Karaman’ın Ekonomik Yapısı

Karaman’daki ekonomik faaliyetler incelendiğinde tarım ve tarıma dayalı sanayi kollarının ön plana çıktığı görülmektedir. Etkin nüfusun yaklaĢık %55’i tarım ile uğraĢmaktadır. BaĢlıca tarım ürünleri buğday, patates, kimyon, arpa, mercimek, nohut, ayçiçeği, soğan ve pancar olup Türkiye elma üretiminin %15’ine yakını kent sınırları içerisinde gerçekleĢmektedir. KiĢi baĢı 3.150 USD tarımsal üretim değeri ile ülke genelinde 2.sırada yer alan Karaman’da hayvancılık sektörü de önemli olup yaklaĢık 500.000’e yakın büyük ve küçükbaĢ hayvan bulunmaktadır.

Karaman’da tarıma dayalı sanayi sektöründe ihracata dönük üretimi hedefleyen yatırımların 90'lı yılların baĢlarından itibaren hız kazanması ile birlikte, istihdamda da önemli geliĢmeler kaydedilmeye baĢlanmıĢtır. Tarıma dayalı sanayi sektörüyle bağlantılı olan sektörlerdeki istihdam artıĢı da, iĢsizliğin hafifletilmesi sürecine önemli katkı sağlamıĢtır. Karaman ilinde sanayi, ticaret, bitkisel üretim, arıcılık ve ormancılık en fazla istihdam yüzdesine sahip iktisadi faaliyet kolu olarak ön plana çıkmaktadır.

Karaman ilinde sanayi daha çok tarıma dayalı olarak geliĢmiĢ ve bu çerçevede imalat-gıda sanayisinin alt grubu olan bisküvi ve bulgur sanayisinde kent, ülke üretiminde önemli bir konuma gelmiĢtir. Bifa, Biskot, Hazal Bisküvi, Saray ve ġimĢek Bisküvi, Som Ambalaj, AR-UN, Karaman Yem, Bumas, Duru Bulgur gibi önde gelen fabrikalar Karaman’dadır. Karaman Organize Sanayi Bölgesi’nde bugün itibari ile 81 adet firma faaliyetlerini sürdürmektedir. Ayrıca Karaman Sanayi ve Ticaret Odası’na kayıtlı 2.071 üye bulunmaktadır.

95

Tablo 20: Karaman Organize Sanayi Bölgesi’ndeki Firmalar ve Alt Sektörler ile Karaman Ticaret ve Sanayi Odası’na Kayıtlı Üyelerin Meslek Gruplarına Göre Dağılımı

KOSB Firma Bilgileri KTSO Üye Bilgileri

Alt Sektör Firma Sayısı Meslek Grubu Üye Sayısı

Gıda Sanayi 32 Tarım ve hayvancılık 229

Elektrikli Makine Sanayi 6 Gıda imalatı 112

Elektriksiz Makine Sanayi 5 Ġmalat 262

Dokuma ve Giyim Sanayi 1 ĠnĢaat ve altyapı 257

Yem Sanayi 4 Otomotiv ve Akaryakıt 192

Plastik Sanayi 3 Gıda toptan ve perakende 212

Soğuk Hava Tesisi 5 Tekstil toptan ve perakende 109

Kağıt Sanayi 3 Dayanaklı tüketim malları 257

Basım-Ambalaj Sanayi 6 UlaĢtırma 88

Çimento Sanayi 9 Finans, sigorta, gayrimenkul vb 353

Madeni EĢya Sanayi 2

Orman Ürünleri Sanayi 2 Petrol Ürünleri Sanayi 1

Cam Sanayi 1

Tarım Alet ve Makineleri San. 1

TOPLAM 81 TOPLAM 2.071

Kaynak: KOSB ve KTSO resmi web siteleri

2009 yılı verilerine göre Karaman 145 milyon USD ihracat ve 44 milyon USD ithalat gerçekleĢtirmiĢtir. Yine aynı yıl istatistiklerine göre toplamda Karaman genelinde 9.014 giriĢimin gerçekleĢtiği görülmektedir.

