Japonya

Japonya dünyanın üçüncü büyük ekonomik gücü durumunda bir ülkedir. Asya Pasifik bölgesinde teknoloji ve toplumsal zenginliği ile öne çıkan bu ülkede İkinci Dünya savaşında Hiroşima ve Nagasaki kentlerine atılan bombalar ile yüzbinlerce insan hayatını kaybetmiş bir o kadar insan radyasyon etkisi ile sağlıksız bir yaşama maruz kalmıştır. Japonlarda geleneksel olarak selamlaşma el sıkışma şeklinde değil de öne doğru eğilmek suretiyle gerçekleştirilir. Eğilmenin derecesi az veya çok eğilme, selamlaşan insanlar arasındaki ilişkiye ve mevcut duruma göre değişebilmektedir. Japon selamı “ohayo” günaydın, “konnichiwa” merhaba, “arigato” teşekkür ederim, “sayanora” Allahaısmarladık, “sumimasen” özür dilerim anlamlarında kullanılır. Diğer ülkelerde olduğu gibi Japonya’da da hediye, insanlar arasında iyi ilişkiler kurulması ve geliştirilmesine yardımcı olur. Japonya’da çay kahve çok yaygın olup iş ve ev ziyaretlerinde ikram edilir. Japonlar grup halinde içki içmeyi severler. Grup halinde içki içildiğinde kimin ne kadar içtiği hesabı yapılmadan herkes hesabın eşit bir miktarını öder. Bu sistemin adı “warikan” dır. Japonlar için kartvizit çok önemlidir. Birbiriyle ilk defa tanışan kişiler kartvizitlerini takdim ederler (Cihan, 2006: 146-154).

Japonya’da 2050 yılı itibariyle ekonomik olarak aktif nüfusun %53,1’e düşeceği tahmin edilmekte, 0-14 yaş grubunun toplumun %8,6’sını, 65 yaş üstü kesimin ise toplumun %39,5’ini oluşturacağı öngörülmektedir. Japonya’da 65 yaş üstü kesimin tüm nüfusa

115

oranı %23 ile dünyanın en yüksek orana sahip ülkesidir (BTSO, 2016). Bu durum turizm pazarlama çalışmalarına fikir vermesi açısından önemli olduğu söylenebilir.

Tablo 37

Japonya Hakkında Temel Bilgiler

Japonya 2015

Resmi Adı Japonya

Başkent Tokyo

Nüfus 126.958.472

Diller Japonca

Dinler Şintoizm, Budizm, Hristiyanlık

Para Birimi Japon yeni

Dünya'ya Seyahat 16.214.000 Türkiye'ye Seyahat 107.318

GSMH 4.383.076.298.081$

Kişi Başı Milli Gelir 34.523 $

Japonya’nın kişi başı milli gelirine bakıldığında 1990’lı yıllarda bile oldukça yüksek seviyede seyretmektedir. 2015 yılında kişi başı milli gelir 32.477 $ olduğu görülmektedir.

Grafik 21: Japonya’da Milli Gelirin Zamansal Gelişimi Kaynak: Dünya Bankası Verilerinden Derlenmiştir.

Japonya’nın eğitim düzeyi yüksek ve bilinçli bir tüketici kitlesine sahip olduğu bilinmektedir. Japon tüketiciler ürün ve hizmet kalitesine en çok önem veren tüketici toplumlarından birisidir. Ülkede yaşam standartlarının yüksek olması tüketicilerin kaliteli

0 5000 10000 15000 20000 25000 30000 35000 40000 45000 50000 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 U SD YILLAR Japonya

116

ürün satın alabilme ve seçme şansı tanımaktadır. Japon piyasası toplam satın alma hacmi itibari ile dünyadaki ikinci en büyük pazardır. Japon çalışanların çoğunluğu yılda en az iki kere yaz ortası ve aralık aylarında olmak üzere maaşlarına ek olarak ikramiye almaktadır. Dolayısıyla bu dönemlerde tüketimin arttığı ve pazarın yoğun olduğu dönemler olarak görülmektedir. Ülke vatandaşlarının yaşı ilerledikçe hem gelir hem de tüketim miktarları artmaktadır. Japonya’da özellikle yaşlı ve emekli nüfus harcanabilir yüksek gelire sahip olmaları nedeni ile turizm işletmeleri için önemli bir hedef kite oluşturmakta ve turlarda sunulan hizmetler bu kitlenin istekleri doğrultusunda şekillenmektedir (www.ekonomi.gov.tr, 2017; BTSO, 2016).

