• Sonuç bulunamadı

3. İSTANBUL BEŞİKTAŞ İLÇESİ’NDE BULUNAN OSMANLI DÖNEMİ

3.2. Madeni Kafesle Örtülmüş Mezarlar

Çizim No: Fotoğraf No: 31-32 İnceleme Tarihi: 28.04.2014 Kimlik ve Tarih: -

Şebeke Ölçüleri: Uzun Kenar=2,20m- Kısa Kenar=1,40m-Yükseklik=1,95m Bulunduğu Yer: Maçka Mezarlığı

Bugünkü Durumu: Korozyon izlerinin tüm kafes üzerinde görüldüğü tespit edilmiştir. Korozyon dışında demir kafesin üst örtüsünde ve gövde yan kollarında kopmalar vardır. Öte yandan kafesin güney kısmında kafesi sıkıştıran sarmaşık bitkisi de demir kafese zarar vermektedir.

Genel Tanım: Tamamı dövme demirden yapılmış kırma çatılı mezar kafesi. Ayrıntılı Tanım: Maçka Mezarlığı’ndaki tek madeni kafese sahip olan bu mezarda dövme demir kullanılmıştır. Kullanılan dövme demirin işçiliği ve niteliği zayıftır. Dikdörtgen bir formda tasarlanan demir kafes, beton zemin üzerine sabitlenmiştir. Gövde kısmı şu şekilde teşekkül ettirilmiştir; 20cm’lik altı ince demir ayak üzerinde yükselen kafesin uzun kenarları iki bölümden oluşmaktadır. Bu bölümler tasarım bakımından birbiriyle aynıdır. Bölümlerin başına, ortasına ve sonuna çarpı işaretiyle ay yıldız nesnel süsleme öğeleri yerleştirilmiştir. Bölümlerde ise birbirine perçinlenerek tutturulan çok sayıda dörtgen geçme bulunmaktadır. Bu dörtgen geçmelerin genel görüntüsü karo düzeni hatırlatmaktadır. Gövde kısmında görülen bu dörtgen geçmeler kırma çatı formundaki üst örtüde de görülmektedir. Dövme demirden yapılmış mezar kafesin doğusu ve batısı açık şekilde yapılmıştır. Ancak doğu kısımdaki düzenleme batıdakinden farklı olup daha belirgin şekilde tasarlanmıştır. Yukarıdaki tanımlamaların neticesinde bu madeni mezar kafesinde

diğer örneklere nazaran birkaç farklılık dikkati çekmektedir. Örneğin, demir kafesin köşelerinde herhangi bir ayak kullanılmamıştır. Demir kafes doğrudan beton zemine gövde kısmıyla sabitlenmiştir. Diğer bir farklılık ise üst örtü de kendini göstermektedir. İncelenen diğer örneklerde rastlanılmayan kırma çatı formu bu demir kafeste uygulanmıştır. Bu görüntüsüyle kabir bir “ev” içerisinde kalmış gibidir.

3.2.2. 17 No’lu Mezar Çizim No: 17-18 Fotoğraf No: 33-34

İnceleme Tarihi: 15.06.2013

Kimlik ve Tarih: Nergizter Hanım, 1275/1858-59

Şebeke Ölçüleri: Uzun Kenar=2,45m- Kısa Kenar=1,40m-Yükseklik=1,95m Bulunduğu Yer: Şeyh Yahya Efendi Mezarlığı

Bugünkü Durumu: Yahya Efendi Mezarlığındaki en korunaklı demir kafesli mezar yapısıdır. Demir kafesle birlikte mezar yapısı da korunmuş bir şekilde günümüzde ayaktadır. Demir korkuluğun dört köşesinde bulunan sütunların başlık kısımlarının üstündeki –muhtemelen akantus kozalağı- süslemesi ya da diğer unsurlar sökülmüştür. Ayrıca dövme demirden yapılmış soğani (armudi) demir kubbe gibi örtünün doğu kısmındaki demirlerin üst bağlantı kısımlarından ayrıldığı/koptuğu görülmektedir. Bunların haricinde demir korumalı mini bir türbe yapısını andıran mezar, malzeme sıhhati ve iskeleti açısından gayet iyi durumdadır.

