Lise öğrencilerinin gündelik sıkıntılarının cinsiyetlerine göre anlamlı olarak farklılaşıp farklılaşmadığını belirlemek için yapılan Mann-Whitney U testi sonuçları Tablo 4’te verilmiştir.
31 Tablo 4
Gündelik Sıkıntılar ve Cinsiyet Değişkeni Arasında Mann-Whitney U testi Analizi
Cinsiyet Mann-Whitney U testi
n Ort Medyan Min Max Ss
Sıra Ort Z P Aile İle İlgili Sıkıntılar Kadın 306 6,61 6,00 0,00 25,00 5,33 254,5 -3 0,002*
Erkek 238 7,59 7,00 0,00 23,00 4,66 295,6
Toplam 544 7,04 6,00 0,00 25,00 5,07
Arkadaşlarla İlgili Sıkıntılar Kadın 306 5,31 5,00 0,00 19,00 4,11 262,3 -1,7 0,084
Erkek 238 6,04 5,00 0,00 21,00 4,52 285,6
Toplam 544 5,63 5,00 0,00 21,00 4,31 Öğretim Yaşamı ile İlgili
Sıkıntılar
Kadın 306 16,30 16,00 0,00 37,00 7,48 278,0 -0,9 0,357 Erkek 238 15,53 15,00 0,00 33,00 7,40 265,5
Toplam 544 15,97 16,00 0,00 37,00 7,45
Geniş Çevre ile İlgili Sıkıntılar Kadın 306 4,97 5,00 0,00 13,00 2,75 273,0 -0,1 0,934
Erkek 238 4,94 5,00 0,00 13,00 2,77 271,9
Toplam 544 4,96 5,00 0,00 13,00 2,76 Toplam Gündelik Sıkıntılar
Ölçeği
Kadın 306 33,20 32,00 0,00 74,00 15,15 266,4 -1 0,306 Erkek 238 34,11 33,50 0,00 79,00 15,03 280,3
Toplam 544 33,60 33,00 0,00 79,00 15,09 * p<.05
Tablo 4 incelendiğinde aile ile ilgili sıkıntılar bakımından cinsiyetler arasında istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık görülmektedir (p<0,05). Aile ile ilgili sıkıntılar kadınlara göre erkeklerde anlamlı derecede yüksektir.
Araştırmanın sonuçlarını destekleyen ve desteklemeyen araştırmalar bulunmaktadır. Örneğin; Yıldırım (2004) araştırmasında sınavlara hazırlık sürecinde kız öğrencilerin erkeklere kıyasla aile, arkadaş ve geniş çevre ile ilgili sıkıntıları daha sık ve yoğun yaşayıp buna karşılık ailelerinden de yeterince destek görmediklerini belirtmiştir. Zimbardo ve Coulombe (2017) ise genç erkeklerin yeterli akademik performans gösteremediğini belirtmiştir. Aroian, Aroian, Templin ve Hough (2014) tarafından uzunlamasına Arap- Müslüman göçmen ailelerdeki ergenlerle yaptıkları araştırmada cinsiyetin sıkıntılarda istatistiksel olarak önemli etkiye sahip bulunmadığı belirtilirken, Smith ve Somhlaba (2015) Güney Afrika’da yaptıkları araştırmada gündelik sıkıntıların sıklığı ve yoğunluğunun kadınlara göre erkeklerde daha fazla olduğunu belirtmiştir.
Yıldırım’ın (2004), sınavlara hazırlık sürecinde kız öğrencilerin yeterince destek görmediklerini belirtmelerine ilişkin sonucu daha çok Türkiye’de ailelerin erkek
32
çocuklarını okumaya daha fazla teşvik etmesiyle ilişkili olduğu düşünülebilir. Bu araştırmada ise erkeklerin aileleriyle daha fazla sorun yaşıyor olması kültürel bir özellik olarak görülebilir. Ailelerin erkek çocuklarından eğitim, toplumsal cinsiyet rolleri gibi konularda beklentilerini karşılayıp karşılayamamakla ilgili durumun bunda etkili olabileceği düşünülebilir. Diğer gündelik sıkıntı alanlarında anlamlı farklılıkların bulunmaması öğrencilerin kişilik özelliklerinden olabileceği gibi, araştırmanın sınırlı bir bölgede yapılmasından dolayı da olabileceği düşünülebilir.
