LOJİSTİKTE REKABET EDEBİLİR KONUMA GELİNMESİ

Bölgenin önemli ticaret merkezlerine coğrafi yakınlığı ve Ankara hinterlandında yer alması dolayısıyla lojistik faaliyetlere ağırlık verilmesi bölgeye fayda sağlayacaktır. Dokuzuncu Kal-kınma Planında “Rekabet Gücünün Arttırılması” kapsamında Ulaştırma Kapasitesinin Arttı-rılması” başlığı altında da değinildiği gibi, önemli limanların lojistik merkezler olarak geliştirilmesi, bu limanların kara yolu ve demir yolu bağlantılarının sağlanması ve taşıma modlarının güvenli hale getirilmesi gerekmektedir. Bu kapsamda, lojistikte, başta Samsun ve İstanbul Limanları olmak üzere Karadeniz’deki diğer limanlarla rekabet edebilir hale gelmek için öncelikle bölgenin ulaşım ağının belirli bir standartta olması gerekmektedir.

Batı Karadeniz Bölgesinin ulaşım altyapısına toplu olarak bakıldığında bölgenin demir yolu, kara yolu, hava yolu ve deniz yolu ulaşımı ve taşımacılık olanaklarıyla güçlü bir ulaşım po-tansiyeline sahip olduğu görülmektedir. Zonguldak, Karabük ve Bartın illerinin birbirleriyle ve ulusal ulaşım ağıyla bağlantılarının iyileştirilmesi bölgedeki sanayi, ticaret ve endüstri tes-islerinin gelişmesi, bölgenin kültür ve turizm değerlerinin Türkiye’ye ve dünyaya daha iyi ta-nıtılması ve bölgenin kalkınması için büyük önem taşımaktadır. Mevcut olan karayolu, demir yolu, hava yolu ve deniz yolu ulaşımına gerekli yatırımlar yapılmalı ve bölge lojistik enteg-rasyon açısından Karadeniz Bölgesinde önemli cazibe merkezlerinden biri haline getirilmelidir.

Bu kapsamda, aşağıda sıralanan alt başlıklar, bölgenin lojistik anlamda değer kazanmasını sağlayacak öncelikler olarak belirlenmiştir.

3.1.3.1. Lojistik Faaliyetlerinde Kurumsallaşma ve Planlama ile Etkinlik ve Verimlilik Sağlanması

Herhangi bir pazarlama veya üretim organizasyonunun lojistik destek olmadan başarılması mümkün değildir. Lojistik; nakliye, envanter, depolama, malzeme idaresi ve ambalajlama bil-gilerinin birleştirilmesini kapsamaktadır. Böylesine detaylı bir süreci kapsayan lojistik faali-yetlerinde organize olmak etkinlik ve verimliliğin sağlanması için önemlidir. Dokuzuncu Kalkınma Planı, ‘Rekabet Gücünün Arttırılması, Sanayi ve Hizmetlerde Yüksek Katma Değerli Üretim Yapısına Geçişin Sağlanması’ başlığı altında değinilen taşımacılık sektöründe ham-madde ve işlenmiş ürünlerin talep edilen yerlere düşük maliyetle ve zamanında ulaştırılması kapsamında lojistik hizmetleri önem kazanmaktadır. Bu durum, hammadde coğrafi konumu, ihtiyaçların en düşük maliyetle ve zamanında karşılanması konularında işletmelerin sorum-luluğunu ön plana çıkarmaktadır.

Bu kapsamda, özellikle lojistik konusunda faaliyet gösteren işletmelerin kurumsallaşması son derece önemlidir. Kurumsallaşmaya yönelik olarak; lojistik sektörünün gelişimi için büyük

önem arz eden dış kaynak kullanımının artması için güven ortamı sağlanmalıdır. Bu çerçevede lojistik şirketlerin kurumsallaşması, sektörde iş yapmanın uygun kurallara bağlanmasına yö-nelik düzenlemelere gidilmelidir. Bunların dışında, Teşvik Sisteminde 3. Bölge’de yer alan Batı Karadeniz Bölgesinde desteklenen sektörlerden biri olan lisanslı depoculuk sistemi de geliş-tirilmelidir. Kentlerde depo kirliliğini ve verimsizliğini önlemek amacıyla, kent sınırları veya uygun yerlerinde büyük ölçekli ve çağdaş lojistik köy/park/terminal depoların (çok sayıda şirket tarafından kullanılabilen) kurulması için yer ayrılmalı ve ortak hareket etme teşvik edil-melidir.

