Katılımcı teyidi

sonuçların ve yorumların katılımcılarla teyit edilmesi faydalıdır (Yıldırım & ġimĢek, 2011). AraĢtırmada katılımcı teyidini sağlamak için araĢtırma sürecinin baĢında velilerle yapılan görüĢmeler düzenlenerek velilere okunmuĢtur. Ayrıca öğrencilerin öğretmenleri ile de görüĢmeler yapılmıĢtır. Nitel verilerin teyidi bu Ģekilde yapılmıĢtır. Bunun yanında öğrencilerin erken okuryazarlık becerilerindeki mevcut durumu, okuma becerilerindeki geliĢimi de öğrencilerin öğretmenleri ile yapılan görüĢmelerle teyit edilmiĢtir.

3.11.2. Aktarılabilirlik. Nitel araĢtırmacı elde ettiği sonuçların benzer ortamlara aktarılmasından sorumludur. Ayrıntılı betimleme ve amaçlı örnekleme yöntemleri aktarılabilirliği sağlamaktadır (Erlandson vd. 1993, akt. Yıldırım & ġimĢek, 2011).

3.11.2.1. Ayrıntılı betimleme. Ayrıntılı betimleme ile verilerin ulaĢıldığı ortam,

zihinde daha iyi canlandırılabilir. Okur ortamına yönelik sonuçları daha kolay ortaya koyabilir (Yıldırım & ġimĢek, 2011). AraĢtırmada aktarılabilirliği sağlamak için ayrıntılı betimleme yöntemi kullanılmıĢtır. AraĢtırmada açık ve anlaĢılır bir dil kullanılmasına dikkat edilmiĢtir. AraĢtırmanın yapıldığı ilkokulun öğrenci alım sahası olan mahallesi ve ilkokul ayrıntılı olarak anlatılmıĢtır. Bunun yanında katılımcılar hakkında da ayrıntılı olarak bilgi verilmiĢtir.

AraĢtırma sürecinde elde edilen veriler ayrıntılı açıklanmıĢtır. AraĢtırma sürecinde velilerle ve öğretmenlerle görüĢmeler yapılmıĢtır. EtkileĢimli ve eĢli kitap okuma uygulamaları video ile kayıt altına alınmıĢtır. Video kayıtları konuĢma analizi yöntemi ile analiz edilmiĢtir.

GörüĢmelerden ve video analizlerinin yazılı metninden doğrudan alıntılar yapılmıĢtır.

3.11.2.2. Amaçlı örnekleme. AraĢtırmada aktarılabilirliği sağlamak için ikinci olarak

amaçlı örnekleme yöntemine gidilmiĢtir. Amaçlı örnekleme için ölçütler belirlenmiĢtir. AraĢtırmanın çalıĢma grubu erken okuryazarlık becerilerinin düzeylerinin alt düzeyde, ev ortamında erken okuryazarlık becerilerinin desteklenememesi, okul öncesi eğitim almadan okula baĢlama, görme, iĢitme ve zihinsel olarak herhangi bir problemi olmama ve araĢtırmaya gönüllü katılma gibi ölçütlere göre seçilmiĢtir.

3.11.3. Tutarlılık . Nitel araĢtırmalarda araĢtırmacı tutarlılık ve güvenirliği sağlamak için üçgenleme, uzman incelemesi, araĢtırmacının konumu ve denetleme tekniği

stratejilerinden yararlanır. Denetleme tekniğini uygulamak için araĢtırmacı günlük tutar. Bu günlüğe araĢtırmanın baĢlangıcından sonuna kadar yapılan her Ģeyi, bilgi ve ayrıntıları günlüğe yazar (Merriam, 2015). AraĢtırmada üçgenleme (veri çeĢitlemesi) ve uzman incelemesinin nasıl gerçekleĢtirildiğinden söz edilmiĢtir. AraĢtırmada yapılan uygulamalar günlük tutularak kayıt altına alınmıĢtır.

