Kontrollü Yeniden Çizim

Hazırladığımız desenin nakıĢ makinesinde nasıl iĢleneceğini animasyon olarak izleyebiliriz. Bunun için seçenekler menüsünden “kontrollü yeniden çizim” komutu verilir. Bu komut verilince üst araç çubuğunda çizim araç kutusu açılır.

ġekil 31. Yeniden Çizim Araç Kutusu

ÇıkıĢ : Yeniden çizim modundan çıkıĢ için kullanılır. Desen baĢı : Çizimde desen baĢına gider.

Bir önceki renk : Çizimde bir renk geriye gider. Bir önceki blok : Çizimde bir blok geriye gider. Çiz : Çizimi baĢlatır.

Çizimi durdur : Çizimi durdurur.

Bir sonraki batıĢ : Çizimde bir batıĢ sonrasına gider. Bir sonraki blok : Çizimde bir blok sonrasına gider. Bir sonraki renk : Çizimde bir renk sonrasına gider. Desen sonu : Çizimde desen sonuna gider.

76 2.10.3.5.3. Cetvel

Desende iki nokta arasını ölçmekte kullanılır. Cetveli kullanabilmek için “seçenekler” den “cetvel” tıklanır. Diğer bir kısa yol ise sol araç çubuğundaki araç menüsünden imgesinin tıklanmasıdır.

Ġki nokta arasındaki mesafe ölçülmek için cetvel tıklandıktan sonra 1. nokta fare ile sol tıklanır ve 2. noktaya gelinerek fare ile 2. nokta tıklanır. Bu iĢlem yapıldıktan sonra alt araç çubuğunda X, Y ve XY olarak üç farklı veri belirir. Ġki mesafe arasındaki ölçüm sonucu XY yazılı veri ile gösterilmektedir.

Veri sonuçları ekranda milimetre olarak gösterilmektedir. Değerlendirme santimetre olarak yapılır.

2.12.3.5.4. Izgara

Filtre bir diğer adıyla ızgara sayılarak hazırlanacak desenlerde kullanılır. Izgarayı uygulayabilmek için “seçenekler” den ızgara veya sol araç çubuğundaki imgesi tıklanır.

Izgara seçildikten sonra ekrana bir pencere açılır. Pencerede X ve Y noktaları görülmektedir. Bu koordinatlar, noktalar arası mesafeyi belirlemektedir. X ve Y koordinatlarına veri girilerek ızgaranın karelerinin büyüklüğü belirlenmiĢ olur. Bu iĢlemden sonra tamam tıklanarak iĢlem uygulanır.

Penceredeki kilit imgesi ise tıklandığında X veya Y‟ ye veri girildiğinde diğer verinin de aynı Ģekilde değiĢmesini sağlar. Yani veri değiĢimini orantılı bir Ģekilde yapmayı sağlar. Kilit iĢlev dıĢı bırakıldığında X ve Y verilerine farklı değerler girilebilir.

77 2.10.3.5.5. Desen Bilgi Kartı

Desenle ilgili bilgi tutulmasını sağlar. Desen bilgi kartını açmak için “seçenekler” den “desen bilgi kartı” tıklanır ya da ekranın solundaki araç çubuğundan

imgesi tıklanır.

Ekrana bir pencere açılır. Bu pencerenin üst kısmında çeĢitli sekmeler bulunur. Bunlar desen dataları, kategori, istatistik, müĢteri ve iplik sekmeleridir. Desen bilgi kartında doldurulması gereken bazı kısımlar vardır. Bu kısımlara girilecek bilgiler daha sonra katalogdan desen çağırırken referans olarak kullanılacaktır. Örneğin tüm çiçek desenlerini görmek istersek desenin bilgi kartında çiçek kategorisine göre kaydının yapılmıĢ olması gerekir.