Genel Tanım: Enine dikdörtgen dökme demir korkulukla çevrelenmiş ve üzeri soğani dövme demir kubbe şeklinde örtüye sahip kafesli mezar yapısı.

Ayrıntılı Tanım: Yahya Efendi kabristanın girişinde bulunan yamacın solunda kalan ve dergâhın hemen önüne denk gelen bu mezar yapısı, mezarlığın günümüze kadar en iyi şekilde korunmuş dökme demir korkulukla çevrelenmiş, kubbe şeklinde örtülmüş kafesli mezardır. Taş zemin üzerine doğu-batı ekseninde yerleştirilen mezarın etrafını çevreleyen ve tamamı dökme demirden yapılmış şebekeler, demirden yapılmış kılavuz kanallı tabanın (kızaklı taban) dört köşesine dikilmiş silindirik formlu sütunlara (babalar) bağlanmıştır. Kızaklı tabanın dört köşesine yerleştirilen bu babalarla oluşturulan dikdörtgen çerçevenin geniş yüzeyi yedi bölüme taksim edilmiştir. Dikdörtgen çerçevenin dar yüzeyi ise dört bölüme ayrılmıştır. Geniş yüzeylerde görülen süsleme programı ve şekilleri dar yüzeylerde

de tekerrür ettirilmiştir. Kuzey tarafta kalan geniş yüzeyin soldan ikinci bölmesinden başlayarak dördüncü bölmeye kadarki alana bir adet kapı yapılmış ve bu kapı dördünce ile beşinci bölmelere vidalama yöntemiyle altlı-üstlü menteşelenerek tutturulmuştur. Mezar yapısının üzeri dövme demirden yapılmış soğani (armudi) kubbemsiyle geçilmiş olup en üst noktasında bundan sonraki mezar yapılarımızda da sıklıkla karşımıza çıkacak olan akantus kozalak süsüyle taçlandırılmıştır. Demir kubbe şekline benzer örtünün oturtulduğu nokta ise gövde kısmındaki demir şebekelerin üst iç kısımlarına vidalanmış olan dikdörtgen demir dayanaktır. Bu şekliyle adeta demirden inşa edilmiş mini bir türbe görünümündedir.

Süsleme programı ve şekilleri yukarıda da belirtildiği üzere her cephede tekerrür etmekte olan mezar yapısının genel süsleme tarzı, geç dönem Osmanlı süslemesiyle ilişkilidir. Ekseriyetle Türk-Rokokosunda remizler taşıyan süsleme öğeleri, geometrik çerçeveler içerisine yerleştirilmiş bitkisel motiflerden oluşmaktadır. Kılavuz kanallı tabanın dört köşesine yerleştirilen babalar, süsleme şekillerinden ötürü asimetrik bir düzen içerisindedir. Şöyle ki, geniş yüzeyin sağında kalan sütunun süslemesiyle solunda kalan sütunun tezyinatı paralel değildir. Bu şekil her dört cephede de görülmektedir. Ancak burada gözden kaçmaması gereken nokta sütunların hepsinin aslında aynı süsleme programına sahip olduğudur. Kafesi yapan ustanın mı yoksa döküm kalıbını tasarlayan sanatçının mı isteğidir bilinmez sütunlardan bir tanesinin ön yüzünün paraleline diğer sütunun yan yüzü denk getirilmiş ve bu şekilde de simetrik olmayan süsleme düzenlemesi ortaya çıkmıştır. Bu şekilde dikdörtgen içerisinde babalar görüntü itibariyle çapraz bir yerleşime sahip olmuştur.

