ALTYAPI-ÇEVRE

Bölgede yıllardır süregelen plansız sanayileşme ve kentleşme neticesinde başlı başına bir problem haline gelen ve acil önlem alınması gereken çevre kirliliği; hava kalitesi, su kalitesi ve katı atık başlıkları altında incelenmiştir.

1.2.3.1. HAVA KALİTESİ

Bölge illerinin ortak sorunu olan hava kirliliğine sebebiyet veren faktörler şunlardır:

• Kömüre dayalı sanayiler başta olmak üzere endüstriyel faaliyetler

• Isınma amaçlı faaliyetler

• Ulaşım faaliyetleri

Topoğrafik özelliklerinden dolayı Karabük ve Zonguldak’ta daha fazla görülen hava kirliliği, bölge insanının yaşam kalitesini olumsuz etkilemektedir. Kentlerde yaşanabilirliğin arttırılması kapsamında, ciddi boyutlara ulaşan hava kirliliğine karşı acil önlem alınması gerekmektedir.

Bölgede bulunan hava kalitesi izleme istasyonları hem yeterli sayıda değildir hem de bura-larda kapsamlı ölçüm yapılamadığından sağlıklı veriler elde edilememektedir. Ayrıca, mev-cutta faaliyet gösteren sanayi tesislerinin baca gazı filtreleri, düzenli kontrolleri yapılmadığı ve modernizasyon çalışmaları yetersiz kaldığı için hava kirliliğini yeterince önleyememektedir.

1.2.3.2. SU KALİTESİ

Belediyelerde kişi başına temin edilen günlük su miktarlarına bakıldığında ülke ortalamasının üzerinde kaldığı görülen bölgenin, içme ve kullanma suyu arıtma tesisi ile hizmet verilen be-lediye nüfusunun toplam bebe-lediye nüfusuna oranına bakıldığında ülke ortalamasının altında kaldığı görülmektedir.

Tablo.32: İçme ve Kullanma Suyu Verileri

Kaynak: TÜİK, 2008.

Toplamda sadece 4 adet atık su arıtma tesisinin bulunduğu bölgede, AK-AL Tekstil ve ERDE-MİR haricinde TTK, Çatalağzı Termik Santrali ve KARDEERDE-MİR gibi büyük endüstriyel tesislerin herhangi bir atık su arıtma sistemlerinin bulunmaması önemli bir sorun teşkil etmektedir.

Ayrıca, kaynaklarını bölge dışından alan bazı akarsuların da farklı bölgelerdeki arıtılmamış atık suları taşıdığı göz önünde bulundurulduğunda, akarsu kaynaklı deniz kirliliğinin ileri bo-yutlarda olduğu rahatlıkla anlaşılabilecektir. Proje safhasındaki arıtma tesislerinin bir an evvel

Tablo.33: Katı Atık Göstergeleri

* İlerleyen yıllarda 74 ha’a çıkarılması planlanmaktadır.

Kaynak: (1) Zonguldak İl Çevre Durum Raporu, 2009, (2) Karabük İl Çevre Durum Raporu, 2009, (3) Bartın İl Çevre Durum Raporu, 2008.

tamamlanması, çevresel şartların iyileştirilmesi için kamu kurum ve/veya kuruluşlarından alınan mali desteklerin yerinde kullanılıp kullanılmadığının takip edilmesi önem arz etmek-tedir.

1.2.3.3. KATI ATIK

Bölgede henüz hiçbir ilde düzenli katı atık depolama tesisi bulunmamaktadır. Düzenli katı atık depolama tesisinin bulunmamasının yanı sıra, bölge illerinde yoğun olarak sürdürülen sanayi faaliyetlerinden kaynaklanan tehlikeli atıkların bertaraf işlemlerine yönelik tehlikeli atık bertaraf tesisi ve lisanslı atık işleyicilerinin bulunmaması, bu tür tehlikeli atıkların rastgele yerlerde sağlıksız koşullar altında depolanmasına ve çevre kirliliğinin tehlikeli boyutlara ulaş-masına neden olmaktadır.

1.2.3.4. DOĞAL KAYNAKLAR 1.2.3.4.1. FLORA

Batı Karadeniz Bölgesi, hem orman arazileri hem de açık otlaklar ve meralar bakımından zen-gin bir floraya sahiptir. Bölgenin % 63’üne tekabül eden 398.599,97ha’lık alan orman ve fun-dalıklardan oluşmaktadır. WWF’nin Türkiye’de belirlediği 122 önemli bitki alanından biri olan Yenice Ormanları ve Küre Dağları Milli Parkı’nın % 40’ı bölgede yer almaktadır.

Bölgede en sık rastlanan ağaç ve bitki türleri meşe, kayın, gürgen, kestane, çam, köknar, salep, çilek, kekik, mahlep, ada çayı, böğürtlen, ıhlamur, kızılcık, muşmula, çam türleri, kuş-burnu ve defnedir. Bunlar haricinde çok sayıda çalı ve yer örtücü formunda bitkiye rastlamak mümkündür. Bölgenin sahip olduğu bu orman potansiyelinden orman ürünleri endüstrisinde yeterince faydalanılmamaktadır.

Bölgede, kapsamlı bir bitki envanteri çıkarılmamış olmakla beraber, 56 endemik bitki türünün bulunduğu bilinmektedir. Tıbbi önemi ve ekonomik değeri olan bitki türlerinin tespit edilerek ekonomik kazanca dönüştürülebilmesi için, öncelikle bölgedeki bitki envanterinin çıkarılması gerekmektedir.

