Muhammed‟den hangi adam/kim Gâdir-i Hum günü Allah Rasûlünden
“Ben kimin mevlâsı isem, Ali de onun mevlâsıdır.
Allah'ım, onu seveni sev, ona düşman olana düşman ol!” buyurduğunu iĢitti?”
Bunun üzerine minberin bir tarafında altı, diğer
tarafında da altı kiĢi kalkarak160
Allah Rasûlünden bunu iĢittiklerine Ģahitlik ettiler.161 Nesâî, bu hadîsi rivâyet eden râvîlerden Ġmran b. Ebân‟ın hadiste kavî olmadığını söyler.162
6. Abdurrahmân b. Ebî Leylâ dedi ki, Ali‟yi geniĢ bir alanda insanlardan Ģunu isterken
gördüm: Allah aĢkına kim Gadîr-i Hum günü Rasûlullah‟tan “Ben
kimin mevlâsıysam, Ali de onun mevlâsıdır” sözlerini iĢitti? Bunun
üzerine Bedir ashabından oniki kiĢi kalktılar (sanki onlardan her birini görüyor gibiyim) ve Ģöyle dediler: Biz Gadîr-i Hum günü Allah Rasûlü‟nün
“Benim mü’minlere kendi nefislerinden daha evla olduğumu ve eşlerimin de onların
anaları olduğunu bilmiyor musunuz” biz evet ya Rasûlellah biliyoruz dediğimizde, “O halde ben kimin mevlâsıysam, Ali de onun mevlâsıdır. Allah’ım ona dost olana dost, düşman olana düşman ol.” buyurduğuna Ģahitlik ederiz163
159 Ġbn Ebî ġeybe, el-Musannef, VI, 368; Ahmed b. Hanbel, Müsned, I, 84, 88, 118, 119; Nesâî, Menâkıb, 132, 136; Taberânî, el-Mu’cemu’l-kebîr, V, 171; el-Eminî, el-Gadîr, 54–6, 170, 180–2.
160 BaĢka bir rivâyette on küsur kiĢi, Nesâî, Menâkıb, 131, bir diğer rivâyette ise, beĢ ya da altı sahâbinin kalkıp bu söze Ģahitlik ettikleri
nakledilmektedir. Nesâî, Menâkıb, 131.
161
Nesâî, Menâkıb, 132, 136, 154; diğer bir rivâyette on küsur kiĢi olarak geçer. Nesâî, Menâkıb, 131, 8470 nolu hadîs; krĢ., Ġbn Ebî ġeybe, el-Musannef, VI, 368; Ahmed b. Hanbel,
Müsned, I, 84, 88, 118, 119; Makdisî, el-Muhtâre, II, 105; Taberânî, el-Mu’cemu’l-kebîr, V, 171 (burada
kiĢi sayısı on altı olarak geçer); el-Eminî bu on küsur kiĢiyi adlarıyla beraber eserinde nakletmektedir. O on küsur sahâbe Ģunlardır: Ebû Eyyûb Ensârî, Ebû Âmre b. Amr b. Muhsin, Ebû Zeyneb Ġbn „Avf el-Ensârî, Sehl b. Hanîf, Huzeyme b. Sâbit, Abdullah b. Sâbit el-el-Ensârî, HubĢî b. Cünâde es-Selûlî, „Ubeyd b. „Azib el-Ensârî, Nu‟man b. „Aclan el-Ensârî, Ebû Fedâle el-Ensârî, el-Eminî, el-Gadîr, 54–56, 167, 180–2.
162
Nesâî, Menâkıb, 132, 136, 154.
163 Ebû Ya‟lâ, Müsned, I, 428-429; ayrıca bk., Ġbn Ebî ġeybe, el-Musannef, VI, 368; Ahmed b. Hanbel,
Müsned, I, 84, 88, 118, 119; Nesâî, Menâkıb, 132, 136, 154; Taberânî, Mu’cemu’l-kebîr, V, 175;
7. Rifae b. Ġyâs ed-Dabbî babasından o da dedesinden, Ali‟yle beraber Cemel‟deydik.
Kendisiyle görüĢmesi için Talha b. Ubeydullah‟a bir elçi gönderdi. Talha ona gelince Ģöyle dedi: “Allah aĢkına Allah Rasûlünden
“Ben kimin mevlâsı
isem, bu da onun mevlâsıdır! Allah'ım! Onu seveni sen de sev, ona düşman olana sen de düşman ol!” buyurduğunu duymadın mı? (Talha) “evet” deyince (Ali), o halde
neden benimle savaĢıyorsun? dedi.164
8. Saîd b. Vehb ve Zeyd b. Yüsey‟ diyorlar ki, Ali geniĢ bir alanda (insanlardan) Allah
Rasûlü‟nün Gadir-i Hum‟da iĢittiklerini (isteyince),
Said tarafından altı ve Zeyd tarafından altı (olmak üzere) oniki kiĢi kalktılar165 ve Allah Rasûlü‟nün Gadîr-i Hum günü Ali için Ģöyle buyurduğuna Ģahitlik ettiler. Allah Rasûlü,
“Allah tüm mü’minlerin mevlâsı değil midir?” Diye sorduğunda, oradakiler “Evet” deyince, Allah Rasûlü buyurdular: “O halde ben kimin mevlâsıysam Ali de
onun mevlâsıdır. Allah’ım ona dost olana dost düşman olana düşman ol.”166
Makdisî bu hadisin isnadının Hasen olduğunu belirtir.167
9. Saîd b. Vehb diyor ki, Ali (insanlardan) Allah Rasûlü‟nün Gadîr-i Hum‟da
iĢittiklerini (isteyince), Saîd dedi ki,
benim yanımda altı ve Zeyd dedi ki, benim yanımda da altı kiĢi kalktılar ve Allah Rasûlü‟nün Gâdîr-i hum günü Ali için Ģöyle buyurduğuna Ģahitlik ettiler:
“Allah benim velim, ben de tüm mü’minlerin velisiyim. (O halde) ben kimin mevlâsıysam, Ali de onun mevlâsıdır. Allah’ım ona dost olana dost, düşman olana düşman ol. Ona yardım edene yardım et.”168
164
Hâkim, a.g.e., III, 419; ayrıca bk., Heysemî, Mecma’, IX, 107; el-Eminî, el-Gadîr, I, 54-56.
