KuruluĢ

Ġlk önceleri ticari bir kazanç sağlanan eğitimsiz kiĢilerin elinde yeni bir buluĢ olarak geleceği yok sayılan sinema, zaman içerisinde kendini ispatlayarak hem bir endüstri kolu hem de toplumları kontrol altında tutularak istenilen refleksleri göstermesini sağlayan büyülü bir perde haline dönüĢmüĢtür. Hiç Ģüphe yok ki ilk bölümde de detaylı olarak birçok kez dile getirdiğimiz gibi bu büyülü perdeyi ideoloji aracı olarak en iyi kullanan ülke Amerikan BirleĢik Devletleri olmuĢtur.

Dünya üzerinde ki bu hegemonyanın kırılması içinde dünyanın birçok ülkesinde karĢı refleksler oluĢturulmuĢtur. Eurımages de bunlardan birisidir. Özellikle Ġkinci Dünya savaĢı sonrasın da değiĢen güç dengeleri ve gücü muhafaza etme bağlamında Avrupa ve ABD arasında hem ticari hem de ideolojik bir soğuk savaĢ baĢlamıĢtır.

Amerikan dıĢ ticaret anlayıĢı genelde yayılımcı ve milli Ģirketlerinin farklı ülkelerde birbirlerini destekleyen bir ağ oluĢturmasından kaynaklanır. Örnek olarak herhangi bir Amerikan ilaç firması veya içecek firması, ticaretini yaptığı bir ülkede Amerikan filmlerinin gösterimini de destekleyen bir anlayıĢ içinde olmaktadır. Bu durum medyada ki çapraz tekelleĢmenin aslında farklı bir örneğidir. Amerikan sineması, ürettiği filmlerde genelde subliminal (bilinçaltı) mesajlar yoluyla Amerikan kültürünü maddi manevi sevdirmeye yönelik bir kültür emperyalizmi içerir. 1950‟ler sonrasında baĢlayan bu çapraz tekelleĢme modeliyle Amerikan sineması, dünyada kültür sömürüsünü hızlandırmıĢ ve bölge halklarında da Amerika‟nın güttüğü kültür anlayıĢına ve yaĢam biçimine karĢı iyi niyetle yaklaĢılmasına neden olan bir “yanlıĢ bilince” sebep olmuĢtur (Soydan,2008:134). Bu durum her ne kadar Amerika‟nın yaptıklarını, filmleri yoluyla bir meĢruluk kazandırsa da Avrupa, Amerika‟nın bu kültür emperyalizmini erken fark ederek buna karĢılık bir set oluĢturmak amaçlı kurumlar, toplantılar, bilimsel araĢtırmalara gibi farklı yapılanmalara gitmiĢtir. UNESCO eski yöneticilerinden RTL televizyonu BaĢkanı Jacques Rigaud‟un ortaya attığı „kültür ele geçirmesi‟(Altunç,2008:21) sözü önce Fransa sonra diğer Avrupa ülkelerin de Amerika‟nın kültür politikasına karĢı bir direniĢ oluĢturmuĢtur. Avrupa, kültürünü muhafaza etmek için sadece görsel iĢitsel iletiĢim kanalları veya sinema yoluyla karĢılık vermemiĢ birçok sanayi ürünü ve endüstri koluyla da topyekûn Amerikan kültürüyle mücadele içine giriĢmiĢtir. Sinema kültürü oluĢturmak için ilk atılım 1987 yılında Tek senedi ile mevzuat uyumlaĢtırmaya gitmeyi amaçlamıĢtır. Bu doğrultuda 1987 yılında önerilip 1988 yılında kabul görülen „YeĢil Kitap (Belirli bir alanda bir öneri sunarak Avrupa düzeyinde bir tartıĢma ve danıĢma sürecini baĢlatmak amacıyla Avrupa Komisyonu tarafından hazırlanan belgelerdir)‟ ile AB‟de telekomünikasyon düzenlemeleri üzerine genel bir çerçeve oluĢturulurmuĢtur (ab.gov.tr files/rehber:EriĢim Tarihi:17.03.2019)

Bahsedilen bu çerçevenin içerisinde hızla geliĢen görsel iĢitsel teknolojiye yönelik geleneksel dünyanın bu duruma karĢı neler yapacağı ve sonuçlarına yönelik alınacak önlemler ve bu bağlamda dağıtım ağları konusuna önem verilmiĢtir. Diğer önemli bir konu ise Eurımages „in günümüzde çehresini oluĢturan ortak yapımlar hususunda Avrupa Kültürünü korumak ve geliĢtirmek için ortak yapımların önemine dikkat çekilmiĢtir.

Avrupa Ticari Televizyonlar Birliği SözleĢmesiyle birlikte Avrupa Kıtasındaki televizyon kanalları Avrupa Milli Kültürüne ve bu kültüre sahip çıkmaya önem vermiĢlerdir. Avrupa da oluĢan milli birliğin devamı ve kontrolünü sağlamak için Avrupa Birliği Komisyonu 1986 yılında kıta Avrupa‟sının görsel iĢitsel kültürünün geliĢimini sağlamak ve dağıtımı destekleme adına Avrupa Birliği Komisyonun içerisinde Eurımages ile birlikte MEDIA programını oluĢturmuĢtur. Eurımages‟e benzer özelikler taĢıyan MEDIA programı da ABD ile mücadele içerisinden Avrupa kültürünü korumaya ve geliĢtirmeye yönelik çalıĢmalar gerçekleĢtirmiĢtir.

MEDIA, AB film ve görsel-iĢitsel endüstrileri çalıĢmalarının geliĢtirilmesi, dağıtılması ve tanıtımında finansal olarak desteklemektedir. Avrupa boyutunda projeler baĢlatmak için yardımcı olmakta ve yeni teknolojileri beslemektedir. Avrupa filmlerinin ve uzun metrajlı filmlerin, televizyon dizilerinin, belgesellerin, ulusal ve Avrupa sınırlarının ötesinde pazarlar bulmak için yeni medya içeren görsel-iĢitsel çalıĢmaların yapılmasını sağlamaktadır; eğitim ve film geliĢtirme programlarını finanse eder (eacea.ec.europa.eu). Avrupa Birliği kültürünü korumak için kendi örgüt yapısı içerisinde de birçok çalıĢma geçekleĢtirmiĢtir. Özelikle ABD‟nin Avrupa nezdinde bulunan görsel iĢitsel medya üzerinde ki tahakkümünün önünü kesmek adına 1989 yılında Avrupa Birliği Komisyonu, Paris‟te görsel iĢitsel araçlar konferansı düzenlemiĢtir (Soydan,2008:134). Bu konferansta Avrupa‟nın kitle iletiĢim araçları açığı tartıĢılmıĢ ve devamında da EUREKA imzalanmıĢtır. EUREKA ile siyasal ve ekonomik birliğinin sağlanması hedeflenmiĢtir.

Avrupa Birliği, kültürünü korumak için ve kültürü korurken de maddi olanakları kendi içerisinde barındırmak adına farklı giriĢimler içine girmiĢtir. Amerikan görsel iĢitsel medyasıyla baĢa çıkabilmek adına Avrupa içerisinde ki görsel iĢitsel medya programlarını serbest dolaĢımının önünü açmıĢtır. Özellikle Amerika‟nın daha az maliyetle ürettiği medya programlarının Avrupa‟da pazarlanmasını önüne geçebilmek için Sınırsız Televizyon Yönergesini oluĢturmuĢtur.

Amerika‟nın medya yoluyla kültür sömürüsünü belki de dünyada en iyi anlayan ve erken fark eden coğrafya, Avrupa olmuĢtur. Bunun için kendini muhafaza etmek adına birlik kurmuĢ, birlik içerisinde örgütlenme yapılanmasına girmiĢ bu örgütlerin faaliyet çapalarını desteklemiĢtir. Bu faaliyetler kendi baĢına mücadele etmek yerine birlik içerisinde hareket etmeyi hedeflemiĢtir.

Ortak yapımlarda bu mantık çerçevesinde oluĢmuĢ ve kültürü korumak adına Avrupa ülkeleri kendi içerisinde ortak sinema yapımlarına yönelmiĢtir. Bu zihniyet eĢiğinde kendini gösteren Eurımages Avrupa Konseyi bünyesinde 26 Ekim 1988 yılında yapılan 420. dönem toplantısında kurulmasına yönelik karar alınmıĢ ve 1 Ocak 1989 tarihinde de yürürlüğü girerek faaliyetlerine baĢlamıĢtır.