1.2.3.4.2. FAUNA

Bölge zengin çeşitlilik gösteren fauna yapısına sahiptir. Fauna yapısı av turizmine elverişli olan bölgede, yabanıl hayvan topluluklarına rastlanmaktadır. Yabani hayvan varlığı özellikle

Yenice Ormanları’nda geyik, karaca, vaşak ve yaban kedisi gibi hayvan türlerinden, Eskipazar yöresinde ise bol miktarda yaban domuzu az sayıda tilki, tavşan ve ayıdan oluşmaktadır. Kuş türlerinden ise en çok keklik, karatavuk, çulluk ve bıldırcına rastlanmaktadır. Karabük İlinde yapay göletlerin varlığı ile av turizmi açısından çeşitli tatlı su balıkları avlama potansiyeli var-dır. Ayrıca Karabük’te Yenice Av Koruma ve Üretme Sahası ve Baklabostan Alabalık Üretme İstasyonu bulunmaktadır.

1.2.3.4.3. DOĞA KORUMA ALANLARI

Bölge illerinden Zonguldak’ta herhangi bir tabiat parkı, tabiat anıtı, sulak alan, biyogenetik rezerv alanı, hassas yöre kapsamına alınacak alan ve özel çevre koruma alanı bulunmamak-tadır. Ayrıca, yapay göletler dışında doğal göl de bulunmamakbulunmamak-tadır. Zonguldak İl bütününde 4 adet doğal sit alanı bulunmaktadır. Bunlar; Merkez İlçede bulunan Yayla (Fener) Mahallesi, Cehennemağzı Mağaraları, Karaağaç Mağarası ve Kdz. Ereğli İlçesinde bulunan Göztepe doğal sit alanlarıdır. Yayla (Fener) Mahallesi aynı zamanda kentsel sit alanıdır.

Bunların dışında, Merkez İlçede bulunan Gökgöl, Kızılelma ve Cumayanı Mağarası, İnağzı Mağarası, Ilıksu Mağarası, Erçek Mağarası, Alaplı İlçesinde bulunan İncivezaltı Mağarası, Çay-cuma İlçesinde bulunan Çayırköy Mağarası ve Sofular Mağarası, Ankara Kültür ve Tabiat Var-lıklarını Koruma Kurulu (AKTVKK) tarafından 08.11.1988 tarih ve 493 sayılı kararıyla ‘‘Doğal Varlık’’ olarak koruma altına alınmıştır. Zonguldak İli’nde Milli Park nitelik ve tanımına giren nitelikte alanlar olmasına karşın henüz Milli Park ilan edilmiş alan yoktur. Yedigöller Milli Parkı ise, Zonguldak Orman İşletmesine bağlı olup, Bolu İli sınırları içindedir. Kastamonu-Bar-tın-Arıt Küre Dağları Milli Parkının % 40’lık kısmı Bartın sınırları içinde bulunmaktadır. Bölge, sahip olduğu kanyonları, mağaraları, şelaleleri ve düdenleri, florası ve endemik bitki varlığı, 129 kuş ve 40 memeli türünün bulunduğu zengin faunası, bilimsel araştırma ve çevresel iz-leme olanakları ile doğa, mağara, botanik ve kültür turizmi açısından oldukça cazip bir ko-numdadır.

1.3. LOJİSTİK

Türkiye konum olarak Ortadoğu, Türk Cumhuriyetleri ve Avrupa arasında bir aktarma merkezi ve köprü oluşturmaktadır. Batı Karadeniz Bölgesi de, gerek Karadeniz’e kıyısının bulunması, gerekse Ankara ve İç Anadolu hinterlandına hitap etmesiyle önemli bir lojistik potansiyeline sahiptir. Ancak, sadece konum üstünlüğü rekabet için yeterli değildir. Lojistik için ulaşım ağ-larının çeşitliliği ve entegrasyonu da önem taşımaktadır.

Batı Karadeniz Bölgesi’nde denizyolu, demiryolu, karayolu ve havayolu ulaşım imkânları bu-lunmaktadır. Ulaşım ağının çeşitliliği açısından güçlü bir bölge olmasına rağmen, bölgede bunların kullanımları yeterli düzeyde değildir. Bölgenin, lojistikte Samsun ve İstanbul Liman-ları ile rekabet edebilir hale gelebilmesi için mevcut ulaşım ağLiman-larının geliştirilip, birbirleri ara-sındaki geçişlerin sağlanması şarttır. Ancak, bunlar gerçekleştirilirse bölgenin coğrafi konumu ve sahip olduğu ulaşım çeşitliliği bir anlam ifade edecektir.

Lojistik sistem ve ulaşım ilişkisi dört ana gösterge ile ilintilidir. Bu temel göstergeler; ulaşım mesafesi, ulaşım hızı, ulaşım sıklığı ve ulaşım süresidir. Bu göstergelerden ulaşım mesafesi, bölgenin ticari pazarlara yakınlığı dolayısıyla hâlihazırda mevcuttur. Diğer üç göstergenin de geliştirilmesi ancak lojistik/ulaşım altyapısı alanında yapılacak yatırımlarla ve modernizas-yonlarla sağlanacaktır.