Tablo 21: ĠĢ Kayıtlarına Göre Karaman’daki GiriĢim Sayısı– 2009

İş Kolu Girişim Sayısı Oranı (%)

Madencilik ve TaĢocakçılığı 30 0,33

Ġmalat 1.092 12,11

Elektrik, gaz, buhar ve sıcak su üretimi ve dağıtımı 9 0,09

ĠnĢaat 332 3,68

Toptan ve Perakende Ticaret 3.994 44,30

Oteller ve Lokantalar 716 7,94

UlaĢtırma, Depolama ve HaberleĢme 1.539 17,07

Mali Aracı kuruluĢların Faaliyetleri 126 1,39

Gayrimenkul Kiralama ve ĠĢ Faaliyetleri 405 4,49

Eğitim 32 0,35

Sağlık ĠĢleri ve Sosyal Hizmetler 86 0,95

Diğer Sosyal, Toplumsal ve KiĢisel Hizmet Faaliyetleri 653 7,24

TOPLAM 9.014 100

Kaynak: Gelir Ġdaresi BaĢkanlığı, TÜĠK, 2010.

96

Ġç Anadolu bölgesini Akdeniz’e bağlayan önemli geçitlerden biri olan Karaman’ın, otobana yakınlığı, demiryolu ulaĢım imkânına sahip olması ve Mersin Limanına yakınlığı iyi bir ulaĢım potansiyeline sahip olduğunu göstermektedir. Karaman Ģehri, Konya-Mut karayolu üzerinde yer almaktadır. Ġki istikamette demiryolu ulaĢımı sağlanmaktadır. Konya yönünden Ġzmir ve Ġstanbul’a, Adana yönünden ise Kurtalan’a kadar ulaĢım sağlanmaktadır. Karaman il sınırları içerisinde 245 km devlet yolu, 341 km il yolu, 1880 km köy yolu ağı mevcut bulunmaktadır.

DPT’nin sınıflamasına göre Karaman 3.derece geliĢmiĢ kentler arasında olup Uluslar arası Rekabet AraĢtırmaları Kurumu’nun (URAK) yaptığı 2009– 2010 Ġller Arası Rekabetçilik Endeksi’nde 14,02 endeks değeri ile 52.sırada yer almaktadır. Yine aynı endekse göre ĠSO Ġlk 500 Büyük Sanayi KuruluĢu arasında 21 Karaman kökenli firma bulunmaktadır.

Tablo 22: Yıllar Bazında Karaman Ġli’nin Rekabetçilik Endeksine Göre 81 Ġl Arasındaki Yeri

Değerlendirme

Kaynak: URAK Ġller Arası Rekabetçilik Endeksi 2009 – 2010

14,02 genel endeks değerine sahip olan ilin rekabet gücünde en yüksek paya sahip olan alt endeks

%39,87 ile EriĢilebilirlik Alt Endeksi’dir. Bunu sırasıyla; %34,37 ile BeĢeri Sermaye ve YaĢam Kalitesi Alt Endeksi’nin, %24,84 ile Ticaret Becerisi ve Üretim Potansiyeli Alt Endeksi’nin

%0,92 ile MarkalaĢma Becerisi ve Yenilikçilik Alt Endeksi’nin takip ettiği görülmektedir.

Karaman Ġli’nin EriĢebilirlik Alt Endeksleri bakımından rekabetçiliğinin sürekli gerilediği ve BeĢeri Sermaye ve YaĢam Kalitesi Alt Endeksinde değiĢken bazında en yüksek değerlere sahip iller arasında Karaman’ın YGS BaĢarı yüzdesi bakımından ilk sırada olduğu görülmektedir.

EriĢebilirlik Alt Endeksine iliĢkin değiĢkenler bakımından kiĢi baĢına düĢen Araç Sayısı’na ait sıralamada 55. olan Karaman, HaberleĢme ve UlaĢtırma Alanında Kamu Yatırımı’nda 71. sırada

97

yer almaktadır. BeĢeri Sermaye ve YaĢam Kalitesi Alt Ġndeksine ait değiĢkenlere göre YGS BaĢarı Yüzdesi bakımından 1. sırada yer alan ilin, kiĢi baĢına Mevduat Miktarı’na iliĢkin sıralamada 31. sırada yer aldığı belirlenmiĢtir. Tahakkuk Eden Vergi Miktarı’na ait sıralamada 69. olan Karaman, ihracat hacmi bakımından 33, kullanılan kredi miktarına göre ise 81 il arasında 66. sırada yer almaktadır. Karaman’ın MarkalaĢma Becerisi ve Yenilikçilik Alt Endeksi’ne ait değiĢkenlere bakıldığında; ISO 500 Büyük Sanayi KuruluĢu Listesine Giren Firma Sayısı’nın 21’de kaldığı görülmektedir.