Kırıkkale’ye göç edenlerin ağırlıklı olarak yakın ilçe ve köylerden geldikleri düşüncesinin pek de doğru olmadığı yaptığımız anketin sonuçlarında ortaya çıkmıştır.
Anketimize göre Kırıkkale’ye göç edenlerin yaklaşık %80'i diğer illerden gelmişlerdir.
Tablo 10: Kırıkkale'ye Nereden Göç Ettiniz?
Kişi %
Kırıkkale İlçesi/Köyü 68 21,1
Diğer İller 254 78,9
Toplam 322 100
Gerçi diğer iller içerisinde Kırıkkale’ye yakın olan illerin ağırlığı olsa da İç Anadolu Bölgesi dışındaki illerden de gerçekleşen göç miktarı oldukça fazladır.
Anket sonuçlarının derinlemesine değerlendirmesi sonucunda ulaştığımız verilere göre Kırıkkale’ye en çok göçün; civar illerden, yani İç Anadolu Bölgesinden, daha sonra da Karadeniz bölgesinden gerçekleştiği belirlenmiştir.
Kırıkkale'ye göç edenlerin hangi dönemde göç ettiklerine baktığımızda ise 1950’lerden sonra (Türkiye ölçeğine paralel) hızlandığını ve son 20 yılda da arttığını söylemek mümkün olabilir. Ancak ankete katılanların yaş durumları da bu sonucu çıkarmış olabilir, bunu da göz ardı etmemek gerekir.
Kırıkkale’ye ne zaman göç ettiniz sorusuna verilen cevaplara göre ankete katılanların %21,1’inin son 10 yıl içerisinde, %23,8‘inin ise 10–20 yıl öncesinde göç ettikleri ortaya çıkmıştır. Bu anket sonuçlarına göre, Kırıkkale’ye göç edenlerin
Tablo 11: Kırıkkale’ye Kaç Yıl Önce Göç Ettiniz?
Kişi %
60 Yıldan Fazla 16 5,4
50-60 Yıl Arası 17 5,7
40-50 Yıl Arası 43 14,4
30-40 Yıl Arası 38 12,8
20-30 Yıl Arası 50 16,8
10-20 Yıl Arası 71 23,8
10 Yıldan Az 63 21,1
Toplam 298 100
yaklaşık %45’i son 20 yılda göç etmiştir. Bu zaman dilimi 1989 yılı yani Kırıkkale’nin il olduğu yıla tekabül etmektedir. Dolayısıyla bu durum bize, ankete katılanları yaklaşık yarısının Kırıkkale il olduktan sonra buraya göç ettikleri sonucunu verir.
Kırıkkale’ye göç edenlerin göç etme gerekçelerine bakıldığında iş veya genel olarak ekonomik sebeplerin etkili olduğu (%75 civarı) görülmektedir. Kırıkkale’nin kuruluş şekli ve özelliklerine baktığımızda da bu sonucun gayet gerçekçi bir bilgi olduğu anlaşılacaktır. Mühimmat fabrikalarının kurulması ile iş bulma amacıyla Kırıkkale’ye gelenler, göç olgusunun birincil aktörleri olmuşlardır. Bu grubun içinde fabrikalarda çalışmak amacıyla gelenler kadar memur olduğu için atamayla gelenler de bulunmaktadır.
Belli bir düzenin kurulması ve il statüsünün alınmasından sonra da diğer etkenler göç olgusuna kaynaklık etmede biraz daha etkin olmuşlardır. Örneğin üniversitenin açılması eğitim gerekçesiyle Kırıkkale’ye göç edenlerin oranını artırırken,
Tablo 12: Kırıkkale’ye Göç Etme Sebebiniz Nedir?
Kişi %
İş 202 62,9
Evlilik 22 6,9
Sağlık 4 1,2
Ekonomik Sebepler 44 13,7
Eğitim 31 9,7
Diğer 18 5,6
Toplam 321 100
açılan yeni hastaneler sayesinde sağlık nedeniyle göç edenlerin oranları da kayda değer oranda artış göstermiştir. Yine bekâr olarak çalışmaya gelen onlarca gencin, bir dönem sonra evlenmeleri ve eşlerini Kırıkkale’ye getirmeleri de bu durumun sebeplerindendir.
Göç edenlerin yaşam kalitelerinin eskiye göre değişip değişmediği şeklindeki sorumuza verilen cevaplarda ise müspet yönde bir eğilim göze çarpmaktadır.
Anketimize göre, Kırıkkale’ye göç eden yaklaşık her üç kişiden ikisinin yaşam kalitesinin eskiye göre daha iyi hale geldiği sonucu ortaya çıkmıştır. Çünkü yukarıda da söylediğimiz gibi anket grubumuzda iş sebebiyle Kırıkkale’ ye göç ettiğini söyleyenlerin oranı hiç de azımsanabilecek miktarda değildir.
Göç edenlerin ¼’ü ise yaşam kalitelerinde bir değişme olmadığını belirtmiş. Bu grupta genellikle öğrenciler ve memurların ağırlığı anket formunun doldurulması sırasında fark edilmişti.
