Kamu Maliyesi - PARASAL VE MAL‹ GEL‹ﬁMELER

B. PARASAL VE MAL‹ GEL‹ﬁMELER

3. Kamu Maliyesi

2005 y›l›nda GSMH’nin % 6,5’i oran›nda faiz d›ﬂ› fazla vererek kamu borç sto-kunu azaltmak ve sürdürülebilirli¤ini sa¤lamak, maliye politikas›n›n temel he-defi olarak belirlenmiﬂtir. Söz konusu hedefe ulaﬂabilmek için gelir art›r›c› ön-lemler al›nm›ﬂ, bütçe disiplini sürdürülmüﬂ, kamu harcamalar›nda etkinli¤in sa¤lanmas› ve yat›r›m harcamalar›n›n kamu borçlanma gere¤i üzerinde bask›

oluﬂturmaks›z›n art›r›lmas›na yönelik harcama politikas› uygulanm›ﬂt›r. Bunun sonucunda y›l sonunda kamu gelirleri art›ﬂ h›z›, kamu harcamalar› art›ﬂ h›z›n-dan yüksek oranda gerçekleﬂmiﬂtir.

2004 y›l›nda 179.490 milyon YTL olan genel devlet gelirleri, 2005 y›l›nda % 17,5’lik art›ﬂla 210.983 milyon YTL’ye yükselmiﬂtir (Tablo 68).

TABLO 68: GENEL DEVLET GEL‹RLER‹

(Cari Fiyatlarla, Milyon YTL) De¤iﬂim (%) Pay (%) GSMH'ya Oranlar (%) 2003 2004 2005 ⁽¹⁾ 2004 2005 2003 2004 2005 2003 2004 2005 Vergiler 84.861 101.489 121.077 19,6 19,3 58,0 56,5 57,4 23,8 23,7 24,9 Vas›tas›z 27.508 31.287 34.909 13,7 11,6 18,8 17,4 16,5 7,7 7,3 7,2 Vas›tal› 54.195 67.652 82.380 24,8 21,8 37,0 37,7 39,0 15,2 15,8 16,9

Servet 3.158 2.550 3.788 -19,3 48,5 2,2 1,4 1,8 0,9 0,6 0,8

Vergi D›ﬂ› Normal Gelirler 11.159 13.230 13.903 18,6 5,1 7,6 7,4 6,6 3,1 3,1 2,9 Faktör Gelirleri 23.159 29.713 34.165 28,3 15,0 15,8 16,6 16,2 6,5 6,9 7,0 Sosyal Fonlar 26.709 33.367 37.786 24,9 13,2 18,3 18,6 17,9 7,5 7,8 7,8 Toplam 145.888 177.799 206.931 21,9 16,4 99,7 99,1 98,1 40,9 41,5 42,5 Özelleﬂtirme Gelirleri 429 1.691 4.052 294,2 139,6 0,3 0,9 1,9 0,1 0,4 0,8 Toplam Gelir 146.317 179.490 210.983 22,7 17,5 100,0 100,0 100,0 41,0 41,8 43,4 Kaynak: DPT, TÜ‹K

(1): Geçici

Genel devlet gelirlerinin çok önemli bir k›sm›n› oluﬂturan vergi gelirleri 2005 y›l›nda % 19,3’lük art›ﬂla 121.077 milyon YTL olmuﬂtur. Vergi d›ﬂ› normal ge-lirler % 5,1’lik art›ﬂla 13.903 milyon YTL’ye, faktör gege-lirleri % 15’lik art›ﬂla 34.165 milyon YTL’ye yükselmiﬂtir.

GSMH içinde genel devlet gelirlerinin pay› bir önceki y›la göre 1,6 puanl›k art›ﬂla

% 43,4’e yükselmiﬂtir. Vergi gelirlerinin pay› 1,2 puanl›k art›ﬂla % 24,9’a, faktör gelirlerinin pay› 0,1 puanl›k art›ﬂla % 7’ye, özelleﬂtirme gelirlerinin pay› 0,4 puan-l›k art›ﬂla % 0,8’e yükselirken, vergi d›ﬂ› normal gelirlerin pay› 0,2 puanpuan-l›k düﬂüﬂ-le % 2,9’a geridüﬂüﬂ-lemiﬂ, sosyal fonlar›n % 7,8’lik pay›nda bir de¤iﬂiklik olmam›ﬂt›r.

2004 y›l›nda % 10,8 olan genel devlet harcamalar› art›ﬂ h›z›, 2005 y›l›nda % 7,7’ye gerilemiﬂ ve kamu kesiminde toplam 217.511 milyon YTL’lik harcama yap›lm›ﬂt›r. Genel devlet harcamalar›n›n GSMH’ya oran› % 47,1’den % 44,7’ye düﬂmüﬂtür (Tablo 69).

2004 y›l›nda % 20,9 artan cari harcamalar, 2005 y›l›nda % 11,6’l›k art›ﬂla 87.497 milyon YTL’ye yükselmiﬂtir. Cari harcamalar›n genel devlet harcama-lar› içindeki pay› 1,4 puanl›k art›ﬂla % 40,2’ye yükselmiﬂ, GSMH’ya oran› ise 0,3 puanl›k düﬂüﬂle % 18’e gerilemiﬂtir.

2004 y›l›nda % 3,9 olan genel devlet sabit sermaye yat›r›mlar› art›ﬂ h›z›, 2005 y›l›nda % 37,4’e yükselmiﬂ ve 18.554 milyon YTL’lik sabit sermaye yat›r›m›

yap›lm›ﬂt›r. Kamu stoklar›nda 104 milyon YTL’lik art›ﬂ olmuﬂtur. Böylece 2004 y›l›nda % 4,1 artan genel devlet yat›r›m harcamalar›, 2005 y›l›nda % 37’lik art›ﬂla 18.658 milyon YTL’ye ulaﬂm›ﬂt›r. Yat›r›m harcamalar›n›n genel devlet harcamalar› içindeki pay› 1,9 puanl›k art›ﬂla % 8,6’ya, GSMH’ya oran›

0,6 puanl›k art›ﬂla % 3,8’e yükselmiﬂtir.

