Kaynaştırma ve Bütünleştirme Yoluyla Eğitimin Yararları

Kaynaştırma ve bütünleştirme eğitiminin özel gereksinimli çocukların ve normal gelişim gösteren çocukların gelişimine ve sosyal etkileşimine olumlu katkılar sağladığı bilinmektedir (Block ve Obrusnikova, 2010; Recchia ve Lee, 2013). Kaynaştırma/bütünleştirme sınıfında yer alan özel gereksinimli çocukların kaynaştırma/bütünleştirmeden yararlandığı bilinmektedir, ama bunun dışında, kaynaştırma/bütünleştirmeden normal gelişim gösteren çocuklar da özel ve normal gelişim gösteren çocukların aileleri ve öğretmenleri de yararlanmaktadırlar (Allen vd., 2015, Aral ve Gürsoy, 2007; MEB, 2013).

2.1.3.1. Özel gereksinimli çocuklar üzerindeki yararları

Özel gereksinimli çocuklar kaynaştırma/bütünleştirme sınıflarına dahil edilerek hayata hazırlanma ve hayatta karşılaşacakları zorluklarla erken yaşta baş etmeyi öğrenme fırsatı yakalamaktadırlar. Kaynaştırma/bütünleştirme eğitiminin özel gereksinimli çocuklara faydalarına baktığımızda, öncelikle, çocukların kendilerine olan güvenlerinin artmasını sağladığı görülmektedir. Çocukların bu duyguyla erken tanışması onların gelecekte daha az sorun yaşamlarına yardım etmektedir. Kendilerine güvenmeleri çocukların sınıf ortamında kendilerini daha iyi hissetmelerini sağlar, bu da onlara daha çok söz alma ve etkinliklere katılama fırsatı vermektedir. Etkinlik süresince özel gereksinimli çocuklar normal gelişim gösteren çocuklar ile etkileşim halinde oldukları için normal gelişim gösteren çocukları model alabilirler ve bu da onlara sorumluluk alma cesaretini vermektedir. Çocukların etkileşim halinde olması onların sosyal açıdan gelişmelerine yardım eder, bunun yanı sıra birbirini model alma onların akademik başarılarının da artış göstermesini sağlamaktadır (Allen vd., 2015; Frederickson, vd., 2004).

Özel gereksinimli çocukların normal gelişim gösteren arkadaşlarıyla aynı ortamı paylaşmaları onların tutum ve davranışlarını da olumlu şekilde etkilemektedir. Özel gereksinimli çocukların arkadaşları tarafından kabul edildiklerini bilmeleri onların kendilerine ve arkadaşlarına karşı güvenlerinin artmasını sağlar. Normal gelişim gösteren çocukların özel gereksinimli arkadaşlarına sahip çıkmaları ve onları kabul etmeleri özel gereksinimli çocukların toplumdaki diğer insanlar tarafından kabul edilmelerini kolaylaştırmaktadır (Acarlar, 2016; Campbell, Gilmore ve Cuskelly, 2003).

Özel gereksinimli çocukların, kaynaştırma/bütünleştirme sınıfında yer alması, onların sosyal ilişkilerine, katılımına, işbirliğine ve toplumda yaşama ve topluma uyum becerilerini kazanmalarına yardım etmektedir. Bu da onların yeni arkadaşlıklar kurmalarına ve bir arada olmalarına yardımcı olmaktadır. En önemlisi ise, özel gereksinimli çocukların kaynaştırma/bütünleştirme sınıfında bulunmaları ve normal gelişim gösteren akranlarıyla bir arada olmaları onların bilişsel, motor, dil ve sosyal becerilerini gözlem ve taklit yoluyla kazanmalarını sağlamaktadır (Acarlar, 2016; Allen vd., 2015; MEB, 2010).

2.1.3.2. Normal gelişim gösteren çocuklar üzerindeki yararları

Kaynaştırma/bütünleştirmenin normal gelişim gösteren çocuklar üzerindeki yararları özel gereksinimli çocuklardaki yararları kadar önemlidir. Öncelikle, normal gelişim gösteren çocukların özel gereksinimli akranlarıyla bir arada olması onların algılarının değişmesine yardım eder. Bu algı değişimi onların tutumlarını ve davranışlarını olumlu bir şekilde etkiler. Bu da normal gelişim gösteren çocukların özel gereksinimli arkadaşlarına karşı önyargılarının azalmasına yardım etmektedir. Normal gelişim gösteren çocukların kaynaştırma/bütünleştirme sınıfında yer almaları onlara hoşgörülü davranmayı, yardım etmeyi ve paylaşmayı öğretmektedir. Bu da onların özel gereksinimli arkadaşlarıyla beraber yaşamalarını mümkün kılmaktadır (Acarlar, 2016; Campbell, Gilmore ve Cuskelly, 2003; Hayward, 2006).

Özel gereksinimli arkadaşlarla aynı ortamı paylaşmak normal gelişim gösteren çocuklara onları ve özelliklerini daha yakından tanıma ve onlara yardım etme fırsatı sunmaktadır. Bütün bunlar normal gelişim gösteren çocuklara çevrede bulunan insanları koşulsuz bir şekilde kabul etmeyi ve onları sevmeyi öğretmektedir. Bu olumlu duygular çocukların davranışlarına da yansır ve normal gelişim gösteren çocukların davranışları olumlu yönde şekillenir. Normal gelişim gösteren çocukların özel gereksinimli çocuklarla aynı ortamı paylaşması onlarda küçük yaşta farkındalıkların oluşmasını sağlamaktadır ve bu da onların hayattaki konumlarını belirlemelerine yardım etmektedir (Acarlar, 2016; Allen vd., 2015; Rafferty ve Griffin, 2005).

2.1.3.3. Aileler üzerindeki yararları

Kaynaştırma/bütünleştirme sadece özel ve normal gelişim gösteren çocuklar için önemli değildir, kaynaştırma/bütünleştirme bu çocukların aileleri için de çok önemlidir. Kaynaştırma/bütünleştirme, aileler için bir buluşma noktası olarak bilinmektedir. Kaynaştırma/bütünleştirme sınıfında yer alan çocukların ailelerinin daha sık görüştükleri ve sıkıntılarını ve sevinçlerini daha fazla paylaştıkları bilinmektedir. Kaynaştırma/bütünleştirme sınıfında yer alan çocukların aileleri çocuklarının eğitim sürecine daha aktif katılmaktadırlar ve sınıf öğretmenine daha çok yardım etmektedirler. Kaynaştırma/bütünleştirme sınıfı ailesi olmak çocuğunu

daha iyi tanımak demektir. Bu sınıflarda, sadece özel gereksinimli çocukların aileleri değil, normal gelişim gösteren çocukların aileleri de çocuklarının zayıf ve güçlü yönlerini daha iyi bilirler ve çocuklarının gelişimi ile daha çok ilgilenmektedirler. Ailelerin çocuklarını tanımaları ve onların artılarının ve eksilerinin neler olduğunu bilmeleri çocuklarına yardım etmek için yeni yöntemler ve metotlar bulmalarına ve öğretmenlerle bir araya gelerek fikir alışverişlerinde bulunmalarına olanak sağlamaktadır (Acarlar, 2016; Frederickson, vd., 2004; Rafferty ve Griffin, 2005; Seery, Davis ve Johnson, 2000).

Özel gereksinimli çocukların ve normal gelişim gösteren çocukların ailelerinin bir arada olmaları onlara deneyimlerini ve bilgilerini paylaşma fırsatı sunmaktadır. Bu bilgi ve deneyimler çocukların aleyhine olan yasal hak ve sorumlulukları da kapsamaktadır. Çocuklarının kaynaştırma/bütünleştirme sınıfının parçası olması ailelerde farkındalığın ve kabullenmenin oluşmasına yardım etmektedir (Allen vd., 2015; Isaksson, Lindqvist ve Bergström, 2010; MEB, 2010).

2.1.3.4. Öğretmenler üzerindeki yararları

Kaynaştırma/bütünleştirme, öğretmenlerin, çocukları oldukları gibi kabul etmelerine yardım etmektedir. Kaynaştırma/bütünleştirme, öğretmenlere, özel gereksinimli çocuklarla ilgili bilgi edinme ve onlarla nasıl çalışacaklarını öğrenme fırsatı sağlamaktadır. Kaynaştırma/bütünleştirme sınıfı öğretmeni olmak, özel gereksinimli çocukların ve normal gelişim gösteren çocukların arasında bir bağ kurmak ve onların arasında arkadaşlığı teşvik etmek anlamına gelmektedir. Kaynaştırma/bütünleştirme sınıfı öğretmeninin sınıftaki özel gereksinimli ve normal gelişim gösteren çocukların özelliklerini tanıması ve çocukların ihtiyaçlarına ve gereksinimlerine uygun çalışma yönetmeleri kullanması gerekmektedir. Öğretmenin, sınıf ortamını ve öğretim programını sınıftaki çocukların gereksinimlerine uygun düzenlemesi, uygulaması, değerlendirmesi ve gerekli güncellemeleri yapması gerekmektedir (Acarlar, 2016; Barned, Knapp ve Neuharth-Pritchett, 2011; Harper ve McCluskey, 2003; Ross-Hill, 2009).

Kaynaştırma/bütünleştirme sınıfı öğretmeninin, özel gereksinimli çocukların ailelerine nasıl yaklaşacağını bilmesi, onlarla devamlı bir işbirliği halinde olması ve

ailelerin sınıfta yapılan etkinliklere katılmalarını sağlaması gerekmektedir. Öğretmenin bir diğer görevi ise özel gereksinimli ve normal gelişim gösteren çocukların aileleri arasında sağlıklı bir bağ kurulmasını sağlamaktır. Bunu, aileleri önceden bir araya getirerek, onların birbirleriyle bilgi ve deneyimlerini paylaşmalarını sağlayarak ve sınıfta alınan her karar için onların fikrine danışarak yapması gerekmektedir (Frederickson, vd., 2004).

Kaynaştırma/bütünleştirme sınıfı öğretmenlerinin devamlı profesyonel gelişim için girişimlerde bulunmaları gerekmektedir. Eğitim almaları, sınıfta araştırmalara dayalı uygulamalara yer vermeleri, araştırma yapmaları, uygulamaları ve sonuçları değerlendirmeleri gerekmektedir. Onların özel gereksinimli çocuklarla çalışmak için devamlı kendilerini geliştirmeleri gerekmektedir. Bu Bireyselleştirilmiş Eğitim Programı hazırlamayı ve uygulamayı da kapsamaktadır. Kaynaştırma/bütünleştirme sınıfı öğretmeni olmak bu öğretmenlerin kendilerine olan güvenlerinin artmasını ve deneyimli olmalarını sağlamaktadır (Acarlar, 2016; Block ve Obrusnikova, 2010).

Bu öğretmenlerin, devamlı özel eğitim öğretmenleri ve rehber öğretmenlerle bir arada oldukları için, iletişim ve işbirliği becerileri de gelişmektedir. Kaynaştırma/bütünleştirme sınıfı öğretmeni olmak öğretmenlere koşulsuz kabul, sabır, hoşgörü göstermeyi ve bireysel farklılıklara saygı duymayı öğretmektedir. Kaynaştırma/bütünleştirme sınıfında çalışmaları bu öğretmelerin farkındalığının ve kabul düzeyinin artmasına yardım etmektedir (Acarlar, 2016; Allen vd., 2015; MEB, 2010).

2.1.3.5. Sosyal etkileşim üzerindeki yararları

Kaynaştırma/bütünleştirme çocuklar arasındaki sosyal etkileşimin artmasına yardım etmektedir. Özel gereksinimli çocukların normal gelişim gösteren akranlarıyla bir arada olmaları onlara arkadaşlarını model alma, taklit etme, onlarla işbirliği yapma, paylaşma ve karşılıklı etkileşimde bulunma fırsatı tanımaktadır. Özel gereksinimli çocukların ve normal gelişim gösteren çocukların aynı ortamı paylaşmaları onlarda birçok becerinin gelişmesine yardım etmektedir. Bunlar sadece

sosyal beceriler değildir, onların fiziksel, dilsel, akademik becerileri de gelişmektedir. Çocuklar kaynaştırma/bütünleştirme sınıfında birçok etkinlikte beraber oldukları için onların arkadaşlarını kabul etmeleri de çok daha kolaydır (Ladd, 1999; Lindsey, 2002; Garfinkle ve Schwartz, 2002).

Normal gelişim gösteren çocukların kaynaştırma/bütünleştirme sınıfının bir parçası olması ise onlara özel gereksinimli arkadaşlarına yardım etme, destek olma, onlarla işbirlikli oyun oynama, paylaşma ve arkadaşlarını teşvik etme becerilerini kazandırmaktadır. Çocukların kaynaştırma/bütünleştirme sınıfının bir parçası olması onların sosyal kabulünü olumlu bir şekilde etkilemektedir (Aral ve Gürsoy, 2007; Grubbs ve Niemeyer, 1999; Terpstra ve Tamura, 2007).

Bütün bunlar kaynaştırma/bütünleştirmenin, özel gereksinimli çocuklar, normal gelişim gösteren çocuklar, çocukların aileleri ve öğretmenleri ve çocuklar arasındaki sosyal etkileşim için ne kadar önemli olduğunu göstermektedir.

2.1.4. Kaynaştırma ve Bütünleştirme Yoluyla Eğitime Hazırlık