Katılımcıların Okul Yöneticilerinin Etkili Okula Ulaşmaya Katkısı

Katılımcıların Okul Yöneticilerinin Etkili Okula Ulaşmaya Katkısı Hakkında Görüşleri Tablo 4.1’de verilmiştir.

Tablo 4.1

Katılımcıların Okul Yöneticilerine İlişkin Verdikleri Cevapların Ortalama ve Standart Sapmaları

Maddeler x s

1. Eğitim ve öğretim etkinliklerini önem sırasına dizer, planlar ve uygulamaya koyar 3.79 .97

2. Öğrenci başarısına ayrı bir önem verilmesini ve başarının ödüllendirilmesini sağlar 3.93 .97

3. Öğretim programlarını koordine eder 3.90 .93

4. Öğretmen ve öğrencilerden eğitim ve öğretime ilişkin yüksek beklentileri vardır ve bunları onlara ulaştırır

4.01 .92

5. Personelin okula bağlanmasını sağlar 3.76 1.06

6. Öğretmenlerin ilgilerine eğilir, onlara destek verir 3.67 1.13

7. Sınıflarda olup bitenleri (ne tür kitap ya da materyal okutulmakta, öğrencilere materyaller nasıl ulaştırılmakta vs) sınıfları bizzat ziyaret ederek bilir

3.52 1.10

8. Sıkça okulun her tarafında görülür 4.00 1.01

9. Sürekli öğrenci ile temas halindedir 3.82 1.00

10. Okulda kuralları korumada katı ancak adildir 3.70 1.03

11. Öğrencilere daha çok zaman ayırabilmek için günlük bazı işlerini astlarına devreder 3.37 1.09 12. Başkalarına eşit şekilde ve bireyler olarak ilgi gösterir 3.76 1.11 Toplam 3.77

Yapılan araştırmada, araştırmaya katılan katılımcıların, okul yöneticileri ile ilgili görüşlerinde, “bu okulda okul yöneticisi” başlığı altındaki 11. madde olan “Öğrencilere daha fazla vakit ayırabilmek için günlük işlerinden bazılarını astlarına devreder” maddesi, x= 3.37 ile okul yöneticilerinin etkililiğinde en düşük ortalama olarak tespit edilmiştir. Bu değer seçenek sınırlarında “Orta derecede katılıyorum” ortalamasına denk gelmektedir. Bu duruma göre araştırmaya katılan öğretmenlerin okullarındaki yöneticilerin astlarına bazı işleri devretmeleri konusunda diğer maddelerle oranla az başarılı ve etkili olduklarını göstermektedir. Söz konusu maddeye verilen yanıtların sonuçları Balcı (1991) tarafından yapılan ‘Türkiye’de İlköğretim Okullarının Etkililiği Araştırması’ sonuçları ile paralellik göstermektedir. Bu bağlamda, okul yöneticilerinin, astlarına günlük bazı işleri devretmemesinin sebebi olarak yöneticilerin öğretimsel liderlikten çok yönetsel liderliğe önem verdikleri sonucu çıkarılabilir.

“Bu okulda okul yöneticisi” başlığı altındaki 4. madde olan “Öğretmen ve öğrencilerden eğitim ve öğretime ilişkin yüksek beklentileri vardır ve bunları onlara ulaştırır” maddesi x = 4.01’lik değeri almıştır. Bu değer ise yapılan araştırmanın ölçeğinde “Çok katılıyorum” seçeneğine isabet etmektedir. Buna göre araştırmaya katılan öğretmenler okullarındaki yöneticileri bu anlamda diğer maddelere kıyasla daha başarılı ve etkili olarak değerlendirmektedir. Buna göre, okullarındaki yöneticilerin öğretmen ve öğrencilerden yüksek beklentileri olduğu ve bunları kendilerine ulaştırdığını düşünmektedir. Okul yöneticilerinin personelinden yüksek beklentiler beklentisi içinde olması olumlu bir özellik ve beklenen bir durum olarak değerlendirilebilir.

Genel olarak bakıldığında, araştırmaya katılanların tümünün, okul yöneticisine ilişkin 12 maddeye verdikleri yanıtların ortalaması x= 3.77’dir. Bu ortalamanın ağırlık değeri “Çok katılıyorum” seçeneğine denk gelmektedir. Buradan da öğretmenlerin okul yöneticileri hakkında genel olarak olumlu bir kanıya sahip olduğunu söylemek mümkündür.

Araştırma soruları bağlamında, cinsiyet bağımsız değişkeni için t-testi, yaş, branş, toplam hizmet süresi ve görev yapmakta oldukları okullardaki hizmet süreleri için tek yönlü varyans analizi gerçekleştirilerek farklılık olup olmadığı tespit edilmiş ve varyans analizi sonucunda farklılık yaratan grupları belirlemek için, Tukey HSD çoklu karşılaştırma testi kullanılmıştır.