Silindirik formlu olan ve üç kısımdan teşekkül eden sütunların süslemesinde natüralist motifler görülmektedir. Sadece iki yüzü tezyin edilmiş bu sütunlarda alt kısımdan üst kısma doğru daralma görülür. Alt kısım 65cm orta kısım 50cm ve üst kısım başlık hariç 55cm’dir. Birinci yüzey alt kısmın tabanında yer alan akant yapraklarının ortasına natüralist bir çiçek yerleştirilmiştir. Yukarı doğru uzanan dış bükey silmeyle alt kısmın üst noktasına ulaştığımızda ise taban kısmında görülen süslemenin ters çevrilmiş şekliyle karşılaşırız. Yani akant yapraklarının ve çiçeğin aşağı doğru çevrildiğini görürüz. Bu noktadan sonra silindirik dış bükey bir boğum

atılarak sütunun orta kısmına geçilmiştir. Orta kısmın tabanında yine akant yaprağı ve ortasındaki çiçek motifi görülür. Bu kısmın üst bölümüne geldiğimizde aşağı doğru uzanan incilli sarkıt görülür. İnce silindirik dış bükey bir boğum ile sütunun başlık kısmının da bulunduğu üst kısma geçilir. Bu kısmın tabanında diğer iki kısmın tabanına nazaran daha küçük boyutlu akant yaprakları görülür. Sütun başlığından bu kısma doğru kurdele ile başlayan ve aşağı doğru inen akantus sürgün süslemesi görülür. Sütun başlığına gelindiğinde ise rokoko tarzında yapılmış akant yapraklı korint başlık görülür. Bunun da üzerinde muhtemelen akantüs bitki süslemesi vardı. Ancak günümüzde mevcut değildir. Sütunların ikinci yüzey süslemelerine gelecek olursak; bu yüzeyin birinci yüzeyden daha sade bir şekilde tezyin edildiğini görüyoruz. Bu yüzeyde yine altlı üstlü yerleştirilmiş akant yaprakları mevcuttur. Ancak bu akant yapraklarının ortalarında çiçek yoktur. Orta kısma gelindiğinde ise yine aynı sadelik göze çarpar ve yine çiçek motifinin olmadığı görülür. En üst kısımdaysa akant yapraklı alt taban görülür. Bu yüzeydeki sadelik, baştan aşağı doğru uzayan silmelerle kırılmaya çalışılmıştır.

Şebeke cephelerinin geniş ve dar yüzeylerinde, geometrik çerçevelerin içerisine yerleştirilmiş bitkisel motifler mevcuttur. Cephelerdeki ince uzun alanların üst kısımları yarım daire kemerle geçilmiş, alt kısımları ise –ki burası köşedeki sütunların birinci boğum kısmına denk gelir- silmelerle ikiye bölünmüştür. Her çerçeve birbirine vidalama yöntemiyle tutturulmuş böylelikle mezar çevrelenmiştir. Üst noktaları yarım daire kemerle geçilen çerçevelerin içine, tepe noktasında rozetler bulunan demir çubuklar yerleştirilmiştir. Bu demir çubukların alt ve orta kısımlarında içe ve dışa doğru kıvrım yapan dallar görülmekle birlikte alt kısımdaki kıvrım dalların uçlarında akantus bitkileri müşahede edilebilir. Üst kısımdaki rozet içerisine iç bükey kıvrım dallarla palmet yapılmıştır. Rozetlerin alt kısımlarına içe doğru kavis yapan dalların dayanak teşkil ettiği görülür. Bunların yanı sıra demir çubuklar üzerinde ince akant yaprakları da vardır. İnce uzun olan bu çerçevelerin her birinin arasında üst noktada bulunan lotus ve orta bağ rumilerin ortasında akantus motifleri de şebekenin en uç noktalarını oluşturur. Silmelerle ikiye bölünen alt kısımda yer alan küçük dikdörtgen çerçevelerin içine ise iç bükey kıvrım yapan dalların karşılıklı olarak yerleştirilmesiyle birlikte oluşturulan süsleme kompozisyonu görülmektedir.

Ayrıca bu alanda yine iç bükey yapan dalların uçlarında beliren çiçek motifli bitkisel süslemeler de karşılıklı olarak yerleştirilmiş böylelikle süslemeler arasında simetri sağlanmıştır.

