Klima Sistemlerinde Korunma Yöntemler

Klimaların iç ve dış üniteleri veya merkezi sistemde odadaki (genelde giriş koridoru tavan arasında) fan koil’ lerin filtreleri temizlenmeli, kondenserleri yağdan ve kirden arındırılmalıdır. Bu işlem sezonluk işletmelerde sezon başlamadan önce yapılmalı, yıl boyunca açık otellerde sezon sonu ve sezon başı (6 ayda bir) yapılmalıdır (EWGLI, 2005: 71).

Split Kimalar veya merkezi sistem klimalardaki fan koil yoğuşma tavalarında biriken suyun sürekli şekilde dezenfeksiyonu için, ömrü 6 ay olan “Lejyonella Tabletleri” veya “Brom Tabletleri” tavanın en uzak noktasına gelecek şekilde konulur. Böylelikle yoğuşmadan doğan sudan, filtrelere veya evaperatörlere takılıp

73

tabaka haline gelen kir ve yağlardan dolayı oluşabilecek Lejyonella hastalığı riski azalır. Ayrıca tasfiye borusunun içinin tıkanması da önlenir. Konulan tabletler koku yapmaz.

2.11. Jakuzi ve Spa Havuzlarında Korunma Yöntemleri

Jakuzi olarak bilinen havuzlar genellikle ılık suyun sürekli sirküle edildiği bir banyo veya küçük bir havuzdur. Genellikle su her bir kullanıcıdan sonra değiştirilmez ancak filtre edilir ve kimyasal olarak şartlandırılır. Su sıcaklığı normalde 30 0C’ den fazladır ve sudaki çalkalanma su yüzeyinde aerosol partiküller meydana getirir. Bu havuzlar legionella hastalığının bir nedeni olarak da bilinirler. Bu havuzlarda bakım, işletme, ekipmanların temizliği ve sürekli su şartlandırması gerekir. Jakuzi havuzunun suyu her kullanımdan sonra boşaltılırsa riski azalır (EWGLI, 2005: 78).

Kaplıcalar da önemli hastalıklara ev sahipliği yapabilir. Özellikle su sıcaklığının mikroorganizmalar için daha elverisli üreme ortamı saglaması, sıcaklık derecesi yüksek suların deri hassasiyetini arttırması infeksiyonlar için uygun ortam oluştururlar (Ceylan, 2005. 214).

Termal anlamda su ile dolan Spa havuzlarının her gün suyun en az yarısı değiştirilmelidir. Termal havuzlarda da normal havuzlardaki gibi kum filtresi tasarlanmalıdır ve en azından hergün veya gerektiğinde termal su filtre edilmelidir. Suyun devir süresi (tüm suyun filtreden geçip havuza ger dönme süresi) en fazla 6 dk olmalıdır. Kağıt veya polyester filtreler kullanılmamalıdır. Termal havuz sürekli olarak oksidising tür bir biyosid ile filtreden otomotik dozajlanmalıdır. Manuel dozlama acil durum hariç kullanılmamalıdır. Havuz suyunda 3 – 5 mg/L serbest klor bulunmalıdır. Pompalar ve dezenfeksiyon sistemi 24 saat boyunca açık olmalıdır. Dezenfektan konsantrasyonu ve pH değeri kullanım boyunca her 2 saatte bir ve kullanım öncesinde ölçülmelidir. Termal havuzları diğer havuzlar gibi ayda bir kez Kimyasal ve Mikrobiyolojik testten geçirilmelidir. 37 C’ de koloni sayısı 100 cfu/ml’ den az ve tercihen 10 cfu/ml’ den az olmalıdır (EWGLI, 2005: 69).

74 2.12. Diğer Risklerden Korunma Yöntemleri

Seyahat ilişkili Lejyonella hastalığında etkenin sadece otel kaynaklı olması gerektiği düşüncesi anlamsızdır. Seyahat fiziksel anlamda yer değiştirmeleri de kapsadığından bakterinin nerede ve nasıl alındığı önem kazanmaktadır. Sprey nemlendiriciler, hava nemlendiriciler, su yumuşatıcılar, Acil Durum, duş ve göz yıkama spreyleri, sprinkler ve hortum sistemleri, spa banyoları, dişçi su sistemleri, araç yıkama suları, süs havuzları, yapma göletler, uçak havalandırma sistemi, tur otobüsü havalandırma sistemi ve benzeri tüm olası etkenler risklerin tanımlanmasında yer almalıdır (EWGLI, 2005: 70).