Yaşam kalitesinin daha kötüye gittiğini söyleyenlerin oranı ise anket grubumuzda sadece %12 ile sınırlı kalmıştır. Çünkü iş sebebiyle Kırıkkale’ye göç edenlerin sayısının fazla olması bu sonucun çıkmasında da etkili olmuştur. İş sebebiyle gelenler, ya tayin ile gelmişler ya da önceden işlerini Kırıkkale’de ayarlayarak göç
Tablo 13: Göç Ettikten Sonra Yaşam Kaliteniz Değişti mi?
Kişi %
Daha İyi Oldu 195 61,9
Değişmedi 80 25,4
Daha Kötü Oldu 40 12,7
Toplam 315 100
etmişler ve bu sebeple de göçün olumlu sonuçları ile karşılaşmışlar. Ancak bu kadar planlı gelmeyenler ve fabrikalar çalışmaya başladıktan uzun süre sonra göç edenler, göçten aradıklarını bulamamışlar ve bu grup araştırma grubumuzda da Kırıkkale’ye göç etmekten memnun olmadıklarını, çünkü yaşam kalitelerinin düştüğü yönünde cevaplar vermişlerdir.
Kırıkkale’de yaşayanların "imkânınız olsa başka bir şehre göç eder misiniz?"
sorusuna verdiği cevaplara baktığımızda çoğunluğunun yani yaklaşık %60’ının evet dedikleri ve Kırıkkale’den göç etmeyi istedikleri görülmektedir. Bu durum bir önceki soruda verilen cevaplarla tezat oluşturmaktadır. Anketimize katılanların %60’ından fazlası yaşam kalitesinin daha iyiye gittiğini belirtmişken, yine %60’a yakını imkânının olması halinde Kırıkkale’yi terk etmek istediğini beyan etmektedir.
Bu durumun açıklaması ancak insanların Kırıkkale’ye gelmeden önceki hallerinin çok daha kötü olduğu ihtimali ile açıklanabilir. Şu anda durum eskisine göre daha iyi olabilir ama istenilen ölçüde değildir. İnsanlar Kırıkkale’de de tam anlamıyla aradıkları ideal ortamı bulabilmiş değillerdir. Ayrıca bu memnuniyetsizlikte, fabrikalarda çalışma şartlarının eskisi kadar iyi olmaması, fabrikalarda eskisi kadar istihdamın olmaması son derece etkilidir. Çünkü anketleri doldururken olan birebir görüşmelerimizde, eskiden bir ailede birden fazla fabrikalarda çalışan aile ferdi varken bugün bu durumun son derece farklılık arz ettiği ve pek çok ailede fabrikalarda çalışan
Tablo 14: İmkânınız Olsa Başka Bir Şehre Göç Eder misiniz?
Kişi %
Evet 243 59,3
Hayır 167 40,7
Toplam 410 100
aile ferdinin olmadığı, dolayısı ile eskiye oranla yaşama şartlarının çok daha zorlaştığı ve insanların şartları çok daha iyi olan yerlere göç etme isteğinde oldukları yönünde bilgilere ulaştık.
Yine burada Kırıkkale’nin, insanların sosyo-kültürel ihtiyaçlarını karşılamadaki yetersizliği gündeme gelmektedir. İş bulma ve maişetini temin etme adına ihtiyacı karşılasa bile insanların sosyal bir varlık olma yönüyle sahip oldukları gereksinimlerini tam olarak karşılayamaması, Kırıkkale’nin önemli bir dezavantajı konumundadır. Bu yüzden de insanlar daha iyi yaşam koşulları olan şehirleri gördükleri ve duydukları için göç etme isteklerini belirtmişlerdir.
Tablo 15: Yaş Grupları – İmkânınız Olsa Başka Bir Şehre Göç Eder misiniz?
Yaş Evet % Hayır %
18 Yaş Altı 63,2 36,8
18 - 24 Yaş Arası 77,6 22,4
25 - 34 Yaş Arası 59,6 40,4
35 - 49 Yaş Arası 59,3 40,7
50 - 64 Yaş Arası 42,6 57,4
65 Yaş Üstü 50 50
“İmkânınız olsa başka bir şehre göç eder misiniz?” sorusuna verilen cevapları, yaş gruplarına, cinsiyet durumuna, meslek gruplarına ve doğum yerlerine göre değerlendirdiğimizde de önemli verilere ulaşmış olduk. Örneğin yaş gruplarına göre baktığımızda, 25 yaş altındakilerin göç etme isteklerinin düğer gruplara göre çok üst düzeyde olduğu anlaşılmaktadır. 18 yaş altı %63 evet, %36 hayır derken 18–24 yaş arası grup %77 evet %22 hayır cevabı vermişlerdir. 25–50 yaş arası gruplarda bu oran nispeten birbirine yakınken 50 yaş üzerindekilerde göç etme isteği oldukça azalmıştır.
