, İstanbul 2013, X LIV / 444-445.
ISFEHÂ N Î, Râğıb E b u ’l-K âsım el-H üseyin b. M uham m ed (502/1108), el-M üfredât f î
Garîbi ’l-K u r ’ân,Kahire 1973.
İB N A B D İ’L-BERR, Ebû Ö m er Y û su f el-K urtubî (4 6 3 /l0 7 l),e l-İstîd b f i M a ’r ife ti’l-
Ashâb, thk. A liM uham m ed el-Bicâvî, K ahire ty.
İB N H ABÎB, Ebû C a’fer M uham m ed b. H abîb b. Ü m eyye (245/860), K itâ b ü ’l-
M uhabber,thk. Ilse L ichtenstadterB eyrut ty.
İB N H A CER, Şihâbüddin A hm ed b. M uham m ed el-A skalânî (852/1448),el-İsâbe f i
T em yîzi’s-Sahâbe, B eyrut 1328.
İB N H İŞÂ M , Ebû M uham m ed A bdülm elik (218/833), es-S îra tü ’n-Nebeviyye, B eyrut 1971.
İB N K A Y Y İM el-C evziyye(751/1350), Şem suddîn Ebû A bdillâh M uham m ed b. Ebîbekr,
Z â d ü ’l-M e ’â d fîH e d y i H a y r i’l-Ibâd, M ısır 1970.
İB N K ESÎR, E b û ’l-F id â’ İsmâil b. Ö m er (774/1372), el-Bidâye ve ’n-Nihâye, B eyrut 1966. ... , T efsîru ’l-K u r ’â n ’il-Azîm, B eyrut 1966.
İB N K UTEY BE, Ebû M uham m ed A bdullah b. M üslim (276/889), el-Maarif, çev.H asan Ege, İstanbul ty.
İB N M ÂCE, Ebû A bdillâh M uham m ed b. Y ezîd el-K azvînî (275/888), Sünenü İbn M âce, thk. M uham m ed Fuâd A bdülbâkî, B eyrut 1975.
İB N M AN ZÛ R, E b u ’l-Fadl C em âlüddîn M uham m ed b. Celâliddîn el-Ifrîkî (711/1311),
Lisânü ’l-Arab,B eyrut 2009.
İB N SA ’D, Ebû A bdullah M uham m ed (230/844), et-T a b a kâ tu ’l-Kübrâ, B eyrut 1978. İB N Ü ’L-ESÎR, Ali b. M uham m ed b. M uham m ed el-C ezerî (630/1232), el-K âm il f i ’t-
Târîh, B eyrut 1965.
... , Ü sd ü ’l- Ğ â b e fiM a ’r ife ti’s-Sahâbe, K ahire 1285. ..., en-Nihâye fî-Ğ a rîb i ’l-H adîsi ve ’l-Eser, K ahire 1965. İNCE, İrfan, “R idde”, DİA, İstanbul 2008, X X X V / 88-91.
K AD Rİ, H üseyin K azım , Türk Lügatı, İstanbul 1928.
K A N D EM İR, M. Yaşar, “ Safvân b. M uattal”, DİA, İstanbul 2008, X X X V / 485-486. ... , “N uaym ân b. A m r”, DİA, İstanbul 2007, X X X III / 220-221. K A PA R, M ehm et Ali, “ Safvân b. Ü m eyye”, DİA, İstanbul 2008, X X X V / 486-487.
... , “Kâb b. E ş re f’, DİA, İstanbul 2001, X XIV / 3-4. KARAARSLAN, N asuhi Ünal, “H üzeyl”, DİA, İstanbul 1999, X IX / 70-72. KOÇAK, M uhsin, “Gurre”, DİA, İstanbul 1996, XIV / 211-212.
KÖSE, Saffet, Genetiğiyle Oynanmış K avram lar ve A ile M edeniyetinin Sonu, K onya 2016. K U R ’Â N -I K ER ÎM A ÇIKLAM A LI M EÂLİ, Komisyon, TDV Yay., Ankara, 2008.
