Kapsam 3 Emisyonlarının Oluşması

Kapsam 3 emisyonlarının oluşmasında, tüm ürün ve operasyonların tamamen GHG yaşam döngüsü analizini içermesine gerek yoktur. Genellikle bir ve ya iki önemli GHG üreten faaliyetlere odaklanır. Buna rağmen, kapsam 3 emisyonlarının hangilerinin envanterde yer alacağıyla ilgili genel kılavuz sağlamak zordur. Bazı genel adımlar:

• Değer zincirini tanımlayın. Çünkü kapsam 3 emisyonlarının değerlendirilmesi, tüm yaşam döngüsünü gerektirmez. Değer zincirinin ve ilgili GHG kaynaklarının genel tanımını yapmak, şeffaflığı sağlamak için önemlidir. Bu adımda, kapsam 3 kategorileri listelenir ve kontrol listesi olarak kullanılabilir. Şirketler çoğunlukla, tercihlerin kaç tanesinin kapsam 3’te yer almasıyla yüzleşir. Şirketin envanter ya da işletme amaçlarını göz önüne alması ve çeşitli kapsam 3 kategorilerinin ilişkisi bu tercihlere kılavuzluk sağlar.

• Kapsam 3 kategorilerinin uygun olanlarını tanımlayın. Emisyon kategorilerinin bazı çeşitleri, şirkete uygun olabilir. Aşağıda belirtilen çeşitli sebeplerden dolayı, uygun olabilir:

o Şirketin kapsam 1 ve kapsam 2 emisyonlarından görece büyüklerdir.

o Şirketin maruz kaldığı GHG riskine katkıda bulunurlar.

o Önemli paydaşlar tarafından eleştiri görürler. (Örneğin,

müşterilerden, tedarikçilerden, yatırımcılardan ya da sivil örgütlerin verdiği geri bildirimler)

o Potansiyel emisyon azaltıcıları vardır.

Aşağıda belirtilen örnekler, şirkete uygun kapsam 3 kategorilerine karar verilmesinde yardımcı olur:

o Eğer şirketin ürünlerini kullanmak için, fosil yakıt ya da elektrik sağlanıyorsa, ürün, faz emisyonları kullanır bu da raporlama için uygun bir kategori olabilir.

o Taşeron faaliyetler kapsam 3 emisyonlarının değerlendirilmesi için adaydır. Taşeron faaliyetler, şirketin kapsam 1 ve kapsam 2 emisyonlarına katkıda bulunduğunda, özellikle önemli olabilir.

o Ürün tüketimini azaltmak ya da GHG yoğun materyalleri daha azına

ikame etmek için olanaklar varsa, şirketler gözden geçirmek isteyebilir.

o Büyük üretim şirketleri satın alınan materyallerin taşınmasıyla ilgili önemli emisyonlara sahiptir.

o Emtia ve tüketim malları şirketleri, ham materyal, ürün ve atıkların taşınmasından doğan GHG’leri oluşturmayı isteyebilir.

o Hizmet sektöründeki şirketler, personelin iş seyahatinden doğan emisyonları, raporlamak isteyebilir. Bu emisyon kaynakları, diğer şirket türleri için önemli değildir. (Örneğin üretim şirketleri)

• Değer zinciri boyunca, ortakları belirleyin. Değer zinciri boyunca,

potansiyel olarak önemli miktarda GHG’ ye katkıda bulunan her ortağı belirleyin. (örneğin, tüketiciler/kullanıcılar, ürün tasarımcıları/üreticiler, enerji tedarikçileri…vb) Güvenilir verilerin elde edilmesi, emisyonların hesaplanması ve kaynakların belirlenmesi için bu önemlidir.

• Kapsam 3 emisyonlarını ölçün. Verinin güvenilirliği ve uygunluğu,

envanterde yer alan kapsam 3 faaliyetlerini etkilediğinde, kabul edilen verinin doğruluğu düşük olabilir. Kapsam 3 faaliyetlerinin göreli büyüklüğünü ve olası değişikliklerini anlamak için bu önemli olabilir. Emisyon hesapları, tahmini yaklaşım bakımından şeffaflık varsa ve analizde kullanılan verileri envanter amacına katkıda bulunmak için yeterliyse kabul edilebilir. Kapsam 3 emisyonlarının doğrulaması sıkça zor olacaktır ve sadece eğer veri güvenilir bir kaliteye sahipse dikkate alınır.