165 Bazı eserlerde on küsur kiĢi geçer. Bk., Taberânî, el-Mu’cemu’l-kebîr, V, 191.
166 Makdisî, el-Muhtare, II, 105; ayrıca bk., Ġbn Ebî ġeybe, el-Musannef, VI, 368; Ebû Ya‟lâ, Müsned, I, 428-429; ayrıca bk., el-Eminî, el-Gadîr, 54-56, 174.
167
Makdisî, el-Muhtare, II, 105.
168 Makdisî, el-Muhtare, II, 106; krĢ., Ġbn Ebî ġeybe, el-Musannef, VI, 368; Ahmed b. Hanbel, Müsned, V, 366; a.mlf., Fedâil, II, 598; Nesâî, Menâkıb, 136; Ebû Ya‟lâ, Müsned, I, 428-429; ayrıca bk., el-Eminî,
Darekutnî‟ye bu hadisten sorulunca o: bu hadîsin A‟meĢ + ġu‟be + Ġsrâîl + Ebû Ġshâk + Saîd b. Vehb + Ali (r.a.) isnadıyla geldiğini söylemiĢtir. Aynı hadisin bir benzeri Abdurrahman b. Ebî Leyla + Ali (r.a.) senediyle de gelmiĢtir. Makdisî bu hadislerin isnadının sahîh olduğunu söyler.169
10. Ali‟yi geniĢ bir alanda insanlardan Ģunu isterken iĢittim: Kim Gadîr-i Hum günü
Rasûlullah‟ın söylediklerine Ģahitlik eder? Bunun üzerine on üç kiĢi kalktı ve Rasûlullah‟ın Gadîr-i Hum günü Ģöyle buyurduğuna Ģahitlik ettiler:
“Ben tüm mü’minlere kendi nefislerinden
daha evla değil miyim? Evet ey Allah‟ın Rasûlü dediklerinde: Allah Rasûlü Ali‟nin
elini tutarak Ģöyle buyurdular: Ben kimin mevlâsıysam o da/Ali de onun mevlâsıdır.
Allah’ım, onu dost kabul edeni dost, düşman kabul edeni düşman kabul et. Onu seveni sev, ona buğz edene buğz et. Ona yardım edene yardım et. Onu terk edeni terk et.”170
(Amr b. Zû Murre, Saîd b. Vehb ve Zeyd b. Yüsey‟‟den rivâyetle) Bezzâr rivâyet etmiĢtir. Ricâli Fıtr b. Halife ricâlidir. O da Sika birisidir.171
“Ali den uzak durun (onu
rahat bırakın), çünkü o bendendir, ben de ondanım ve o, benden sonra sizin velinizdir.” “..Ali den neyi kısıyorsunuz. Ali den bir şeyi kısan/onu gözden düşüren benden kısmıştır, ondan uzaklaşan benden uzaklaşmıştır. (çünkü) Ali benden ben de Ali denim… Ve o benden sonra sizin velinizdir.. ..Onu seveni sev. Ona buğz edene buğz et. Onu terk edeni terk et... Kim Allah ve Rasûlü’nü mevlâ edindiyse, o da(Ali de) onun mevlâsıdır. Allah’ım insanlardan kim onu seviyorsa, onu sevgilin kıl, kim de ondan buğz ediyorsa onu da buğz ettiğin kişi/düşmanın kıl, o nereye dönerse hakkı
onunla döndür/hakk onunla olsun…”172
169
Makdisî, el-Muhtare, II, 106.
170 Heysemî, Mecma’, IX, 103–164; Taberânî, el-Mu’cemu’l-kebîr, IV, 16; V, 192.
171 Heysemî, Mecma’, IX, 103.
11. … “..Ben kimin mevlâsıysam, o
da/Ali de onun mevlâsıdır. Allah’ım onu dost kabul edeni dost, düşman kabul edeni düşman kabul et.” 173
1.2.1.2.3. Ebu‟t-Tufeyl‟den (ö. 100/719) Gelen Rivâyetler
Mevlâ lafzına ilave ifadelerle Ebu‟t-Tufeyl‟den her birisinde Gadîr-i Hum‟dan bahsedilerek üç rivâyet nakledilmiĢtir.