Desen Dataları: Bu sekmenin sol üst köĢesinde desendeki renk ve aplike sayılarını gösteren kutular bulunur. Hemen altında desenle ilgili yorum ve notlarımızı yazabileceğimiz kutu bulunur. Bunun sağında bulunan takvim yaprağı desenin yapıldığı tarihi gösterir. Alt kısımda ise desenin sayısal değerlerini içerir.(ebat vb.)

78

Tür Belirleme(Kategori): Bu sekmede desenler için önceden oluĢturulmuĢ kategoriler gelecektir. HazırlamıĢ olduğunuz desen hangi kategoriye uygunsa sağdaki listeden seçip kod gir tuĢuna sol tıklanır. Dilersek birden fazla kategori seçebiliriz.

ġekil 34. Tür Belirleme Penceresi

Desen Ġstatistikleri: Bu sekmede desende uygulanılan batıĢ hareketlerinin ne uzunlukta olduğu istatistiksel olarak verilir. Burada desenin 4mm veya 12mm‟e göre vuruĢ sayısı görülebilir. Ayrıca adım aralığı kısmında en büyük ve en küçük batıĢ aralıkları belirtilmektedir. Buradaki 0.7mm‟den küçük adımlar ne kadar fazla ise makinenin iĢlerken iplik koparma olasılığı o kadar yüksektir.

79

MüĢteri: Bu sekmede ise desen yapılıp bitirildikten sonra hangi müĢteriye ait ise o müĢterinin kaydının yapılması gerekir. ġayet müĢteri tanımlanmadıysa müĢteri seç tuĢuna tıklanıp açılan müĢteri kartına yeni müĢterinin eklenmesi yeterlidir. Ayrıca bu sekmede deseni yapan kiĢi hakkında bilgilerin girilebileceği operatör kartı da bulunur. Operatör tanımlanmadıysa operatör seç tuĢuna tıklanıp açılan karta yeni operatör eklemek suretiyle tanımlanabilir. Buraya girilecek bilgilerle daha sonra müĢteri veya operatöre göre desen araması yapılabilir.

ġekil 36. MüĢteri Kayıt Penceresi

Ġplik Bilgileri: Bu sekmede piyasada yaygın olarak kullanılan iplik markalarına göre iplik sarfiyatını gösteren tablo bulunur. Renk renk her ipliğin kaç metre kullanıldığını görebiliriz. Bu sekmede bulunan bilgiler ıĢığında nakıĢın iĢleme maliyetine etki eden iplik maliyeti hesaplanabilir.

80

ġekil 37. Ġplik Bilgileri Penceresi

2.10.3.6. “Parametre” ĠĢlemleri

Parametreler bir desen yapılırken veya yapıldıktan sonra kullanılan metotlarla ilgili bir takım ayarları içerir. Bu ayarlar desenin nakıĢ makinelerimizde problemsiz olarak çalıĢmasını ve nakıĢ kalitesini etkiler. Maalesef parametreler için belirli bir standart olmayıp kullanılan iplik, kumaĢ, makine markası hatta çalıĢan operatörün kendi inisiyatifine göre değiĢiklik göstermektedir. Ancak aĢağıda tek tek açıklanan ve verilen numune ile hatalar görülebilir. Mesela desen seyrek çıkmıĢ ise sıklaĢtırılabilir. Parametreler iki Ģekilde verilir. Her bir metot seçildikten sonra parametresi verilip uygulanabilir veya desen bitirildikten sonra grup parametresi verilir.

81 2.10.3.6.1. Blok Parametreleri

EOS nakıĢ desen sisteminde uygulanan her metot bir batıĢ boĢluğu meydana getirir. Açarsak soldan metot seçilerek uygulanan her hareket sonuçta bir bloğu oluĢturur. Bu blok yapılmaya baĢlanmadan önce yani soldan metot seçildikten sonra klavyenin “G” tuĢuna basılmak suretiyle blok parametreleri açılmıĢ olur. Buradan uygulanacak metot la ilgili parametreler verilebilir.

