KarakaĢilere Göre Bülbüldere Mezarlığı

Bülbüldere Mezarlığı ziyaretimizde bize eĢlik eden, cemaatin KarakaĢi koluna mensup, 81 yaĢındaki Ercan Uncu ile yapmıĢ olduğumuz mülakattan bazı ana baĢlıkları çalıĢmamıza derç etmeyi uygun görüyoruz.

48 _{Soner Yalçın, Efendi Beyaz Türklerin Büyük Sırrı, Doğan Kitap, Ġstanbul, Nisan 2004, s. 220.-}

Zorlu, a.g.e., s. 93.

49 _{Baer, a.g.e., s. 239.} 50

ġiĢman, Suskunluğun…, s. 340.

51 _{Yalçın, Beyaz Türklerin…, s. 520.}

52 _{Yalçın Küçük, Tekelistan, Ġthaki Yayınları, Ġstanbul, 2004, s. 334.} 53 _{Baer, a.g.e., s. 355.}

Ercan Uncu (81 yaĢında ve mezarlık derneğinde yönetici) 35 senedir bu mezarlıkla ilgilendiğini, buraya önceden ve sonradan defnedilenlerin çoğunu tanıdığını ifade etmiĢ ve bizimle Ģu kıymetli bilgileri paylaĢmıĢtır:  Ercan Bey burası (Bülbüldere) nasıl bir mezarlıktır? Biraz bilgi verebilir

misiniz?

 “Bu mezarlığın geçmişi en az 300 senedir. Padişahlık devrinde Selânik‟te

yaşayan cemaat mensupları, ticaret yapmak ve para kazanmak için sık sık İstanbul‟a gelirlermiş. Burada Marpuççularda bir handa kalırlarmış. Nasıl şimdi Anadolu‟da yaşayanlar para kazanıp ailesine göndermek için İstanbul‟a geliyorlarsa aynı bunun gibi. İşte buraya gelen cemaat mensuplarından, burada vefat edenler, Selânik‟e götürülmektense bu mezarlığa konulmaya başlanmış. Çoğu da erkek tabi bunların. Ancak asıl yoğunluk Mübadele‟den sonra gelenler ile olmuş. Mübadele‟de gelenlerin ekserisi İstanbul, İzmir, Ankara, Adana ve nadiren de olsa Çanakkale ve Sinop‟a yerleşmişler. Çanakkale ve Sinop‟a gelenler birkaç aileyi geçmez. Asıl merkez İstanbul‟dur”54

.

54 _{Ercan Uncu Bey‟in bu sözlerini teyiden Ģu bilgiyi vermekte fayda görüyoruz: Dönmelerin tamamına}

yakını Ġstanbul ve Ġzmir Ģehirlerine iskân edilmiĢlerdir. Bunun temel sebebi, Dönmelerin bir Ģekilde Lozan Mübadele Komisyonunda kendilerine yakın isimlerle kurdukları kuvvetli bağdır. Mesela bir Dönme olan Tevfik RüĢtü Aras, o dönemde Mübadele Muhtelit Komisyonu BaĢkanıdır. Dönmeler pekâlâ Aras üzerinden bu iliĢkiyi tesis etmiĢ olabilirler. Ġzmir‟de Alsancak, KarĢıyaka, Bornova ve Konak‟a, Ġstanbul‟da KarakaĢiler daha çok Bakırköy, Bayezid ve Sultanahmet bölgelerine, Kapancılar ve Yakubiler ise büyük oranda NiĢantaĢı, ġiĢli, TeĢvikiye ve Kuzguncuk semtlerine yerleĢmiĢtir. Dönmeler, mesela Karadeniz bölgesine gitmek istememiĢler ve kendilerini Karadeniz‟e götürecek olan gemide 1200 kadar Dönme isyan çıkarıp, gemiyi zorla Ġstanbul‟a yanaĢtırmıĢlardır. ġiĢman, Suskunluğun…, ss. 329-331.

