Kınık Köyü Camii:

Resim: 83 – 94

Ġnceleme Tarihi: Ekim 2007, Nisan 2008

Yeri: Terme Ovası‟nda, Terme Çayı‟na karıĢan “Ova Çayı” yatağında, Çankırı il sınırına yakın, yamaç yerleĢmesi olan Kınık Köyü‟nde, no: 48 de yer alır.

Mimari: Yakın dönem camilerinden olan Kınık Köyü Camii‟ni Çankırı‟nın Karapazar Köyü‟nden getirilen Osman ve Bekir isminde iki usta yapmıĢtır.54

Güneyden kuzeye eğimli bir arazi üzerine inĢa edilmiĢtir. Cami, güneyde 11.10 m ve doğuda 10.69 m ölçülerinde dikdörtgen planlı bir harim ile doğusuna sonradan eklenmiĢ betonarme bir ön giriĢ mahallinden oluĢmaktadır. Ön giriĢ mahalli üzeri harimin aksine betonarme bir düz tavanla kapatılmıĢtır. DıĢtan dört omuzlu kırama çatı ile örtülü cami, içten ahĢap tavanla kaplıdır. Tek Ģerefeli minaresi kuzeybatı köĢesinde yükselmektedir.

1930‟larda yapılan yapının 1960‟lı yılların sonlarına doğru artan nüfusa yetmemesinden dolayı 1970‟li yılların baĢında, doğu yönüne, kerpiç malzemeden, çimento harçla sıvalı bir mekân eklenerek yapının harimi geniĢletilmiĢ ve üst örtü yuvarlak formlu biri güney duvarına bitiĢik üç tane ayağa bindirilmiĢtir.55

Caminin iki sıra pencereleri, altta ve üstte dikdörtgen formlu açıklıklar Ģeklindedir. DıĢ cepheler çimento harcı ile sıvanmıĢ ve pencere alınlıkları, yeĢil zemin üzerine beyaz boya ile yuvarlak kemer formlu uygulanmıĢtır. Pencere alt söveleri, kesme taĢ malzemeden olup duvar yüzeyinden dıĢarı taĢırılmıĢtır.

Doğu cephe harime bu yönde yapılan eklemeden dolayı özgün Ģeklinden uzaklaĢmıĢtır. Bu cephede, iki adet alt sırada dört adet üst sırada toplam altı dikdörtgen pencere açıklığı vardır. Alt sıra pencereleri güney ve kuzey yönüne yakın tasarlanmıĢtır. Bu cepheden yapıya sonradan eklenen son cemaat mahalline giriĢi sağlayan çift kanatlı ahĢap bir kapının bulunduğu, üç yönü kapalı bir mekândan girilir.

54 _{SatılmıĢ YaĢar (1924/çiftçi) isminde köylüden alınan bilgidir.} 55 _{SatılmıĢ YaĢar (1924/çiftçi) isminde köylüden alınan bilgidir}

Güney cephede de doğu cephedeki gibi bir pencere düzenlemesi vardır. Birer pencere mihrap ekseninin sağına ve soluna eklenmiĢ dört adet dikdörtgen pencere de üst sıraya açılmıĢtır. Pencerelerden bir tanesi mihrap üzerine gelecek Ģekilde tasarlanmıĢtır. Yapının bu cephesi zemin kotundan yukarıda kalmıĢtır.

Batı cephede pencere açıklığı olmayıp, kuzey yönde 1975 yılında yapıldığı üzerindeki kitabeden anlaĢılan bir minare eklenmiĢtir.

Kuzey cephesinden minare kaidesine bitiĢik bir merdivenle caminin kadınlar mahfiline açılan talihi bir giriĢ vardır. Bu cepheden yapıya sonradan eklenen giriĢ mahalli sebebiyle yapının özgün cephesi izlenememektedir. Ön giriĢin betonarme üst örtüsünün mekânın üzerinden dıĢarı taĢırıldığı görülür.

Ġç mekâna, doğu cephesinden açılan 1.55 m geniĢliğinde bir kapı ile girilmektedir. Harim, mihraba dik uzanan kerpiç üzeri çimento harç ile sıvanmıĢ üç adet ayak ile taĢınan ahĢap tavan ile bu mekânı “L” planda çevreleyen mahfilden meydana gelmektedir. Yapının özgününde ahĢap olan üst örtü doğrudan beden duvarları üzerine oturmuĢtur. Harim özgün planından doğuya yapılan ekleme sebebiyle uzaklaĢmıĢtır.

Harime açılan 1.55 m geniĢliğindeki dikdörtgen pencereler yapının aydınlatılmasını sağlamıĢtır. Harimi kapatan üst örtü ahĢap hatıllar üzerine çakma tekniğinde yapılıp kalemiĢi süsleme kompozisyonuyla bezenmiĢtir.

Harim, mahfili taĢıyan kuzey yönünde ayaklar ile doğu cepheye sonradan eklenen bölümü taĢıyan sütunlarla çevrilmiĢtir.

Mahfil, yapının geniĢletilmesi sırasında yenilenmiĢtir. Kuzey duvarına ve doğu duvarına paralel olarak “L” planındadır. Mahfile harimin doğu cephesinden bir merdivenle çıkılmaktadır. Merdiven sahanlığı ahĢap bölmeyle kapatılmıĢ ve depo olarak kullanılmaktadır. Mahfil strüktürü yağlı boya ile boyanmıĢtır.

