letmenin levsel Analizi

letme fonksiyonlarının incelendi i i levsel analiz, i letme faaliyetlerinin mevcut durumunun tespitinin yapıldı ı ve rakiplere göre eksik ve güçlü yanlarının belirlendi i analizdir. letmenin temel faaliyetleri; Üretim, Pazarlama ve Satı , Kalite, Satın alma,

nsan kaynakları, Ar-Ge ve Finanstır.

Üretim Faktörlerinin Analizi

letmelerin rekabette üstünlük sa layabilmeleri için, üretim maliyetleri ve kalitesi üzerinde durmaları gerekmektedir. Bu nedenle, i letmenin sahip oldu u üretim faktörlerinin özellikleri, teknolojiyi yenileme ve geli tirme imkânı, üretim araçlarının tam kapasite ile kullanılıp kullanılmadı ı ara tırılmalıdır. letmenin kullandı ı hammadde ve yardımcı malzemeleri temin etme artları, tedarikçilerin özellikleri, depolama artları incelenmeli ve üretim sürecinin ve teknolojisinin özellikleri dikkate alınmalıdır. Ürünün kalitesinin kontrolü, kontrol maliyetleri, fire oranları belirlenmeli ve üretim kapasitesi, kapasite kullanım oranı, kapasiteyi arttırma imkânları te his edilmelidir. letmenin ölçek ekonomisinden yararlanabilece i optimal büyüklük ve kapasiteler tespit edilmelidir(Üzün, 2000,s.35).

Pazarlama Faktörlerinin Analizi

Pazarlama i levi i letmenin dı çevreye açılan penceresidir. letmenin i çevresi faktörlerinden tüketiciler ve rakipler, pazarlama i leviyle yakından ilgilidir.

Dolayısıyla bu analizde i letmenin pazardaki konumu, tüketiciler üzerindeki etkisi ve rakiplere oranla üstün ve zayıf tarafları açı a çıkarılmı olacaktır(Dinçer, 2007,s.127-128):

Mal veya hizmet faktörleri: letmenin üretti i mal veya hizmetler, faaliyetlerinin merkezini olu turur. Çünkü onlar sayesinde i letmeler amaçlarını gerçekle tirirken, tüketicilerin ihtiyaçları giderilmi olmaktadır. Ürünün kalitesiyle ilgili tat, renk, koku, standartlara uygunluk ve ihtiyaçları giderme özelli i yanında ambalajı, sunulu u, mü teri üzerindeki etkisi ve marka imajı gözden geçirilmelidir. Ayrıca ürünün hayat e risi çizilerek hangi safhada oldu u belirlenmelidir. Böylece o ürünün pazardaki durumu, zaman içindeki satı ve kârlılık durumu, tanıtma ve finansman ihtiyacı gibi konularda karar vermek kolayla ır.

Fiyat faktörleri: Piyasadaki arz-talep dengesi, fiyatların genel seviyesi, bu dengede meydana gelebilecek de i meler, ürün talebinin fiyat elastikiyeti, fiyatlandırmaya dayalı rekabet artları ve fiyatlandırmada etkili olan di er faktörler göz önüne alınmalıdır.

Da ıtım faktörleri: letme üretti i malları tüketiciye ula tırırken hangi kanalları ve niçin kullandı ını incelemelidir. Mevcut kanalların nasıl daha etkili hale getirilebilece i veya alternatif kanalların neler olabilece i tartı ılmalıdır.

Tanıtma ve tutundurma faktörleri: Üretilen mal ve hizmetlerin tüketicilere duyurulması ve onlarla sürekli bir ba ın kurulabilmesi için kullanılan tanıtma usul ve teknikleri, bunların etkisi ölçülmelidir.

Finansman ve Muhasebe Faktörlerinin Analizi

Bir i letmenin gelecekteki stratejisi ile ilgili bir takım finansal sınırlamaların ortaya çıkması, alternatif davranı ları azaltacak ve dolayısıyla i letmenin ba arısını olumsuz yönde etkileyecektir. Finansal yapıdaki sa lamlık da birçok fırsatı beraberinde sunacaktır. Dolayısıyla a a ıdaki faktörlerin incelenmesinde yarar vardır(Dinçer, 2007,s.129):

Sermaye yapısı: letmenin ödenmi öz sermayesi, kısa ve uzun vadeli borçları, hazır de erleri, çalı ma sermayesi, sermaye kaynakları ve özellikle hisse senedi ve tahvil çıkarma artları vb. incelenir.

