İzleme

Güçlü bir iletişim bağı kuran raporlamadan sonra raporda belirtilen önerilere yönetimin aldığı düzeltici aksiyonların izlenmesi gerekir. Standartlar izlemeyi şu şekilde ele almaktadır:

2500 – İlerlemenin Gözlenmesi

İç Denetim Yöneticisi, yönetime rapor edilen sonuçların akıbetinin gözlenmesi için bir sistem kurmak ve uygulamak zorundadır.

2500.A1 – İç Denetim Yöneticisi, yönetimin aldığı tedbirlerin etkili bir şekilde uyguladığından veya üst yönetimin, gerekli tedbiri almamasının riskini üstlenmeyi kabul ettiğinden emin olmak ve gelişmeleri gözlemek amacına yönelik bir takip süreci kurmak zorundadır.

2500.C1 – İç denetim faaliyeti, müşterileriyle mutabık kalındığı ölçüde, danışmanlık görevlerinin sonuçlarının akıbetini gözlemek zorundadır.

Burada İDY’nin denetim müşterisi ile kuracağı ilişki raporda yazan periyotlarda eylem planlarının vaat edilen sürede gerçekleştirilip gerçekleştirilmediğinin sözle ve icraatla teyidini sağlamalıdır. Kurulacak iletişim sözlü, yazılı ya da daha değişik yöntemlerle olabilir.

142 SONUÇ

Tarihi eski çağlara kadar uzanan iletişimin önemi son yüzyılda iletişim teknolojisinin hızlı gelişimi sayesinde gelişmiş ve sosyal bilimlerin yanı sıra fen, matematik ve mühendislik alanlarında da kendisine geniş alanlar bulan disiplinler arası bir bilim dalı olmuştur. Özellikle son yüzyılda iletişimin bir süreç olduğu; belli özelliklere sahip bir ortamda ham haldeki bilgi, duygu ve düşüncenin bir kaynaktan diğerine belli kuralların izlenerek aktarıldığı ve geri bildirimin sağlanmasıyla tamamlandığı ortaya konmuştur. Bu iletişim sürecinin başarısı, anlatılmak istenenin karşı tarafın anladığıyla aynı olması ile ölçülebilir. Ancak ortaya çıkan iletişim engelleri, verilmek istenen mesajın değişik şekilde algılanmasına neden olabilmektedir.

Algısal farklılıklar, kısıtlayıcı çevre, dikkat dağıtıcılar ve kişisel yetersizlikler bu engeller arasında sayılabilir. Etkili bir iletişim kurabilmek için iletişim engellerine direnmenin yanında alıcı merkezli bir yaklaşım sergilemek, yalın ve etkili mesajlar vermek ve etik kurallara bağlı kalmak gerekir. İletişimin yazılı, sözlü, sözsüz ve görsel iletişim gibi türleri varsa da birçok bilim adamı ve sosyal bilimci tarafından daha değişik sınıflandırmalar da yapılmıştır. İletişimin bir yöntemi olan müzakere ise karşılıklı iki tarafın ortak bir noktaya varmasını sağlamaya yönelik bir mutabakat sağlamasıdır. Burada önemli olan nokta müzakerenin bir tarafın diğer tarafa isteklerini dikte ederek kabul ettirmesi değil, tarafların belli kural ve stratejileri izleyerek çıkarlarını maksimize etmeye çalışmasıdır.

İç denetim faaliyeti finansal gerekçelerle ortaya çıkmış bir denetim türü olmasına rağmen meydana gelen yönetsel krizler ve bunların sonucunda ortaya çıkan finansal zararlar sonucunda belli bir evrim süreci geçirerek yönetime değer katan, bağımsız ve tarafsız bir denetim türü olmuştur. İç denetimin bu şekilde bir disiplin olması ve uluslararası alanda bilinen ve uygulanan bir meslek türü olarak günümüze gelmesindeki en önemli pay, onu standartlarla ve meslek kurallarıyla profesyonel bir

