Kale Camii:

ġekil: 7

Resim: 62 – 70

Ġnceleme Tarihi: Nisan 2007, Ekim 2007, Nisan 2008

Yeri: Kalecik ilçe merkezinde, Kale Mahallesi‟nde no: 18 de yer alır. Cami, Kalecik Kalesi‟ne yaklaĢık 100 m kadar bir mesafededir.

Mimari: Cami, kitabesine göre 19. yüzyılın baĢlarına tarihlenmektedir. Kalecik Kalesi‟nin eteklerinde bugün harap olmuĢ yapı 6.85 m x 8.40 m ölçülerinde, kareye yakın bir harim ile ön giriĢten oluĢmaktadır. Cami, dıĢtan kırma çatılı olup içten ahĢap tavanla kapatılmıĢtır. Üst örtü beden duvarlarına oturtulmuĢtur. Mihrabının dıĢında mimari elemanlarının büyük bir bölümü günümüze ulaĢamayan yapının minaresi yoktur. Ġlçe merkezinde yer alan camilerden (Saray Cami, Tabakhane Cami) sadece Kale Cami‟nin minaresi yoktur.

Kale Cami, güneye eğimli bir arazi üzerinde yer alan küçük ebatlı bir yapıdır. Yapı cepheleri birbirinden farklı düzenlenmiĢtir. Cephelere farklı saylarda tek sıra ahĢap söveli dikdörtgen pencereler açılmıĢtır. DıĢarıdan kerpiç olan beden duvarları badana boya ile boyanmıĢtır. Cephe duvarları üzerinde, yer yer boyaların döküldüğü izlenmektedir.

Depo alarak kullanılan bir oda, doğu cephe duvarına bitiĢik olarak yapılmıĢ cephe duvarını kuzeyden güneye yaklaĢık 4.30 m kadar kapatmıĢtır. Oda dıĢında kalan satıhta, 5 cm kadar beden duvarından taĢırılmıĢ ahĢap söve ve doğramalı dikdörtgen iki adet pencere açılmıĢtır. Pencere açıklıklarının özgün yerinde olmadığını 1980 yılındaki röleve çiziminden görürüz45

Güney cephe zemin kotundan aĢağıda kalmıĢ tamamen sağır tutulmuĢtur. Vakıflar Genel Müdürlüğü‟nün 1989 yılında çıkardığı röleve çizimine46

baktığımızda bu cephede önceden mihrap niĢi ekseninde iki adet pencere açıklığı olduğunu ancak sonradan bu pencerelerin kapatıldığını görürüz.

45 _{VGMA, 06.13-/5 no lu röleve çizimi} 46 _{VGMA, 06.13-/5 no lu röleve çizimi}

Mevcut yapının batı cephesinde güney yöne 2.24 m kadar yakın bir adet pencere mevcuttur. Ancak yapıya ait bu cephede iki adet pencere olduğunu yapılan röleve çiziminde görürüz.47

Kuzey cephede giriĢ ahĢap bir alınlıkla vurgulanmıĢtır. Bu cephede kapalı bir ön giriĢ yer alır. Ayakkabılık fonksiyonu gören ön giriĢ mahalli moloz taĢ üzeri çimento harç ile sıvanmıĢtır. Bu bölüme batı cephesine açılan tek kanatlı demir bir kapı açıklığından girilir.

Yapı duvarlarına açılan pencereler harimin aydınlatılmasında yetersiz kalmıĢtır. Harim doğu-batı doğrultusunda atılan ahĢap hatıllarla kapatılmıĢtır. Düz ahĢap tavanın merkezinde, Ģemse motifli bir tavan göbeği vardır. Tavan köĢegenlerinde ahĢap çıtalar ahĢap satıhtan taĢırılarak üçgen kompozisyonlar oluĢturur. Duvarlar beyaz badanalı olup bazı bölümlerinde dökülmeler mevcuttur. Dökülen boyaların altından yapı duvarlarında önceden kalemiĢi süslemelerin olduğu anlaĢılmaktadır.