Japon hükümeti Tokyo Olimpiyatlarına ev sahipliği yaptığı 1964 yılından sonra uluslararası seyahatlere yönelik kısıtlamaları kaldırmıştır. 1980’lerden sonra Japonya dünyanın önemli turist gönderen ülkelerinden biri olmaya başlamıştır. Döviz kuru kontrollerini kaldırması, savaş sonrası artan nüfus, 1980’lerden 1990’lı yıllara kadar Japon Yeninin belirgin bir şekilde değer kazanması, güçlü ekonomik büyüme ve yaşam tarzlarındaki değişimler bunun üzerinde etkili olmuştur. Ancak Japonya’nın uluslararası seyahat pazarında 11 Eylül terör saldırıları, SARS ve kuş gribi gibi nedenlerden dolayı 2001-2003 döneminde düşüşler yaşanmıştır. Japon turistlerin uluslararası seyahatlerde yüksek miktarda harcama yaptıkları bilinmekte, bu da Japon turizm pazarını cazibe merkezi haline getirmektedir (Lim, Min ve McAleer, 2008).

Japonya’da 2006 ile 2011 yılları arasında yaşanan sıkıntılı dönemin izleri kısa sürede silinirken yeni seyahat acenteleri ortaya çıkmıştır. 2012 yılında Chiang Mai, Phuket, Samui, Pattaya ve Hua Hin gibi yeni destinasyonları pazarlamaya yeniden başlamışlardır. Japonya’da potansiyel hedef pazar olarak görülebilecek bazı diğer gruplar şunlardır (www.lookeastmagazine.com):

• Gümüş pazar, 65 yaş üstü emekliler (28.74 milyon kişi)

• Lüks ürünleri almayı seven 20-24 yaşları arasındaki kadınlar (23.782 milyon kişi)

• Aileler (11.10 milyon kişi)

• Düğün ve balayı çiftleri (tahmini 706.000 çift).

Türkiye’yi ziyaret eden Japon turistlerin sayısı 1980’lerin sonu itibari ile artış gösterdiği görülmektedir. 2014 yılında Türkiye’yi ziyaret eden Japon turist sayısı ise 171.413 olmuştur. Japonya’dan yurt dışına yapılan seyahatler toplamına bakıldığında ise bu rakam

117

18 milyon civarındadır. Yurt dışı seyahatlerinde en çok para harcayan turistler arasında yer alan Japonlar seyahatlerinde daha çok tarihi ve kültürel zenginlik arz eden yerleri tercih etmektedirler. Ayrıca güvenlik, gelişmiş hizmet sektörü ve alışveriş imkânları da Japon turistlerin aradıkları önemli unsurlar arasındadır. Japon seyahat acenteleri de Türkiye’yi önemli bir destinasyon olarak görmektedirler. Ancak Türkiye’nin güvenli bir ülke olduğu imajı daima korunmalıdır. Çünkü güvenlik konusu Japon turistlerin seyahat tercihlerini etkileyen önemli bir unsurdur. Gittikleri destinasyonlarda güvenlik, nezaket ve hızlı servis konularına önem veren Japonlar daha çok kültürel motiflerle seyahat etmekte (Bozok, 1996), kaliteli konaklama tesislerini tercih etmektedirler. Türkiye turizmin deniz kum güneş dışında çeşitlenmesi gerektiği ve sahip olduğu tarihi kültürel değerler göz önünde bulundurulduğunda Japon turizm pazarının Türkiye için oldukça önemli olduğu söylenebilir.

Uluslararası turizm harcamaları sıralamasında Japon turistler ilk sıralarda yer almaktadır. Japon turistler 2008-2011 yıllarında çoğunlukla Asya ülkelerine seyahat ettikleri görülmektedir. Çin, Hong Kong, Kore, Tayvan ve Tayland tercih ettikleri önemli destinasyonlardır. Japon turistler kısa mesafe olması ve nispeten daha düşük maliyetli olması nedeni ile bu yakın destinasyonları tercih etmektedirler (Kuo, Liu ve Chen, 2014).