Finansman planlaması ve yatırım bütçelemesi: Tahsilât ve ödemelerin denkle tirilmesi, finansman maliyetleri, yeni yatırımların kârlılı ı ve geri dönme oranları, verimlilik oranı vb. ele alınır.

Finansal oranlar: Likidite oranları, faaliyet oranları, finansal yapı oranları, kârlılık oranları ile bilanço, gelir tablosu, fon akım tablosu incelenerek yorumlanmalıdır.

Muhasebe düzeni ve hesap planları: Hesap planlarının kullanı lılı ı, muhasebe sisteminin karar almada etkilili i vb. gözden geçirilmelidir.

Ara tırma ve Geli tirme Faktörlerinin Analizi

Stratejik anlamda i letmeleri sektörlerinde rakiplerine kar ı farklı kılacak olan en önemli i letme faaliyetlerinden biride ara tırma ve geli tirme faaliyetleridir. Fakat uzun

vadede faydalı olabilmesi ve maliyetlerinin yüksek olu u nedeniyle tüm i letmeler tarafından uygulanmamaktadır.

Ara tırma ve geli tirme i levi iki nedenden dolayı rekabet üstünlü ü sa layabilir. Birincisi, yeni ya da geli tirilmi ürünlerin piyasaya sürülmesine olanak sa lar. kincisi ise, geli tirilmi imalat veya malzeme süreçlerinin kullanılmasına yol açarak maliyet avantajı elde edilmesini sa lar(Jauch ve Glueck, 1988,s.161). letmeler bulundukları sektörlerin özellikleri ve mevcut durumlarına göre ya üretim süreçleri veya ürünlerini geli tirerek öne çıkacaklar ya da yeni ürünler geli tirerek piyasada rekabet üstünlü ü elde edeceklerdir.

Ara tırma kapasitesi; yani yeni bir teknolojiyi, bilgiyi veya ürünü ortaya çıkarabilme yetene i, bu konuda oldukça a ırlıklı bir faktördür. letmenin piyasaya ve teknolojiye yönelik ara tırma yapabilecek hem teorik hem de uygulamalı be eri, teknik ve finansal gücü analiz edilmelidir. Ayrıca ara tırma ve geli tirme faaliyetlerinin maliyeti, i letmenin rakiplerine göre teknolojik liderlik durumu, yenilikleri uygulamaya koyabilme artları ve süresi üzerinde durulmalıdır(Dinçer, 2004,s.130).

nsan Kaynakları Faktörlerinin Analizi

Rekabet üstünlü ü elde edebilmek için i letmeler teknolojiye, yeni yatırımlara, maliyet dü ürme çalı malarına a ırlık vermektedirler. Ancak tüm bu çalı maların ba arılı olması insan kaynakları yönetimine önem verilmesiyle sa lanabilecektir.

nsan Kaynakları faaliyetleri, i letmenin ihtiyaçlarına uygun özellikte ve sayıda personeli sa lama, çalı an personeli geli tirme, personelden en verimli biçimde yararlanma ve de erlendirme, personelin geçimini, ihtiyaçlarını, devamlılı ını sa lama, i lemlerinin tümünü kapsamaktadır. nsan Kaynakları Yönetimi, etkin is gücünün olu turulmasında önemli rol oynar(Keklik, 2007, s.5). Dolayısıyla i letme faaliyetlerinin verimli bir ekilde yürütülmesi insan kaynaklarına ba lıdır.

Gerçekten insan kaynaklarının en iyi ekilde kullanılması tüm di er faktörler üzerinde etkili olmakta ve i letmeler açısından stratejik bir unsur olarak kendini göstermektedir. Kısaca rekabette üstünlü ün sırrı ile insan kaynakları arasındaki ili ki her geçen gün kuvvetlenmektedir. Çalı anların nitelik ve yeteneklerini ön plana çıkararak, grup halinde çalı maya te vik ederek, kendisi ve i letme için en uygun davranı a

yöneltilmesi insan kaynakları yönetiminin çe itli unsurlarıyla sa lanmaktadır(Ünal, 2002, s.2)