Mahfil, kuzey beden duvarına paralel sıralanan ahĢap ayaklar tarafından taĢınmaktadır. Minber yönünde yarım daire çıkma yapar. Çıkmanın altı yelpaze Ģeklinde tasarlanmıĢtır. Mahfilin batı yönünde camekânla kapatılmıĢtır.

Mihrap, güney duvar ortasında 73 cm geniĢliğinde ve 48 cm derinliğinde olup alçı malzeme kullanılarak yapılmıĢtır. Yarım daire planlı mihrap niĢinin üzerinde mukarnaslı kavsarası bulunmaktadır.

Minber ve vaaz kürsüsü özgün olmamakla birlikte sanatsal değer taĢımazlar. Caminin minaresi yoktur.

Malzeme ve Teknik: Yapıda, kerpiç, kireç harcı, ahĢap ve demir kullanılmıĢtır.

Cami beden duvarları kerpiç malzemeden yapılmıĢ olup kireç sıva kaplanmıĢtır. Yapının dört cephesine zeminden 30 cm kadar yükseklikte kaba sıva yapılmıĢtır.

Kırma çatı, saçakları ve kuzey cephede giriĢ açıklığı üzerinde yapılmıĢ alınlık ahĢaptır. Ayrıca, kapı pencere doğramaları, mahfil, minber ve vaaz kürsüsü de ahĢap malzemeden yapılmıĢtır.

Ön giriĢ mahalline açılan tek kanatlı kapı demir malzemedendir.

Süsleme: Yapının dıĢ cephelerinde herhangi bir süsleme görülmezken, harimde alçı mihrabın yazı ve bitkisel kabartmalı bordür kuĢakları dikkat çekmektedir.

Mihrabı üç adet bordür çevrelemektedir. En dıĢtaki bordür kıvrım dallar arasında kabartma rozetlerden oluĢur. Ortadaki bordür kuĢağı boyunca Arapça “Kelime-i Tevhit” yazısı birkaç kez tekrarlanır. En içteki bordürde hatayi üslupta bitki motiflerinden oluĢan bezeme bordür boyunca devam eder. Mihrap niĢi içersinde yatay düzlemde bir bordür daha geçer. Bordür içinde “Allah ve Muhammet” yazılmıĢtır. NiĢin yatay bordürün altında kalan kısmında süslemeye gidilmezken üzerinde yine kabartma tekniğinde vazodan çıkan çiçekler yer alır.

Merkezden ıĢınsal doğrular Ģeklinde çıtaların zemine çakılmasıyla oluĢan daire formlu tavan göbeği, tavan yüzeyinden dıĢa taĢırılan testere diĢi Ģeklinde kesilen ahĢap çemberle sınırlandırılmıĢtır.

Kitabe: GiriĢ kapısının sağında bir inĢa kitabesi bulunur. Kitabede “Mucurlu Hacı Ahmet ve H. 1315” (M. 1897–1898) yazılıdır.

Yapıya ait bir onarım kitabesi bulunmamaktadır.

Tarihlendirme ve Yapılan Onarımlar: Kitabesine göre 1897–98 yılında yapılan yapı özgün planından uzaklaĢmıĢtır. Camide özgün olan tek bölüm, güney duvarındaki alçı mihrabıdır.

Kuzey cephesine betonarme bir ön giriĢ mahalli eklenmiĢtir. 1989 yılında alınan rölevesinde bu bölüm bulunmamaktadır. Yapı beden duvarlarına, zemin kotundan 30 cm yükseklikte, neme karĢı kaba sıva yapılmıĢtır. Saçak altına plastik yağmur olukları yerleĢtirilerek beden duvarları korunmaya çalıĢılmıĢtır. Cephe farklı zamanlarda farklı renklere boyandığını kısmi dökülen boyalarından anlıyoruz.

Mahfilin döĢemesinde yer yer çürümeler meydana gelmiĢ bu bölümler yenilenmiĢ ayrıca mahfil kahverengi yağlı boya ile boyanmıĢ ve cilalanmıĢtır.

Tescili yapılmıĢ caminin alçı mihrabı ve süsleme özellikleri bakımından korunmalıdır.

2.1.1.7. Kargın Köyü Camii: