Geri Kabul Usulünün İşleyişi

(1) Geri kabul başvurusu yazılı olarak ve Antlaşmanın 5 nolu ekin-de yer alan başvuru formu doldurulmak suretiyle yapılacaktır. Başvuruda, geri kabul edilecek kişiye ilişkin kimlik bilgileri (adı, soyadı, doğum tarihi ve mümkünse doğum yeri, son ikamet yeri vb.); eğer varsa reşit olmayan evlenmemiş çocukların ve/veya eşlerin kimlik bilgileri; üçüncü ülke vatan-daşlarının ve vatansız kişilerin geri kabul koşullarına ilişkin kanıtlar veya kesin olmayan karineler (prima facie); geri kabul edilecek kişinin fotoğrafı (md. 8/1) yer almalıdır. Ayrıca geri kabul başvurusunda transferi yapıla-cak kişinin yardıma veya bakıma ihtiyaç duyabileceğini gösteren beyan;

söz konusu kişinin transferiyle ilgili olarak gerekebilecek herhangi diğer bir koruma, güvenlik tedbiri veya kişinin sağlık durumuyla ilgili bilgilere de yer verilecektir (md. 8/2).

(2) Geri kabul başvurusu, faks, e-posta gibi elektronik olanlar da da-hil olmak üzere tüm iletişim yollarıyla yapılabilir (md. 8/4).

(3) Avrupa Birliği üyesi devletlerin veya Türk vatandaşlarının geri ka-bulünde süre sınırlaması yoktur. Buna karşın üçüncü ülke vatandaşları ile vatansızların geri kabul talebi süreye bağlanmıştır. Üçüncü ülke vatandaşı-nın veya vatansız bir kişinin geri kabulüne ilişkin talep 6 aylık süre içinde yapılmalıdır. 6 aylık sürenin başlangıcı 11(1). maddede belirlenmiştir. Geri kabul başvurusu, üçüncü ülke vatandaşının veya vatansız bir kişinin talep

eden devletin topraklarına girmek, o topraklarda bulunmak veya oturmak için gerekli olan koşulları artık yerine getirmediği bilgisinin elde edilmesin-den sonra azami 6 aylık bir süre içerisinde talepte bulunulan devletin yet-kili makamına sunulmalıdır. Dikkat edilecek olursa 6 aylık süre, yasa dışı girişten veya yasadışı ikamet etmekten ya da yasal ikamet için gerekli olan şartları artık taşımamanın gerçekleştiği andan değil kişinin bu durumunun tespit edildiği andan itibaren işlemeye başlamaktadır. Üçüncü ülke vatan-daşı veya vatansız kişi, 4. maddenin yürürlüğe girdiği günden önce talep eden devletin ülkesine girmiş ise, 6 aylık zaman sınırlaması 4. maddenin yürürlüğe girdiği günde işlemeye başlayacaktır. Başvurunun zamanında ya-pılamamasının önünde hukuki veya fiili engellerin söz konusu olması du-rumunda, zaman sınırlaması talep eden devletin isteği üzerine, sadece var olan engeller ortadan kaldırılana kadar uzatılır. Türkiye Avrupa Birliği geri kabul antlaşmasında başvuru süresi 6 ay olarak belirlenmekle beraber is-tisnai bazı hükümlerle süre konusunda esnek bir düzenleme getirilmiştir.

(3) Geri kabul talebini alan Türkiye, talebe yazılı olarak cevap vere-cektir (md. 8/5). Geri kabul talebine cevap verilmesi bir süreye bağlanmış-tır. Eğer başvuru hızlandırılmış prosedürle yapılmış ise başvuruya cevap verme süresi 5 iş günüdür. Diğer hallerde 25 takvim günü içerisinde başvu-ruya yazılı olarak cevap verilecektir. Başvubaşvu-ruya zamanında yanıt verileme-mesinin önünde hukuki veya fiili engellerin söz konusu olması durumun-da, süre, talep üzerine ve neden gösterilerek, talep eden devletin ulusal mevzuatındaki azami idari gözetim süresinin 60 günden az veya 60 güne eşit olması durumu hariç olmak üzere, 60 takvim gününe kadar uzatılabilir (md. 11/2). Cevap verme süresi, geri kabul başvurusunun alındığı tarihten itibaren işlemeye başlayacaktır. Süresi içerisinde başvuruya cevap verilme-mesinin yaptırımı 11(2). maddede düzenlenmiştir. Buna göre, söz konusu süre zarfında herhangi bir yanıtın verilmemesi durumunda, transferin yapıl-ması üzerinde antlaşmaya varılmış olduğu kabul edilecektir.

Belirtmek gerekir ki, geri kabul talebinin yapılmasına ilişkin süre açı-sından öngörülen esnek tutumun yerini, geri kabul talebine cevap verilmesi açısından daha katı bir yaklaşım almıştır. Hatta o kadar ileri gidilmiştir ki süresi içerisinde geri kabul talebine cevap verilmemesi düzensiz göçme-nin transferine rıza gösterilmesi sonucunu doğuracaktır. Hiç şüphesiz bu sonuç hukukun temel ilkelerinden biri olan sükût ikrardan değil inkârdan gelir kuralıyla bağdaşmamaktadır. Bir geri kabul başvurusunun yanıtı, faks, e-posta gibi elektronik olanlar da dahil olmak üzere tüm iletişim yollarıyla yapılabilir (md. 11/2). Bir geri kabul talebinin reddedilme nedenleri yazılı olarak bildirilir (md. 11/4).

(4) Talep eden Avrupa Birliği üyesi devlet makamları ile Türk makam-ları arasında antlaşmaya varıldıktan sonra ilgili kişi 3 ay içerisinde transfer edilecektir. Talep eden devletin isteği üzerine, bu süre hukuki veya uygu-lamadan kaynaklanan engellerin aşılması için sarf edilen süre kadar uzatı-labilir.

(5) Türkiye geri kabul başvurusuna olumlu bir yanıt verdikten sonra, Türk yetkililer şayet gerekli ise, geri kabulü onaylanmış kişinin kendi top-raklarına girmesi için gereken “yabancılar için acil seyahat belgesini” en az 3 ay geçerliliğe sahip olacak şekilde ve 3 iş günü içinde düzenleyecektir.

Bir üye devlette Türkiye’nin konsolosluğu yoksa veya Türkiye seyahat belge-sini 3 iş günü içinde düzenlememiş ise, Avrupa Birliği’nin standart sınırdışı etme amaçlı seyahat belgesinin kullanımının kabul edildiği varsayılacak-tır. Söz konusu kişi hukuki veya fiili sebeplerle başlangıçta düzenlenen

“yabancılar için acil seyahat belgesinin” geçerlilik süresi içinde transfer edilememişse, Türk yetkililer 3 iş günü içinde “yabancılar için acil seyahat belgesinin” geçerlilik süresini uzatacak veya gerektiğinde, aynı geçerlilik süresini haiz yeni bir “yabancılar için acil seyahat belgesi” düzenleyecektir.

Bir üye devlette Türkiye’nin konsolosluk ofisi yok ise veya Türkiye seyahat belgesini 3 iş günü içinde düzenlememiş ise, Avrupa Birliği’nin standart sınır dışı etme amaçlı seyahat belgesinin kullanımının kabul edildiği var-sayılacaktır.

(6) Kişi geri gönderilmeden önce, talep eden devletin yetkili makam-ları transfer tarihi, giriş noktası, olası refakatçiler ve transfere ilişkin diğer hususlardan talepte bulunulan devleti yazılı olarak en az 48 saat önceden haberdar edecektir (md. 12/1). Ulaşım işlemi hava, kara veya deniz yoluyla gerçekleştirilebilir. Hava yoluyla iade Türkiye veya üye devletlerin ulusal hava yolu şirketlerinin kullanılmasıyla kısıtlanamaz ve tarifeli veya tarifesiz seferler kullanılarak gerçekleştirilebilir. Refakatçi ile gerçekleştirilen dö-nüşlerin söz konusu olduğu durumlarda, söz konusu refakatçiler, Türkiye veya herhangi bir üye devlet tarafından yetkilendirilmiş olmaları koşuluyla talep eden devletin yetkili kişileri ile sınırlandırılmayacaktır (md. 12/2).