Kosova Demokratik Birliği’nin Oluşumu

1989’da Kosova’daki Arnavut aydınları, YSFC’deki çoğulcu sistemin tesisi noktasında Hırvat ve Sloven aydınlarıyla ortak hareket etmişlerdir. Buna ek olarak YSFC yeni siyasi partilerin kurulması için inisiyatif almışlardır. Kosova’da bu inisiyatif, Girişim Konseyi ya da “Rilindja Grubu” olarak tanınan grup tarafından Kosova Demokrat Birliği’ni oluşturmak amacıyla alınmıştır. Bu Girişim Konseyi’nde Dr. İbrahim Rugova’nın ve Yusuf Bucovi’nin yanı sıra Fehmi Agani, Mark Krasniçi, İdriz Ayeti, Derviş Rojaya, Anton Çeta, Gazmend Zaymi gibi dönemin önde gelen Arnavut aydınları yer almıştır217. Yusuf Bucovi’ye göre komünist olmayan bir ideolojiye sahip yeni bir partinin oluşturulması için Alman ve ABD’li diplomatik temsilcilerle görüşmeler yapılmıştır. Belgrad’ın politikalarını eleştiren birçok Arnavut aydın ABD’li temsilcilerle doğrudan temas kurmaya başlamış ve Kosova’da yeni bir siyasi partinin oluşumu için fikir alışverişi yapmışlardır. Böylece Girişim Konseyi 23 Aralık 1989’da Kosovalı Yazarlar Birliği’nin tesislerinde KDB’nin kurucu toplantısını düzenlemişlerdir. Bu toplantıya 127 kişi katılırken, KDB Başkanlığna Dr. İbrahim Rugova, genel sekreterliğe ise Yusuf Bucovi seçilmiştir218_.

217 _{KDB ilk kurulduğundan itibaren “Kosovalı Alternatif” olarak tanınmıştır. Qerim Lita, “Kosova ne} prag te 2 korrikut 1990”. http://shenja.mk/index.php/kulture/histori/5609-kosova-ne-prag-te-2- korrikut-1990.html, (03.02.2017).

Sırbistan’ın etki alanı dışında Arnavut bir partinin oluşturulması için Alman ve ABD’li temsilciler konuyla yakından ilgilenmiştir. Fakat onları asıl ilgilendiren husus partinin programı olmuştur. Arnavut aydınlar, Alman ve ABD’li temsilcilerle yaptıktan istişarelerden sonra Parti programının dört temel hususu içermesi gerektiğini kabul etmiştir: Federasyon veya Konfederasyonda eşitliğin istenmesi, Kosova’nın bağımsız bir varlık olarak ortaya çıkması, siyasi çoğulculuğun istenmesi ve demokrasi ile serbest piyasa ekonomisinin talep edilmesi. KDB’nin programı Dr. Yusuf Bucovi tarafından hazırlanmıştır. Programının oluşturulması sırasında Almanya Sosyal Demokrat Partisi, Alman Hristiyan Demokrat Birliği ve Alman liberallerinin parti programları örnek alınmıştır. Ayrıca Hırvatistan Demokratik Birliği’nin (HDZ) programı incelenmiştir. Yapılan incelemelerden sonra Yusuf Bucovi KDB’nin statüsü için Hırvat partinin programını örnek seçmiştir. Ona göre bu program, Almanya Sosyal Demokrat Partisi ve Alman Hristiyan Demokrat Birliği’nin programlarının kombinasyonu niteliğindedir219_.

