Karadeniz’in Hidrokimyasal Özellikleri:
DEMİR YATAK VE ZUHURLARI
I.5. Madencilik Etkinlikleri Sonucunda Arazi Kazanım Amacıyla Yapılan Rehabilitasyon Çalışmaları
Madencilikle ilgili arazi ve çevre bozulmalarını kapsayan sınıflandırmalar, uygulanan madencilik metotlarına bağlı olarak meydana gelen toprak ve çevre bozulması esas alınarak yapılmaktadır. Buna göre;
— Cevher hazırlama (zenginleştirme) sonucu, toprak ve cevherin bozulup kirlenmesi,
— Yüzey madenciliği sonucu meydana gelen arazi bozulmaları
— Sıyırma madenciliği sonucu meydana gelen arazi bozulmaları
— Yeraltı(kapalı) maden isletmeciliğine bağlı olarak ocak çökmeleri ve ocak ağızlarında biriken atıkların sebep olduğu arazi ve çevre bozulması olarak sayılabilir.
İyileştirmelerdeki başlıca amaç, madenciliğe bağlı olarak bozulan ve etkilenen alanlara ekolojik ve ekonomik değerlerini mümkün olduğu ölçüde geri kazandırmak olmalıdır.
Yeniden kazanma arazinin güzel bir peyzaj görünüme sahip olması kadar bu alanlardan ekonomik olarak yararlanmayı da hedefler. Bu maksatla sığ hafriyat yerleri suyla doldurulup balık yetiştirmeye uygun hale getirilebilir. Derin ocak alanları ise, su tutma yerleri olarak kullanılabileceği gibi eğlence, dinlenme yerleri olarak da düzenlenebilir. Çok derin hafriyat yerleri yalnızca su tutma yapıları olarak kullanılabilir.
Tas yığınları, posa barajları aynı zamanda kuru hafriyat yerleri ve çökmüş ocaklar, tarım ve ormancılık amaçları için iyileştirilebilir. Uygun amaçlar için iyileştirilmiş arazide tarımsal gelişme, gerekli rölyef, toprak ve su ilişkilerinin geliştirilmesi için, arazinin uygun biçimde düzenlenmesine, toprağın verimliliğinin eski haline getirilmesine, eğimin azaltılmasına ve yol inşası gibi benzer etkinliklere ihtiyaç gösterir. Ormancılık daha çok toprak besin maddesi zayıf ve fazla geçirgen topraklarda iyileştirmeden sonra tarım tercih edilmelidir. Çünkü bu topraklar üzerinde 100–150 cm. humuslu-gübreli toprak malzemenin örtülmesi ile ot ve tahıl ürünlerinin yetiştirilmesi sağlanabilir.
KAYNAKLAR:
— Doğukan İmar Ve İnşaat Ve Ticaret Ltd. Şti, Doğu Karadeniz Bölgesinde Mevcut ve Potansiyel Tabii Malzeme Alanlarının Belirlenmesi Projesi-Giresun, Ankara, 2000.
— MTA Trabzon Bölge Müdürlüğü verileri, 2005-2006
— İl Çevre ve Orman Müdürlüğü, 2006
— İl Çevre ve Orman Müdürlüğü, Çevre Durum Raporları, 2005
J. ENERJİ
J.1. Birincil Enerji Kaynakları Güneş Enerjisi
İnsanların çok değişik ihtiyaçlarının karşılanmasında kullanılabilen yenilebilir enerji kaynağıdır. Güneş pilleri, termal güneş santralleri ve pasif güneş enerjisi sistemleri konut ve işyerlerindeki güneş kolektörleri ile enerji elde etmek mümkündür.
Giresun ili güneşli gün sayısı oranı bakımından yüksek değerlere sahip olmadığından, Türkiye’nin iç ve batı kesimlerine kıyasla güneş kolektörlerinden ev ve işyerlerinde çok daha az yararlanılmaktadır.
Rüzgar Enerjisi
Atmosferde bol ve serbest olarak bulunan yenilebilir ve temiz bir enerji kaynağıdır.
Enerjinin depolanması başka bir enerjiye çevrilmesi ile mümkündür. Güneşin yer yüzeyini ve atmosferi farklı derecede ısıtması “ rüzgar “ adı verilen hava akımı oluşur.
