Ġnsan geliĢimi çok kapsamlıdır. Zihinsel geliĢimin yanında ve onunla iliĢkili olarak sosyal, duygusal geliĢim, kiĢilik geliĢimi ve bedensel büyümeden meydana gelir (KağıtçıbaĢı, Bekman & Sunar, 1993). Organizmanın döllenmeden baĢlayarak bedensel, zihinsel, dil, duygusal ve sosyal yönden en son aĢamasına kadar sürekli ilerlemesine geliĢim denir. GeliĢimde bazı kritik dönemler vardır. Organizma bu kritik dönemlerde, çevreye daha çok duyarlıdır. Öğrenmesi daha hızlıdır (Senemoğlu, 2012).
Ġlkokulun birinci sınıfı, okul çağı dönemlerinden biridir. Okul çağının ilk yıllarında öğrenciler okula yeni baĢladığından dolayı bu dönem önemli görülmektedir. Bu dönemde öğretmenlerin ve anne babaların desteği ve düzenleyeceği etkinlikler, ilkokul birinci sınıf öğrencilerinin en iyi Ģekilde geliĢim göstermelerini sağlar.
2.2.1. Fiziksel geliĢim. Ġlkokul döneminde bedensel geliĢme, ilk yıllara göre
yavaĢlar. Küçük kas becerileri okul döneminde geliĢir. Çocuk ince ve küçük kalemlerle yazı yazabilir (Senemoğlu, 2012).
Çocuğun sağ veya sol elini kullanması bu yaĢlarda belli olur. Bir eli tercih etme beynin fiziksel geliĢimiyle ve olgunlaĢmasıyla ilgilidir. Çocuğun beyninin sağ yarım küresi fazla geliĢtiğinde çocuk sol elini, sol yarım küresi fazla geliĢtiğinde ise sağ elini
kullanmaktadır (Ranganathan, 2000, akt. Akyol, 2010).
Ġlkokul birinci sınıf öğrencileri Nuttall‟a (1991) göre dengelerini sağlayabilir,
ayakkabılarını bağlayabilir, düğme ve fermuarlarını kapatıp açabilir, tamir malzemelerini doğru biçimde kullanabilir, fiziksel beceri gerektiren oyunlar oynamaktan hoĢlanır, desenleri, Ģekilleri, harfleri ve rakamları kopyalayabilir, belli bir seviyeye kadar sayabilir ve insan
vücudunu tam olarak çizebilirler (akt. Pilten, 2011). Fiziksel geliĢim için bu dönemde beslenme, diĢ bakımı, uyku alıĢkanlığı ve göz kulak taraması çok önemlidir (Pilten, 2011).
2.2.2. Sosyal ve duygusal geliĢim. Okul çağı çocuğunda arkadaĢlık iliĢkileri önemlidir. Bu dönemde çocuklar kurallara sıkı sıkı bağlığıdırlar. Grupla oynamayı severler. Oyunları daha düzenlidir. Bu dönem çocukları için okulda baĢarılı olmak çok önemlidir. Çocukların öfkeleri daha kontrollü hâle gelmiĢtir. Ayrıca kendileri ve bedeniyle barıĢıktırlar (Dereobalı, 2005).
Ġlkokul birinci sınıf yaĢ grubunda olan çocuklar, ailesinden çok fazla sevgi ve ilgi beklerler. Mizah duyguları geliĢmeye baĢlar. Anlamsız da olsa uyaklı sözlerden, Ģarkılardan, bulmacalardan hoĢlanırlar (Nuttall, 1991, akt. Pilten, 2011).
2.2.3. Zihinsel geliĢim . Ġlkokul yıllarındaki çocukların biliĢsel yeterlilikleri hızlı bir değiĢim gösterir. Tersine çevirebilme ve korunum kavramları geliĢmiĢtir. Zihinden iĢlemler yapabilirler. Üst seviyede gruplama yapabilirler. Nesneleri belli özelliklerine göre
sıralayabilirler. Benmerkezcilikten uzaklaĢtıkları için, olayları baĢkalarının gözünden görebilirler (Senemoğlu, 2012).
Ġfade etme becerileri çok hızlı geliĢir. Oyun esnasında öğrendikleri kelimelerden ve ifadelerden yararlanırlar. Kendileri ve aileleri üzerine konuĢurlar. GeniĢ ve canlı hayal güçleri vardır. Dikkat süreleri artmıĢtır. Uzun hikâyeleri takip edebilirler. Saati ve haftanın günlerini anlamaya baĢlayabilirler (Nuttall,1991, akt. Pilten, 2011).