TABLO 69: GENEL DEVLET HARCAMALARI

(Cari Fiyatlarla, Milyon YTL) De¤iﬂim (%) Pay (%) GSMH'ya Oranlar (%) 2003 2004 2005 ⁽¹⁾ 2004 2005 2003 2004 2005 2003 2004 2005 Cari Harcamalar 64.875 78.418 87.497 20,9 11,6 35,6 38,8 40,2 18,2 18,3 18,0 Yat›r›m Harcamalar› 13.084 13.615 18.658 4,1 37,0 7,2 6,7 8,6 3,7 3,2 3,8 Sabit Sermaye 12.994 13.505 18.554 3,9 37,4 7,1 6,7 8,5 3,6 3,1 3,8

Stok De¤iﬂmesi 90 110 104 - -5,5 0,0 0,1 0,0 0,0 0,0 0,0

Transfer Harcamalar› 104.359 110.010 111.356 5,4 1,2 57,2 54,4 51,2 29,3 25,6 22,9 Cari Transferler 102.130 106.812 107.133 4,6 0,3 56,0 52,9 49,3 28,6 24,9 22,0 Bütçe Faiz Ödemeleri 58.609 56.488 45.680 -3,6 -19,1 32,1 28,0 21,0 16,4 13,2 9,4 Sermaye Transferleri 2.229 3.197 4.223 43,4 32,1 1,2 1,6 1,9 0,6 0,7 0,9

Stok De¤iﬂim Fonu 0 0 0 - - 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0

Toplam Harcama 182.318 202.043 217.511 10,8 7,7 100,0 100,0 100,0 51,1 47,1 44,7

Kaynak: DPT, TÜ‹K (1): Geçici

Genel devlet transfer harcamalar›n›n art›ﬂ h›z› 2005 y›l›nda 4,2 puanl›k dü-ﬂüﬂle % 1,2’ye gerilemiﬂ ve 111.356 milyon YTL’lik transfer harcamas› yap›l-m›ﬂt›r. Bunun içinde yer alan bütçe faiz ödemeleri % 19,1’lik düﬂüﬂle 45.680 milyon YTL’ye gerilemiﬂtir. Transfer harcamalar›n›n toplam genel devlet har-camalar› içindeki pay› 3,2 puanl›k düﬂüﬂle % 51,2’ye gerilerken, GSMH’ya oran› 2,7 puanl›k düﬂüﬂle % 22,9’a, bütçe faiz ödemelerinin genel devlet har-camalar› içindeki pay› 7 puanl›k düﬂüﬂle % 21’e, GSMH’ya oran› 3,8 puanl›k düﬂüﬂle % 9,4’e gerilemiﬂtir.

a. Konsolide Bütçe

2005 y›l›nda bütçe disiplini sürdürülmüﬂ, yap›sal reformlar alan›nda yaﬂanan gecikmelere ra¤men önemli mesafe al›nm›ﬂ, bütçe performans› bak›m›ndan olumlu bir y›l yaﬂanm›ﬂt›r.

2005 y›l›nda konsolide bütçe harcamalar›n›n 155.628 milyon YTL, konsolide bütçe gelirlerinin 126.490 milyon YTL olmas› öngörülmüﬂtür. Bunun sonucun-da bütçe dengesinin 29.138 milyon YTL aç›k vermesi, faiz d›ﬂ› dengenin ise 27.303 milyon YTL olmas› hedeflenmiﬂtir.

Y›l sonunda konsolide bütçe gelirleri % 21,8’lik art›ﬂla 134.819 milyon YTL’ye, konsolide bütçe harcamalar› % 2,5’lik art›ﬂla 144.562 milyon YTL’ye yükselmiﬂtir. Böylece harcamalar hedefin 11.066 milyon YTL alt›nda, gelirler ise hedefin 8.329 milyon YTL üstünde gerçekleﬂerek konsolide bütçe uygula-malar›nda olumlu bir performans sa¤lanm›ﬂt›r (Tablo 70).

TABLO 70: KONSOL‹DE BÜTÇE DENGES‹

(Milyon YTL) De¤iﬂim (%) GSMH'ya Oranlar (%)

2004 2005 2004 2005 2004 2005

Gelirler 110.721 134.819 10,4 21,8 25,8 27,7

Genel Bütçe 108.940 132.658 10,5 21,8 25,4 27,3

Katma Bütçe 13.851 14.588 7,8 5,3 3,2 3,0

Hazine Yard›m› -12.070 -12.427 8,2 3,0 -2,8 -2,6

Giderler 141.021 144.562 0,4 2,5 32,9 29,7

Genel Bütçe 139.225 141.663 -0,2 1,8 32,5 29,1

Katma Bütçe 13.715 14.581 12,4 6,3 3,2 3,0

Hazine Yard›m› -11.919 -11.682 6,1 -2,0 -2,8 -2,4

Bütçe Dengesi -30.300 -9.743 -24,6 -67,8 -7,1-2,0

Faiz D›ﬂ› Denge 26.188 35.936 42,3 37,2 6,1 7,4

Kaynak: MB, TÜ‹K

‹zlenen s›k› maliye politikas› sonucu yüksek faiz d›ﬂ› fazla hedefine ulaﬂ›lma-s›, faiz oranlar›ndaki düﬂüﬂe ba¤l› olarak faiz ödemelerinin hedefin alt›nda gerçekleﬂmesi ve borçlanma vadesinin uzamas› bütçe aç›¤› üzerinde olumlu etki yapm›ﬂt›r. 2004 y›l›nda 30.300 milyon YTL olan konsolide bütçe aç›¤›, 2005 y›l›nda % 67,8’lik düﬂüﬂle 9.743 milyon YTL’ye gerilerken, hedefin 19.395 milyon YTL alt›nda gerçekleﬂmiﬂtir. 2004 y›l›nda 26.188 milyon YTL olan faiz d›ﬂ› denge, 2005 y›l›nda % 37,2’lik art›ﬂla 35.936 milyon YTL olur-ken hedefi 8.633 milyon YTL aﬂm›ﬂt›r.

2004 y›l›nda % 78,5 olan bütçe gelirlerinin giderleri karﬂ›lama oran›, 2005 y›l›nda % 93,3’e yükselmiﬂtir. Konsolide bütçe gelirlerinin GSMH’ya oran› %

GRAF‹K 20: KONSOL‹DE BÜTÇE DENGES‹

134.819

GEL‹RLER G‹DERLER BÜTÇE DENGES‹ FA‹Z DIﬁI DENGE

25,8’den % 27,7’ye yükselirken, konsolide bütçe giderlerinin GSMH’ya oran›

% 32,9’dan % 29,7’ye düﬂmüﬂtür. Konsolide bütçe aç›¤›n›n GSMH’ya oran› % 7,1’den % 2’ye gerilerken, faiz d›ﬂ› konsolide bütçe fazlas›n›n GSMH’ya ora-n› % 6,1’den % 7,4’e yükselmiﬂtir.

Gelirler

2005 y›l›nda hedeflenen bütçe gelirlerine ulaﬂabilmek için baﬂta alkollü içki-ler ve tütün mamuliçki-leri ile baz› dayan›kl› tüketim mallar› ve di¤er mallar üzerin-deki ÖTV oranlar›n›n art›r›lmas› olmak üzere gelir art›r›c› baz› tedbirler uygula-maya konulmuﬂtur. Al›nan önlemler konsolide bütçe gelirleri üzerinde olumlu etki yapm›ﬂ ve gelirlerde beklentilerin üzerinde bir art›ﬂ olmuﬂtur. Y›l sonun-da konsolide bütçe gelirleri % 21,8’lik art›ﬂla 134.819 milyon YTL’ye yükse-lirken, öngörülen hedefin 8.329 milyon YTL üzerinde gerçekleﬂmiﬂtir.