Örnek 1.10: DHL Nordic Express-Taşeron Taşıma Hizmeti Oluşturmak

İçin İnceleme

Kuzey Avrupa’da önemli bir taşıma ve lojistik şirketi olan DHL Nordic Express büyük yük ve özel taşıma hizmeti verir. Tarafsız İklim Ağı ve İklim Değişikliği Üzerine İşletme Liderlerinin Girişimi’ne (BLICC) katılma aracılığıyla, taşeron ortak taşıma firmasıyla mallar taşındığından şirket, emisyonlarının %98’ini bulmuştur. Her bir ortak, araçların kullanımı, yolculuk mesafesi, yakıt verimliliği ile ilgili verileri girmek için ve geçmiş veriler için alt sözleşme ödeme planına gereksinimi vardır. Bu veriler, kapsam 3’ün detaylı bir resmini veren taşeron taşıma için özel hesaplama araçlarıyla, toplam emisyonu hesaplamak için kullanılır. Verilerin birleştirilmesi, DHL’in kendi performansı olarak kapsam 3 sayesinde görülen, her bir taşıyıcının performansına dayalı kararları etkilemektedir.

Kapsam 3’te yer alan, değer zinciri aracılığıyla GHG azalmalarını teşvik ederek, DHL Express Nordic, emisyon ayak izinin uygunluğunu (ilişkinliğini) artırmıştır, maliyet tasarrufu fırsatlarını genişletmiştir. Kapsam 3 olmadan DHL Express Nordic, emisyonların etkin yönetimi ve anlaşılabilirliğini sağlayan bilgiden yoksun kalır. 1.5.11. kısım referans alınmıştır.

Tablo 1.3 DHL Nordic Express Emisyon Bilgileri

Kapsam Emisyonlar (tCO2) Kapsam 1 7,265 Kapsam 2 52 Kapsam 3 327,634 Toplam 334,951

Kaynak: The Greenhouse Gas Protocol, Mart 2004

Örnek 1.11: IKEA-Müşterilerin Perakende Satış Mağazasına ve Mağazasından Taşınması

IKEA, uluslararası ev mobilya ve döşeme perakendecisidir. Müşterilerin seyahatinden doğan kapsam 3 emisyonlarına karar verir. Tarafsız İklim Ağı ve İklim Değişikliği Üzerine İşletme Liderlerinin Girişimi (BLICC) programına katılımı doğrultusunda açıkça belirtmelidir. Bu emisyonların çoğu kapsam 1 ve kapsam 2 emisyonlarıdır. Ayrıca, bu emisyonlar özellikle IKEA’nın mağaza işletme modeliyle ilgilidir. Uzun mesafeden mağazaya müşteri seyahatleri IKEA’nın mağaza lokasyon tercihi tarafından direkt olarak etkilenir.

Müşteri taşıma emisyon hesaplamaları, seçilen mağazada müşteri anketine dayalıdır. Müşterilere, evlerinin mağazaya uzaklığı (evlerinin posta koduna dayalıdır.) kendi arabalarındaki müşteri sayısı, o gün içerisinde alışveriş merkezinde ziyaret edeceği diğer mağazaların sayısı, mağazaya, kamu taşıma ile erişim sağlanıp sağlanmadığı sorulur. Tüm IKEA mağazaları için, verilerin sonuca ulaşmasıyla, her bir ülke için mesafe, ortalama araç verimliliğiyle çarpılır. Şirket, kapsam 3 müşteri

seyahatinden doğan emisyon envanterinin %66’sını hesaplar. Bu bilgilere dayalı olarak, mevcut ve yeni mağazalar için, kamu taşıma imkânları ve eve dağıtma hizmeti geliştirdiğinde, GHG emisyon verileri dikkate alınarak, IKEA ilerideki kapsam 3 emisyonları üzerinde önemli bir etkiye sahip olacaktır.