Kunsthal 48

YAPIM YILI : 1992

YAPIM YERİ : Rotterdam, Hollanda

İŞLEVİ : Kültür Ve Sanat Merkezi

KONUMU : Müze Park Kompleksi İçinde

PROGRAMI : Sergi Solonları, Oditoryum, Restoran

İŞVERENİ : Rotterdam Şehri

TOPLAM YAPI ALANI : 7.000 m²

YAPIM TEKNİĞİ : Betonarme ve çelik ALDIĞI ÖDÜL : -

SORUMLU MİMARLAR : Rem Koolhaas

STATİK : Arup, Londra

Koolhaas, Fransız peyzaj mimarı Yves Brunier ile 1987 yılında eskizlerini hazırladığı müze-park yerleşkesi içinde bulunacak bir binayı tasarlamakla görevlendirilmiştir (Şekil C.2.a) (OMA(e)). Bu binanın, üç ana sergi salonu (ayrı ayrı veya birlikte kullanılacak), oditoryum ve dışarıdan ulaşımlı bir restoranı ihtiva etmesi beklenmiştir. Şu an, Kunsthal sergilenen eserler açısından popülerden elite geniş bir yelpazeye hitap etmekte ve tasarım, fotoğraf, klasik sanat, güncel sanat gibi birçok farklı türde sergiye ev sahipliği yapmaktadır (PUSHPULLBAR).

Bina bahsi geçen müze-parkın güneyindeki Weestzeedijk Otoyolu’nun kenarındadır. Bu yüzden yapı, parkın yola ulaşımını sağlayan bir geçit gibi de hizmet etmektedir (Şekil C.2.a). Bina, çevre yoluna paralel bir servis yolu ile bu yola dik, parktan çevreyoluna ulaşan bir yaya yolunun kesişimi ile dört parçaya ayrılmıştır (Şekil C.2.b).

Müze 60x60 kare plan üzerinde yükselmiş bir prizma şeklindedir. Teras çatının üzerinde ise düzenlenen sergilerin tanıtım panosu gibi kullanılan ince kenarlı yüksek kütle dikkati çekmektedir (Şekil C.2.c). Genel olarak cephenin üst kotlarında taş

kaplama kullanılmıştır. Özellikle park tarafındaki cephede taş kaplama yüksek bir alın etkisi yaratmaktadır. Alt kotlarında ise şeffaf giydirme cephelerle bina sınırlandırılmıştır (Şekil C.2.d). Yan cephede araçların geçtiği servis yolunun girişi ve oditoryumun yan cephesi bulunmaktadır (Şekil C.2.e). Oditoryumun eğimli döşemesinin izi dışarıdan okunmaya imkân vermektedir (Şekil C.2.f). Çevre yolu tarafındaki cephede ise giriş kırmızı renkli alınlı çelik konstrüksiyon bir saçakla vurgulanmıştır (Şekil C.2.g). Giriş bölümünün cephesi şeffaf olmasına karşın kapısı opaktır ve üzerinde işaretleme sistemlerinde kullanılan bir insan figürü yer alır (Şekil C.2.h).

Bina içinde mekânlar arası ulaşım rampalarla sağlanmaktadır. Şekil C.3.a,b,c,d ve Şekil C.4.a’da görüldüğü gibi bina içerisinde oldukça kompleks bir dolaşım ağı vardır. Ana güzergâh park tarafındaki girişten, 6 m yüksekte bulunan otoyol tarafına ulaşan bir rampa ile başlar. Bu rampanın hemen başlangıcında doğu yönündeki birkaç basamakla restoran bölümüne iniş sağlanmaktadır. Restoran kısmının tavan ve kolonları brüt beton olarak bırakılmıştır. Tavanda elektrik tesisatı açıkça görünürken aydınlatma dairesel şekilde kıvrılmış renkli neon bantlarla sağlanmaktadır (Şekil C.4.b). Rampanın batı yönünde ise yine birkaç basamak alt kotta bulunan 1 nolu sergi salonuna girilmektedir. Dikdörtgen planlı bu salonun kuzey cephesi şeffaftır ve park ile ilişki içerisindedir. Buradaki taşıyıcı kolonların ağaç gövdesi şeklinde olması dikkat çekicidir (Şekil C.4.c). Rampanın sonunda ise 2 nolu sergi salonuna ulaşılır. Bu sergi salonun diğer cepheleri kapalı iken Weestzeedijk Otoyolu tarafı şeffaftır ve şehirle ilişki içerisindedir. Total mekân anlayışı ile tasarlanmış bu salonda kolon bulunmamaktadır. Çatıdaki uzay kafes kirişler içeriden bir opak, bir şeffaf polikarbonat kaplamalarla çevrelenmiştir (Şekil C.4.d) (Doutriaux E., 1993). Bu sayede şiddetli olmayan homojen bir doğal aydınlatma sağlanmaktadır. Bahsi geçen rampanın orta noktasından oditoryuma giriş sağlanmaktadır. Oditoryumda oturma alanı ahşap basamaklar üzerinde konumlanmış çeşitli renkteki sandalyelerden oluşmaktadır (Şekil C.4.e). Salondaki aydınlatma, ahşap basamakların alınlarındaki dairesel ışık kaynakları ile sağlanmaktadır. Oditoryumda dikkat çekici bir başka öğe ise spiral şeklinde kıvrılan kadife sahne perdesidir (Şekil C.4.f) (Doutriaux E., 1993). Oditoryuma giriş kapı yerine kendi ekseninde dönen panellerle yapılmaktadır (Şekil C.4.g). Ayrıca oditoryumun sahne kotundan 1 nolu sergi salonuna ulaşmak için bir koridor bağlantısı bulunmaktadır (Şekil C.3.d). Oditoryumun üst kotundan ise geniş

basamaklı dar bir rampa yukarıya doğru devam etmektedir (Şekil C.4.h). Bu rampanın yanı boyunca rampayla aynı düzlemde çatı bahçesi yer almaktadır. Rampanın ortasında ise 3 nolu sergi salonuna giriş sağlanmaktadır. Kuzey tarafında 3 nolu sergi salonun uzantısı olan bir balkondan 2 nolu sergi salonuna bakış sağlamaktadır (Şekil C.4.j). Rampa açık alanda da devam ederek çatı kotuna kadar ulaşmaktadır.

Koolhaas’ın ifadelerine göre binanın tasarımında dikkat edilen ana özelliklerden biri de dışarı ile olan uyum ve iletişimdir. Bina hem park hem de Weestzeedijk arasında bağlantıyı sağladığı gibi her iki tarafla da etkileşim halindedir. Mekânlara olan girişlerin bağlantı yolu üzerinde yapılması ve sergi salonlarının ilgili cephelerinin şeffaf kılınması bu anlayışın ürünüdür. Koolhaas bunun hakkında şöyle demektedir:

‘ Burada herkes diğer birinin göreni haline gelmektedir’ (Doutriaux E., 1993).

Tasarımın esas teması ise bina içinde dolanan sirkülasyon rampalarıdır. Emmanuel Doutriaux ise bir yazısında şöyle bir yorumda bulunmaktadır:

‘Kunshal’ın görünüşte dingin prizmatik kütlesi, yüksek bir gerilim içermektedir, patlama yolunda görünmektedir. Bu Michelange’ın heykellerindeki gibi, kaos, düşüş veya dengeyi

kaybetme durumundan önceki anın limitinde, saf Manierizm ürünüdür’ (Doutriaux E.,

1993).

Kunsthal, dışarıdan genel olarak saf formu, teras çatısı ve sade malzeme seçimiyle Rasyonel Mimari özellikleri taşımaktadır. Form olarak, tümdengelen bir anlayışla dikdörtgen bir dış kabuk içerisinde çözülmüştür. Çevresel, fonksiyonel ve strüktürel verilere göre modifikasyonlara uğrayan bu rasyonel dış cidar, Yumuşamış Rasyonalizm’e ait bir formdur. Yapı içerisinde ise irrasyonel bir tutumla karşılaşılmaktadır. Döşemelerin alışılmışın dışında katlar arası ulaşım için de kullanılması, merdiven, oditoryum gibi farklı fonksiyonlar alıp girişten terasa kadar uzanması durumu yapının irrasyonel bir kesite sahip olduğunu göstermektedir. İç mekândaki neon süslemeler, ağaç gövdesi desenli kolonlar ise Pop Mimari’ye işaret etmektedir. Sonuçta binanın, birden fazla anlayışın ürünü olduğunu söylemek mümkündür.