Blok parametrelerinde önemli olan iki sekme vardır. Birincisi “iĢleme tipi”dir. ĠĢleme tipi sol araç menüsünden herhangi bir iĢleme tipinin seçilip daha sonra blok parametrelerinin açılmasından sonra seçilen iĢleme tipiyle ilgili seçenekleri sunmaktadır. Bu seçeneklerle istenen iĢleme tipinde farklı teknikler geliĢtirilebilmektedir.

Diğer ikinci sekme ise “parametreler” yani “grup parametreleri” dir.

ġekil 39. Blok Parametreleri Penceresi

Grup Parametreleri: Bu kısımda desenin geneline uygulanabilecek ayarlar ve seçenekler bulunur. Desen hazırlanmadan önce desenle ilgili parametreler verilebilir. Desen hazırlandıktan sonra ise parametre ayarı yapılacak blok düzenle ile seçilir ve parametre ayarları açılarak yapılır. Parametre ayarı yapılan seçenekler;

82 -Genel:

Temizle: NakıĢ makineleri 1mm‟den daha küçük batıĢ aralıklarında çalıĢmakta zorlanır. Bu yüzden desende küçük batıĢların temizlenmesi makinenin aralığında temizleme yapılacağını belirler. Genel değerler minimum 1 maksimum 7 dir.

Çekme Payı: Çekme payı kumaĢın zayıf olması durumunda sargı ve Çin iğnelerinden oluĢabilecek incelmeleri önlemek amacıyla kullanılır.

Çekme Payı %(Yüzdesi): Desen sisteminin çekme payı verirken uygulayacağı miktarı % cinsinden belirler. Genel değeri 5‟tir. Değer – (eksi) olarak verilerek sargıların inceltilmesi sağlanabilir.

Maksimum Çekme Mesafesi: Sistemin çekme payını verirken kullanacağı sınır değeri belirler. Bu değer çekme payı yüzdesinin yarısı kadar verilebilir.(5‟e 3 veya 10‟a 5 gibi)Bu değer verilmezse çekme payı uygulanmaz.

Sınır GeniĢlet (outline shift): Bu seçenek çekme payını % olarak değil de mm cinsinden verilmek istendiğinde kullanılabilir.

ġekil 40. Çekme Payı

Sıklık: Desende dikiĢ harici hareketlerde (sargı, çin iğnesi vb.) iki batıĢ arasındaki mesafe değeri desenin sıklığını belirler. Bu değer azaldığında batıĢlar arası

83

mesafede azalacağından desen sıklaĢır. Değer arttırıldığında mesafe de artacağından desen seyrekleĢir. Sıklık değeri kullanılan ipe, kumaĢa, metoda ve sargıların kalınlığına göre değiĢir. Genel değer 5‟tir.Bu Ģu anlama gelir; iki batıĢ arası mesafe 0.5mm‟dir.

Orta Sıklık: Bu seçenek ile bir Çin iğnesi bloğunun ortasındaki sıklık miktarı belirlenir. Genel değer sıklık değerinin iki katıdır.

Son Sıklık: Bu seçenek ile bir Çin iğnesi bloğunun sonundaki sıklık miktarı belirlenir. Genel değer orta sıklık değerinin iki katıdır.

Sıklığı Otomatik Ayarla: Bu seçenek açılırsa desende sargıların incelip kalınlaĢtığı yerlerde sargı kalınlığının oranına göre sargı sıklığı otomatik olarak arttırılıp azaltılabilir. Böylece dar alanda oluĢabilecek yığılmalar ve geniĢ alanda oluĢabilecek seyreklikler engellenebilir. Genel değeri “evet”tir.

ġekil 41. Sıklık

Uzun Sargı: Bu seçenek ile desende istenirse uzun sargıların karĢılıklı batıĢları arasına batıĢ ilave edilebilir. Örneğin 10cm geniĢliğindeki bir sargının iki adet 5mm‟lik batıĢla yapılması sağlanabilir.

