Köyceğiz-Dalyan Özel Çevre Koruma Bölgesi

144

bir ova üzerine kurulmuş Patara bölgedeki önemli alandır.⁴³⁰

• IUCN listesinde Patara: Özel koruma alanı olarak listede yer alan Patara, IUCN Kategori IV’e karşılık gelmektedir.⁴³¹

• Küresel Deniz Koruma Alanları (MPA Global) listesinde Patara verilere göre 190 km² lik toplam alanının 42 km² lik kısmı deniz alanına aittir ve deniz koruma alanı statüsündedir.⁴³²

145

Köyceğiz-Dalyan IUCN Kategori IV ‘e karşılık gelmektedir.⁴³⁶Köyceğiz ayrıca oyun rezervi (game reserve) alanı olarak geçmektedir⁴³⁷.

• Küresel Deniz Koruma Alanları (MPA Global) listesinde Köyceğiz-Dalyan verilere göre 385 km² lik toplam alanının 102 km² lik kısmı deniz alanına aittir ve deniz koruma alanı statüsündedir.⁴³⁸

6.Göksu Deltası Özel Çevre Koruma Bölgesi:

18.01.1990 tarih ve 90/77 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile tespit ve ilan edilmiştir.⁴³⁹

Bölgenin sınırları ve coğrafi özellikleri:

Göksu Deltası Orta Toroslar eteğinde bulunan Mersin İline bağlı Silifke İlçesinin güney kenarında, Göksu Irmağının oluşturduğu kıyı ovası üzerindedir. Doğusunda Erdemli, Batısında Gülnar, Güneyinde Akdeniz, Kuzeyinde Konya ile çevrili il merkezine 85 km uzaklıkta bir alanı kapsamaktadır.Delta 10.000 km² havzaya sahip Göksu Deltası Silifke-Taşucu arasında denize açılan bölgedir. Delta’nın batısında Paradeniz ve Akgöl isimli iki lagün yer almaktadır.Denizden yüksekliği ise 0-5 m arasında değişmektedir.Bölgenin açık bir alan olması yağışın da fazla olmasına neden olmaktadır.Çevredeki yer altı kaynak suyu ve derelerden beslenen Göksu Irmağı bölgenin hidrolojik yapını en çok etki eden kaynaktır. Akgöl su değerleri bakımından hafif tuzlu ve acı karakterdedir ve Paradeniz lagünü ile bağlantısı balıkçıların açmış olduğu kanal ile sağlanmaktadır. Paradeniz’in suyu hafif tuzludur. Göksu Irmağının taşıdığı kil, silt, kum ve çakıl boyutlu sediman karışımından oluşan kanal çökelleri, taşkın ovası çökelleri, plaj kumları ve kumullar bölgenin özelliğini oluşturmaktadır.

• Bölgenin kültürel mirası:

436“The Köycegiz-Dalyan Specially Protected Area”, WDPA,

<<http://www.wdpa.org/SiteSheet.aspx?sitecode=12716 >>, ( 20.04.2010).

437“Koycegiz (Mugla) Game Reserve”, WDPA,<< http://www.wdpa.org/SiteSheet.aspx?sitecode=61998

>>, (20.04.2010).

438 MPA’s fort he country Turkey ( Mediterranean)”,MPA Global, A Database of the world’s Marine ProtectedAreas”,<<http://www.mpaglobal.org/index.php?action=searchResults&submit=Search&country _id=793&txt_site_name=on&txt_designation_type=on&des_nat=on&des_int=on&des_des=on&des_infor mal=on&des_degazetted=on&des_proposed=on&des_recommended=on&des_unknown=on>>,(22.04.20 10).

439 “Göksu Deltası Özel Çevre Koruma Bölgesi”, Özel Çevre Koruma Kurumu Başkanlığı, Çevre ve Orman Bakanlığı, <<http://www.ockkb.gov.tr/TR/Icerik.ASP?ID=131>>,( 21.04.2010).