4.3 Lise Öğrencilerinin Cinsiyetlere Göre Başa Çıkma Stratejilerine İlişkin ...Bulgular
Lise öğrencilerinin başa çıkma stratejilerinin cinsiyetlerine göre anlamlı olarak farklılaşıp farklılaşmadığını belirlemek için yapılan Mann-Whitney U testi sonuçları Tablo 5’de verilmiştir.
Tablo 5
Başa Çıkma Stratejileri ve Cinsiyet Değişkeni Arasında Mann-Whitney U testi Analizi
Cinsiyet Mann-Whitney U testi
n Ort Medyan Min Max ss Sıra Ort Z P Araçsal sosyal destek
kullanma
Kadın 306 5,45 5,00 2,00 8,00 1,47 291,9 -3,3 0,001*
Erkek 238 5,00 5,00 2,00 8,00 1,51 247,5
Toplam 544 5,26 5,00 2,00 8,00 1,50
Mizahi yaklaşım Kadın 306 4,15 4,00 2,00 8,00 1,86 257,8 -2,5 0,012*
Erkek 238 4,52 4,00 2,00 8,00 1,80 291,4 Toplam 544 4,31 4,00 2,00 8,00 1,84 Duygulara odaklanma ve ortaya koyma Kadın 306 5,52 6,00 2,00 8,00 1,73 309,9 -6,4 0,0001* Erkek 238 4,55 4,00 2,00 8,00 1,62 224,4 Toplam 544 5,09 5,00 2,00 8,00 1,75
Madde kullanımı Kadın 306 2,44 2,00 2,00 8,00 1,24 236,1 -7,7 0,0001*
Erkek 238 3,16 2,00 2,00 8,00 1,55 319,2
Toplam 544 2,76 2,00 2,00 8,00 1,43
Kabullenme Kadın 306 5,15 5,00 2,00 8,00 1,66 289,7 -2,9 0,003*
Erkek 238 4,75 5,00 2,00 8,00 1,56 250,3
33
Diğer etkinlikleri bırakma Kadın 306 4,90 5,00 2,00 8,00 1,55 289,9 -3 0,003*
Erkek 238 4,47 4,00 2,00 8,00 1,41 250,2
Toplam 544 4,71 5,00 2,00 8,00 1,50
Dine yönelme Kadın 306 7,27 8,00 2,00 8,00 1,19 310,3 -6,9 0,0001*
Erkek 238 6,45 7,00 3,00 8,00 1,52 223,9
Toplam 544 6,91 8,00 2,00 8,00 1,41
Yadsıma Kadın 306 3,67 3,00 2,00 8,00 1,54 248,2 -4,2 0,0001*
Erkek 238 4,15 4,00 2,00 8,00 1,46 303,8
Toplam 544 3,88 4,00 2,00 8,00 1,53 Davranışsal olarak ilgiyi
kesme
Kadın 306 3,20 3,00 2,00 8,00 1,45 265,7 -1,2 0,227
Erkek 238 3,32 3,00 2,00 8,00 1,48 281,3
Toplam 544 3,25 3,00 2,00 8,00 1,46
Zihinsel olarak ilgiyi kesme Kadın 306 5,08 5,00 2,00 8,00 1,53 294,6 -3,8 0,0001*
Erkek 238 4,55 4,50 2,00 8,00 1,42 244,1
Toplam 544 4,85 5,00 2,00 8,00 1,50
Kendini sınırlandırma Kadın 306 4,96 5,00 2,00 8,00 1,45 283,2 -1,8 0,066
Erkek 238 4,77 5,00 2,00 8,00 1,45 258,8
Toplam 544 4,88 5,00 2,00 8,00 1,45
Olumlu yeniden yorumlama Kadın 306 5,53 6,00 2,00 8,00 1,46 288,0 -2,7 0,008*
Erkek 238 5,19 5,00 2,00 8,00 1,44 252,5
Toplam 544 5,38 5,00 2,00 8,00 1,46 Duygusal sosyal destek
kullanma Kadın 306 5,03 5,00 2,00 8,00 1,56 286,4 -2,4 0,017* Erkek 238 4,73 5,00 2,00 8,00 1,49 254,6 Toplam 544 4,90 5,00 2,00 8,00 1,53 Planlama Kadın 306 5,61 6,00 2,00 8,00 1,49 300,1 -4,7 0,0001* Erkek 238 4,97 5,00 2,00 8,00 1,62 237,1 Toplam 544 5,33 5,00 2,00 8,00 1,58 Toplam Başa Çıkma
Stratejileri Puanı Kadın 306 67,95 68,00 33,00 112,00 9,22 296,7 -4,1 0,0001* Erkek 238 64,58 64,50 33,00 95,00 9,54 241,4
Toplam 544 66,48 67,00 33,00 112,00 9,50 * p<.05