Uzun Sargıyı Aç: Bu seçenek ile uzun sargının uygulanıp uygulanmayacağı belirlenir. Seçenek açılmazsa diğer seçeneklere değer verilse bile sistem iĢlem yapmaz. Genelde bu seçenek “hayır”dır.

84

Kenarlardan Mesafesi %(Yüzdesi): Bu değer sargının kenarlarından % kaç içeriye batıĢ yapılacağını belirler. Değer % 50 verilirse sargı iki eĢit parçaya, %33 verilirse 3 eĢit parçaya bölünecek Ģekilde batıĢ ilave edilir.

Kenarlardan Mesafesi: Sargının kenarlardan ne kadar mesafede ve ne geniĢlikte bölüneceğini mm cinsinden belirler.

Kama(Kısa BatıĢlar): Sargı ve Çin iğneleri yuvarlak dönen bölümlerde içte kalan kısımlarda yığılmaya yani batıĢların üst üste gelmesine sebep olur. Bu da kumaĢın yırtılmasına yol açar. Bu seçenek kullanılarak dönüĢlerde batıĢların bir bölümünün sargı sınırından bir miktar içeriye alınarak oluĢan yığılmanın hafifletilmesini sağlanır.

Kamayı Aç: Kama seçeneğinin uygulanıp uygulanmayacağını belirler. Ġnce sargılarda ufak batıĢlar oluĢacağından kullanılmamalıdır.

Alt Kamayı Aç: Bu değer yığılma miktarının seçilmesini sağlar. Genel değeri 2‟dir.

ġekil 42. Kama

Düğüm: NakıĢ makineleri sürekli hareketle çalıĢtığından uzak mesafelere atlama yapmadan önce blok sonuna düğüm atılmalıdır. Burada parametreler otomatik düğüm seçeneklerini içerir. Otomatik düğüm ayarı desende küçük batıĢlar ve atlamalar

85

oluĢturduğundan iplik kopmasına sebep olabilir. Yüksek devirde çalıĢan modern makinelerde kullanılmasına gerek yoktur.

Düğüm Ekle(Blok BatıĢına): NakıĢ makinesi blok yapmaya baĢlamadan önce düğüm uygulanılarak alt ipin alınması sağlanabilir. Modern makinelerde ilk hareketler nakıĢ makinesi tarafından uygulandığından verilmesine gerek yoktur.

Düğüm Ekle (Blok Sonuna): Blok bitiminde birkaç küçük batıĢ hareketi eklenerek düğüm oluĢturulur. Bu seçenek genelde “hayır”dır.

Düğüm Dosyası: EOS desen sistemi ile gelen değiĢik düğüm türlerinden hangisinin yükleneceği bu bölümden seçilebilir. Mevcut düğüm dosyası pek çok durumda yeterli olacaktır.

Ġlk Değer Düğümü Kullan: Düğümle ilgili değerlerin ilk haline getirilmesine yarar.

Atlama ile BirleĢtir: Düğümden sonra genelde nakıĢ makinesi batıĢ yapmadan bir miktar hareket eder bu hareketten önce makineye atlama yapacağının bildirilip bildirilmeyeceğini belirler. Genelde bu seçenek “hayır”dır.

DikiĢ Adımı: Desende kullanılan dikiĢ adımlarının iki batıĢ arası mesafeyi belirler. Genel değeri 20‟dir.Bu değer 2mm‟lik aralıklarla batıĢ yapılacağını belirtir. Bu değer 0.7mm‟in yani 7‟nin altına düĢmemelidir.

DikiĢ Yöneticisi: DikiĢ adım boyunun blok mesafesi denk gelmediği zaman blok batıĢı ve sonunda ayarlanıp ayarlanmayacağını belirler. Mesela 2mm‟lik adımlar halinde giden bir dikiĢ Ģayet blok sonunda 2mm‟den küçük alan kalırsa bu alan dikiĢ yöneticisi tarafından önceki tüm batıĢlar küçültülerek doldurulmaya çalıĢılır. DikiĢ yöneticisi kullanılmazsa son batıĢ küçültülerek blok bitirilir. Genel değeri “hayır”dır.