Fotoğraf 3. Ercan Uncu ile Yapılan Mülakattan Bir Görüntü- Bülbüldere Mezarlığı

 Selânik‟ten mübadele ile göç edenlerin yani Yakubi, KarakaĢi ve Kapancıların hepsi burada mı medfun?

 “Değil. Şimdi burada Kapancılar ve Karakaşiler var. 1942-45‟e kadar bu iki cemaat, burada ayrı yerlere gömülürdü. Daha sonra Zincirlikuyu‟ya gömülmeye başladılar. Yeniler buraya gelmez. Onlar Zincirlikuyu‟dalar. Ben 34 senedir buradayım. Bir cemaat mensubunu gördüğüm zaman, oturup kalkmasından, duruşundan, konuşmasından hangi cemaate mensup olduğunu hemen anlarım. Beni burada gören cemaat mensupları her ne hikmetse, beni görür görmez, kendilerinin hangi aileye mensup olduklarını anlamamam için, lanettain başka bir mezarlığın başında dua etmeye başlarlar. Ben arkamı dönüp gittiğimde, bir de bakmışım ki o insanlar az önce dua ettikleri mezarda değil, başka bir mezarda dua etmekteler. Amaç bana kendilerini tanıtmamak”.

 Gizemli bir tarafları var değil mi?

 “Var idi. Şimdi hiçbir şey yok. Palavra hepsi. O eskiden tutku ile bağlı oldukları şeyler bugün artık aşikâr. Her şey tık tık bilgisayarda çıkıyor. Bunlar dünyanın her tarafına yayılmış. Mesela Fransa‟da var, Amerika‟da var, İtalya‟da var, Kanada‟da var (Bu arada bülbül sesleri yoğun olarak işitiliyor). Mesela benim annemin halasının kocası, Mübadele esnasında İstanbul yerine Arjantin‟e gitmiş. Takmış peşine 10

kişi, 15 kişi. Bilmiyorum yani, bunlar kulaktan dolma şeyler. Ben o devre yetişmedim. Sonra bir ya da bir buçuk ay sonra dayanamıyor ve geri dönüyor İstanbul‟a. Çünkü Arjantin‟de çevre yok, dayanışma içinde olacak bir grup yok”55

.

 Burada bazı meĢhur ailelerin kabirlerini gördük. Mesela Ġpekçi Ailesi burada, Mustafa Kemal PaĢa‟nın öğretmeni ġemsi Efendi burada. BaĢka kimler var? Ahmed Emin Yalman burada mı mesela?

 “Hasan Tahsin var mesela. Onun mezarı İzmir‟de ama burada anıtı var. Hasan Tahsin ilk kurşun atan kişidir56. Yalmanlardan eski Jandarma Genel komutanının57

babası burada. Mesela Şamlılar var. Bunlar 1915‟ten bu yana buraya gömülüyorlar. Antika, ağır işlemeli, bir kabirdir. Akrabaları yeni ölenleri bu mezara koymak istediler ama bunun imkânsız olduğunu söyledik kendilerine. Yandan tünel açarak girmeyi bile düşündüler. Daha önce birisi bunu da yapmıştı”.

 Bülbüldere ismi nereden geliyor biliyor musunuz?  “Eskiden burada bülbüller ötermiş. Oradan geliyor”.

55 _{Aslında Arjantin, Yahudilerin Güney Amerika kıtasında yoğun olarak bulundukları bir ülkedir.}