Rüzgar enerjisinden yararlanabilmek için rüzgar hızının 3 m/ sn’den fazla olması gerekmektedir. Giresun İlinde 2003 yılı yıllık ortalama rüzgar hızı 1,5 m/s, 2004,2005,2006 yılı yıllık ortalama rüzgar hızı 1,4’tür. Bu nedenle Giresun ili Rüzgar Enerjisinden yararlanabilecek değerlere sahip değildir.
Giresun İlindeki ortalama rüzgar hızları tabloda (Tablo J.1 ) gösterilmiştir.
Tablo J.2. Giresun İli Aylık Ortalama Rüzgar Hızı (m/s)
YILLAR
Rasat Süresi OCAK ŞUBAT MART NİSAN MAYIS HAZİRAN TEMMUZ AĞUSTOS EYLÜL EKİM KASIM ARALIK YILLIK
1975-2006 32 1,3 1,4 1,3 1,2 1,1 1,1 1,1 1,1 1,1 1,2 1,2 1,2 1,2
2006 1 1,7 1,1 1,8 1,2 1,0 1,3 1,5 1,4 1,5 1,1 1,7 1,2 1,4
J.1.1 Taşkömürü
İlimizde kömür rezervlerinin bulunduğu alanlar tabloda (Tablo J.2.) belirtilmiştir.
Tablo J.2. Giresun İli Enerji Hammadde Yatak ve Zuhurları Maden
Grubu Harita
No Bulunduğu
Yer Tenör (%) Rezerv (ton) İşletme Durumu 1 Alucra – Manuzara --- --- --- 2 Alucra- Gicora --- --- --- 3 Şebinkarahisar- Çatalköprü --- --- --- 4 Şebinkarahisar- Gözköyyayla --- --- ---
KÖMÜR
5 Şebinkarahisar- Doğanyuva --- --- ---
J.1.2. Linyit
İlimizde Linyit rezervlerinin bulunduğu alanlar tabloda (Tablo J.3.) belirtilmiştir
Tablo J.3 Giresun ili Linyit Yatak ve Zuhurları
KÖMÜR YATAK ve ZUHURLARI
Linyit Şebinkarahisar Çetakköyü Ekonomik değil.
Lİnyit Giresun
Linyit Alucra Zodama köyü Ekonomik değil.
Linyit Alucra Manuzare Ekonomik değil.
Linyit Şebinkarahisar Gözköy Ekonomik değil.
Linyit Şebinkarahisar Karaköy Ekonomik değil.
Linyit Şebinkarahisar Doğanyuva Ekonomik değil.
Linyit Şebinkarahisar Tepelce Ekonomik değil.
J.1.3. Asfaltit
J.1.7. Nükleer Kaynaklar (Uranyum ve Toryum)
İlimizde Nükleer Kaynaklar (Uranyum ve Toryum) rezervlerinin bulunduğu alanlar tabloda (Tablo J.4.) belirtilmiştir
Tablo J.4 Giresun ili Uranyum Yatak ve Zuhurları
URANYUM
Uranyum Şebinkarahisar Eskineyayla %0.0027 UB3BOB8B 30 Ton Ekonomik değil.
Uranyum Şebinkarahisar Çukurovasıyayla %0.04 UB3BOB8B 200 Ekonomik değil.
Uranyum Şebinkarahisar Çamağzı %0.04 UB3BOB8B Ekonomik değil.
Uranyum Şebinkarahisar Asarcık %0.003 UB3BOB8B Ekonomik Değil.
Uranyum Şebinkarahisar Tamdere %0.0005 UB3BOB8B Ekonomik Değil Uranyum Şebinkarahisar Çatakhandamları %0.0015 U3O8 Ekonomik Değil
J.1.8. Orman
Giresun ilinin bol yağış alan ormanlık kuşağında olması dolayısıyla orman ağaçları 2100-2300 m rakıma kadar yetişmektedir. Bunlardan 1200 m’ye kadar olan kesimde daha çok kışın yaprağını döken geniş yapraklı ağaçlara, 1200-2300 m rakım arasında ise iğne yapraklı ağaçlara rastlanmaktadır. Giresun ilinde yetişen orman ağaç türlerinden ladin, sarıçam ve meşe yaygındır. Yüksek boylu orman ağaçları arasında genellikle orman gülü, çalı çiçeği ve defne gibi bodur ağaçlar bulunduğu ve orman konusu B.2.1’de verilmiştir.