Vergi gelirleri % 18,7’lik art›ﬂla 106.932 milyon YTL’ye, vergi d›ﬂ› gelirler % 32,6’l›k art›ﬂla 23.198 milyon YTL’ye yükselirken, sermaye gelirleri de 161 mil-yon YTL’den 2.042 milmil-yon YTL’ye ulaﬂm›ﬂt›r. Al›nan ba¤›ﬂ ve yard›mlar % 59,6’l›k düﬂüﬂle 1.202 milyon YTL’den 486 milyon YTL’ye gerilemiﬂtir. Böylece genel büt-çe gelirleri % 21,8’lik art›ﬂla 132.658 milyon YTL’ye yükselmiﬂtir. Katma bütbüt-çe gelirleri de % 21,3’lük art›ﬂla 2.161 milyon YTL olmuﬂtur (Tablo 71).

TABLO 71: KONSOL‹DE BÜTÇE GEL‹RLER‹

(Milyon YTL) Pay (%)

2004 2005 De¤iﬂim (%) 2004 2005

Genel Bütçe 108.940 132.658 21,8 98,4 98,4

Vergi Gelirleri 90.077 106.932 18,7 81,4 79,3

Vergi D›ﬂ› Gelirler 17.500 23.198 32,6 15,8 17,2

Sermaye Gelirleri 161 2.042 1.168,3 0,1 1,5

Al›nan Ba¤›ﬂ ve Yard›mlar 1.202 486 -59,6 1,1 0,4

Katma Bütçe Öz Gelirleri 1.781 2.161 21,3 1,6 1,6

Toplam 110.721 134.819 21,8 100,0 100,0

Kaynak: MB

2004 y›l›nda tahakkuk ettirilen konsolide bütçe gelirlerinin % 86,9’u tahsil edilmiﬂ iken, 2005 y›l›nda % 86,2’si tahsil edilmiﬂtir. Genel bütçe gelirleri tahsilat oran› % 86,8’den % 86’ya, bunun içinde yer alan vergi gelirlerinde % 92,2’den % 91,2’ye gerilerken, vergi d›ﬂ› gelirlerde % 66,3’den % 67,3’e, ser-maye gelirlerinde % 83’den % 96,4’e, al›nan ba¤›ﬂ ve yard›mlarda % 96,9’dan

% 100’e yükselmiﬂtir. Katma bütçe gelirlerinde 2004 y›l›nda % 98,8 olan tah-silat oran› 2005 y›l›nda % 98,9 olmuﬂtur (Tablo 72).

TABLO 72: GEL‹RLERDE TAHAKKUK VE TAHS‹LAT DURUMU

(Milyon YTL)

2004 2005

Tahakkuk Tahsilat Tahsilat/Tahakkuk Tahakkuk Tahsilat Tahsilat/Tahakkuk

Genel Bütçe 125.555 108.940 86,8 154.305 132.658 86,0

Vergi Gelirleri 97.730 90.077 92,2 117.242 106.932 91,2

Vergi D›ﬂ› Gelirler 26.390 17.500 66,3 34.459 23.198 67,3

Sermaye Gelirleri 194 161 83,0 2.118 2.042 96,4

Al›nan Ba¤›ﬂ ve Yard›mlar 1.241 1.202 96,9 486 486 100,0

Katma Bütçe Gelirleri 1.803 1.781 98,8 2.185 2.161 98,9

Toplam 127.358 110.721 86,9 156.490 134.819 86,2

Kaynak: MB

2005 y›l›nda gelir, kâr ve sermaye kazançlar› üzerinden al›nan vergiler % 14,2’lik art›ﬂla 30.324 milyon YTL’ye, mülkiyet üzerinden al›nan vergiler % 24,5’lik art›ﬂ-la 1.840 milyon YTL’ye, dahilde al›nan mal ve hizmet vergileri % 21,9’luk art›ﬂart›ﬂ-la 50.488 milyon YTL’ye, uluslararas› ticaret ve muamelelerden al›nan vergiler % 13,9’luk art›ﬂla 19.295 milyon YTL’ye, idari harçlar ve ücretler, sanayi d›ﬂ› ar›zi sat›ﬂlar % 37,6’l›k art›ﬂla 2.806 milyon YTL’ye yükselmiﬂtir (Tablo 73).

TABLO 73: KONSOL‹DE BÜTÇE GEL‹RLER‹

(Milyon YTL) Pay (%) 2004 2005 De¤iﬂim (%) 2004 2005

Konsolide Bütçe Gelirleri 110.721 134.819 21,8 100,0 100,0

Genel Bütçe Gelirleri 108.940 132.658 21,8 98,4 98,4

1- Vergi Gelirleri 90.077 106.932 18,7 81,4 79,3

Gelir, Kar ve Sermaye Kazanç. Üz. Al. Vergiler 26.559 30.324 14,2 24,0 22,5

Gelir Vergisi 17.846 20.457 14,6 16,1 15,2

Kurumlar Vergisi 8.715 9.866 13,2 7,9 7,3

Gelir, Kar ve Serm. Kazanç. Al. Ay. Yap›lamayan Di¤. V. -2 0 - 0,0 0,0

Mülkiyet Üzerinden Al›nan Vergiler 1.478 1.840 24,5 1,3 1,4

Dahilde Al›nan Mal ve Hizmet Vergileri 41.406 50.488 21,9 37,4 37,4

Dahilde Al›nan KDV 11.759 12.466 6,0 10,6 9,2

Özel Tüketim Vergisi 26.070 32.476 24,6 23,5 24,1

Mal Kullan›m›. Kullan›m ‹zni veya Faal. Bul. ‹z. Al. V. 1.383 2.271 64,2 1,2 1,7 Mal ve Hizmetlerden Al›nan Di¤er Vergiler 2.193 3.275 49,3 2,0 2,4 Uluslararas› Ticaret ve Muamalelerden Al›nan Vergiler 16.936 19.295 13,9 15,3 14,3

Gümrük Vergileri 1.213 1.360 12,1 1,1 1,0

‹thalat Vergileri 15.657 17.877 14,2 14,1 13,3

Uluslararas› Ticaret ve Muamalelerden Al›nan Di¤er V. 54 54 0,0 0,0 0,0

Di¤er Vergiler 1.659 2.179 31,3 1,5 1,6

Damga Vergisi 1.896 2.170 14,5 1,7 1,6

Baﬂka Yerde S›n›fland›r›lmayan Di¤er Vergiler -237 9 -103,8 -0,2 0,0

‹dari Harçlar ve Ücretler, Sanayi D›ﬂ› Ar›zi Sat›ﬂlar 2.039 2.806 37,6 1,8 2,1

2- Vergi D›ﬂ› Gelirler 17.500 23.198 32,6 15,8 17,2

Teﬂebbüs ve Mülkiyet Geliri 1.459 1.480 1,4 1,3 1,1

Döner Sermaye ve Benzeri Kurum Karlar› 1.454 1.470 1,1 1,3 1,1

Kurumlar Has›lat› 5 9 80,0 0,0 0,0

Mali Olmayan Teﬂekkül ve Kamu Mali Kur. Gel. 3.503 2.899 -17,2 3,2 2,2

Di¤er Mülkiyet Gelirleri 3.919 8.856 126,0 3,5 6,6

Para Cezalar› ve Cezalar 2.123 1.812 -14,6 1,9 1,3

Çeﬂitli Vergi D›ﬂ› Gelirler 4.034 4.010 -0,6 3,6 3,0

Kiﬂi ve Kurumlardan Al›nan Paylar 1.982 3.582 80,7 1,8 2,7

De¤erli Ka¤›tlar›n Sat›ﬂ› 481558 16,0 0,4 0,4

3- Sermaye Gelirleri 161 2.042 1168,3 0,1 1,5

Sabit Sermaye Varl›klar›n›n Sat›ﬂ› 29 22 -24,10,0 0,0

Stoklar›n Sat›ﬂ› 2 23 1050,0 0,0 0,0

Arazi ve Maddi Olmayan Varl›klar›n Sat›ﬂ› 130 1.997 1436,2 0,1 1,5

4- Al›nan Ba¤›ﬂ ve Yard›mlar 1.202 486 -59,6 1,1 0,4

5- Alacaklardan Tahsilat 0 0 - 0,0 0,0

Katma Bütçe Gelirleri 1.781 2.161 21,3 1,6 1,6

Toplam vergi gelirlerinin gayri safi yurtiçi has›laya oran› olarak tan›mlanan top-lam vergi yükü 2005 y›l›nda % 21,9 olmuﬂtur (Tablo 74).

TABLO 74: VERG‹ YÜKÜ

1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005

Toplam Vergi Yükü ⁽¹⁾ 19,1 21,3 22,3 21,5 23,4 20,9 21,9

Kaynak: MB, TÜ‹K

(1): Toplam vergi yükü hesaplan›rken vergi gelirleri toplam›na mahalli idarelerin vergi, resim ve harç leri ile il özel idareleri ve belediyelere genel bütçe gelirlerinden ayr›lan paylar ile fonlar›n vergi nitelikli gelir-leri dahil edilmemiﬂtir.

Vergi gelirlerinin gayri safi yurtiçi has›ladaki de¤iﬂmelere karﬂ› duyarl›l›¤›n›

gösteren vergi esnekli¤i katsay›s› % 1,42 olmuﬂtur (Tablo 75).

TABLO 75: VERG‹ ESNEKL‹⁄‹ KATSAYILARI

1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005

Toplam Vergi Esnekli¤i 1,25 1,30 1,16 0,90 1,40 0,34 1,42

Gelir+Kurumlar Vergisi Esnekli¤i ⁽¹⁾ 1,11 0,53 1,81 0,48 1,12 0,16 1,08

Kaynak: MB, TÜ‹K

(1): 4481 say›l› Kanun ile getirilen ek gelir ve kurumlar vergisi dahil de¤ildir.

GRAF‹K 21: VERG‹ YÜKÜ

1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005

(%)

Harcamalar

2005 y›l›nda konsolide bütçe harcamalar›n› azaltmak amac›yla s›k› bir mali di-siplin uygulanm›ﬂt›r. Bu çerçevede yeni memur al›mlar›na s›n›rlama getirilmiﬂ, kamu kesimi maaﬂ ve ücretleri enflasyon hedefi dikkate al›narak düzenlen-miﬂ, tedavi ve ilaç fiyatlar›nda düzenleme yap›lm›ﬂt›r.

Al›nan önlemler ve faiz oranlar›ndaki düﬂüﬂ, harcama performans› üzerinde olumlu etki yapm›ﬂ ve konsolide bütçe harcamalar› art›ﬂ oran› % 2,5 düzeyin-de kalm›ﬂt›r. Böylece 2004 y›l›nda 141.021 milyon YTL olan konsolidüzeyin-de bütçe harcamalar› 2005 y›l›nda 144.562 milyon YTL düzeyinde gerçekleﬂerek büt-çe hedefinin 11.066 milyon YTL alt›nda kalm›ﬂt›r. Faiz hariç harcamalar % 17’lik art›ﬂla 98.883 milyon YTL olurken, bunun alt›nda yer alan personel gi-derleri % 10’luk art›ﬂla 31.856 milyon YTL’ye, sosyal güvenlik kurumlar› dev-let primleri % 12,6’l›k art›ﬂla 4.533 milyon YTL’ye, mal ve hizmet al›mlar› % 12,7’lik art›ﬂla 14.290 milyon YTL’ye, cari transferler % 27,1’lik art›ﬂla 35.190 milyon YTL’ye, sermaye giderleri % 20,3’lük art›ﬂla 9.684 milyon YTL’ye, sermaye transferleri de % 253,8’lik art›ﬂla 1.546 milyon YTL’ye yük-selmiﬂtir. Faiz oranlar›ndaki düﬂüﬂün etkisiyle faiz harcamalar› % 19,1 azala-rak 45.680 milyon YTL’ye gerilemiﬂtir (Tablo 76).

Konsolide bütçe harcamalar› içinde personel giderlerinin pay› % 20,5’den

% 22’ye, sosyal güvenlik kurumlar› devlet primlerinin pay› % 2,9’dan % 3,1’e, cari transferlerin pay› % 19,6’dan % 24,3’e yükselirken, faiz harcamalar›n›n pay› % 40,1’den % 31,6’ya gerilemiﬂtir.

GRAF‹K 22: VERG‹ ESNEKL‹⁄‹ KATSAYISI

1,08

1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005

(%)

GEL‹R+KURUMLAR VERG‹S‹ ESNEKL‹⁄‹ TOPLAM VERG‹ ESNEKL‹⁄‹

TABLO 76: KONSOL‹DE BÜTÇE HARCAMALARI

(Milyon YTL) Pay (%)

2004 2005 De¤iﬂim (%) 2004 2005

Harcamalar 141.021 144.562 2,5 100,0 100,0

Faiz Hariç Harcama 84.532 98.883 17,0 59,9 68,4

Personel Giderleri 28.948 31.856 10,0 20,5 22,0

Sosyal Güv. Kurum. Devlet Primi 4.024 4.533 12,6 2,9 3,1

Mal ve Hizmet Al›mlar› 12.684 14.290 12,7 9,0 9,9

Cari Transferler 27.683 35.190 27,1 19,6 24,3

Sermaye Giderleri 8.050 9.684 20,3 5,7 6,7

Sermaye Transferleri 437 1.546 253,8 0,3 1,1

Borç Verme 2.669 1.784 -33,2 1,9 1,2

Yedek Ödenekler 37 0 - 0,0 0,0

Faiz Harcamalar› 56.488 45.680 -19,1 40,1 31,6

‹ç Borç Faizi 50.053 39.270 -21,5 35,5 27,2

D›ﬂ Borç Faizi 6.057 6.223 2,7 4,3 4,3

Di¤er 378 187 -50,5 0,3 0,1

Kaynak: MB

b. Kamu ‹ktisadi Teﬂebbüsleri

2005 y›l›nda iﬂletmeci kamu iktisadi teﬂebbüslerinin toplam gelirleri % 12,7’lik art›ﬂla 36.841 milyon YTL’ye, toplam giderleri de % 17’lik art›ﬂla 36.210 milyon YTL’ye yükselmiﬂtir. 2004 y›l›nda 1.700 milyon YTL olan iﬂlet-meci K‹T’lerin kâr›, 2005 y›l›nda % 30,9 azalarak 1.175 milyon YTL’ye gerile-miﬂtir (Tablo 77).