KDB’nin oluşumu Kosova meselesinin çözülmesi için Arnavutların umutlarını güçlendirmiştir. KDB’nin oluşumundan hemen sonra birçok Arnavut parti faaliyetlerine katılmış ve Birliğin üyesi olmaya başlamışlardır. Yusuf Bucovi’ye göre yeni üye olanlar hariç, KKB’nin birçok üyesi de KDB’ye geçmiştir. Kısa bir süre içinde KDB, 500.000 en fazla üyeye sahip olmuştur. KDB’nin halktan aldığı bu desteğin ardından, Mart 1990’da İbrahim Rugova Priştine’de Arnavut Yazarlar Derneği’nde gerçekleşen konferansta KDB’nin Kosova’daki Arnavutların tek yasal temsilcisi olduğunu ve bölgenin geleceği ile ilgili sorumluluğu üstlendiğini açıklamıştır220_{. KDB Kosova’nın idari sınırları dışında, Hırvatistan’dan ve} Slovenya’da da şubeler açmıştır. KDB’nin inisiyatifiyle Kosova dışında yeni Arnavut partileri de oluşturulmuştur: Makedonya Demokratik Refah Partisi, Preşevo Vadisi (Sırbistan) Demokratik Hareket Partisi ve Karadağ’da ise Karadağ Demokratik Birliği. Kosova dışındaki bu yeni partiler de KDB’nin denetiminde

219 _{Jusuf Buxhovi, Kthesa Historike Shteti paralel…, s. 204.} 220 _{Jusuf Buxhovi, Kosova nga koferenca e Londrës…, s. 476.}

olmuştur. Sırplar KDB’yi “Arnavut kitle örgütü” ve “Yugoslavya’nın yok edilmesi için mücadele eden örgüt” olarak tanımlamıştır221_.

KDB’nin kurulmasının ardından, Nisan 1990’da Başkan İbrahim Rugova tüm Yugoslavya’nın Arnavut aydınlarından oluşan bir grupla birlikte ABD Kongresi’nin İnsan Hakları Konseyi’nin düzenlediği forumda konuşma yapmak üzere davet edilmiştir. Arnavutların dışında Sırp tarafından ise Dobrica Çosiç, Radosav Stefanoviç, Şeşel, Draşkoviç, Koştunica ve Sırp Ortodoks Kilisesi’nin bir temsilcisi davet edilmiştir. İbrahim Rugova bu forumda Yugoslavya Federasyonu’ndaki Arnavutların eşitliğiyle ilgili KDB’nin programını açıklamıştır. Sırbistan delegasyonunun lideri Dobrica Çosiç ise Arnavutların Federasyon veya Konfederasyona yönelik isteklerini reddetmiştir. Zira Çosiç bu durumun Sırp ulusal çıkarlarına aykırılık taşımakta olduğunu söylemiş ve bunun önlenmesi için savaşın bile araç olarak kullanılabileceğini belirtmiştir222. İbrahim Rugova ABD’deki ziyareti sırasında milletvekili ve Cumhuriyetçi Parti’nin başkan yardımcısı Robert Dol ile bir toplantı gerçekleşmiştir. Bu toplantıda Dol, Kosova’da sivil direnişin izlenmesi halinde Rugova’ya destek vereceğini söylemiştir. İbrahim Rugova ABD’li temsilcilerin önünde Sırbistan’ın 23 Mart 1989’da Kosova’nın statüsünü değiştirmekle bölgeyi yeniden işgal ettiğini vurgulamıştır223_.

KDB’nin lideri İbrahim Rugova şiddet içermeyen politikayı, sosyal dengeler ve Yugoslavya içindeki güç dağılımına göre tek alternatif olarak görmüştür. Zira Yugoslavya’ya karşı izlenen bu politikanın hedefi trajediden kaçınmak olmuştur. Diğer bir deyişle Kosova’daki Arnavutlara karşı yapılabilecek olası bir soykırımın önlenmesi hedeflenmiştir224. Esasen Rugova barışçı bir politika izleyerek uluslararası kamuoyunun dikkatini Kosova’ya çekmek istemiştir. Nitekim bu politika 1990’lı yılların ilk yarısında nispeten etkili olmuştur.

221 _{A.g.e., s. 475-476.} 222 _{A.g.e., s. 477.} 223 _{A.g.e. s. 477.}

224 _{Shkelzen Maliqi, “Pse ka dështuar rezistenca joviolente në Kosovë”,} https://shkelzenmaliqi.wordpress.com/2000/03/22/pse-ka-deshtuar-rezistenca-joviolente-ne-kosove/. (11.02.2017).