Sargı: Sonradan sargıya dönüĢtürülen dikiĢlerin ayarlarının bulunduğu bölümdür.

86

Birinci Taraf GeniĢliği: DikiĢten sargı oluĢturmak için sisteme dikiĢ sınırından ne kadar mesafede batıĢlar oluĢturulacağını bildirmek gerekir. Birinci taraf geniĢliği mm cinsinden bu geniĢlik miktarını belirler.

Ġkinci Taraf GeniĢliği: Birinci taraf geniĢliğinde olduğu gibi dikiĢ sınırının karĢı tarafının dikiĢ sınırına olan mesafesini belirtir. Bu iki parametre kullanılarak sargılar oluĢturmak mümkündür. Örneğin 3mm‟lik bir sargı geniĢliği elde etmek için birinci taraf geniĢliği 15, ikinci taraf geniĢliği 15 verilmelidir.

ġekil 43. Sargı

-Kenar DikiĢleri:

Kontür Tamamlama DikiĢleri: OluĢturulan sargının veya Çin iğnesinin dıĢ sınırına otomatik sargı veya dikiĢ kontör atılmasını sağlayan parametrelerdir.

DikiĢ Kontür: Sargı ya da çin iğnelerinin dıĢına geçilen dikiĢ tipinde kontör atılmasını sağlar. Liste kutusundan atılmak istenen dikiĢ tipi seçilerek uygulanır. Tek değeri tek kat dikiĢ atılacağını, çift değeri iki kat dikiĢ atılacağını belirtir.

Sargı Kontör: Sargı ya da çin iğnelerinin dıĢına sargı tipinde bir kontör geçilmesini sağlar. Burada bazı değerler girilmesi gerekir.

87 Sıklık: Sargı kontörün sıklığını belirler.

Stop Ekle: Sargı kontör yapılmadan önce stop verilip verilmeyeceğini belirler. Kontör ve asıl blok farklı renklerde yapılmak istenirse stop komutu kullanılabilir.

Kama: Diğer sargılarda olduğu gibi kama seçeneğinin kullanılıp kullanılmayacağını belirler.

Deliklere Uygula: Eğer bırakılmıĢsa çin iğnelerindeki boĢlukların etrafına da kontör geçilip geçilmeyeceğini belirler.

Birinci Kenar GeniĢliği: Sargı kontörün birinci kenar geniĢliğini belirler. Ġkinci Kenar GeniĢliği: Sargı kontörün ikinci kenar geniĢliğini belirler.

Sargı Açısı: Kontörün sınır çizgisine açısını belirtir. En iyi sonucu 90 derecelik açı verir.

KöĢe tipi: Sargının köĢe dönüĢleri ne Ģekilde yapacağını belirtir. Üç seçenekten istenen seçilebilir.

Sargı Kontör Ġçin Alt Yürütme

Sargı Kontör Ġçin Zig Zag Alt Yürütme: Atılan sargı kontörün altına zigzag bir tutturma yapılıp yapılmayacağını belirler. Tüylü kumaĢlarda zigzag atma tüyleri yatıracağından üzerine gelen sargının daha düzgün çıkmasını sağlar.

-Zemin Taraması/Alt Yürütme

Zemin Taraması: KumaĢ üzerinde yapılacak olan sargı, çin iğnesi gibi yoğun hareketler kumaĢı tela üzerinde oynatabileceğinden kaymaya sebep olur. Bu kaymanın engellenmesi için sargı ve çin iğnesinin altına tutturma dikiĢleri atılmalıdır. EOS desen sisteminde sargı ve çin iğnelerinin tutturmaları otomatik olarak yapılabilmektedir.