Rothschild ailesinin bu ülkede büyük çiftlikleri bulunmaktadır. Arjantin aynı zamanda Theodor Herzl‟ın katıldığı Siyonist kongrelerde de yurt yapılacak yerler arasında değerlendirmeye alınmıĢ bir yerdir. Ancak anlaĢıldığına göre, ne Sefarad Yahudileri ve ne de AĢkenazi Yahudileri, Sabetayist zümreyi kendilerinden görmemektedirler ki, bahse konu Ģahıs kısa zamanda kendisine bir çevre edinemediği ve dayanıĢma içine girebileceği bir muhitten mahrum olduğu için Arjantin‟de yapamamıĢ ve geri dönmüĢ olmalıdır. Esasında diğer Yahudi gruplar tarafından Sabetayistlerin kabullenilmemesine Ilgaz Zorlu da içerlemektedir. Zorlu, 1492 Sefarad Yahudilerinin Osmanlı topraklarına kabul ediliĢlerinin 500. sene-i devriyesinde, Ġstanbul‟da yapılan kutlamalarda dönmelerin unutulmuĢ ve yok sayılmıĢ olmalarına sitem babında bir de makale kaleme almıĢtır. Ilgaz Zorlu, “500. Yılda Unutulan Bir Cemaat: Türkiye Dönmeleri”, Tarih ve Toplum Dergisi, Eylül 1992, S. 105, ss. 162-163.

56 _{Millî Mücadele‟de ilk kurĢun atanın Hasan Tahsin olmadığı, Dörtyol‟da Kara Hasan isimli bir Türk}

yiğidi olduğu müdellel olarak ileride açıklanacaktır.

57

Bahsedilen komutan 2020 Korona salgınında, Kovid-19 virüsüne yakalanıp vefat eden Aytaç Yalman olup, Aydın Küçük‟e göre Aytaç Yalman Kapancı grubuna mensuptur. https://www.aydinlik.com.tr/arsiv/yalcin-kuecuek-the-doenme, SET. 11.05.2020. Aytaç Yalman 1940 yılında Üsküdar‟da dünyaya gelmiĢtir. 1960 senesinde Kara Harp Okulu‟ndan mezun olan Yalman, 1998 yılında Orgeneral rütbesine terfi etmiĢ ve akabinde 2. Ordu Komutanlığına atanmıĢtır. 1998 yılında Suriye ile yaĢanan PKK lideri Abdullah Öcalan‟ın iade edilmesi konusundaki kriz sonrası, 20 Ekim 1998 tarihinden itibaren Adana Mutabakatı çerçevesinde, Türkiye Cumhuriyeti adına Türkiye- Suriye güvenlik iliĢkilerini yürütmüĢtür. 24 Ağustos 2000 tarihinde Jandarma Genel Komutanlığı görevine atanmıĢ olan Yalman, 24 Ağustos 2002 tarihinde Kara Kuvvetleri Komutanı olmuĢ ve daha sonra da 29 Ağustos 2004 tarihinde emekliye ayrılmıĢtır. Aytaç Yalman ve eĢi Belma Yalman 2020 senesinde Kovid-19 teĢhisi ile hastaneye kaldırılmıĢlar ve her ikisi de tedavi sürecinde vefat etmiĢlerdir. https://tr.wikipedia.org/wiki/Ayta%C3%A7_Yalman, SET. 11 Ağustos 2020.

 Bize anlatacağınız bir anekdot var mıdır?

 “Şimdi bizim cemaat (Karakaşi) daha çok ticaretle uğraşmaktadırlar. Diğerleri ise (Kapancı) bürokrat ağırlıklıdır. Yakubiler de ayrı bir gruptur ve Feriköy‟de yatarlar. Onlardan buraya hiç gelen yok. Bu ayrılma ve sürtüşmenin sebebi eski zamanların papazlarıdır58_{. Daha çok}

dedikodular yüzünden bu hale gelinmiştir.”

Ercan Uncu ile kamera kapandıktan sonra yaptığımız hususi sohbette kendilerinin Sabetay Sevi inancına göre yetiĢtirildiklerini, ancak aklı ermeye baĢladıktan sonra, araĢtırarak Ġslâm‟a daha fazla meyyal hale geldiğini ve kendisini tam olarak Müslüman hissettiğini ifade etmiĢtir.

1.3.Bülbüldere ve Feriköy Mezarlığındaki Semboller, ġekli