STK’ların yoğunlaştıkları faaliyet alanlarını tespit etme aşamasında yönetim faaliyetleri ele alınan konulardan biri olmuştur. Bölgedeki STK’ların yoğunlaştıkları faaliyetlerle ilgili dikkate değer tespitlerden biri, söz konusu STK’ların eğitim, yoksullukla mücadele ve sosyal dayanışma konularına yoğunlaştıklarıdır. Bu türden faaliyetlerin doğası, yönetim kurullarının sıklıkla bir araya gelme, yeni kararlar alma ve ivedilikle harekete geçmelerini zorunlu kılmaktadır. Çünkü, hem eğitim hem de yoksullukla mücadele konularında bölgede yaşayan yurttaşların ihtiyaçlarının boyutu ve aciliyeti bilinen gerçeklerdendir. Yurttaşların taleplerinin tekrar etme sıklığı STK’ları hızlı hareket etmeye yönlendirmektedir. Hızlı kararlar alabilmek ve harekete geçebilmekse STK’ların yönetim kurullarının düzenli olarak toplanmasına bağlıdır. Yönetim faaliyetleri gerçekleştirmek yalnızca hızlı kararlar alabilme ve harekete geçebilmenin zorunlu bir sonucu değildir. Bu türden faaliyetler bölgedeki sivil toplum bilincinin artırılması konusuna da önemli katkılar sunmaktadır. Üyelerin ve yurttaşların STK’lara hem karar alma hem de faaliyetleri gerçekleştirme süreçlerinde katılımlarının artırılması yönünde yapılabilecek katkıları da artırmaktadır. Aşağıda görüleceği üzere genel kurul toplantılarının yapılma sıklığı bu açıdan oldukça önemlidir.
Tablo 1: Yönetim Kurulu Toplantıları Hangi Aralıklarla Yapılıyor?
Sayı Yüzde
Her gün 2 0,7
Haftada bir 40 13,2
Birkaç haftada bir 30 9,9
Ayda bir 140 46,2
Birkaç ayda bir 79 26,1
Diğer 12 4,0
Toplam 303 100
Yapılan incelemelere göre sivil toplum örgütü yönetimlerinin düzenli toplantılar gerçekleştirdikleri anlaşılmaktadır. İlgili tabloda görüldüğü gibi STK yönetim kurulları çoğunlukla aylık toplantılar yapmaktadırlar. Düzenli olarak aylık toplantı yapan derneklerin oranı yaklaşık yüzde 46 düzeyindedir. Bununla birlikte, haftada bir ya da ayda birkaç haftada bir toplantı yapan derneklerin oranının yaklaşık olarak yüzde 23 düzeyinde olduğu görülmektedir. Bu oranlar göstermektedir ki, bölgedeki STK’ların yaklaşık yüzde 70’i ayda en az bir kez yönetim kurullarını toplamaktadırlar.
Bu toplanma sıklığı STK’ların karar alma ve eylemde bulunabilme kabiliyetlerinin yüksek olduğu sonucunu doğurmaktadır. Araştırma sürecinde yapılan görüşmelerden anlaşıldığı kadarıyla yüz yüze ilişkilerin yoğun olduğu, ulaşım probleminin fazla olmadığı, iş yoğunluğunun az olduğu bölge illerinde yöneticilerinin bir araya gelmesi ve toplantılar yapması kolaylaşmaktadır. Bölgedeki STK’ların yönetim kurullarını toplama sıkılıklarının yüksek oluşu ilgi alanlarıyla ilişkili yeni yol haritaları ve eylem planları hazırlama konusunda istekli olduklarını göstermektedir. STK’lara bir nevi fikir alış verişi ve çoğulcu bir ortam sağlayan bu toplantıların, ele alınan meselelere ivedilikle ve daha çoğulcu bir bakış açısıyla yaklaşabilme fırsatları sunmaktadır.
Tablo 2: Yönetim Kurulu Toplantıları Hangi Aralıklarla Yapılıyor? (İllere Göre)
Ağrı Ardahan Iğdır Kars
Her gün 0,7 1,2
Haftada bir 11,1 13,1 15,7 16,3
Birkaç haftada bir 13,2 9,5 7,8 8,6
Ayda bir 46,3 51,7 49,1 38,4
Birkaç ayda bir 22,1 25,7 27,4 33,2
Diğer 6,6 2,3
Toplam 100 100 100 100
STK’ların toplanma sıklığı bakımından çalışmaya konu edilen bölgedeki iller arasında istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık göze çarpmamaktadır. Ardahan’da bulunan STK’ların bu toplantıları yüzde 51,7 ile ayda sadece bir kez, yüzde 13,1 ile haftada bir kez ve 9,5 ile birkaç haftada bir kaz kez yaptığı görülmektedir. Böylece Ardahan ayda en az bir yönetim kurulu toplantısı yaparak araştırmaya konu olan 4 ilin ortalamasının üzerinde kalabilmeyi başarmıştır. Ayda en az bir toplantı sıklığının en az olduğu il ise yaklaşık yüzde 63 ile Kars olmuştur. Kars’ta bulunan STK’ların yüzde 38,4’ü ayda bir kez, yüzde 16,3’ü haftada bir kez ve yüzde 8,6’sı da haftada birkaç kez yönetim kurulu toplantıları yapmaktadır. Ağrı ise ayda en az bir kez toplantı yapma sıklığı konusunda yüzde 70’ler düzeyinde kalarak Ardahan’ı takip etmektedir.
Tablo 3: Genel Kurul Toplantıları Hangi Aralıklarla Yapılıyor?
Sayı Yüzde
Yılda bir 92 28,8
İki yılda bir 65 20,3
Üç yılda bir 90 28,1
Dört yılda bir 47 14,8
Diğer 8 2,4
Cevap vermeyen 18 5,6
Toplam 320 100
STK’lar açısından çok seslilik anlamına da gelebilecek olan genel kurul toplantılarının önemi yadsınamaz. STK’lar her ne kadar süreç içerisinde üyelerinin fiili katılımıyla eylemde bulunabilme şansına sahipse de, alınan kararlar ve gerçekleştirilen faaliyetlerin yerindeliğini denetleyebilen bu kararlar ve faaliyetler hakkında fikirlerini ilgili yönetim kurullarına ileten, söz sahibi süjeler haline dönüşmesi genel kurul toplantıları aracılığıyla mümkün olabilmektedir. Bu haliyle genel kurul toplantıları hem şeffaflaşmanın hem de üyelerin STK’lara vizyon kazandırma girişimlerinin, karar alama süreçlerine katılabilme şansı elde etmelerinin birer aracıdır. Genel kurul toplantılarının bu türden işlevleriyle toplanma sıklıkları STK’nın ilgili alanındaki konulara yaklaşımlarını önemli ölçülerde etkiyebilmektedir. Çalışmaya konu bölgedeki STK’ların 320’sinden 92’si genel kurul toplantılarını yılda bir kez yaptıkları görülmektedir. Bunu 90 STK ile üç yılda bir toplanma sıklığı takip etmektedir. Genel kurullarını iki yılda bir toplayan STK sayısı ise 65’tir.
Tablo 4: Genel Kurul Toplantıları Hangi Aralıklarla Yapılıyor?
(İllere Göre)
Ağrı Ardahan Iğdır Kars
Yılda bir 34 10 16 34
İki yılda bir 29 6 12 21
Üç yılda bir 38 19 14 20
Dört yılda bir 19 5 7 5
Diğer 7 4 2 6
Cevap vermeyen 12
Toplam 139 44 51 86
Çalışmaya konu olan bölgedeki STK’ların illere göre dağılımına bakıldığında yılda bir kez toplanma oranı ayrı ayrı her ilde diğer toplanma sıklıklarından fazladır. Oransal olarak birbirine yakın olan genel kurulların toplanma sıklıkları yukarıda da ifade edildiği üzere şeffaflaşma, üyeler tarafından STK’lara, STK’lar tarafındansa üyelere, çift taraflı vizyon kazandırma eğiliminin artması konusunda önemli katkılar sunacaktır.
Bu sebeplerle genel kurul toplantılarını 4 yıl gibi uzun sürelere yayan STK sayısının her ilde yine ayrı ayrı olmak üzere en az oranı temsil etmesi olumlu görülmektedir.