Demir kafesin üzeri yukarıda da belirtildiği üzere soğani demir kubbe şeklinde örtülmüştür. Bunun yapımı ise “S” kıvrımlı demir çubukların en üst kısımda birleştirilmesiyle olmuştur. Bu “S” kıvrımlı demir çubukların uçları da iç bükey yaparak ortasını akantüs bitki süsüyle taçlanmıştır. Ancak mezar içerisinde büyüyen bir ağacın dallarının zorlamasıyla üst noktadaki bu demir çubukların doğu tarafındakiler diğerlerinden ayrık durmaktadır. Demir kafesin tamamı yakın bir zamanda yeşil renge boyanmış böylelikle korozyondan korunmuştur.

3.2.3. 18 No’lu Mezar Çizim No: 19

Fotoğraf No: 35-36

İnceleme Tarihi: 31.03.2014

Kimlik ve Tarih: -, 1321/1903-04

Şebeke Ölçüleri: Uzun Kenar=2,00m- Kısa Kenar=1,15m-Yükseklik=1,75m Bulunduğu Mezarlık: Şeyh Yahya Efendi Mezarlığı

Bugünkü Durumu: Yerden 50cm yükseklikte bulunan beton zemin üzerine yerleştirilen demir kafesli mezarın tamamı korozyona uğramıştır. Yoğun paslanmanın haricinde demir kafesin iskeleti sağlamdır. Öte yandan kafesin betona sabitlendiği kısımda ise çatlamalar görülmektedir. Bu da gelecek seneler için demir kafesin yana yatmasına sebebiyet verebilir. Mezarın etrafının çok sıkışık olmaması kafesin bu denli sağlam kalabilmesine neden olduğu görülmektedir.

Genel Tanım: Dövme demir tekniğiyle yapılmış kafesli mezar yapısı.

Ayrıntılı Tanım: Tamamı dövme demirden yapılmış kafes, dikdörtgen bir forma sahiptir. Diğer kafesli örneklerde gözlemlediğimiz kapı ya da giriş kısmı bu mezar kafesinde görülmemektedir. Doluluk boşluk oranında boşluk oranının fazla bırakıldığını müşahede ettiğimiz kafesin işçiliği kalitelidir. Zanaatkar, demirin kıvrımlarını son derece pürüzsüz elde etmiş ve demiri titizlikle döverek, bükerek şekillendirmiştir. Art-nouveau stilinde tasarıma sahip kafesin ekseriyetinde geometrik biçimlerin yer yer bitkisel şekillere sokulduğu görülmektedir. Kafesin tasarımına kısa kenarlarla uzun kenarlar arasında farklılık benimsenerek gidilmiştir. Kısa kenarlarda görülen tasarımı açıklarsak; köşelere konan iki ince demirin ortasına aynı incelikte bir demir yerleştirilmiş böylelikle kısa kenar cephesi iki bölüme ayrılmıştır. Bu bölümlerin alt kısımları üst kısımlarına nazaran daha doludur. Kısa kenarın her iki bölümünün alt kısmında sonsuzluk manasına gelen sekiz eğrisi (∞) kullanılmıştır. Bunların üst kısmına içe ve dışa kıvrım yapan büklümler görülmekte

olup tam merkeze de stilize palmet motifi konulmuştur. Kısa kenarların üst kısımları ise “S” ve “C” kıvrımlarıyla hareketlendirilmiştir. Demir kafesin uzun kenarı ise üç bölüme taksim edilmiştir. Bu üç bölümün ortadaki bölümü sağ ve sol bölümlerden farklı şekilde tasarlanmıştır. Şöyle ki; sağ ve solda kalan bölümler kafesli mezarın yukarıda da bahsettiğimiz kısa kenar bölmeleriyle aynıdır. Ancak uzun kenarın orta bölümü farklı şekilde tasarlanmıştır. Buna göre orta bölümün üst kısmında içe kavis yapan “C” kıvrımlarının ortasına iri bir palmet yerleştirilmiştir. Dövme demirden yapılmış olan kafesin üst kısmı ise korkuluk gövdesinde bulunan on adet demir çubuğa dayandırılmıştır. Bu on adet demir çubuk üzerine kaynaklanan örtünün kavisli demirleri merkezde birleşerek en tepe noktasında yine stilize mum ışığı oluşturulmuştur. Art-nouveau sanat akımının çok özel ve güzel emsalini gösteren bu demir kafesli mezarın gelecek senelere intikali için korozyonunun giderilmesi ve durdurulması elzemdir.