İlde bulunan Orman varlığı genellikle Orman Endüstri kuruluşları tarafından endüstriyel faaliyetlerde kullanılması yanında yörenin sosyo-ekonomik yapısı itibari ile özellikle ilin yüksek kesiminde kalan yerleşim alanlardaki vatandaşlarımız tarafından ısınma amacıyla kullanılan en önemli enerji kaynağıdır.
Yine ilin en önemli tarım ürünü olan fındığın ağacı da, üretim faaliyet tekniğine uygun olarak, özellikle ilin orta kesimlerinde orman ağaçları ile beraber kullanılan önemli bir ısınma kaynağıdır. Bölge içerisinde odundan elde edilen enerji ısınma amaçlı olarak tüketilmekte olup, yıllık odun tüketimi yaklaşık olarak 50.000 ton odun + fındıkkabuğu olarak görülmektedir.
J.1.9. Hidrolik
Denizlerde bulunan dalga enerjisinden yararlanılarak enerji üretimi ile ilgili çalışma ilimizde yapılmamıştır.
J.1.10 Jeotermal
Bilgi elde edilememiştir.
J.1.11 Güneş
Bilgi elde edilememiştir.
J.1.12 Rüzgar
Bilgi elde edilememiştir.
J.1.13 Biyokütle
Bilgi elde edilememiştir.
J.2. İkincil Enerji Kaynakları
J.2.1 Termik Enerji
Giresun ilinde termik santral bulunmamaktadır.
J.2.2 Hidrolik Enerji
Giresun ilinin de içerisinde bulunduğu Doğu Karadeniz Bölgesinde dağların hemen denizden itibaren dik bir şekilde yükselmesi ve bol yağış alan bir yöre olması dolayısıyla, akarsuların düşü eğimlerinin ve hızlarının yüksek oluşu, nehir tipi santrallerin kurulması ve işletilmesi bakımından uygun bir zemin oluşturmaktadır.
Ülkemizdeki enerji açığına bağlı olarak, ilimizde özellikle son yıllarda bu tür projelerin hayata geçirilmesi için önemli bir başvuru mevcuttur. Bu yatırımın büyük çoğunluğu, Harşıt çayı, Gelevera deresi, Yağlıdere, Pazarsuyu deresi ve Aksu deresi üzerindedir. Bölüm1.2.’de verilen bilgilerin yanında; Çevre ve Orman Bakanlığına Çevresel Etki Değerlendirmesi (ÇED) Yönetmeliği kapsamında başvuruda bulunmuş ve/veya ÇED Kararı alınmış bazı projeler Tablo-J.5’da verilmektedir.
Tablo J.5 Giresun ili ÇED Yönetmeliğine Göre Başvurusu veya Kararı Alınan HES Projeleri
FİRMA Proje Yeri Akarsu Gücü (MW)
Koni İnş. A.Ş Espiye Gelevera 13,37
İdiliki A.Ş Espiye Gelevera 40
Kalen A.Ş Bulancak Pazarsuyu 40 Kalen A.Ş Yağlıdere Yağlıdere 31,29
Karadeniz Ltd. Dereli Aksu 49,2
Karadeniz Ltd. Dereli Aksu 49,11
Akköy A.Ş Doğankent Harşıt-Gelevera 262
Giresun ili elektrik enerjisini enterkonnekte sistemden (ulusal enerji ağı) temin etmektedir. İlde enerji üretiminde faaliyet gösteren sadece Doğankent Hidroelektrik santrali bulunmaktadır. Kanal tipi bir santral olan Doğankent Hidroelektrik santrali 1971 yılında kurulmuştur. Bu santralin 1994 yılı elektrik üretimi 194.000.000 kwh, 1995 yılı üretimi 330.071.000 kwh, 1997 yılı üretimi ise 252.955.000 kwh’dir. Kurulu gücü 70,8 MW olan santralin ortalama yıllık enerji üretimi 317 GWH olup çevre açısından herhangi bir olumsuzluğu yoktur.