Minber sonradan yenilenmiĢtir. Özgün değildir.

Mihrap, kerpiç üzerine betonarme kalıp dökülerek yapılmıĢ yarım daire planlıdır. Mihrap üzeri beyaz ve mavi renkte yağlı boya ile boyanmıĢtır.

Minare yapı beden duvarına bitiĢik olarak yapıya sonradan eklenmiĢtir. Sekizgen bir kaide üzerinde silindirik gövdeli iki Ģerefeli olan minare kesme taĢ malzemeden yapılmıĢtır. Minarede kitabelik kısmı boĢtur.

Malzeme ve Teknik: Yapıda taĢ, kerpiç, çimento harcı, ahĢap ve demir kullanılmıĢtır.

Beden duvarları kerpiç malzemeden örülmüĢ ve üzerine çimento harcı ile sıva yapılmıĢtır. AhĢap çatı kiremitle kaplıdır. Yapıya sonradan yapılan ekleme bölümde, kerpiç üzeri çimento harcı ile sıvanarak özgün yapıya uyum sağlamıĢtır. Yine sonradan eklenen ön giriĢ mekânı da aynı Ģekilde yapılmıĢ ancak üst örtüsü betonarme düz tavan ile kapatılmıĢtır.

Yapıda ahĢap malzeme üst örtüde, kadınlar mahfilinde, minberde, kapı ve pencere doğramalarında kullanılmıĢtır.

Yapıda demire, pencere Ģebekelerinde yer verilmiĢtir.

Süsleme: Camide ahĢap tavan dıĢında süslemeye yer verilmemiĢtir.

Merkezden ıĢınsal çizgiler halinde çıtaların zemine çakılmasıyla oluĢan daire formlu göbek Ģemse motifi Ģeklinde tasarlanmıĢtır. Tavan göbeği sade tutulmuĢ süslenmemiĢ ve boyanmamıĢtır. Tavan göbeği etrafında, tavan yüzeyini tamamen kaplayan, mavi zemin üzerine sarı ve beyaz çiçeklerin yer aldığı küçük üçgen formlu ahĢap parçaların çakma usulüyle birleĢtirilmesinden geometrik bir kompozisyon oluĢturulmuĢtur.

Tavan süslemesinde; kullanılan malzeme, kalem iĢi süslemeler, teknik ve uygulanan kompozisyon benzerliği ile Kalecik‟te birçok yapının üst örtüsünü yapan Çankırı‟nın Mart köyünden gelen Veyis Usta tarafından yapılmıĢ olması muhtemeldir.

Kitabe: Caminin ön giriĢ mahalline açılan kapı açıklığının üzerine kırmızı metal levha üzerine beyaz boya ile yazılmıĢ üç satırlı Türkçe kitabe vardır. Kitabede “Kınık Köyü Camii ġerif 1930” yazılıdır. Herhangi bir onarım kitabesine rastlanmamıĢtır.

Tarihlendirme ve Yapılan Onarımlar: 1930‟lara tarihlenen yapı, kerpiç malzeme kullanılmasıyla, üst örtünün ahĢap hatıllarla kapatılmasıyla, dikdörtgen ahĢap doğramalı pencereleriyle, özellikle ahĢap malzemenin ve kalem iĢi süslemenin tavan süslemesindeki kullanımıyla bölgedeki aynı dönem yapılarıyla benzer özellikler gösterir.

Yapının doğu duvarı 1970 de yıkılmıĢ ve yapı doğu yönünde yaklaĢık 4.00 m kadar geniĢletilmiĢtir. GeniĢletilen bölümle beraber üst örtü harime eklenen üç adet

ayak ile duvarlar tarafından taĢınır. Yapı zeminden iki merdivenle çıkılan betonarme demir korkuluklu bir avlu içine alınmıĢtır. Avluya ahĢap bir çardak yapılmıĢtır. Harime giriĢte dört tarafı kapalı betonarme bir ön giriĢ mahalli inĢa edilmiĢtir. AhĢap tavan bordürleri ve köĢelikleri beyaz yağlı baya ile boyanmıĢtır.

Kuzey duvara paralel mahfile, doğu yönünde uzanan ekleme yapılmıĢtır. Özgün minber kaldırılarak yerine yeni fabrikasyon bir minber konmuĢtur. Cephe duvarları ile silindirik formlu ayaklar zemin kotundan yaklaĢık 50 cm kadar lambri kaplanmıĢtır. Duvarlar beyaz badana ile boyanmıĢ, pencere söveleri yeĢil renkte boyanarak harim içinde hareket sağlanıĢtır. Mihrap niĢi mavi zemin üzerine düĢey beyaz çizgilerle boyanmıĢtır.

Yapının 1975‟e kadar minaresi yokken bu tarihte beden duvarına bitiĢik bir minare yapılmıĢtır.

Yapının tavan süslemesi bölgesel bir üslupla yapılmıĢ olup sanat değeri taĢımaktadır.

2.1.1.9 Saray (ġehsuvar) Camii: