• Sonuç bulunamadı

Lenkeran Bölgesi Yer Adları

Lenkeran bölgesinin yüzölçümü 6, 070 bin km2 `dir. Lenkeran – Astara bölgesi güneyden İran, doğudan Hazar denizi, kuzeyden ve kuzeydoğudan Kür idari bölgesiyle sınırlıdır. Azerbaycan'ı İran ile bağlayan ana karayollarının ve demiryollarının yanı sıra, doğudan Hazar Denizi, batı ve güneyden İranla sınırlı olması Lenkeran idari bölgesinin çok elverişli olmasını sağlar.

Nemli subtropikal bölgede yer alan Lenkeran ekonomik bölgesi, doğal koşulları ve çeşitli kabartma biçimleriyle cumhuriyetin diğer ekonomik bölgelerinden farklıdır. Bölge, Lenkeran ovaları ve Talış dağlarından oluşan iki kısma ayrılmıştır. Yükseklik farkı Hazar sahilinde -27m ile, Talış dağlarının Kömürköy zirvesinde 2493m arasında değişmektedir.Lenkeran ovaları 70 km güneye uzanır ve kuzeyde Vileşçay, güneyde Astara nehri ile sınırlanmıştır.Tepenin genişliği Talış dağlarının eteklerinde ve Hazar Denizi boyunca 10 km genişliğindedir.

İlçenin dağlık kısmı Talış, Pesteser ve Burovar sıradağlarlarından oluşmuştur. Denizden en yüksek ve en uzak olan Talış dağları, Azerbaycan-İran sınırı boyunca yaklaşık 100 km kuzeybatıdan güneydoğuya uzanmaktadır.Talış dağlarının batı kesimindeki iklim koşulları ve Lenkeran ovalarının Hazar denizi'ne yakınlığı iklimsel çeşitlilik sağlamaktadır. Alan, 500 metreye kadar nemli bir subtropikal iklim ile karakterizedir.Arazide aktif sıcaklık 3500-4500o arasında değişmektedir. En yüksek yağış (1200-1300 mm) Lenkeran ve Astara'ya düşer.500 mm'den fazla yağış alan bölgelerde, subtropikal iklim belirtileri yavaş yavaş azalır ve yükseldikçe, yağışlar yaz mevsiminin sıcaklığı ile 400-600 mm'ye düşer. Yayla alanları sürekli kar örtüsü ile karakterize edilir ve kar günlerinin sayısı 30 ile 60 gün arasında değişir (Mikayılov, 2015, s.6).

Lenkeran ekonomi bölgesi geniş bir nehir ağına sahiptir. Bölgenin en büyük nehirleri bunlardır :  Vileşçay  Lenkerançay  Astaraçay  Tengerüd  Mişarçay

 Manyuk  Lekerçay  Göytepeçay

Lenkeran ekonomi bölgesi minerallerle zengin değildir. Bölgede kum, kil, tortu, alçı, mermer, cevher dışı maden suları ve ormanlar gibi cevher dışı tortulardan kaynaklanan doğal kaynaklar vardır. Ekonomik bölge ülkenin en yoğun ormanlık alanlarından biridir.

Bu bölgenin mineral kaynakları iyileştirici özelliklere sahiptir.Sadece Astara bölgesinde 20'ye kadar mineral kaynağı vardır. Bunlardan Ergivan ve Tahtaderan yayları özellikle belirtilmelidir. Bu kaynaklardaki su sıcaklığı 35-50o `dir. Yüksek oranda mineralize kaynaklardan biri Acışor çeşmesidir. Lenkeran bölgesinde aşağıdakı çeşmelerin tedavi için önemli olan kükürt ve mineraller bakımından zengindir :

 Yukarı Lenkeran  Aşağı Lenkeran  Hövzava  Nefthoni  Meşesu

Farklı kuşların kışladığı, Kızılağac koruma alanı, relikt bitkilerin depolandığı Hirkan koruma alanı, Lenkeran idari bölgesinin arazisinde yeralmaktadır. Lenkeran- Astara idari bölgesi 6 idari bölgeden oluşmuştur :

 Astara  Celilabad  Lerik  Lenkeran  Masallı  Yardımlı

Ekonomik bölgede 8 şehir, 6 ilçe, 13 yerleşim, 156 kırsal idari birim ve 642 kırsal yerleşim mevcuttur.Lenkeran ekonomi bölgesinde 500 belediye var (Mikayılov, 2015, s.5).

Astara arazisindeki köyler : 1. Alaşa 6. Lobir 2. Anbuba 7. Kakalos 3. Belbay 8. Liezi 4. Bursut 9. Siyetük 5. Burzubend 10. Şahaağac vb.

Celilabad arazisindeki köyler :

1. Abazallı 6. Şabanlı 2. Alaşar 7. Suluçeşme 3. Bedirli 8. Sadatlı 4. Cengah 9. Şükürlü 5. Çünzeli 10. Tahirli vb.

Lerik arazisindeki köyler :

1. Almu 6. Kekonu 2. Arta 7. Rezevül 3. Babagil 8. Siyov 4. Bibiyani 9. Sors

5. Bradi 10. Şinebend vb.

Masallı arazisindeki köyler :

1. Abasbeyli 6. Ninelov 2. Bala Tekle 7. Köcekli 3. Banbaşı 8. Kubin 4. İmanlı 9. Keribler 5. Pircana 10. Vileş vb.

Yardımlı arazisindeki köyler :

1. Avun 6. Jiy 2. Bercan 7. Teşkan 3. Cirimbel 8. Lezir 4. Çay Üzü 9. Urakeran

5. Deryavar 10. Verov vb.(Aliyeva, 2007, s.12-234 ). Lenkeran– Azerbaycan'ın en eski şehirlerinden biri olan Lenkeran şehri, 38 Kuzey, 40 Doğu enleminin kesiştiği noktada, Hazar Denizi'nin güney-batı kıyısında, Lenkeran nehrinin Hazar Denizi'ne aktığı yerde yer almaktadır. Bu isim Lengkeran farsça –leng,gecikme, keran- toprak (mekan) yani “Geç kalınılan yer” anlamına gelir. İsmin nedeni, yağmurun bol olması nedeniyle buraya gelmenin çok zaman almasıdır. Lenkeran`ın tarihi eskiye dayanır. Günümüze kadar gelmiş Lenkeran anıtları ve tapınakları aşağıdakilerdir :

Seyit Halife Türbesi - Arap halifeliği sırasında halifeler tarafından zulüm gören bir dizi Aziz, bilim adamı ve Seyyid, çeşitli yerlere sığındı. Onların bir kısmı da Azerbaycan arazisine gelerek, Lenkerana sığınmışlar.Bu yerlerden biri de Lenkeran arazisindeki eski köylerden biri olan, Cil köyüdür.İnsanlar arasında Se Halife yani, Üç Halife ve ya Seyit Halife olarak bilinen tapınak, buraya gelen üç Aziz`in mezarıdır. Söylenenlere göre bu üç kişi, ünlü bilim adamı, filozof Seyit Cemaleddin`in, onun babası Seyit Mir Abbas`ın ve amcasının oğlunun türbesidir. Bu türbe hala farklı yerlerden insanlar tarafından kutsal bir yer olarak ziyaret edilmektedir.

Dairevi Kale (Zindan)- 1747-1786 yıllarında Lenkeran Kalesi ile eş zamanlı olarak inşa edilmiştir. Kalenin benzeri olan ikinci kule ise Mayak adlandırılmıştır. Söylenenlere göre İran şahı Nadir Şah, 1747 yılında Lenkerana gelmiş ve Safevi soyundan olan Seyit Abbas Nadir Şah`ın kararnamesi ile “Talış`ın hakimi” ilan edilmiştir. Aynı yılda buranı güçlendirmek amacıyla bu kulenin inşasına başlanmıştır. Ancak, daha sonra Nadir Şah'ın ölümünden sonra, Seyit Abbas Han bağımsızlığını ilan etti ve bu iki kale, Lenkeran Kalesinin ortak sisteminin iki tarafında dayanak noktası haline geldi.

Şeyh Zahid Türbesi – Bu türbe Lenkeran`ın Şıhakeran köyünün eski mezarlığında bulunur. Burada Ortaçağ`da doğuda tanınmış bilim adamı ve filozof olan Şeyh Zahid İbn Şeyh Emir Rövşen defnedilmiştir. Şeyh Zahid`in gerçek adı Taceddin İbrahim`dir. O Emir Rövşen`in oğludur. Zahid lakabını ona, yeteneğinden dolayı, Tebrizli Seyit Cemaleddin vermiştir.Mezarının bulunduğu yerde, Safevi soyundan Şeyh Haydar bir mezar inşa ettirmiştir.

Lenkeran arazisindeki köyler :

1. Bala Şürük 6. Sinovli 2. Beliton 7. Tatoba 3. Diyan 8. Şovu 4. Kenarmeşe 9. Pambeyi 5. Lej 10. Osaküce .