146

Tarihi ve ekolojik bakımdan zengin olan bölge Hitit dönemine ait üç höyük, Paradeniz civarında Roma ve Bizans döneminden kalma büyük yapı kalıntıları, İncekum ve Acıgöl yakınlarındaki kalıntılar içermektedir.Altınkum ve Gazi Çiftliğinde iki yatır, Ulugöz Su Kovaları ve Atatürk Çiftliği tarihsel değer taşıyan diğer mekanlardır.Bölge Hıristiyanlık dinin yayılım kuşağı kapsamında yer almaktadır.Atakent Corasium’da 7.

yüzyıla kadar varlığını sürdürmüş olan Bizans dönemi liman kalıntıları bulunmaktadır.⁴⁴⁰

• IUCN listesinde Göksu: Özel koruma alnı olan Göksu listede IUCN Kategori IV’e karşılık gelmektedir. Bundan ayrıca Ramsar sit alanı, Kategori IV kapsamındaki diğer alanlara da karşılık gelmektedir.⁴⁴¹

• Küresel Deniz Koruma Alanları (MPA Global) listesinde özel koruma bölgesi olan Göksu Deltası verilere göre 236 km² lik toplam alanının 58 km² lik kısmı deniz alanına aittir ve deniz koruma alanı statüsündedir.Özel koruma alanı dışındaki alanları kapsayan Göksu Deltası 112 km² ile deniz koruma alanı statüsündedir.⁴⁴²

7.Gölbaşı Özel Çevre Koruma Bölgesi:

22.10.1990 tarih ve 90/1117 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile tespit ve ilan edilmiştir.⁴⁴³

• Bölgenin sınırları ve coğrafi özellikleri:

Ankara ilinin yaklaşık 20 km. güneyinde Gölbaşı İlçesi yakınında yer almaktadır. Mogan ve Eymir Gölleri yoğun çevresel ve endüstriyel baskı altında olan ve sulak ve bataklık alanların çokça bulunduğu ekolojik öneme sahip bir alanı içermektedir. Karasal iklimin görülmesine bağlı olarak bozkır bitki örtüsü bölgenin genel karakteristiğin oluşturmaktadır. Mogan ve Eymir gölleri düzgün ve orta engebeli

440 “Ibid”.

441WDPA,<<http://www.wdpa.org/MultiResult.aspx?Country=214 >>,( 21.04.2010).

442 MPA’s fort he country Turkey ( Mediterranean)”,MPA Global, A Database of the world’s Marine ProtectedAreas”,<<http://www.mpaglobal.org/index.php?action=searchResults&submit=Search&country _id=793&txt_site_name=on&txt_designation_type=on&des_nat=on&des_int=on&des_des=on&des_infor mal=on&des_degazetted=on&des_proposed=on&des_recommended=on&des_unknown=on>>,

(22.04.2010).

443“Belek Özel Çevre Koruma Bölgesi”, Özel Çevre Koruma Kurumu Başkanlığı, Çevre ve Orman Bakanlığı,<<http://www.ockkb.gov.tr/TR/Icerik.ASP?ID=132>> ( 21.04.2010).

147

havzanın alt kısmında alüvyon setleri ile oluşmuş doğal baraj gölü niteliğindeki oluşumlardır. Havzanın genişliği ve göl su hacmi ve yüzey alanının küçük olması kirliliğin etkisini bu alanda daha da artmasını kolaylaştırmaktadır. Mogan Gölü’nün Eymir Gölüne bağlantısı olduğu sulak ve bataklık alanı yer altı ve üstünden geçiş zonu özelliği taşımakta olup Eymir Gölü’nü bulunduğu eğim sebebiyle beslemektedir. Yer altı ve yerüstü sularının büyük bir kısmı ise Mogan ve Eymir Gölleri üzerinden havzanın kuzeydoğusunda kalan İmrahor Vadisi’ne akmaktadır. Havzanın güney alt kesimleri kil ve marn ardışımlı toprak yapısına sahip olduğu için yer altı suyularının beslenmesini kısmı sağlamaktadır. Mogan gölündeki su rejimi Sukesen, Başpınar, Gölova, Yavrucak, Çolakpınar, Tatlım, Kaldırım, Gölcük derelerinin kurumasına bağlı olarak düzensizleşmektedir..⁴⁴⁴

• Bölgenin kültürel mirası:

Bölge kültürel miras taşıyacak yapıları kapsamamaktadır. Sadece rekreasyon amaçlı Kurum tarafından Özel Çevre Koruma Bölgesi statüsünde değerlendirilmektedir.⁴⁴⁵

• IUCN listesinde Gölbaşı: Özel koruma alanı olan Gölbaşı listede IUCN Kategori IV’e karşılık gelmektedir.⁴⁴⁶

8.Pamukkale Özel Çevre Koruma Bölgesi:

22.10.1990 tarih ve 90/1117 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile tespit ve ilan edilmiştir.⁴⁴⁷

• Bölgenin sınırları ve coğrafi özellikleri:

Denizli İlinin kuzeybatısında kendine özgü jeolojik yapısı ve tarihi değeri olan bölgedir. Pamukkale (Ecirli), Akköy, Karahayıt, Develi ve Yeniköy yerleşim alanlarını kapsamaktadır. Güneyinde Baba Dağları, kuzeyinde ise Büyük ve Küçük Çökelez Dağları yer almaktadır.⁴⁴⁸

• Bölgenin kültürel mirası:

Antik dönemden kalma tiyatro, havuz, tapınağın bulunduğu Hierapolis Antik Kenti

444 “Ibid”.

445 “Ibid”.

446 WDPA,<<http://www.wdpa.org/MultiResult.aspx?Country=214 >>,( 21.04.2010).

447 “Pamukkale Özel Çevre Koruma Bölgesi”,Özel Çevre Koruma Kurumu Başkanlığı, Çevre ve Orman Bakanlığı,<<http://www.ockkb.gov.tr/TR/Icerik.ASP?ID=136>>, ( 21.04.2010).

148 önemli kültürel değerleri arasındadır.⁴⁴⁹

• UNESCO Dünya Mirası Listesi’nde Pamukkale: Hierapolis Antik Kenti nedeniyle UNESCO miras listesi (iii),(iv),(vii) kriterlerine karşılık gelen kültürel ve doğal sit alanıdır.⁴⁵⁰

9.Ihlara Özel Çevre Koruma Bölgesi:

22.10.1990 tarih ve 90/1117 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile tespit ve ilan edilmiştir.⁴⁵¹

• Bölgenin sınırları ve coğrafi özellikleri:

Bölgenin kuzeyinde Mamasın Baraj Gölü, Ihlara Vadisi güneydoğusunda bulunan Ilısu Kasabası, doğusunda Güzelyurt İlçesi ve batısında Uzunkaya Köyü yer almaktadır.Ihlara vadisi bölgede Hasan Dağı ve Melendiz Dağı arasındaki kısmı oluşturmaktadır.Melendiz Dağı’ndan doğam Melendiz Irmağı Ihlara Kasabası içerisinden güney kuzey yönünde menderesler çizerek Mamasın Baraj Gölüne ulaşmaktadır.Bölgedeki volkanik dağlar ve rüzgar aşındırması nedeniyle karmaşık vadi şekilleri, uçurumlar, yarık ve mağaralara rastlanmaktadır.⁴⁵²

• Bölgenin kültürel mirası:

Bölge sırasıyla Hitit, Asur, Pers, Roma, Bizans , Selçuklu, Osmanlı etkisi altında kaldığı için bu uygarlıkların izlerini taşımaktadır.Ayrıca Hıristiyanlığın ilk zamanlarında dini yayılım alanı olarak kullanılmıştır. Özellikle mağaralar, kayalık alanlarda çokça kiliseye rastlanmaktadır.⁴⁵³

• IUCN listesinde Ihlara: Özel koruma alanı olan Ihlara IUCN Kategori IV’e karşılık gelmektedir.⁴⁵⁴

448 “Ibid”.