Hatta 50–64 yaş arasındakiler göç eder misin sorusuna hayır cevabını daha fazla vermişlerdir. Çünkü gençlerin hayatlarını devam ettirmek için iş bulmaya ihtiyaçları var. Öte yandan gençler yer değişikliğine daha sıcak bakabiliyorlar, buna hem enerjileri yetiyor hem de genç yaşta risk alabilmek her zaman daha kolay oluyor. Oysa yaşlı kuşağın hayattan beklentileri, ihtirasları daha az oluyor ve istekleri olsa bile bu isteklerini yerine getirebilecek enerjileri son derece düşüyor. Bu da yaşlı kuşağın göç etme isteğini genç kuşağa göre son derece düşük seviyeye indiriyor.
Yine bu sonuçların gerekçeleri arasında nesil farkının ve beklenti-ilgi ve ihtiyaçların farklılık arz etmesi başta gelmektedir. Genç nesil özellikle televizyon ve internet aracılığıyla modern dünyanın tüm ayrıcalıklarına vakıf oluyor ve bunlara ulaşma noktasında Kırıkkale’nin yetersiz kaldığını gördüğü için de göç etmek istiyor.
Orta yaşlarda biraz daha bu ihtiyaçlar azaldığı için gitme isteği daha çok ortalama yaşam standartlarının iyi olduğu bir şehir özlemi şeklinde ortaya çıkıyor. Daha ileriki yaşlarda karşılaştığımız durum ise, insanların yıllardır alıştıkları ve kurdukları düzeni bu yaştan sonra değiştirmek istememeleri şeklinde yorumlanabilir.
Tablo 16: Cinsiyet Durumu – İmkânınız Olsa Başka Bir Şehre Göç Eder misiniz?
Evet % Hayır %
Erkek 57,7 42,3
Kadın 63,4 36,6
Cinsiyet durumuna göre göç etmeyi istemede kadınların erkeklere göre daha fazla göç etmek istedikleri sonucuna ulaşıyoruz. Erkeklerin %57’si göç etmek isterken
%42’si istememektedir. Kadınlarda ise %63’ü isterken, %36’sı istememektedir. Bu sonuçların elde edilmesinde göç edilen yerde erkeklerin kadınlara göre çalışma hayatının riskleri ile daha fazla karşılaşacak olmalarını düşünmelerinin etkili olduğunu düşünüyoruz.
Göç etme isteğinde, kadınların oranının fazla olmasının kadınların alışveriş kültürü ile de ilgili olabileceğini düşünüyoruz. Çünkü birebir görüşmelerimizde bizde oluşan kanıya göre kadınların büyük bir bölümü alışveriş konusunda Kırıkkale’yi oldukça yetersiz görmekteler.
İnsanların doğum yerlerine göre göç etmek isteyip istemediklerine baktığımızda ise nispeten beklediğimiz gibi bir sonuçla karşılaştık. Kırıkkale’de doğup büyüyenlerin göç etme istekleri diğerlerine göre daha düşük seviyede kalmıştır. Göç eder misin sorusuna Kırıkkale’de doğanların yarısı evet yarısı ise hayır cevabını vermiştir.
Diğer illerde doğanların ise bu soruya verdikleri cevaplarda ise yaklaşık %70 evet, %30 hayır şeklinde olmuştur. Bu durum da insanların kendi memleketlerine olan bağlılıklarıyla izah edilebilir. Bu sonuçların elde edilmesinde doğup büyünen yere insanların bağlılığı yanında, başka yerlerde yaşamaktan korkma ve akrabalarından ayrılma noktasında insanların yaşadıkları çekincelerin etkili olabileceği kanaatindeyiz.
Tablo 17: Doğum Yeri – İmkânınız Olsa Başka Bir Şehre Göç Eder misiniz?
Memleketi Evet % Hayır %
Kırıkkale 50,2 49,8
Diğer İller 68,7 31,3
Meslek gruplarındaki duruma baktığımızda ise eğitimli insanların göç etme isteklerinin diğer gruplara oranla çok yüksek olduğunu görmekteyiz. Esnaf, serbest meslek ve işçi gibi mesleklerde göçe etme isteği %50’lere yakınken; memur, öğrenci, öğretmen ve mühendis gibi mesleklerde bu oran %70-75’lere kadar çıkmaktadır. Bu da yine eğitimli insanların hayattan bekledikleri yüksek yaşam standartlarından ve bu
Tablo 18: Meslek Grupları– İmkânınız Olsa Başka Bir Şehre Göç Eder misiniz?
Meslek Evet % Hayır %
Esnaf 57,1 42,9
Öğretmen 67,3 32,7
Serbest Meslek 50 50
Emekli 45,7 54,3
Ev Hanımı 58,2 41,8
İşçi 42,4 57,6
Memur 67,3 32,7
Öğrenci 74,1 25,9
Mühendis 66,7 33,3
yaşam standartlarını Kırıkkale’de bulamamalarından kaynaklandığını düşünüyoruz. Bu grubun hayatlarında daha farklı yerleri görmüş olmaları sebebiyle yer değişikliğinden diğer meslek grupları kadar korkmuyor olmalarının da göç etme isteklerinde etkili olduğu kanaatindeyiz.