Dokuzuncu Kalkınma Planı, “Rekabet Gücünün Arttırılması” gelişme ekseni kapsamında "İş Ortamının İyileştirilmesi” başlığı altında değinilen işletmelere yönelik fiziki altyapının, başta bilgi ve iletişim teknolojilerinin geliştirilmesi konuları kapsamında, lojistik sektöründe faaliyet gösteren ya da faaliyet gösterecek olan kişi ve kurumlara teknoloji ve işbirliği konularında eğitim verilmeli, işletmelerin altyapılarını geliştirmelerine destek olunmalı, riskli bölgelerdeki lojistik ve taşımacılık faaliyetlerinde gerekli önlemler ve yeterli destek alınması sağlanarak güven ortamı pekiştirilmelidir.

Bartın Limanının I. sınıf gümrük kapısı niteliğinde olduğu ve 2004 yılında “ISPS CODE” serti-fikası alarak, uluslararası güvenli liman statüsü kazandığı ulusal ve uluslararası platformlarda duyurulmalıdır. Zonguldak Limanının güvenlik ve kirlilik nedeniyle dolması sorunlarına karşı önlem alınması gerekmektedir.

3.1.3.2. Ulaşım Ağları Entegrasyonunun Sağlanması

Lojistik sektörünün gelişimi, temel olarak güçlü bir ulaşım sistemine bağlıdır. Çok modlu ve entegre bir ulaşım sistemi olmadan lojistik sektörü gelişemeyecektir.

Batı Karadeniz Bölgesi, çok modlu ancak düşük standartlı ve birbiri ile yeterli düzeyde entegre olmayan bir ulaşım ağına sahiptir. Ulaşımın yetersiz olması durumunda lojistik anlamında bir hareketlenmeden söz edilemez. Bu kapsamda, bölgenin coğrafi konumundan gerekli yararı sağlamak için yapılması gereken, mevcut ulaşım sistemlerinin birbirleriyle ilişkilerinin kuru-larak revize edilmesidir. Bu kapsamda, liman ve hinterlant etkileşimi gözetilerek, Filyos-Zon-guldak Bölgesi ile Orta Anadolu arasında ve OSB’ler, KSS’ler ve sanayi bölgeleri arasında yüksek kapasiteli bir demir yolu bağlantısının kurulması ve bu demir yolu hattının liman ile ilişkilendirilmesi gerekmektedir.

Irmak- Zonguldak- Karabük arasındaki demir yolu hattı sinyalizasyon ve telekomünikasyon çalışmalarına destek verilmeli, Zonguldak- Karabük arasında yük taşımacılığında kullanılan demir yolu hattının daha etkin ve verimli kullanılması için hattın modernizasyonu yapılmalıdır.

Adapazarı-Karasu-Akçakoca-Ereğli-Zonguldak-Bartın arasında olan ve 7 senede bitirilmesi hedeflenen demir yolu, kara yolu ve liman bağlantıları da oluşturularak bölgenin lojistik an-lamında daha iyi bir konuma gelmesi sağlanmalıdır.

3.1.3.3. Uluslararası Entegrasyonun Sağlanması

Küresel ölçekte yaşanan ekonomik değişimlerle birlikte gelişen ekonomilerde, mal ve kişilerin çok fazla ülke sınırından geçmesi ve/veya pek çok ülkenin kıyıdaş olduğu denizlerde farklı

rotaların izlenmesi, taşımacılıkta güvenliğin sağlanmasını da ön plana çıkarmıştır. Bu anlamda, insan ve mal akımının sürdürülebilirliği ve güvenliği, ülkelerin siyasal ve ekonomik sürdürü-lebilirlikleri açısından önem arz etmektedir. Bu kapsamda, ülkelerin ekonomik ve siyasal ba-şarı sağlamalarında ortak hedefte birleşmeleri ve ortak hareket geliştirmeleri gerekmektedir.

Karadeniz’in, kuzeyde Ukrayna, kuzeydoğuda Rusya, doğuda Gürcistan, batıda ise Romanya ve Bulgaristan’la çevrili bir iç deniz olması itibariyle, Zonguldak-Karabük-Bartın illerinden olu-şan Batı Karadeniz Bölgesi, Karadeniz’e kıyısı olan ülkelerle önemli bir ticari potansiyele sa-hiptir. Bu kapsamda, Karadeniz’in Batı kıyısında bulunan Burgaz, Varna ve Köstence limanları, Doğu’da, Poti ve Sochi ile kuzeyde Odesa, Evpatoria ve Novorosisk limanları ile ti-caret hacimlerinin arttırılması öncelikli hedef olmalıdır.