3.2.4. 19 No’lu Mezar Çizim No: 20 Fotoğraf No: 37-38

İnceleme Tarihi: 31.03.2014

Kimlik ve Tarih: -

Şebeke Ölçüleri: Uzun Kenar=1,95m- Kısa Kenar=1,05m-Yükseklik=1,55m Bulunduğu Mezarlık: Şeyh Yahya Efendi Mezarlığı

Bugünkü Durumu: Tamamen korozyona uğrayan mezar kafesinde ayrıca kopmalar ve kırılmalar da müşahede edilmektedir. Bunların yanı sıra demir üzerinde erimelerin olduğu ve bazı süsleme motiflerinin niteliklerini kaybettiği anlaşılmıştır. Kafesin alt kısmı toprağa gömülü olduğundan o kısımdaki tahribat tam çözümlenemedi. Öte yandan kafesin üst örtüsünü oluşturan demir çubuklarda da eksik olanlar görülmüştür. Dikkatli bakıldığında kafesin üst örtüsünün alt korkuluğa denk düşmeyecek şekilde hacimsiz yapıldığı görülecektir. Bu da akıllara mezar üstünün sonradan demir çubuklarla örtülmeye çalışıldığını getirmektedir. Ayrıca bu üst örtüdeki demir çubukların merkezi noktasına yerleştirilen hilal motifi de yan yatmıştır. Kaliteli malzemeye sahip olmayan kafesin önlem alınmazsa çok daha kötü duruma düşeceği aşikardır.

Genel Tanım: Dövme demirden yapılmış kafesli mezar yapısı.

Ayrıntılı Tanım: Toprağa montelenmiş olmasından dolayı zamanla daha da zemine batan kafes, dikdörtgen bir yapıya sahiptir. Kafesin alt şebekesi dört köşeye yerleştirilmiş ince demir çubuklar çevresinde şekillenmiştir. Hem işçilik noktasında hem de malzeme bakımından zayıf bir görüntü çizen kafesin, süslemesi geometrik, bitkisel ve nesnel özellikler gösterir. Kafesin iskeleti genel manada sağlam olup ayaktadır. Ancak yukarıda da belirtildiği gibi toprağa daha da batma olasılığı fazladır. Kafesin kısa kenarındaki süslemelerle uzun kenarındaki süslemeler benzerdir. Kısa kenardaki süslemelerden bahsedecek olursak; köşelere dikilmiş ve

tepe noktalarına akantus kozalağı konulmuş iki ince demirin arasına dökme tekniğiyle yapılmış mızrak uçlu beş adet demir lama yerleştirilmiştir. Bu beş demir lama kısa kenarda altı bölme oluşturmuştur. Bölmeler içerisine içe ve dışa kıvrım yapan büklümler görülmektedir. Büklümlerin bazılar kalp şekline benzemektedir. Muhtemelen ölen kişi için sevgi ifadesi gösterilmek istenmiştir. Bölmelerin üst kısımları bu şekilde tasarlanmışken toprağa gömülü yaklaşık 10cm alt kısım süslemesi görülememektedir. Alt kısımda da içe ve dışa kavis yapan geometrik bükülmeler olması muhtemeldir. Bundan ziyade bölmeleri oluşturan demir çubukların üzerlerine natüralist çiçek motifleri yapılmıştır. Ancak bu süslemeden sadece bir tanesi günümüze gelebilmiştir. Diğerleri ya kırılmış ya da sökülmüştür. Mezarın üstünü kapatan örtü sistemi ise üç ince demir çubuğun orta noktada birleştirilip tepe noktasına hilal konulmasıyla gerçekleştirilmiştir. Demir çubukların büklümleriyle soğani bir şekil alan örtünün tepe noktasındaki bu hilal devrik bir şekilde durmaktadır. Öte yandan üç demir çubuğun oluşturduğu örtü, mezarın tamamını karşılamamaktadır. Bundan dolayı alt korkuluk ile örtü arasında orantısızlık vardır. Gözlemlendiği kadarıyla bu çubuklarının sayısı 4 ya da 6 olmalıdır. Ancak bu şekilde örtü, mezarın hacmini karşılayabilir. Süsleme çeşitliliği bakımından önem arz eden bu demir kafesin bir diğer özelliği toprağa gömülü şekilde dizayn edilmiş olmasıdır.

