Jeolojik ve Hidrojeolojik Özellikler ile Doğal Afet Durumu

III.4.1. Jeolojik Özellikler

Bölgesel Jeoloji: Ankara İli’nin Çevre Jeolojisi ve Doğal Kaynaklan Projesi kapsamında, bölgedeki birimlerin korelasyonu yapılarak tek bir açıklama altında birleştirilmiştir. Bölgede en altta Triyas yaşlı Ankara grubunu oluşturan kayatürleri yer alır. Ankara grubu, Emir, Elmadağ, Ortaköy ve Keçikaya formasyonlarına ayırtlanmıştır. Ortaköy formasyonu içerisinde, İmrahor Kireçtaşı üyesi ve Radyolarit üyesi tanımlanmıştır. Ankara grubunu oluşturan birimler yer yer diyabaz daykları tarafından kesilmişler ve içlerinde değişik boyutlarda Karbonifer, Permo-Karbonifer ve Permiyen yaşlı kireçtaşı blokları yer almıştır. Ankara grubu üzerine Liyas yaşlı Hasanoğlan formasyonu uyumsuz olarak gelir. Hasanoğlan formasyonu üste doğru Akbayır formasyonuna geçer. Havzanın değişik kesimlerinde, stratigrafık olarak Hasanoğlan formasyonunun yanal eşdeğeri olan, yastık yapılı, iri feldspatlı volkanitler ve kireçtaşından oluşan liyas yaşlı Günalan formasyonu yeralmaktadır. Günalan formasyonu içinde Hörç Kireçtaşı üyesi ayırtlanmıştır.

Bölgede ofiyolitler üç ayrı konumda bulunurlar. Bunlar; Jura-Alt Berriasiyen oluşum yaşlı ve kısmen iç düzeni korunmuş Eldivan ofiyolit topluluğu, Alt Kretase'dc bölgeye yerleşen ve tektonik dokarıaklı, değişik yaş ve kökende kayaç bloklarını kapsayan Dereköy ofiyolitli melanjı ve Üst Kretase yaşlı sedimanter birimler içerisinde Eldivan ofiyolit topluluğundan ve Dereköy ofıyolitli melanjından aktarılan olistolit ve olistostromlardır. Eldivan ofiyolit topluluğu ve Dereköy ofıyolitli melanjı üzerine Senomaniyen-Kampaniyen yaşlı Kılıçlar grubunu oluşturan birimlerden Hisarköy formasyonu uyumsuz olarak gelir. Hisarköy formasyonu, düşeyde ve yanalda ise Karadağ formasyonu ile geçişli ve giriktir. Hisarköy ve Karadağ formasyonları içinde olistolit ve olistostromlar vardır. Ayrıca Hisarköy formasyonu içinde Kocatepe kireçtaşı üyesi ayırtlanmıştır. Kılıçlar grubunu oluşturan birimler üste doğru havzanın değişik kesimlerinde Maastrihtiyen yaşlı Haymana formasyonu ile geçişlidir. Türbidit fasiyesinde çökelen Haymana formasyonu içerisinde yer yer volkanik siller bulunmaktadır. Ayrıca, Haymana formasyonunun sığlaşmasıyla gelişen self ve resif çökelleri Malboğazı formasyonu olarak ayırtlanmıştır. Paleosen yaşlı birimler ortam ve kayatürü özelliklerine göre Çaldağ formasyonu ve Dizilitaşlar formasyonu olarak tanımlanmıştır. Bu birimler üzerinde İpresiyen yaşlı Eskipolatlı formasyonu ve Litesiyen yaşlı Çayraz formasyonu bulunmaktadır. Oligosen