İç ve dış ticarete yönelik olarak; transit ticaret geliştirilmeli, komşu ülkelerle olan ticaret can-landırılmalı, bu ülkelerin serbestleştirme ve alt yapı çalışmalarına destek olunmalı, ortak şir-ketler teşvik edilmeli ve lojistik entegrasyonlar sağlanmalıdır.

Lojistikte uluslararası koordinasyon ve işbirliği arttırılmalı, uluslararası ulaşım ve taşımacılık organizasyonları oluşturulmalı, dış ülkelere yönelik lojistik faaliyetlere katkıda bulunabilecek uluslararası şirket birleşmeleri ve işbirlikleri desteklenmeli ve kolaylaştırılmalı, ikili ve ulus-lararası ticari görüşmelerde lojistik konulara gerekli önem verilmelidir. Ülkemizin ulaştırma ve lojistiğe yönelik üstünlükleri uluslararası düzeyde tanıtılmalı, Batı Karadeniz Bölgesinin bu konudaki potansiyeli ortaya konularak, pazarlama faaliyetleri yapılmalıdır.

3.1.3.4. Filyos Vadisi Projesi’nin Hayata Geçirilmesi

Filyos Vadisi Projesi, bölgede ekonomik kalkınmayı tetikleyecek, bölgenin ulusal ve uluslar arası düzeyde tanınmasını ve yatırım çekmesini sağlayacak en önemli projedir. Proje kapsa-mında yapılması planlanan liman ayrıca büyük önem arz etmektedir. Zonguldak-Karabük-Bartın illerinin yanı sıra çevre illere ve İç Anadolu Bölgesine hizmet edecek olan ve Avrupa Birliği uyum süreci dahilinde yürütülen TINA-2020 (Türkiye Ulaşım Altyapı İhtiyaçlarının Be-lirlenmesi) kapsamında da öncelikli projeler kapsamına alınan Filyos Limanı Projesi’nin bir an önce tamamlanması gerekmektedir.

Serbest bölge ve Filyos Limanı ile entegre bir proje niteliği taşıyan Filyos Vadisi Projesi bölgede muhtemel sanayi gelişimine ve yaratacağı lojistik imkanlar düşünüldüğünde bölge ve bölge çevresi açısından önem arz eden bir projedir.

Bölgede; demir-çelik ve yan sanayi, ahşaba dayalı endüstriler, çimento ve çimentoya dayalı mamuller, cam sanayi, kimya sanayi gibi sanayiler gelişerek faaliyet göstermektedir. Giderek daha fazla yer ve altyapıya ihtiyaç duyan bu endüstrilerin Filyos Vadisinde kurulacak olan OSB ve Serbest Bölgede yer alacakları öngörülmektedir. Bunların yanında, entegre demir-çelik endüstrileri, petrol rafinerisi ve petro kimya tesisleri, cam sanayi, metale dayalı sanayi-lerde bölgede ilave potansiyel yaratılabileceği öngörülmektedir. Bölgede gelişecek endüstriler, liman sayesinde ithal hammaddenin büyük kısmını deniz yoluyla Karadeniz ül-kelerinden temin edebilecektir.

Bölge dışı faktörler de bölgenin lojistikte kullanılırlığını etkileyen unsurlardandır. Örnek ver-mek gerekirse: Bolu ve Kastamonu yöresinde ahşap endüstrisi gelişmiştir. Bu iller, gerekli

ko-şullar sağlandığında mobilya sanayi başta olmak üzere hammadde ithali ve mamul ihracında Filyos Limanı’nı tercih edeceklerdir.

Bunlar haricinde, bölgenin ihtiyacı olan yaş sebze ve konserve ürünlerinin civarda yer alacak organizasyonlarla üretim ve sevkleri de söz konusu olup limanla ilgili çevrede oluşacak kom-plekslerden birisi olacağı düşünülmektedir. Başlıca kompleksler; yiyecek-içecek, ahşap- ke-reste, çelik imalat ürünleri olarak gelişebilecektir.

Bu bağlamda, öncelikli olarak diğer yatırımların başlaması için gerekli olan taşkın koruma ya-pıları bitirilmeli, liman ihalesi sonuçlandırılmalı ve projenin bir an önce hayata geçirilebilmesi için proje kapsamında yapılan kamulaştırma çalışmaları ve diğer işlemler için gerekli olan kamu yatırımları arttırılarak projenin başlamasına hız verilmelidir.