449 “ Pamukkale ve Hierapolis Antik Kenti”, World Heritage Listind-UNESCO,<<http://www.pamukkale.org.tr/>>, ( 21.04.2010).

450“Hierapolis-Pamukkale”,UNESCO,<< http://whc.unesco.org/en/list/485 >>, (21.04.2010).

451 “Ihlara Özel Çevre Koruma Bölgesi”, Özel Çevre Koruma Kurumu Başkanlığı, Çevre ve Orman Bakanlığı,<<http://www.ockkb.gov.tr/TR/Icerik.ASP?ID=133 >>, (21.04.2010).

452 “Ibid”.

453 “Ibid”.

454“ The Ihlara Specially Protected

Area”,WDPA,<<http://www.wdpa.org/siteSheet.aspx?sitecode=29648>>, (21.04.2010).

149 10.Foça Özel Çevre Koruma Bölgesi:

22.10.1990 tarih ve 90/1117 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile tespit ve ilan edilmiştir.⁴⁵⁵

• Bölgenin sınırları ve coğrafi özellikleri:

Batıda İzmir Körfezi, doğuda Menemen ilçesi, Kuzeyde Çandarlı Körfezi ile çevrili olan alan alanı kapsamaktadır. Foça sahil şeridi irili ufaklı koylardan oluşmaktadır.

Bölge orta yükseklikteki Dumanlı Dağı ve çok yüksek olmayan Şaphane Dağı, Fula Dağı, Kapıkaya, Kızıldağ ve Değirmentaşı Dağları’ndan oluşmaktadır. Ilıpınar, Genceli, Gerenköy, Bağarası, Yenibağarası Bölge’nin ovalarını oluşturmaktadır. Gediz nehri ve onun kolu olan Kışla deresi önemli su kaynakları arasında yer almaktadır. Kıyı şeridinde İncir, Fener, Eşek, Hayırsız, Orak adaları ve Siren Kayalıkları Bölge’nin denize uzanan kendine özgü karakteristiğini oluşturmaktadır.⁴⁵⁶

• Bölgenin kültürel mirası:

Bölge kıyı oluşumu nedeniyle çevresel değeri yüksek kentsel sit alanı olma özelliliği taşımaktadır. Antik dönemde İyon uygarlığının en önemli yerleşim alanlarından biri olmuştur. Daha sonraları Pers, Roma, Bizans ve Osmanlı’ya ev sahipliği yapmıştır. Grek ve Roma dönemine ait seramik buluntular açısından zengin olan bölgede diğer uygarlıklara ait camiler, hamamlar, konaklar ve mezarlıklar yer almaktadır.⁴⁵⁷

• IUCN listesinde Foça: Hem karasal hem de denizel alanı içeren özel koruma alanıdır. IUCN Kategori IV’e karşılık gelmektedir.⁴⁵⁸

• Küresel Deniz Koruma Alanları (MPA Global) listesinde özel koruma bölgesi olan Foça verilere göre 27 km² lik toplam alanının 12 km² lik kısmı deniz alanına aittir ve deniz koruma alanı statüsündedir.⁴⁵⁹

455“Foça Özel Çevre Koruma Bölgesi”, Özel Çevre Koruma Kurumu Başkanlığı, Çevre ve Orman Bakanlığı, << http://www.ockkb.gov.tr/TR/Icerik.ASP?ID=127 >>, (21.04.2010).

456 “Ibid”.

457 “Ibid”.

458 “The Foca Specially Protected Area”, WDPA, <<http://www.wdpa.org/siteSheet.aspx?sitecode=61584

>>, ( 21.04.2010).

459 MPA’s fort he country Turkey ( Mediterranean)”,MPA Global, A Database of the world’s Marine ProtectedAreas”,<<http://www.mpaglobal.org/index.php?action=searchResults&submit=Search&country _id=793&txt_site_name=on&txt_designation_type=on&des_nat=on&des_int=on&des_des=on&des_infor mal=on&des_degazetted=on&des_proposed=on&des_recommended=on&des_unknown=on>>,

(22.04.2010).

150