Tablo 5 incelendiğinde araçsal sosyal destek kullanma, duygulara odaklanma ve ortaya koyma, kabullenme, diğer etkinlikleri bırakma, dine yönelme, zihinsel olarak ilgiyi kesme, olumlu yeniden yorumlama, duygusal sosyal destek kullanma, planlama, toplam başa çıkma stratejileri puanı, mizahi yaklaşım, madde kullanımı ve yadsıma bakımından cinsiyetler arasında istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık görülmektedir (p<0,05).
Araçsal sosyal destek kullanımı, duygulara odaklanma ve ortaya koyma, kabullenme, diğer etkinlikleri bırakma, dine yönelme, zihinsel olarak ilgiyi kesme, olumlu yeniden yorumlama, duygusal sosyal destek kullanma, planlama ve toplam başa çıkma stratejileri
34
erkeklere göre kadınlarda anlamlı derecede yüksektir. Mizahi yaklaşım, madde kullanımı ve yadsıma ise kadınlara göre erkeklerde anlamlı derecede yüksektir.
Özer (2001) genel lisede okuyan ergenler ile yaptığı çalışmada kızların, erkeklere göre sosyal destek ve kaçınma stratejilerini daha fazla kullandıkları sonucunu bulmuştur. Çiftçi (2002) ergenlerin stresle başa çıkma yolları ile strese karşı dayanıklılıkları arasındaki ilişkiyi incediği araştırmasında kızların, erkeklere göre kendilerini daha fazla suçladıklarını belirtmiştir.
Yukarıdaki araştırmalardan yola çıkarak cinsiyetler açısından farklı başa çıkma stratejilerinde farklı sonuçlara ulaşılan araştırmalar olduğu gözlenmiştir. Örneğin duygusal sosyal destek kullanma ve sosyal destek kullanma konusunda kızlar yönünden genel olarak benzer sonuçlar bulunmuştur. Kızların duygularını yansıtma, yakınlarına sözlü olarak ifade etme konusunda, erkekler için kullanılan ‘Erkekler Ağlamaz!’ şeklindeki gibi bir düşünce bulunmadığından erkeklere göre kadınların daha rahat sosyal destek talep ediyor oldukları düşünülebilir. Zimbardo ve Coulombe’e (2017) göre erkek çocuklar sert olmaları ve başlarına gelenler karşısında erkek gibi davranmaları gerektiği yönündeki inançları içselleştirmeye başladıklarında, hayatlarının ileriki evrelerinde yakınlık ve ilişkiler konularında karşılaşılan olumsuzluklardan bazılarını hafifletebilecek olan arkadaş, aile, öğretmen, antrenör gibi kişilerden ya da başkalarından yardım istemeyi öğrenememektedir. Toplumsal cinsiyet rollerinde erkeklerin daha güçlü olmaları yönündeki beklentiler gereği, sıkıntılarını duygusal olarak ifade edip yardım isteme gibi başa çıkma stratejilerinin erkekler tarafından zayıflık belirtileri olarak algılanabildiği düşünülebilir. Ayrıca başa çıkma konusunda madde kullanımının erkeklerde daha fazla olmasının ise araştırmanın yapıldığı bölgenin kültürel özelliğinden kaynaklı erkek çocuklarının okul dışında da dış ortama daha rahat çıkıp dolayısıyla olası olumsuz çevrelerin hedefine maruz kalma ihtimallerinin kızlardan daha fazla olması düşünülebilir.