M ERĞINÂNÎ, E bü’l-H asen Ali b. Ebu B ekr (593/1197), el-Hidâye Şerhu B id â y e ti’l-
M übtedi, Pakistan 1996.
M E S ’ÛDÎ, E b ü ’l-H asan Ali b. Hüseyin(346/957), M ü r û c ü ’z-Zeheb ve M e ’â d in ü ’l-Cevher, yy.1283.
M ÜSLİM , Haccâc E b u ’l-H useyn el-Kuşeyrî en-Neysâbûrî (261/875), Sahîh-u M üslim , Beyrut 1972.
NESÂÎ, Ebû Abdirrahm an A hm ed b. Şuayb (303/915), es-Sünen, M ısır 1930. ÖĞÜT, Salim, “Fidye”, DİA, İstanbul 1996, XIII / 55-57.
... , “Fâtım a bint E sved” . D İA, İstanbul 1995, X II / 226. Ö NKAL, Ahmet, R a sû lü lla h ’ın İ s lâ m ’a D a vet M etodu, İstanbul 2015. SARIÇAM , İbrahim , Hz. M u ha m m ed ve E vrensel M esajı, A nkara 2004. ŞAFAK, Ali, “E rş”, DİA, İstanbul 1995, X I / 307-308.
ŞİMŞİR, M ehm et, Hz. P eygam ber D önem inde Suikastler, İstanbul 2018.
TABERÎ, Ebû C a’fer M uham m ed b. C erîr b. Y ezîd (310/922), Târîhu ’l-Ü m em ve ’l-M ülûk, K ahire 1939.
TİRM İZÎ, Ebû Îsâ M uham m ed b. Îsâ b. Sevra (279/892), es-Sünen, thk. M uham m ed Fuâd A bdülbâkî, yy, tsz.
TUZCU, Recep, “İslam ofobi O luşturm ada Hz. P eygam ber’e Y apılan A tıflar”, İlahiyat
A kadem i Dergisi, G aziantep, 5/6 (2017): 113-156.
TÜRCAN, Talip, “ Sürgün”, DİA, İstanbul 2010, X X X V III / 164-166.
U DEH, A bdülkadir, e t-T e şriü ’l-C in â iyyü ’l-İslâm: M ukarenen bi K â n û n i’l-V a z ’î, K ahire 1963.
U ĞU R, M ücteba, “Cülâs b. Süveyd”, DİA, İstanbul 1993, V III / 107.
U SLU, Rıfat, “İslâm H ukukunda Suç ve C eza K avram ı”, U luslararası S osyal Araştırm alar
Dergisi, İstanbul, 8/37 (2015): 1049-1063.
U YA R, Gülgün, “Zeyneb bint H âris”, DİA, İstanbul 2013, X LIV / 360. U ZU N PO STA LCI, M ustafa, “C enîn”, DİA, İstanbul 1993, V II / 369-370.
Y AŞA ROĞ LU , M. K âm il, “Livâta”, DİA, İstanbul 2003, X X V III / 198-200. YİĞİT, İsmail, “U kbe b. Ebû M uayt”, DİA, İstanbul 2012, X LII / 63-64.
ZEHEBÎ, Ebû A bdullah M uham m ed Şem süddîn (748/1374), Siyeru A ’lâ m i’n-Nübelâ, B eyrut 1985.
... , T a rih u ’l-İslâm, B eyrut 1999.
T.C.
NECMETTİN ERBAKAN ÜNİVERSİTESİ Sosyal Bilimler Enstitüsü Müdürlüğü
Necmettin Erbakan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü
Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fak. A1-Blok 42090 Meram Yeni Yol /Meram /KONYA
Tel: 0 332 201 00 60 Faks: 0 332 201 00 65 Web: www.konya.edu.tr E-posta: sosbil@konya.edu.tr