Tablo 8: Diğer Risklerden Korunma Yöntemleri

Sistem İşlem Sıklık

Sprey nemlendiriciler,

hava nemlendiriciler Sprey nemlendiriciler, hava nemlendiricileri temizlenmesi ve dezenfekte edilmesi 6 ayda bir Kimyasal olmayan suşartlandırmasının

doğrulanması Haftada bir

Su yumuşatıcılar Deniz suyu tankının temizlenmesi ve dezenfekte edilmesi – üreticisinden hangi kimyasalların kullanılabileceği doğrulanmalı

İmalatçı tarafından önerildiği gibi Acil durum duş ve göz

yıkama spreyleri Basınçlı su ile temizlenmesi 6 ayda bir veya daha sık Sprinkler ve hortum

sistemleri

Minimum aerosol riskini sağlamak için sprink ve hortum sisteminin testi.

Yönlendirildiği gibi

Spa banyoları Kum filtreleri her gün ters yıkanmalıdır Her gün Havuz sürekli bir oxiding biyosit ile

şartlandırılmalıdır Günde 3 kez

Tüm sistem temizlenmeli ve dezenfekte

edilmelidir Haftada bir kez

Dişçi su sistemleri Boşalt ve basınçlı su ile temizle Çalışma gününün başında ve sonunda Araç Yıkama

Makinesi Suları

Sistemi temizle ve dezenfekte et İmalatçı

talimatlarını izleyin Çeşmeler ve su

nitelikleri

Havuz, sprey başlıklarını temizle ve dezenfekte et

Koşullara bağlı sürelerle

Kaynak: EWGLI (2005), European Guidelines for Control and Prevention of Travel Associated, s: 72.

75 2.13. Su ve Dezenfeksiyonu

Ülkemizde “İnsani Tüketim Amaçlı Sular Yönetmeliği” , A.B. eşleştirme politikları çerçevesinde 17/2/2005 tarihli ve 25730 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanarak yürülüğe girmiştir. Tüketime sunulan içme ve kullanma sularının denetim izlemesi ve takip izlemesinin asgari şartları belirlenmiştir. Aynı yönetmeliğe göre (Madde 10), suyun dezenfeksiyonunda klor kullanılması durumunda, sistemin en uç noktasından yapılan ölçümde serbest bakiye klor miktarının en fazla 0,5 ppm olması gerektiği hükmü vardır. Yönetmeliğin 36. Maddesi ile içme sularının dezenfeksiyonunda sadece ozonlama, ultraviole ve buna benzer metotların yapılabileceği belirtmektedir. Yönetmelik ile içme ve kullanma sularının Mikrobiyolojik ve Kimyasal parametreleri verilmiştir. Şebekeden su temin eden oteller veya Turistik Mal ve Hizmet üretenler, suyun temini ve dağıtımını üstlenen yerel yönetimlerden (Belediye, Köy İhtiyar Meclisi, İl Özel İdaresi vb) “İnsani Tüketim Amaçlı Sular Yönetmeliği”ne uygun suyu talep etmeli ve ancak bu şartla karşılığını ödemelidir şeklinde yaklaşım pratikte anlamlı olamamaktadır. Gerek temindeki sorunlar gerekse maliyetler, Turistik Mal veya Hizmet üretenleri (özellile otelleri) yüksek miktarda su kullandıklarından dolayı alternatif arayışlar içine sokmaktadır. Bunlardan en sıklıkla kullanılan yöntem “Artezyen” suyu temin etmektir. Yer altı su kaynaklarının kullanımı her ne kadar Kamu’da olsa dahi açılan kuyulardan alınan sular (çoğunlukla şartlandırılmadan ve kimyasal ve mikrobiyolojik inceleme ve izleme yapılmadan) kullanıma verilmekte olduğu gözlenmiştir.