yaşlı Miskincedere formasyonu, konglomera, kumtaşı, çamurtaşı, marn ve jips ardalanmasından oluşur. Oligosen yaşlı birimleri, Miyosen yaşlı birimler uyumsuz olarak örter. Bölgede Miyosen yaşlı volkanitler, andezit, trakiandezit, bazalt, aglomera ve tifden oluşan Tekke volkanitleri ile dasit ve andezitten oluşan Oğulbey dasiti olarak ayırtlanmıştır. Bozdağ bazaltı bölgedeki volkanizmanm en son ürünüdür. Pliyosen yaşlı az tutturulmuş Gölbaşı formasyonu kendinden daha yaşlı birimleri uyumsuz olarak üzerler. Alüvyon bölgedeki en genç oluşuklardır. Bölge Kuzey Anadolu Fayı (KAF) güneyinde Anatolit tektonik kuşağı içerisinde yer alır. Tektonik yapısını ise Alpin orojenik evresi ile kazanmıştır. Bölgede Paleotetis okyanusunun izlerine Ankara grubunu oluşturan kayatürlerinde, Neotctis okyanusunun izlerine ise Eldivan ofiyolit topluluğunda rastlanır. *Kaynak: MTA

Proje Alanı Jeolojisi: Proje alanında Permiyen Yaşlı Kireçtaşı (Pkb), Elmadağ Formasyonu (Trael) ve Mamak Formasyonu (Tma) bulunmaktadır.

Permiyen Yaşlı Kireçtaşı (Pkb): Elmadağ formasyonu ve Ortaköy formasyonu içinde kayatürüne bağlı olarak ayırtlanmıştır. Permiyen yaşlı kireçtaşı blokları daha yaygın ve değişik boyutlarda izlenir.

Permiyen yaşlı kireçtaşları, gri, beyaz renkli, yer yer kristalize, çatlaklı, ince-orta tabakalanmalıdır. Kireçtaşları sparikalsit çamur ve çoğunlukla fosilden oluşurlar ve içlerinde kuvars taneleri de bulunur.

Permiyen yaşlı kireçtaşı bloklarında iyi korunmuş halde Neoschwagerine craticulifera Schwager, Verbeekina verbeeki Geinitz, Neoendothyra sp.. Polydiexodina sp., Regosofusulina sp., Pseudoschwagerina sp., Quasijiisilina sp., Globivalvulina sp. fosilleri saptanmıştır. Ayrıca tayin edilmeyen mercan ve bryozoalar da içermektedir.

Bloklar ilksel yerinde resif, resif önü ve havza kenarında çökelmiştir. Resiflerden ve bryozoa kolonilerinden kopan parçalar çökel ortamına gelerek henüz taşlaşmamış kireçtaşları içine gömülmüşlerdir. Diyajenezini tamamlayan kireçtaşı daha sonra bloklar halinde Elmadağ ve Ortaköy formasyonlarının çökelimine katılmışlardır.

Permiyen yaşlı kireçtaşı blokları, Erol, (1956); Çalgın ve diğ., (1973); Akyürek ve diğ., (1979b, 1980, 1982)’nin çalışmalarındaki Permiyen yaşlı kireçtaşları ve Akyürek ve Soysal, (1983)'deki Çamoba formasyonu ile konum ve fosil kapsamı bakımından eşdeğerdir.

Elmadağ Formasyonu (Trael): Elmadağ Formasyonu bölgede kuzey güney yönünde yayılım gösterir. Birim alttan üste doğru metamorfizması azalan ve kısmen ilksel halini korumuş metakonglomera, metakumtaşı,metaçamurtaşı, kumlu kireçtaşı, kumtaşı, kireçtaşı ile volkarenit, aglomera, metavolkanit ve metatüfden oluşur. Elmadağ Formasyonu, içinde değişik boyutlarda karbonifer ve permiyen yaşlı kireçtaşı ve kırıntı bloklarına ratlanır. Birim sarı, boz, kahverengi ve gri renkte, ince-orta tabakalanmalı ve kıvrımlıdır. Karmaşık bir iç yapı gösterir.

Mamak Formasyonu (Tma): Volkanizmanın yaygın olduğu kesimlerde ayırtlanmıştır.