2.2.4. Dil geliĢimi. Dil, “Ġnsanların düĢündüklerini ve duyduklarını bildirmek için kelimelerle veya iĢaretlerle yaptıkları anlaĢma ve lisandır.” (Türk Dil Kurumu, 2018).Dil insanı diğer canlılardan ayıran en temel özelliklerden biri olmasının yanında, insanlar arası iletiĢimin temeli ve bir semboller dizisidir. Bu semboller dizisinin baĢlıca unsurları
sözcüklerdir (Oktay, 2000). Dil geliĢimi sözlü ve yazılı iletiĢimle ilgilidir (Senemoğlu, 2012). Çocukların öğrenmesinde dilin önemli bir iĢlevi vardır. Dil geliĢiminde sesin
duyulması ve dili kullanma deneyimlerinin yer alması gerekir. Dil geliĢiminde çocuğun iletiĢim kurma, diğer insanların dilkkatini çekme, isteklerini ve düĢüncelerini iletme ihtiyacı bulunmaktadır (Dereobalı, 2005)
Oktay (2000)‟a göre çocukta dil geliĢim aĢamaları ise Ģöyledir: 0-3 ay arası olan ağlama evresinde bebekler ağlarken, esnerken, çığlık atma sırasında bazı seslileri (o,u, a) ve sessizleri (n,g,m) çıkarır. 3-6 ay arası olan babıldama evresinde ünlü ve ünsüzleri birlikte çıkarmaya baĢlar. 6-12 ay arası olan heceleme evresinde ilk hecelerini çıkarmaya baĢlar. 1-2 yaĢ arası olan tek sözcük evresi konuĢma açısından kritik dönem olup, bu dönemde çocukların söylediği tek sözcükler anlamlıdır. Bir sözcükle pek çok Ģeyi anlatmaya baĢlarlar. 1,5-2 yaĢındaki çocuklar iki sözcüğü peĢ peĢe söyleyerek cümlecikler kurarlar. 2 yaĢından sonra çocuklar basit cümleler kurmaya baĢlarlar. 2,5 yaĢ civarında sözcük hazineleri ortalama 300 civarındadır. 2,5 -4 yaĢ arasında ise soru sormayı ve konuĢmayı isterler. 5 yaĢında duygularını ve isteklerini rahatça ifade edebilirler.
Çocuklar birinci sınıfa baĢladığında dikkatli bir biçimde bir masalı dinleyebilir. 4-5 sözcükten oluĢan soruları yanıtlayabilir. Birinci sınıfın sonunda 3-5 sözcükten oluĢan kısa metinler yazabilir. Büyük ve küçük harfleri, nokta, virgül, soru iĢareti gibi temel noktalama iĢaretlerini yazılarında kullanabilir (AĢıcı, 2005).
Suskind (2018, s. 74), dil geliĢimindeki zamanlamanın önemini ve dil geliĢiminin etkilerini aĢağıdaki gibi ifade etmiĢtir:
“Beyin geliĢimi hiyerarĢik bir biçimde gerçekleĢir ve daha karmaĢık becerilerin temelini “temel” yetenekler oluĢturur. Bu nedenle basit bir beceri için gerekli olan zaman penceresini kaçırmak geniĢ kapsamlı etkilere sahiptir. Çünkü yeni bir öğrenme gerçekleĢse bile öğrenme giderek daha zor bir hâle gelir. Dil geliĢimi açısından bu özellikle çok önemlidir. Çünkü dil, ilk üç yıl boyunca kelime hazinesi ve konuĢma becerileri geliĢtirmenin yanı sıra sosyal, duygusal ve biliĢsel geliĢim için bir temel sağlamaya yardımcı olur.”
ġirin (2017), doğduğu andan itibaren çocuklarla konuĢmanın, Ģarkı türkü söylemenin, onlara masallar okumanın, beraber oyunlar oynamanın önemine iĢaret etmiĢtir. EtkileĢimli okumanın yani ebeveynlerin çocukları ile karĢılıklı konuĢarak ve soru yanıtllarla kitap okumalarının zekâyı geliĢtirdiğini ve 4 yaĢına kadar olan çocuklarda etkileĢimli eğitimin dil geliĢimini hızlandırdığını vurgulamıĢtır.
Çocukların dil geliĢimini desteklemek için, anne babalar çocuklarıyla hem kendileri konuĢurken hem de çocuklarını konuĢturmalıdır. Çocukların dinlemesini sağlarken, kendileri de çocuklarını dinlediğini hissettirmelidir. Çocukla birlikte bol bol kitap okunmalıdır (Oktay, 2000).
Ailede baĢlayan ve örgün eğitim kurumlarında devam eden ana dili öğretiminin temeli ilköğretim okullarının ilk yıllarında atılmaya baĢlar (Kolaç, 2008). Çocuğun dil ve biliĢsel beceriler açısından okula ne kadar hazır olduğu okul baĢarısı veya baĢarısızlığıyla
bağlantılıdır. Bir çocuğun ilkokula baĢladığında yapması gereken harflerle simgelenen bir kod çözme sistemi olan okumayı ve yazmayı öğrenmesidir. Bu nedenden dolayı okula baĢlamadan önce çocuğun dil becerilerinde yeterli bir düzeye ulaĢması önemli görülmektedir (Bekman, Aksu-Koç & Erguvanlı -Taylan, 2004).