Tablo 38

Japon Vatandaşlarının Uluslararası Seyahat Sayıları (1997-2014)

Yıl ^{Seyahat Eden} _{Kişi Sayısı} Yıl ^{Seyahat Eden} _{Kişi Sayısı}

1997 16.803.000 2006 17.535.000 1998 15.806.000 2007 17.295.000 1999 16.358.000 2008 15.987.000 2000 17.819.000 2009 15.446.000 2001 16.216.000 2010 16.637.000 2002 16.523.000 2011 16.994.000 2003 13.296.000 2012 18.491.000 2004 16.831.000 2013 17.473.000 2005 17.404.000 2014 16.903.000 Kaynak: worldbank, 2016.

Japonya kültür turizminde Türkiye’nin en önemli pazarlarından biri konumundadır. Japon turistler, özellikle UNESCO Dünya Kültür Mirası Listesi’nde yer alan tarihi ve kültürel bölgeleri öncelikle görmek istemektedirler. TÜROB, (2016) raporuna göre; güncel gelişmelere son derece duyarlı olan Japon turistler terör olayları ve güvenlik sorunları

118

olan bölgelere çekingen davranmaktadırlar. Seyahat önceliği güvenlik olan Japon halkı, ülkemizde ve yakın coğrafyamızda meydana gelen terör eylemleri nedeni ile Türkiye’ye yönelik seyahat planlarını iptal edebilmektedirler. Japon pazarında grup ve paket seyahatler halâ önemli olmakla birlikte bireysel seyahat talebinde artış gözlemlenmektedir.

Japonya’da özellikle yaşlı ve emekli nüfusun yüksek seviyede harcanabilir gelir düzeylerine sahip olması nedeni ile turizm pazarlamacıları için önemli bir hedef pazar olarak görülmektedir. Ancak oluşturulacak turistik ürün ve hizmetlerin bu kitlenin istek ve beklentileri doğrultusunda şekillendirilmesi, mevcut pazarı memnun etmek ve potansiyel pazarı da harekete geçirmek için oldukça önem taşıdığı söylenebilir.

Japon turistler gittikleri yakın destinasyonlarda 5-7 gün, uzak destinasyonlarda ise 8-14 gün süre konaklamaktadırlar. Önemli seyahat motivasyonları olarak doğa, tarihi ve kültürel değerler, mutfak ve alışveriş olarak görülmektedir. En çok seyahat ettikleri dönemler; Mart – Mayıs ve Ağustos – Ekim dönemleridir. Japonya’da Türkiye’ye operasyonu bulunan yaklaşık 25 tur operatörü ve 69 seyahat acentesi bulunmaktadır. Türkiye’de en çok tercih ettikleri destinasyonlar ise İstanbul, Kapadokya, Konya, Denizli, Çanakkale, Safranbolu ve İzmir’dir (KODER, 2013).

Aşağıdaki grafikte Japonya’dan Türkiye’ye 2000 yılından 2015 yılına kadar gelen turist sayıları verilmiştir. Yıllara göre gelen turist sayısında azalmalar ve artışlar gözlemlenmektedir. En çok turistin 2012 yılında gelmiştir (202.526). 2015 yılındaki turist sayısının önceki yıllara göre azalma gösterdiği ve 107.318 kişi olarak gerçekleştiği görülmektedir.

119

Grafik 22: Yıllara Göre Japonya’dan Türkiye’ye Gelen Turist Sayıları Kaynak: TÜİK Verilerinden Derlenmiştir.

Japonya’nın başkenti Tokyo ile İstanbul arası uzaklık mesafesi 8.966 Km’dir. Türk Havayolları’nın İstanbul’dan Tokyo ve Osaka’ya direkt uçuşları bulunmaktadır. Japonya’dan Türkiye’ye uçuşu bulunan diğer başlıca havayolları Etihad, Emirates, Singapur Airlines ve Qatar Havayollarıdır.

Şekil 7: İstanbul – Tokyo Uzaklık 8.966 Km Kaynak: www.timeanddate.com, 2016e.

50 000 100 000 150 000 200 000 250 000 77 131 81 431 ^{89 007} ₆₆ ¹⁴ 3 64 327 116 926 ^{125 003} 168 690 148 077 14^{9 1} 91 193 759 _{187 780} ^{202 526} 173 670 171 413 10 7 3 18

120