Mamak formasyonu, aglomera, tüf ve andezit, bazalt bileşimli lavlardan oluşur. Aglomeralar beyaz, gri, kırmızı renkli, tüf ile tutturulmuş değişik boyutlarda andezit, dasit, bazalt çakıllarından oluşur. Bazı kesimlerde belirgin tabakalanma gözlenir. Aglomeralar arasında izlenen tüfler, değişik renklerde ve ince tabakalanmalıdır. Andezitler ise aglomeralar içinde siller halinde izlenir. Mamak formasyonu, Kumartaş formasyonu ile geçişlidir. Yanal olarak, Tekke volkanitleri ve Hançili formasyonu, ile giriktir. Üstte ise Bozdağ bazaltı tarafından örtülür.

İLE KIRMA-ELEME TESİSİ VE HAZIR BETON TESİSİ ÇED BAŞVURU DOSYASI

Mamak formasyonu, girik olduğu birimlerle aynı yaşta, Üst Miyosen yaşlı olarak kabul edilmiştir. Mamak formasyonu volkanizma merkezlerine yakın göllerde oluşmuş, volkaniklerin de zaman zaman etkin olduğu volkanosedimanter çökellerdir. Mamak formasyonu, aglomera-andezit birimi (Çalgın ve diğ., 1973), Eregez aglomerası (Akyürek ve diğ., 1980) ile eşdeğerdir.

Proje alanı ve yakın çevresine ait jeoloji haritası Ek-4’de verilmiştir.

III.4.2. Depremsellik

Proje alanı 18 Nisan 1996 tarihli mülga Bayındırlık ve İskân Bakanlığı “Türkiye Deprem Haritası” verilerine göre 3. Derece deprem alanı içerisinde yer almaktadır. Proje alanını gösteren Ankara İli Depremsellik Haritası Şekil 8’de verilmiştir.

Şekil-8. Ankara İli Depremsellik Haritası

III.4.3. Hidrolojik Özellikler:

Kapasite artırımı kapsamında yer alan proje alanı içinde herhangi bir akar yada kuru dere yatağı bulunmamaktadır.

Faaliyetler sırasında meydana gelebilecek olan çevresel kirliliğin engellenmesi için gerekli tedbirler ve önlemler alınacaktır.

Proje Alanı

Faaliyetler kapsamında çevredeki yüzey ve yeraltısularına olumsuz etki bulunabilecek tüm kirletici unsurlara karşı gerekli tüm önlemler faaliyet sahibi tarafından alınacaktır.

Faaliyetler sırasında 167 sayılı Yeraltısuları Hakkında Kanun, Su Kirliliği ve Kontrolü Yönetmeliği, Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği, Katı Atıkların Kontrolü Yönetmeliği, 09.09.2006 tarih ve 26284 sayılı “Dere Yatakları ve Taşkınlar” adı altında yayınlanan 2006/27 nolu Başbakanlık Genelgesi ve ilgili diğer mevzuatların ilgili hükümlerine uyulacaktır.

III.4.4. Hidrojeolojik Özellikler:

Proje alanında Permiyen Yaşlı Kireçtaşı (Pkb), Elmadağ Formasyonu (Trael) ve Mamak Formasyonu (Tma) bulunmaktadır. Permiyen yaşlı kireçtaşı blokları daha yaygın ve değişik boyutlarda izlenir. Permiyen yaşlı kireçtaşları, gri, beyaz renkli, yer yer kristalize, çatlaklı, ince-orta tabakalanmalıdır. Kireçtaşları sparikalsit çamur ve çoğunlukla fosilden oluşurlar ve içlerinde kuvars taneleri de bulunur.

Elmadağ Formasyonu alttan üste doğru metamorfizması azalan ve kısmen ilksel halini korumuş metakonglomera, metakumtaşı, metaçamurtaşı, kumlu kireçtaşı, kumtaşı, kireçtaşı ile volkarenit, aglomera, metavolkanit ve metatüfden oluşur. Elmadağ Formasyonu, içinde değişik boyutlarda karbonifer ve permiyen yaşlı kireçtaşı ve kırıntı bloklarına ratlanır. Birim sarı, boz, kahverengi ve gri renkte, ince-orta tabakalanmalı ve kıvrımlıdır. Karmaşık bir iç yapı gösterir.

Alan hidrojeolojisine ait detaylı bilgiler ÇED raporunda verilecektir.