3.2.5. 20 No’lu Mezar Çizim No: 21-22 Fotoğraf No: 39-40

İnceleme Tarihi: 30.03.2014

Kimlik ve Tarih: -, 1318/1900-01

Şebeke Ölçüleri: Uzun Kenar=1,95m- Kısa Kenar=90cm-Yükseklik=1,65m Bulunduğu Mezarlık: Şeyh Yahya Efendi Mezarlığı

Bugünkü Durumu: Günümüzde her ne kadar demir üzerinde korozyon görülse de malzemenin nitelikli yapısı sayesinde demir kafesli mezarın iskeleti sağlamdır. Ancak kabir üzerine dikilen ağacın büyümesiyle demir iskelette yer yer eğilmeler ve kaynak yerlerinden kopmalar görülmektedir. Öte yandan demir kafesin oturtulduğu taş zemin doğu tarafta toprağa gömülmüştür. Ayrıca kuzey uzun kenarda orta kısımda olması gereken çember ile tonoz şeklindeki örtüyü oluşturan yatay demir çubuklardan bir tanesi de yoktur.

Genel Tanım: Dövme demirden yapılmış tonoz biçiminde örtülen mezar kafesi.

Ayrıntılı Tanım: Dikdörtgen bir forma sahip olan ve dövme demirden yapılmış tonoz şeklinde örtülen mezar kafesi, taş zemin üzerine oturtulmuştur. Dövme demir tekniğiyle yapılmış bükülmeler ve halkalar birbirlerine kaynak ya da perçinlemeyle tutturulmuştur. Birbirine paralel olan cephelerin düzenlemesi aynıdır. Yani kısa kenarlar birbirine uzun kenarlarda birbirine benzemektedir. Buna göre doğu tarafta kalan kısa kenarlardaki düzenden bahsedersek; bu kısımda küçük bir kapı bulunmaktadır. Kısa kenarlar aşağıdan yukarı iki bölümden oluşmaktadır. Aşağı kısım altı adet lamanın sıralı şekilde yan yana dizilmesinden meydana gelmiştir. Bu demir çubukların ortada kalanları yukarı doğru yarım daire çıkıntı yapmıştır. Kısa kenarın yukarı bölümünün ortası boş bırakılmış iç içe geçirilmiş yarım dairelerle sonlanmıştır. İç içe geçirilen yarım dairevi demir kemerlerin yüzeylerine karşılıklı

olarak iki yanına sepet kemer şekilleri konulmuştur. Yine bu yarım dairevi demir kemerlerin üst yüzeylerine beş adet eş büyüklükte çemberler sıralanmıştır. Doğu tarafta kalan kısa kenarın bir kısmı toprağın altında kalmıştır. Uzun kenarlara gelecek olursak; bu kenarlar da yine kısa kenarlar gibi aşağıdan yukarıya iki bölümden oluşmaktadır. Buna göre aşağı tarafta kalan bölümler on iki adet lama demirin yan sıralanarak oluşturulmuştur. Uzun kenarlar yan yana üç bölümden oluşturulmuştur. Bu bölümler orta kısımları boş bırakılmış alt orta kısımlarında çıkıntı yapan yarım dairevi kemerlerin arasına çemberler yerleştirilmiştir. Uzun kenarların her bölmesinde sepet kemerle sonlanmıştır. Tonoz örtü biçimiyle örtülen kafesin demir uçları içe doğru bükülme yapmıştır. Tonoz şeklindeki örtü dört adet yarım daire formlu demirin üzerine yatay şekilde aralıklı olarak dizilen dört demir çubuktan oluşmaktadır. Mekansallığın en güzel şekilde yansıtıldığı bu mezar kafesinde, geometrik süslemelerden meydana gelmekte olup genel manada Art-nouveau tarzını yansıtmaktadır. Yukarıda da belirtildiği gibi kabir üzerine dikilen ağacın dalları demir kafese ciddi zarar vermiş ve bazı kayıplara sebebiyet vermiştir. Bundan dolayı ağacın dallarının budanması ve doğu kısmın toprağa batan alt tarafın kurtulması gerekiyor.