Katılımcıların cinsiyetlerinin, öğretmenlerin okul yöneticilerine ilişkin görüşleri üzerinde anlamlı bir fark olup olmadığını bulmak amacıyla bağımsız t-testi yapılmıştır. Test sonuçları aşağıdaki tabloda gösterilmiştir.

Tablo 4.2

Katılımcıların Cinsiyet Değişkenine Göre Okul Yöneticilerine İlişkin Görüşleri Arasındaki Farklar için t-Testi

Boyut Değişkenler Denek Sayısı Aritmetik Ortalama Standart Sapma t değeri p değeri Okul Yöneticisi Erkek 98 45.6531 8.92362 .912 .363 Kadın 190 44.6053 9.39475

Bu sonuçlara göre genel olarak okul yöneticisi boyutunda cinsiyet bazında bir görüş farklılığı bulunmadığı söylenebilir. Araştırmaya katılan 98 erkek ve 190 kadın öğretmen etkili okul boyutlarından biri olan okul yöneticisi hakkında benzer görüşler içindedir denebilir. Okul yöneticisi boyutunda bulunan tüm maddeler ayrı ayrı araştırıldığında ise aşağıdaki sonuçlara ulaşılmıştır.

Tablo 4.3

Cinsiyet Değişkenine Göre Katılımcıların Okul Yöneticilerine İlişkin Görüşlerini İçeren Tüm Maddeler Bazındaki t-Testi

Madde Cinsiyet Ortalama Standart _Sapma t değeri p değeri

a1 Erkek 3.8351 1.00706 .547 _.585 Kadın _{3.7684 .95897} a2 Erkek _{3.9184 .90444} -.150 _.881 Kadın 3.9365 1.00858 a3 Erkek 3.9479 .95554 .505 _.614 Kadın _{3.8883 .93264} a4 Erkek 4.0938 .91856 1.087 _.278 Kadın _{3.9683 .92198} a5 Erkek _{3.8673 1.05163} 1.149 _.252 Kadın 3.7158 1.06571 a6 Erkek _{3.8041 1.06692} 1.391 _.165 Kadın 3.6064 1.17203 a7 Erkek 3.7143 1.11226 2.077 _.039* Kadın _{3.4316 1.08528} a8 Erkek _{4.0306 .96809} .325 _.746 Kadın 3.9895 1.04395 a9 Erkek _{3.8673 1.01166} .545 _.586 Kadın 3.7989 1.00626 a10 Erkek 3.6186 1.11284 -.966 _.335 Kadın _{3.7433 .98832} a11 Erkek 3.4536 1.08992 .913 _.362 Kadın 3.3280 1.10281 a12 Erkek _{3.8557 1.17251} .973 _.331 Kadın 3.7196 1.09189 *p<0.05

Tablo incelendiğinde, 7. madde için cinsiyete göre anlamlı bir fark bulunmuştur. Buna göre, “Bu okulda okul yöneticisi” diye başlayan, “Sınıflarda olup bitenleri (ne tür kitap ya da materyal okutulmakta, öğrencilere materyaller nasıl ulaştırılmakta vs) sınıfları bizzat ziyaret ederek bilir” maddesine kadın ve erkek öğretmenlerin görüşleri arasında farklılık bulunduğu saptanmıştır. Söz konusu farklılık erkekler lehine olarak saptanmıştır. Söz konusu maddeye verilen yanıtların sonuçları Balcı (1991) tarafından yapılan ‘Türkiye’de İlköğretim Okullarının

s.205-211) araştırmasında ise öğretmenlerin okul etkililik algılarının bu boyutlarda cinsiyet değişkenine göre farklılık göstermemiş olması bu araştırmanın sonuçlarını desteklememektedir. Bu gruptaki diğer maddeler için istatistiksel anlamda bir farklılık söz konusu değildir. Sınıfların okul müdürleri tarafından ziyaret edilmesi bir liderlik davranışı olarak görülmektedir. Şişman’a (2002, s.148) göre etkili okullarda okul yöneticileri gezinerek yönetim anlayışını benimsemekte; okul ve sınıf ortamlarında sıkça görünmekte, öğretimi yakından gözlemektedir.

Bu anlamda araştırmaya katılan okul yöneticilerinin okul ve sınıf ortamında olup biteni yakından bilmesi, öğrencilerle iletişim halinde olması için sınıfları bizzat ziyaret etmesi için gerekli çalışmalar yapılmalıdır. Farklı yaş gruplarına göre okul yöneticilerine ilişkin görüşleri üzerine anlamlı bir farklılık olup olmadığını belirlemek amacıyla yapılan tek yönlü varyans analizi sonuçları aşağıdadır:

Tablo 4.4

Katılımcıların Yaş gruplarına Göre Okul Yöneticilerine İlişkin Görüşlerini Gösteren Varyans Analizi

Değişim Kaynağı Kareler

Toplamı Serbestlik Derecesi Ortalaması Kareler F değeri p değeri

Gruplar arası 680.198 5 136.040 1.612 .157

Gruplar içi 23796.382 282 84.384

Genel 24476.580 287

Bu sonuçlara göre genel olarak farklı yaş grupları için Okul Yöneticisi boyutunda farklı görüşlere sahip yaş grubu bulunmadığı söylenebilir. Yani araştırmaya katılan her yaş grubundaki öğretmen okul yöneticilerine ilişkin hemen hemen aynı görüşleri taşımaktadır. Katılımcıların farklı branşlara göre okul yöneticilerine ilişkin görüşlerini tespit etmek amacıyla tek yönlü varyans analizi uygulanmıştır.

Tablo 4.5

Katılımcıların Farklı Branşlara Göre Okul Yöneticilerine İlişkin Görüşlerini Gösteren Varyans Analizi

Değişim Kaynağı Kareler Toplamı Serbestlik Derecesi Kareler Ortalaması F değeri p değeri Gruplar arası 258.309 6 43.051 0.500 .809 Gruplar içi 24218.271 281 86.186 Genel 24476.580 287

Branşa göre öğretmenlerin okul yöneticilerine ilişkin görüşlerinde anlamlı bir fark bulunmamıştır. Yani araştırmaya katılan her branştan öğretmen okullarındaki yöneticilere ilişkin benzer düşünceler içindedir denebilir. Katılımcıların hizmet süresine, göre okul yöneticilerine ilişkin görüşlerinde farklılık olup olmadığını saptamak için tek yönlü varyans analizi uygulanmıştır.

Tablo 4.6

Katılımcıların Hizmet Süresine Göre Okul Yöneticilerine İlişkin Görüşlerini Gösteren Varyans Analizi

Değişim Kaynağı Kareler

Toplamı Serbestlik Derecesi Ortalaması Kareler F değeri p değeri

Gruplar arası 806.589 4 201.647 2.411 .500

Gruplar içi 23669.991 283 83.640

Genel 24476.580 287

Kıdeme göre öğretmenlerin okul yöneticilerine ilişkin görüşlerinde anlamlı bir fark bulunmamıştır. Yani öğretmenlerin mesleklerinde geçirmiş oldukları hizmet süresi, onların okul yöneticilerine ilişkin görüşleri üzerinde bir fark yaratmamaktadır denebilir. Katılımcıların halen görev yapmakta oldukları okullardaki hizmet süresine göre okul yöneticilerine ilişkin görüşlerini tespit etmek amacıyla tek yönlü varyans analizi uygulanmıştır.

Tablo 4.7

Katılımcıların Halen Görev Yapmakta Oldukları Okullardaki Hizmet Süresine Göre Okul Yöneticilerine İlişkin Görüşlerini Gösteren Varyans Analizi Değişim Kaynağı Kareler

Toplamı Serbestlik Derecesi Kareler Ortalaması F değeri p değeri Gruplar arası 785.723 3 261.908 3.140 .026* Gruplar içi 23690.857 284 83.419 Genel 24476.580 287 *p<0.05

Bu sonuçlara göre görev yapmakta oldukları okullarda farklı hizmet sürelerine sahip öğretmenlerin, okul yöneticilerine ilişkin görüşlerinde farklılık olduğu tespit edilmiştir. Kıdemler arasında farklılık yaratan kıdem grubunu bulabilmek için Tukey HSD testi gerçekleştirilmiştir. Test sonuçları Tablo 4.8’de

Tablo 4.8

Görev Yapmakta Oldukları Okullarda Farklı Hizmet Sürelerine Sahip Öğretmenlerin Okul Yöneticilerine İlişkin Görüşlerinde Farklılık Yaratan

Kıdem Grubunu Gösteren Tukey HSD Testi (I)Kıdem (J)Kıdem

Ortalamalar Arası

Fark( I-J) Standart Hata p değeri

1-2 yıl 3-4 yıl 2.50490 1.94120 .570 5-6 yıl 5.44920 1.85374 .019* 7 ve üstü .78787 1.24617 .922 3-4 yıl 1-2 yıl -2.50490 1.94120 .570 5-6 yıl 2.94430 2.46676 .631 7 ve üstü -1.71703 2.04975 .836 5-6 yıl 1-2 yıl -5.44920 1.85374 .019* 3-4 yıl -2.94430 2.46676 .631 7 ve üstü -4.66133 1.96712 .085 7 ve üstü 1-2 yıl -.78787 1.24617 .922 3-4 yıl 1.71703 2.04975 .836 5-6 yıl 4.66133 1.96712 .085 *p<0.05

Bu sonuçlara göre farklılık yaratan kıdem grupları 1-2 yıl grubu ile 5-6 yıl grubudur. Diğer kıdem grupları arasında istatistiksel açıdan anlamlı bir farklılık olmadığı söylenebilir.

4.1.2. Katılımcıların Okullarındaki Öğretmenlerin Etkili Okula Ulaşmaya