3.11.4. Teyit edilebilirlik . Nitel araĢtırmacı ulaĢtığı sonuçları topladığı verilerle sürekli olarak teyit edip, okura mantıklı bir Ģekilde sunmalıdır. AraĢtırmanın teyit

edilebilirliğini değerlendirmek üzere “teyit incelemesi” kullanılabilir (Erlandson vd. 1993, Akt. Yıldırım & ġimĢek, 2011).

3.11.4.1. Teyit incelemesi . AraĢtırmacı; tüm veri toplama araçlarını, ham verilerini,

analiz aĢamasında yaptığı kodlamaları ve rapora temel oluĢturan algıları, notları, yazıları ve çıkarımları elinde bulundurmalıdır. Gerektiğinde incelemeye sunmalıdır (Yıldırım & ġimĢek, 2011). AraĢtırmada öğrencilerin erken okuryazarlık becerilerinin tespit edildiği formlar, dil becerilerinin geliĢimini gösteren formlar, velilerle ve öğretmenlerle yapılan görüĢme notları, gözlem notları, araĢtırmacı günlükleri, etkileĢimli kitap okuma ve eĢli kitap okuma

süreçlerinin video kayıtları teyit incelemesi yapmak üzere saklanmıĢtır.

3.11.5. AraĢtırmacının deneyimi. Eylem araĢtırmalarında sağlamlığın araĢtırmacının deneyimine bağlı olduğu vurgulanırken, bu konuda araĢtırmacının yetersizliği söz konusu ise sürecin mutlaka deneyimli araĢtırmacılarla birlikte iĢbirliği yapılarak yürütülmesi gerektiği önerilmektedir (Mertler, 2014, akt., Gürgür, 2016).

AraĢtırmacının/okul müdürünün alan bilgileri ve deneyim süreleri ile ilgili bilgiler aĢağıda aktarılmıĢtır. AraĢtırmacı/okul müdürü Metin BOZKURT, Ankara, Hacettepe Üniversitesi, Eğitim Fakültesi Sınıf Öğretmenliği ABD‟den 2003 yılında lisans derecesini, Bülent Ecevit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sınıf Öğretmenliği Anabilim Dalı‟ndan 2013 yılında yüksek lisans derecesini almıĢtır. 2005 yılında MuĢ Ġli Bulanık Ġlçesi Okçular Köyü‟nde sınıf öğretmeni olarak çalıĢmaya baĢlamıĢtır. AraĢtırma verilerinin toplandığı sırada 13 yıllık deneyimi olan araĢtırmacı, araĢtırmanın yürütüldüğü ilkokulun müdürlüğünü yürütmektedir.

AraĢtırmacının, ulusal ve uluslararası sempozyum ve kongrelerde sunulmuĢ bildirileri olup, “BeĢinci Sınıf Öğrencilerinin ÜstbiliĢsel Okuduğunu Anlama Farkındalığı ve Okuma

Motivasyonları ile Okuma Düzeyleri Arasındaki ĠliĢki”, “ BeĢinci Sınıf Öğrencilerinin ÜstbiliĢsel Farkındalık, Motivasyon ve Okuma Düzeyleri ile Okuduğunu Anlama BaĢarıları Arasındaki ĠliĢki”, “Okuma-Yazma Öğreniyorum Ders Kitabında Yer Alan Metinlerin BağlaĢıklık ve BağdaĢıklık Yönünden Ġncelenmesi”, “Ġlköğretim Okulu Dördüncü Sınıf Öğrencilerinin Kitap Okumaya Yönelik Algıları” ve “Ġlkokul Dördüncü Sınıf Öğrencilerinin Dinledikleri Metinlerin Doğa Sevgisi, Temizlik ve Sağlıklı Olma Tutumlarına Etkisi” isimli çalıĢmalarda araĢtırmacı olarak yer almıĢtır.

AraĢtırmacı yüksek lisans eğitimi sürecinde, “Bilimsel AraĢtırma Yöntemleri” ve “Nicel AraĢtırma Yöntemleri” derslerini almıĢtır. Ayrıca 2012 yılında “Pozitif Bilim Felsefesi ve AraĢtırma Yöntemleri” ve “Nitel AraĢtırma Yöntemleri” seminerlerine katılmıĢtır. Doktora eğitimi sürecinde ise “Nitel AraĢtırma Yöntemleri” dersini almıĢtır. Bu açıdan nitel araĢtırma yöntemi ve uygulamaları hakkında bilgi ve deneyimleri artmıĢtır. AraĢtırmacının araĢtırma konusu olan okuma, okuma motivasyonu, okuma düzeyi, çocuk kitapları konularında bugüne kadar gerçekleĢtirdiği ve devam eden çalıĢmaları, 18 Nisan 2015 tarihinde katıldığı “Okuma Kültürü Edinme Süreçleri” ve “Dil ve Edebiyat Öğretiminde ÇağdaĢ YaklaĢımlar (Anaokulu- Ġlkokul-Ortaokul)” semineri, 11-14 Mayıs 2016 tarihinde katıldığı “Dil Politikaları ve

Ġlkokulda Dil Eğitimi” paneli ile “Okuma ve Okuma Güçlükleri: Nörogörüntüleme

Teknikleri” çalıĢtayı araĢtırmasının konusu ve yönteminde belirli bir deneyime ulaĢmasını sağlamıĢtır. Ayrıca araĢtırmacı “Kapsayıcı Eğitim Türkçenin Ġkinci Dil Olarak Öğretimi Eğitici Eğitimi” ve “Okul Aile ĠĢbirliğini GeliĢtirme Programı Eğitici Eğitimi” MEB hizmet içi eğitim kurslarına katılmıĢtır.

AraĢtırmacı eylem araĢtırmasının sağlamlığı için deneyimli araĢtırmacılarla iĢbirliği hâlinde araĢtırma sürecine devam etmiĢtir. AraĢtırmacı, araĢtırma sürecinde yaĢanılan sorunları, topladığı verileri, analizlerini ve çözüm önerilerini Tez Ġzleme Komitesi‟nde yer alan uzman araĢtırmacılarla paylaĢarak araĢtırmanın sağlamlığını gerçekleĢtirmiĢtir.

3.11.6. AraĢtırmanın etiği. Günümüzde yapılan araĢtırmalarda etik hususların kontrolü önem kazanmıĢtır. Öngörülmesi gereken etik hususlar kapsamlıdır ve bunlar araĢtırma sürecinin baĢından sonuna ifade edilmelidir (Creswell, 2016).

Bu araĢtırmada da araĢtırmayı gerçekleĢtirmeden önce, araĢtırmanın baĢında, veri toplama ve analiz sürecinde, verileri sunma, paylaĢma ve saklama gibi aĢamalar boyunca etik hususlara dikkat edilmiĢtir. AraĢtırmanın pilot ve uygulama sürecindeki verilerin geçerli bir Ģekilde toplanması planlanmıĢtır. Zonguldak Ġl Millî Eğitim Müdürlüğünden araĢtırmanın yapılacağı ilkokul için gerekli izinler alınmıĢtır. AraĢtırmanın çalıĢma grubunu, araĢtırmaya gönüllü olarak katılan veliler ve bu velilerin çocukları oluĢturmuĢtur. Velilerle araĢtırmaya gönüllü olarak katıldıklarına yönelik sözleĢme imzalanmıĢtır. Veliler araĢtırmanın amacına yönelik olarak bilgilendirilmiĢtir. AraĢtırma verilerinin analizinde çoklu bakıĢ açıları ve karĢıt bulgular raporlanırken dürüst davranılmıĢtır. Katılımcılara zarar verecek bilgiler

açıklanmamıĢtır. AraĢtırmaya katılan öğrencilerin isimleri değiĢtirilerek öğrencilere kod isimler verilmiĢtir. Elde edien veriler araĢtırma amacı dıĢında kullanılmamıĢtır.

4. Bölüm Bulgular

Bu bölümde eylem araĢtırması sürecinde elde edilen bulgular ve yorumlar yer

almaktadır. AraĢtırmanın amacı göz önüne alınarak yanıtlanan sorular doğrultusunda aĢağıda yer alan temalara ve alt temalara ulaĢılmıĢtır.

4.1.Ġlkokul Birinci Sınıf Öğrencilerinin Erken Okuryazarlık Becerilerinin Durumu