Ortadan Alt Yürütme: Sargıların ortalarından tutturma dikiĢi atılıp atılmayacağını belirler.

Ortadan Alt Yürütmeyi Aç: Ortadan tutturma dikiĢi atılıp atılmayacağını belirler.

Tekrar Sayısı: Kaç kat tutturma dikiĢi atılacağını belirler. Normalde tek kat yeterlidir.

Adım: Tutturma dikiĢlerinin batıĢ aralıklarını ayarlamaya yarar. Genel değer „20‟dir.

88

Çevresel Alt Yürütme: 2mm‟den geniĢ sargılarda kumaĢta büzmeye sebep olacağından sargı sınırının bir miktar içinden tutturma dikiĢleri atılmalıdır. Bu iĢlem sistem tarafından otomatik olarak yapılır.

Çevresel Alt Yürütmeyi Aç: Kenarlardan yürümenin yapılıp yapılmayacağını belirler.

Tekrar Sayısı: Kenarlardan atılacak dikiĢlerin kaç kat olacağını belirler. Adım: Yürüme dikiĢlerinin batıĢ aralıklarını belirler. Genel değer „20‟dir.

Kenardan Mesafesi: Atılacak tutturma dikiĢlerinin sınırdan mesafesini ayarlar. Genel değer „5‟tir.

Zig-Zag Zemin Taraması: Tüylü kumaĢlarda zeminin gözükmesini engellemek için sargı ve çin iğnelerinin altına zig-zag zemin taraması atılması gerekir.

Zig-Zag Zemin Taramasını Aç: Zig-Zag zemin taramasının yapılıp yapılmayacağını belirler. Çin iğnelerinde her zaman açık olmalıdır. 7mm‟yi geçen sargı kalınlıklarında kullanılması faydalı olur.

Kenarlardan Mesafesi: Atılacak zig-zag taramanın sınırdan mesafesini ayarlar. Genel değer „5‟tir.

Sıklık: Zemin taramasının sıklığını belirler. Genel değer genel sıklığın 10 katıdır. Yani genel sıklık 5 verilmiĢse zig-zag sıklığı 50 verilmelidir.

Çin Ġğnesi: Alan çok geniĢ ise atılan zig-zag Çin iğnesi gibi batıĢlar yapılarak oluĢturulur. Bu seçenek sargılarda kullanılmayabilir.

Zemin Tarama Açısı: Zemine oluĢturulan dikiĢlerin Çin iğnesine olan açısını belirler. Genel değeri „90‟ derecedir.

Ġkinci Kat Zemin Taramasını Aç: Tüylü kumaĢların tüylerinin yatırılması ve zemin gözükmesini engellemek için zig-zag zemin taraması iki kat olarak yapılabilir.

Ġkinci Kat Zemin Tarama Açısı: Bu seçenek ikinci zig-zagın açısını belirler. Genel değer 90 dereceye 45 derecedir.

89

ġekil 44. Zig-zag Zemin Taraması

-Step(Fill Stich-Tatami):

Step(Fill Stich-Tatami):Bu seçenek çin iğnelerinin genel parametrelerini içerir.

Adım: Çin iğnesinin bir alanı doldururken oluĢturduğu batıĢların aralıklarını belirler. Genel değer „35‟tir. Bu değer çok küçük verilirse sistem alanı küçük batıĢlar yaparak doldurur bu da iplik kopmasına neden olabilir.

Sargıya GeçiĢ Limiti: Çin iğneleri daralan alanlarda sargıya dönüĢür. Sargıya geçiĢ limiti çin iğnelerinin hangi kalınlık miktarından sonra sargı yapmaya baĢlanacağını belirler.

Minimum BatıĢ Uzunluğu: Çin iğnesinin kenarlarından yapılacak en küçük hareketin boyunu belirler. Çok küçük değer vermek nakıĢ makinesinin iplik koparmasına sebep olur.