3.2.6. 21 No’lu Mezar Çizim No: 23 Fotoğraf No: 41-42

İnceleme Tarihi: 30.03.2014

Kimlik ve Tarih: -, 1276/1859-60

Şebeke Ölçüleri: Uzun Kenar=2,40m- Kısa Kenar=1,40m-Yükseklik=1,50m Bulunduğu Mezarlık: Şeyh Yahya Efendi Mezarlığı

Bugünkü Durumu: Demirden kafesin alt kısımları kısmen toprağa saplanmıştır. Bundan dolayı toprağın vermiş olduğu kaydırma demir kafesin hafif eğik durmasına sebebiyet vermiştir. Demir kafesin tamamında korozyon görülmekte olup gövde kısmına yerleştirilen sivri uçlardan da eksilmeler olduğu gözlenmiştir. Kubbe şeklindeki örtü kısmına geçirilen ince tel örgülerin de tahribe uğradığı müşahede edilmiştir. Ayrıca batı kısımda olması gereken çiçek motifi de yerinde değildir. Bunların haricinde genel manada sağlam durumda olan demir kafesin boyanarak korunması ve toprağa batan kısımların kurtarılması gereklidir.

Genel Tanım: Dikdörtgen formlu dövme demirden yapılmış kubbe şeklinde örtüye sahip kafes mezar.

Ayrıntılı Tanım: Taş zemin üzerine oturtulan demir kafesin alt kısmı dikdörtgen formludur. Kubbe şeklindeki örtüsü ise soğani ya da başka bir deyişle armudi biçimlidir. Nitelikli malzeme ve zanaatçı numunesi olan demir kafesin, korunaklı yapıldığı da gözden kaçmamaktadır. Şöyle ki; genelde bu tür demir kafesli mezarların gövde kısımlarına bu mezarda görüldüğü derecede sivri uçlu engelleyiciler konulmaz. Dikdörtgen formlu kafesin kısa kenarlarıyla uzun kenarları süsleme açısından bütünlük arz eder. Buna göre ekseriyle Art-Nouveau tarzında dövme demir tekniğiyle yapılmış kafesin üzerinde geometrik geçmeler ve bu geçmelerin bütünde sergilediği natüralist görünümler müşahede edilmektedir. Kısa kenar üzerinden süsleme programını detaylı şekilde tanımlarsak; dört köşeye dikilen

ayaklar sayesinde oluşturulan dikdörtgen alanın aşağısına ve yukarısına, sağına ve soluna ikişerli dövme lamalar atılmıştır. Bu lamalar köşedeki ayaklara vidalama yapılarak sabitlenmiştir. Sabitlenen lama demirlere iç ve dış büklümlerle oluşturulmuş demirler perçin ile tutturulmuştur. Buna göre oluşturan süslemeler ise şöyledir: Oluşturulan dörtgen alanın alt kısımlarına birbirine dikine paralel iç bükey kavisli (bu görüntüsüyle koçboynuzunu andırmaktadır) demirler sıralanmıştır. Yine alanın kenarlarında, aşağılarında ve yukarılarında da gördüğümüz bu demirler alt bölümdeki simetrik anlayışı korumuştur. Bu demirlerin köşelerine altlı üstlü küçük

Benzer Belgeler