c. Fonlar

2005 y›l›nda da fon dengesi kapsam›nda bütçe içi Destekleme ve Fiyat ‹stik-rar Fonu ile bütçe d›ﬂ› Sosyal Yard›mlaﬂma ve Dayan›ﬂmay› Teﬂvik Fonu, Sa-vunma Sanayii Destekleme Fonu ve Özelleﬂtirme Fonu olmak üzere 4 fon ta-kip edilmiﬂtir. Kamu kesimi genel dengesinde yer alan fonlar›n gelirleri 2004 y›l›na göre % 0,3 azalarak 3.879 milyon YTL’ye, giderleri de % 22,5 azalarak 1.516 milyon YTL’ye gerilemiﬂtir (Tablo 78).

d. Kamu Finansman Aç›¤›

2004 y›l›nda 20.103 milyon YTL olan kamu finansman aç›¤›, 2005 y›l›nda % 79 küçülerek 4.231 milyon YTL’ye, GSMH’ya oran› da % 4,7’den % 0,9’a düﬂ-müﬂtür. 2004 y›l›nda 36.385 milyon YTL fazla veren bütçe faiz ödemeleri ha-riç kamu kesimi finansman dengesi, 2005 y›l›nda % 13,9 artarak 41.449 mil-yon YTL fazla vermiﬂtir. Konsolide bütçe aç›¤› ve fonlar›n finansman dengele-rinde kaydedilen olumlu geliﬂme, kamu kesimi borçlanma gere¤indeki iyileﬂ-mede en önemli etken olmuﬂtur (Tablo 79).

TABLO 77: ‹ﬁLETMEC‹ K‹T F‹NANSMAN DENGES‹

(Cari Fiyatlarla, Milyon YTL)

2003 2004 2005⁽¹⁾

A. Toplam Gelirler 41.945 32.677 36.841

I. ‹ﬂletme Gelirleri 37.644 29.39133.090

1. Mal ve Hizmet Sat›ﬂ Has›lat› 34.937 26.456 31.033

2. Di¤er Gelirler 2.707 2.936 2.057

II. Kurum Bünyesinde Kalan Fonlar 2.4412.049 2.331

1. Amortismanlar 1.903 1.945 2.104

2. Enflasyon Düzeltme Kar›/Zarar› 0 -249 0

3. Karﬂ›l›klar 538 353 227

III. Bütçe ve Fonlar 1.857 1.236 1.419

IV. Di¤er Gelirler 3 10

B. Toplam Giderler 40.67130.955 36.210

I. ‹ﬂletme Giderleri 36.669 28.372 33.336

1. Mal ve Hizmet Sat›ﬂ Maliyeti 29.955 23.472 29.507

2. Di¤er Giderler 6.714 4.900 3.829

II. Yat›r›m Harcamalar› 2.146 1.471 2.131

III. Stok Art›ﬂ› 347 208 1.049

IV. Di¤er Giderler 1.509 904 -306

C. Borçlanma Gere¤i 1.274 1.723 631

D. Finansman -1.274 -1.723 -631

I. Kasa Banka De¤iﬂimi 329 104 -435

II. ‹ç Borçlanma (Net) -2.004 -2.456 -1.001

III. D›ﬂ Borçlanma (Net) 401629 806

Dönem Kar-Zarar› 1.516 1.700 1.175

Faktör Gelirleri 3.416 3.068 2.085

Maaﬂ ve Ücret Ödemeleri 4.699 4.025 4.434

Kaynak: DPT (1): Geçici

Kamu kesimi aç›¤› içinde en yüksek paya sahip olan konsolide bütçe aç›¤›

14.984 milyon YTL olurken, iﬂletmeci K‹T’ler 631 milyon YTL, özelleﬂtirme kapsam›ndaki kuruluﬂlar 1.669 milyon YTL, mahalli idareler 135 milyon YTL, döner sermayeler 1.040 milyon YTL, sosyal güvenlik kuruluﬂlar› 177 milyon YTL, ‹ﬂsizlik Sigortas› Fonu 4.738 milyon YTL, fonlar 2.364 milyon YTL fazla vermiﬂtir.

Konsolide bütçe finansman dengesi GSMH’n›n % 3,1’i oran›nda aç›k verirken, iﬂletmeci K‹T’lerin finansman dengesi de GSMH’nin % 0,1’i, döner sermaye-lerin finansman dengesi GSMH’n›n % 0,2’si, ‹ﬂsizlik Sigortas› Fonu finans-man dengesi GSMH’n›n % 1’i oran›nda fazla vermiﬂtir.

TABLO 78: FON DENGES‹ ⁽¹⁾

(Cari Fiyatlarla, Milyon YTL) GSMH'ya Oranlar (%)

2003 2004 2005 ⁽²⁾ 2003 2004 2005

FON GEL‹RLER‹ 2.274 3.890 3.879 0,6 0,9 0,8

Vergi Gelirleri 1.211 2.161 2.265 0,3 0,5 0,5

Vergi D›ﬂ› Normal Gelirler 389 563 596 0,10,10,1

Cari Transferler (Net) 586 0 0 0,2 0,0 0,0

Sermaye Transferleri (Net) 88 1.166 1.019 0,0 0,3 0,2

FON G‹DERLER‹ 1.756 1.955 1.516 0,5 0,5 0,3

Cari Giderler 1.123 1.184 760 0,3 0,3 0,2

Faktör Giderleri (Net) 628 730 288 0,2 0,2 0,1

Sabit Sermaye Yat›r›mlar› 6 10 12 0,0 0,0 0,0

Cari Transferler (Net) 0 30 456 0,0 0,0 0,1

GEL‹R-G‹DER FARKI 518 1.935 2.363 0,1 0,5 0,5

F‹NANSMAN -518 -1.935 -2.363 -0,1 -0,5 -0,5

D›ﬂ Borç Kullan›m› 110 140 57 0,0 0,0 0,0

D›ﬂ Borç Ödemesi -179 -166 -140 -0,1 0,0 0,0

‹ç Borç-Alacak ‹liﬂkisi (Net) 324 -491-2.071 0,1 -0,1-0,4

Kasa-Banka De¤iﬂimi -772 -1.419 -209 -0,2 -0,3 0,0

Kaynak: DPT

(1): ‹ﬂsizlik Sigortas› Fonu hariçtir.

(2): Geçici

TABLO 79: KAMU KES‹M‹ BORÇLANMA GERE⁄‹

(Cari Fiyatlarla, Milyon YTL) GSMH'ya Oranlar ( % )

2003 2004 2005 ⁽¹⁾ 2003 2004 2005

Konsolide Bütçe 40.204 30.300 14.984 11,3 7,1 3,1

K‹T -2.646 -2.451-2.299 -0,7 -0,6 -0,5

‹ﬂletmeci -1.274 -1.723 -631 -0,4 -0,4 -0,1

Özelleﬂtirme Kap. Kur. -1.372 -728 -1.669 -0,4 -0,2 -0,3

Mahalli ‹dareler 1.357 -414 -135 0,4 -0,1 0,0

Döner Sermaye -1.122 -1.221 -1.040 -0,3 -0,3 -0,2

Sos. Güv. Kuruluﬂlar› 133 203 -177 0,0 0,0 0,0

‹ﬂsizlik Sigortas› Fonu -3.956 -4.379 -4.738 -1,1 -1,0 -1,0

Fonlar -615 -1.935 -2.364 -0,2 -0,5 -0,5

Borçlanma Gere¤i 33.355 20.103 4.231 9,4 4,7 0,9

Bütçe Faiz Ödemeleri 58.609 56.488 45.680 16,4 13,2 9,4

Faiz D›ﬂ› Borçlanma Gere¤i -25.254 -36.385 -41.449 -7,1 -8,5 -8,5 Kaynak: DPT

(1): Geçici

e. Özelleﬂtirme

1984 y›l›nda kamuya ait yar›m kalm›ﬂ tesislerin tamamlanmas› veya yerine yeni bir tesis kurulmas› amac›yla özel sektöre devri uygulamas› ile baﬂlat›lan özelleﬂtirme uygulamalar›na 2005 y›l›nda devam edilmiﬂtir.

Özelleﬂtirme uygulamalar› ile 1985 y›l›ndan itibaren 243 kuruluﬂtaki kamu hisse-leri, 22 yar›m kalm›ﬂ tesis, 355 taﬂ›nmaz, 6 otoyol, 2 bo¤az köprüsü, 97 tesis, 6 liman, ﬂans oyunlar› lisans hakk› ile araç muayene istasyonlar› özelleﬂtirme kapsam›na al›nm›ﬂt›r. 20 kuruluﬂtaki kamu pay› ile 4 taﬂ›nmaz daha sonra özel-leﬂtirme iﬂlemine tabi tutulmaks›z›n özelözel-leﬂtirme kapsam›ndan ç›kar›lm›ﬂt›r.

1986 y›l›ndan itibaren h›z kazanan ve tamam› kamuya ait veya kamu iﬂtiraki olan kuruluﬂlardaki kamu paylar›n›n özelleﬂtirme kapsam›na al›nmas› yoluyla yürütülen program çerçevesinde, 193 kuruluﬂta hisse senedi veya varl›k sa-t›ﬂ/devir iﬂlemi yap›lm›ﬂ ve bu kuruluﬂlardan 184’ünde hiç kamu pay› kalma-m›ﬂt›r. Halen özelleﬂtirme kapsam›nda 19 kuruluﬂ bulunmaktad›r. Bu kuruluﬂ-lar›n 14 tanesinde % 50’nin üzerinde kamu pay› vard›r. Ayr›ca, özelleﬂtirme kapsam›nda 91 taﬂ›nmaz, 84 tesis, 6 liman, 6 otoyol, 2 bo¤az köprüsü, ﬂans oyunlar› lisans hakk› ile araç muayene istasyonlar› da yer almaktad›r.

1986-2004 y›llar›nda 9.437 milyon dolarl›k özelleﬂtirme yap›lm›ﬂt›r. 2005 y›-l›nda özelleﬂtirme uygulamalar› h›z kazanm›ﬂ ve 8.216 milyon dolarl›k özelleﬂ-tirme gerçekleﬂtirilmiﬂtir. Böylece 1986-2005 y›llar›nda gerçekleﬂtirilen özel-leﬂtirme uygulamalar› tutar› 17.653 milyon dolar olmuﬂtur (Tablo 80).

TABLO 80: ÖZELLEﬁT‹RME ‹ﬁLEMLER‹

(Bin $)

1986-2004 2005 1986-2005

- Blok Sat›ﬂ 3.923.9517.054.000 10.977.951

- Tesis / Varl›k Sat›ﬂ› 1.469.981 399.412 1.869.393

- Halka Arz 2.860.020 273.720 3.133.740

- ‹MKB'de Sat›ﬂ 800.819 460.235 1.261.054

- Yar›m Kalm›ﬂ Tesis Sat›ﬂ› 4.369 0 4.369

- Bedelli Devirler 377.837 28.351406.188

Toplam 9.436.977 8.215.718 17.652.695

Kaynak: Ö‹B

(1): 1995 uygulamalar›na METAﬁ'›n rehinli hisse sat›ﬂ› olan 57.900.000 dolar dahil de¤ildir.

(2): Tabloda yeralan rakamlar, ilgili y›lda gerçekleﬂtirilen uygulama tutarlar›n› gösteren sat›ﬂ miktar›d›r.

Bir bölümü vadeli ve döviz cinsinden gerçekleﬂtirilen hisse senedi ve varl›k sat›ﬂ iﬂlemlerinden 2004 y›l›nda 1.590,3 milyon YTL (1.133,7 milyon dolar) net giriﬂ sa¤lanm›ﬂt›r. Özelleﬂtirme kapsam›ndaki kuruluﬂlardan elde edilen 305,1 milyon YTL’lik (223,3 milyon dolar) temettü geliri ve 1.891,8 milyon YTL’lik (1.276,6 milyon dolar) di¤er kaynaklarla birlikte 2004 y›l›nda toplam kaynaklar 3.787,3 milyon YTL (2.633,6 milyon dolar) düzeyine ulaﬂm›ﬂt›r. Y›l baz›nda uygulama tutar› ile net giriﬂ tutar› aras›ndaki fark vadeli iﬂlemlere iliﬂ-kin taksit ödemelerinden kaynaklanmaktad›r (Tablo 81).

TABLO 81: ÖZELLEﬁT‹RMEDEN ELDE ED‹LEN KAYNAKLAR (1) (YTL)(Bin $) 1986-2002200320041986-200420041986-2004 ÖZELLEﬁT‹RME ‹ﬁLEMLER‹NDEN TAHS‹LAT2.526.575.282369.056.9971.590.347.7084.485.979.9871.133.7428.614.710 - Blok Sat›ﬂ Geliri1.138.478.38554.636.827518.521.5071.711.636.719364.0423.835.402 - Tesis ve Varl›k Sat›ﬂ Geliri206.961.899189.389.027573.110.377969.461.303418.0361.085.376 - Halka Arz Geliri714.708.925051.797.464766.506.38937.0111.632.589 - Uluslararas› Kurumsal Arz Geliri309.776.8360175.621.870485.398.706125.4881.129.959 - ‹MKB'de Sat›ﬂ Geliri120.980.733121.991.008219.394.642462.366.383153.352837.988 - Yar›m Kalm›ﬂ Tesis Sat›ﬂ Geliri583.27000583.27003.568 - Bedelli Devir35.085.2343.040.13551.901.84790.027.21635.81489.829 REH‹NL‹ H‹SSE SATIﬁ GEL‹R‹3.729.756003.729.756060.419 TEMETTÜ GEL‹R‹524.604.634102.786.558305.122.080932.513.272223.2912.354.550 KAPSAM. KUR. VER‹LEN BORÇ ANAPARA TAHS‹LATI16.882.14822.440.0005.318.64144.640.7893.90059.020 KAPSAM. KUR.VER‹LEN BORÇ / TAHV‹L FA‹Z GEL‹R‹6.345.1851.036.94407.382.129018.344 D‹⁄ER GEL‹RLER87.222.71425.115.14520.910.196133.248.05514.473106.035 BORÇLANMA1.819.431.230211.520.8461.865.608.5683.896.560.6441.258.1513.107.441 - Borçlanma (Borç, Tahvil, Bono vb.)1.806.804.189155.000.0001.728.000.0003.689.804.1891.160.3642.710.447 - D›ﬂ Kredi ve Hibe Kullan›m› (2)12.627.04156.520.846137.608.568206.756.45597.786396.994 0 TOPLAM KAYNAKLAR4.984.790.949731.956.4903.787.307.1939.504.054.6322.633.55714.320.519 Kaynak: Ö‹B Bu tabloda yeralan rakamlar, Özelleﬂtirme Fonu Hesab› ile özelleﬂtirme uygulamalar›na iliﬂkin di¤er özel hesaplara nakit giriﬂ tutarlar›n› göstermektedir. (1): 2005 y›l› verileri yay›nlanmam›ﬂt›r. (2): Özelleﬂtirme uygulamalar›nda kullan›lmak üzere Dünya Bankas› taraf›ndan aç›lan kredi ile baz› uluslararas› kuruluﬂlardan sa¤lanan kredi ve hibeden kullan›lan tutarlar.

1986-2004 y›llar› aras›nda sa¤lanan net giriﬂ 4.486 milyon YTL (8.614,7 milyon dolar) olmuﬂtur. Özelleﬂtirme kapsam›ndaki kuruluﬂlardan elde edi-len 932,5 milyon YTL’lik (2.354,6 milyon dolar) temettü geliri, 3,7 milyon YTL’lik (60,4 milyon dolar) rehinli hisse sat›ﬂ geliri ve 4.081,9 milyon YTL’lik (3.290,8 milyon dolar) di¤er kaynaklarla birlikte 1986-2004 y›llar›

aras›nda toplam kaynaklar 9.504,1 milyon YTL (14.320,5 milyon dolar) ol-muﬂtur.

2004 y›l›nda özelleﬂtirme uygulamalar› çerçevesinde 3.505,9 milyon YTL’lik (2.428,5 milyon dolar) harcama yap›lm›ﬂt›r. Böylece 1986-2004 y›llar› aras›n-da özelleﬂtirme uygulamalar› çerçevesinde yap›lan harcama tutar› 9.235,1 milyon YTL’ye (13.881,4 milyon dolar) ulaﬂm›ﬂt›r. Bunun içinde en büyük pa-y› hazineye yap›lan aktarmalar ile kapsamdaki kuruluﬂlara sermaye iﬂtiraki ve borç biçiminde aktar›lan finansman almaktad›r (Tablo 82).

f. ‹ç Borçlar

Para ve maliye politikas› uygulamalar›, ekonomik programa olan güvenin güç-lenmesi, Avrupa Birli¤i’ne üyelik sürecinde yaﬂanan geliﬂmeler, ekonomide gelece¤e dönük beklentilerin kuvvetlenmesi, borçlanma faiz oranlar›ndaki dü-ﬂüﬂ ve borçlanma vadelerinin uzamas› iç borç stoku art›ﬂ h›z›n› küçültmüﬂ ve çevrilebilmesini olumlu yönde etkilemiﬂtir.

2004 y›l›nda % 15,5 olan iç borç stoku art›ﬂ oran› 2005 y›l›nda % 9’a gerile-miﬂtir. Toplam iç borç stoku 20.299 milyon YTL’lik art›ﬂla 244.782 milyon YTL olmuﬂtur. Bunun 226.964 milyon YTL’si (% 92,7) tahvil, 17.818 milyon YTL’si (% 7,3) bonolardan oluﬂmuﬂtur (Tablo 83).

2005 y›l›nda 115.404 milyon YTL’lik tahvil, 40.116 milyon YTL’lik bono sat›-ﬂ› yap›lm›ﬂt›r. Buna karsat›-ﬂ›l›k 82.651 milyon YTL’si anapara, 33.088 milyon YTL’si faiz olmak üzere toplam 115.739 milyon YTL’lik tahvil, 52.571 milyon YTL’si anapara, 6.181 milyon YTL’si faiz olmak üzere toplam 58.752 milyon YTL’lik bono ödemesi yap›lm›ﬂt›r. Böylece 2005 y›l›nda 135.222 milyon YTL’si anapara, 39.269 milyon YTL’si faiz olmak üzere toplam 174.491 mil-yon YTL tutar›nda iç borç ödemesi gerçekleﬂtirilmiﬂtir.

‹ç borçlanman›n maliyeti ve vade yap›s›nda 2005 y›l›nda da iyileﬂme olmuﬂ-tur. Ortalama bileﬂik iç borç faiz oran› 8,8 puan azalarak % 25,7’den % 16,9’a gerilerken, borçlanman›n ortalama vadesi 188 gün uzayarak 372 gün-den 560 güne yükselmiﬂtir (Tablo 84).

TABLO 82: ÖZELLEﬁT‹RME HARCAMALARI (1) (YTL)(Bin $) 1986-2002200320041986-200420041986-2004 ÖZELLEﬁT‹RME KAPSAMINDAK‹1.895.024.530562.834.407653.679.2563.111.538.193464.4736.126.338 KURULUﬁLARA ‹L‹ﬁK‹N ÖDEMELER - Sermaye ‹ﬂtiraki1.174.793.693340.354.165534.502.2792.049.650.137369.1024.252.492 - Kredi Biçiminde Verilen Borçlar 640.291.103203.829.82955.182.502899.303.43441.1621.297.052 - Sosyal Yard›m Zamm› Ödemeleri12.531.7401.711.174014.242.914057.493 - Özelleﬂtirmeye Ba¤l› ‹ﬂ Kayb› Tazminat› Ödemeleri17.355.76511.540.67036.240.65365.137.08825.56574.817 - Özelleﬂtirme Sonras› Tazminat vb. Di¤er Personel Ödemeleri33.391.1064.203.38611.294.14348.888.6357.57089.060 - % 30 Erken Emeklilik Primi Ödemeleri5.312.2121.195.18416.459.67822.967.07421.07436.832 - Özelleﬂtirme Gelirinden ‹lgili Kuruluﬂlara Ödemeler11.348.9110011.348.9110318.593 ÖZELLEﬁT‹RME UYGULAMALARINA ‹L‹ﬁK‹N ÖDEMELER20.951.4897.189.01611.473.11939.613.6248.064251.916 - Denetim-Dan›ﬂmanl›k Giderleri 7.398.3784.478.9221.932.31513.809.6151.26856.920 - ‹hale ‹lan› Giderleri12.344.0652.703.5969.540.80524.588.4666.79653.475 - Reklam ve Tan›t›m Giderleri 583.0676.4990589.56607.278 - ‹MKB'de Hisse Senedi Al›m› Giderleri625.97900625.9790134.243 BORÇ ÖDEMELER‹1.752.182.722144.334.7072.804.518.6334.701.036.0621.930.6223.937.457 - Özelleﬂtirme Bono/Tahvil Anapara Geri Ödemesi1.057.654.21980.501.6892.268.426.5683.406.582.4761.564.0852.718.385 - Özelleﬂtirme Bono/Tahvil Faiz Ödemeleri657.565.45863.833.017536.092.0661.257.490.541366.5371.042.276 - Di¤er Borçlar Faiz/Kur Fark›/Komisyon ve Vergi Ödemeleri36.963.0450036.963.0450176.796 D‹⁄ER KULLANIMLAR1.329.037.00517.719.35136.196.7101.382.953.06625.3083.565.665 - Genel Yönetim Giderleri ‹çin ‹dare Bütçesine Aktar›lan 26.345.1677.250.00010.701.91144.297.0787.50566.652 - Hazine'ye Aktarma 1.273.821.354001.273.821.35403.403.846 - Di¤er Giderler 28.870.48510.469.35125.494.79964.834.63517.80395.167 TOPLAM KULLANIMLAR4.997.195.746732.077.4813.505.867.7189.235.140.9452.428.46713.881.376 Kaynak: Ö‹B Bu tabloda yeralan rakamlar, Özelleﬂtirme Fonu Hesab› ile özelleﬂtirme uygulamalar›na iliﬂkin di¤er özel hesaplardan nakit ç›k›ﬂ tutarlar›n› göstermektedir. (1): 2005 y›l› verileri yay›nlanmam›ﬂt›r.

TABLO 83: ‹Ç BORÇ STOKU

(Milyon YTL) Ödemeler

Y›llar Borcun Türü Anapara Faiz Toplam Borçlanma Borç Stoku

1999 Devlet Tahvili 6.116 4.890 11.006 20.028 19.683

Hazine Bonosu 9.463 5.005 14.468 6.859 3.237

Konsolide Borçlar 0 0 0 0 0

K›sa Vadeli Avans 0 4 4 0 0

Toplam 15.579 9.899 25.478 26.886 22.920

2000 Devlet Tahvili 12.006 16.967 28.973 26.686 34.363

Hazine Bonosu 6.962 1.640 8.602 5.783 2.058

Konsolide Borçlar 0 0 0 0 0

K›sa Vadeli Avans 0 2 2 0 0

Toplam 18.968 18.609 37.577 32.469 36.421

2001 Devlet Tahvili 96.418 34.608 131.027 164.183 102.128

Hazine Bonosu 27.458 5.876 33.334 45.430 20.029

Konsolide Borçlar 0 0 0 0 0

K›sa Vadeli Avans 0 0 0 0 0

Toplam 123.877 40.484 164.361 209.613 122.157

2002 Devlet Tahvili 48.178 30.991 79.169 58.900 112.850

Hazine Bonosu 49.413 12.477 61.890 66.403 37.020

Konsolide Borçlar 0 0 0 0 0

K›sa Vadeli Avans 0 0 0 0 0

Toplam 97.591 43.469 141.059 125.303 149.870

2003 Devlet Tahvili 45.653 35.495 81.149 101.777 168.974

Hazine Bonosu 68.068 17.141 85.209 56.461 25.413

Konsolide Borçlar 0 0 0 0 0

K›sa Vadeli Avans 0 0 0 0 0

Toplam 113.721 52.636 166.357 158.238 194.387

2004 Devlet Tahvili 76.803 39.171 115.973 102.040 194.211

Hazine Bonosu 56.698 10.882 67.580 61.557 30.272

Konsolide Borçlar 0 0 0 0 0

K›sa Vadeli Avans 0 0 0 0 0

Toplam 133.500 50.053 183.553 163.596 224.483

2005⁽¹⁾ Devlet Tahvili 82.651 33.088 115.739 115.404 226.964

Hazine Bonosu 52.571 6.181 58.752 40.116 17.818

Konsolide Borçlar 0 0 0 0 0

K›sa Vadeli Avans 0 0 0 0 0

Toplam 135.222 39.269 174.491 155.520 244.782

Kaynak: HM (1): Geçici

TABLO 84: ‹Ç BORÇ VADE VE FA‹Z ORANLARI

Vade Bileﬂik Faiz 12 Ayl›k TÜFE Reel Faiz

(Gün) (%) Beklentisi ⁽¹⁾ (%)

2003 302 45,0 -

-2004 372 25,7 -

-2005 560 16,9

2005 Ocak 428 20,9 8,1 11,8

ﬁubat 654 17,8 7,7 9,4

Mart 720 18,0 7,2 10,1

Nisan 560 17,6 7,1 9,8

May›s 625 17,8 7,1 10,0

Haziran 663 17,1 6,9 9,5

Temmuz 318 15,7 6,7 8,4

A¤ustos 688 16,8 6,5 9,7

Eylül 613 15,3 6,4 8,4

Ekim 582 15,2 6,2 8,5

Kas›m 575 13,9 6,1 7,4

Aral›k 890 14,1 5,8 7,8

Kaynak: HM, DPT

Not: Dövize endeksli ve döviz cinsinden ihale rakamlar› ve faiz oranlar› dahil edilmemiﬂtir.

(1): Merkez Bankas› taraf›ndan ayda iki defa yay›nlanan ve ekonomik birimlerin ekonomik de¤iﬂkenlere yöne-lik tahminlerini içeren geniﬂ kat›l›ml› Beklenti Anketi'nden al›nm›ﬂt›r. 12 ayl›k TÜFE beklentisi, söz konusu ay›n üçüncü haftas› itibariyle piyasa kat›l›mc›lar› taraf›ndan tahmin edilen de¤erlerin uygun ortalamas›d›r.

Toplam iç borç stoku içinde nakit iç borç stokunun pay› % 73,8’den % 79,3’e yükselmiﬂ, nakit d›ﬂ› iç borç stokunun pay› % 26,2’den % 20,7’ye düﬂmüﬂtür (Tablo 85).

2005 y›l›nda borçlanma a¤›rl›kl› olarak iskontolu senet ihrac› yoluyla gerçekleﬂti-rilirken ayr›ca borç stokunun vadesini uzatmak amac›yla büyük k›sm› de¤iﬂken faizli olmak üzere üç ve beﬂ y›l vadeli iç borçlanma senetleri de ihraç edilmiﬂtir.

Borçlanmada izlenen bu stratejiyle iç borç stoku içerisinde de¤iﬂken faizli senet-lerin a¤›rl›¤› artarken, sabit getirili, döviz cinsi ve dövize endeksli borçlanma

araç-244,8

GRAF‹K 23: ‹Ç BORÇ STOKU

22,9

lar›n›n a¤›rl›¤› azalm›ﬂt›r. 2004 y›l›nda iç borç stokunun % 42,3’ü sabit faizli, % 40,1’i de¤iﬂken faizli, % 13,4’ü döviz cinsinden ve % 4,2’si dövize endeksli se-netlerden oluﬂurken, 2005 y›l›nda % 41,4’ü sabit faizli, % 43,1’i de¤iﬂken faizli,

% 13,2’si döviz cinsinden ve % 2,3’ü dövize endeksli senetlerden oluﬂmuﬂtur.

Belgede EKONOM K RAPOR 2005 EKONOM K RAPOR (sayfa 89-107)