143 çizgiye taşıyan ve uluslararası bir kuruluş olan IIA (The Institude of Internal Auditors, İç denetçiler Enstitüsü)’dür. Bağımsızlığını sağlama adına oluşturulan mesleki standartlarla iç denetimin en üst yönetsel kademe olan yönetim kuruluna ve onun kurumdan bağımsız üyelerinden oluşan denetim komitesine sınırsız ve direkt ulaşım imkânına sahip olması sağlanmıştır. İç denetim bir kurumun faaliyetlerini geliştirmek ve onlara değer katmak amacını güden bağımsız ve tarafsız bir güvence ve danışmanlık faaliyetidir. Bu yönüyle iç denetçiler yönetsel kademelerle çokça iletişime geçer. Ayrıca sorunların yönetim kademeleriyle karşılıklı müzakere edilerek ele alınması ve bu sorunlara birlikte çözüm üretilmesi iç denetim metodolojisinde vurgulanan bir husustur.

Söz konusu metodoloji iç denetimi iletişim yönünden diğer denetim, teftiş vb.

mekanizmalardan ayırarak eşsiz bir yere oturtur. İç denetçiler; iletişim ve müzakere tekniklerini ustaca kullanarak yönetici ve çalışanlarda güven tesis ederken, onların sahibi oldukları süreçlere eleştirel bir yaklaşım sergileyebilmelerini sağlayarak yolunda gitmeyen bir takım hususları kişiselleştirmeden ve kuruma değer katacak şekilde birlikte belirleme ve çözüm üretmenin yollarını ararlar. Bu önemli olduğu kadar da çok zor bir yolculuktur. Çünkü iç denetçi yönetsel kademelerin ve çalışanların ortaya koyduğu nihai ürüne ve bu ürünün oluşması sürecine kurumun genel faydasını gözeterek eleştirel şekilde yaklaşır. İnsanlar eleştirilmeyi sevmezler. İç denetçilerin bu süreçte denetim müşterileri hep aynı kişiler olacağından uzun süren yıllar ve sayısız denetimler sonucunda ilişkilerin yıpranması olasılığı yüksektir. Bu nedenle gerek iç denetim faaliyetinin algılanan kötü imajını kırmak gerekse iyi ilişkiler geliştirilerek elde edilen güven ortamını ilerde yapılacak denetim ve danışmanlık faaliyetleri için bir kolaylaştırıcı unsur olarak kullanmak maksadıyla bir takım faaliyetler icra edilmelidir.

Bu faaliyetler arasında; iç denetim departmanının kurumsal statüsünün standartlarda belirtildiği gibi bağımsızlığını güçlendirecek şekilde belirlenmesi ve tüm birimlere duyurulması, departmanda görevlendirilmek üzere iletişim becerileri yüksek kişilerin

144 işe alınması, iç denetim yönetmeliğinin kurumsal statüyü güçlendirecek ve ilişkileri netleştirecek şekilde dizayn edilmesi, iç ve dış paydaşlarla nasıl iletişim kurulacağının departmanın el kitapçıklarında belirtilerek iç denetçilerin bunlara dikkat etmesinin sağlanması ve iç denetçilerle yapılan her toplantıda bireysel denetimin tüm safhalarında denetim müşterisiyle kurulacak iletişimin önemine vurgu yapılması sayılabilir. Özellikle denetimin eleştirel boyuta taşındığı saha çalışmasında ve denetim müşterisiyle üzerinde mutabık kalınan hususların yazıya döküldüğü raporlama aşamasında kurulacak yazılı, sözlü ve sözsüz iletişim çok kritik olup üzerinde ayrıntılı durulması gerekir. Saha çalışmasında iç denetçiler denetim müşterisinin olası direnç göstergelerini ve müzakereyi çatışamaya taşıma girişimlerini uygun iletişim ve müzakere tektik ve becerileri ile boşa çıkarmalıdır. Ayrıca denetim sonunda oluşturacakları denetim raporunun uygun tonda kaleme alınmış, okunabilir, sade, açık, anlaşılır, doğru, zamanlı ve tutarlı olmasını sağlayarak denetim boyunca geliştirmek içi emek harcadıkları güvene dayalı iletişimin kaliteli bir şekilde ileriki denetimlere taşınmasını sağlamalıdır.

145 ÖZET

Disiplinler arası bir alan olarak doğan ve gelişen iletişimin başta sosyal bilimler olmak üzere tüm diğer bilim dalları üzerindeki etkisi, özellikle son yüzyılda iletişim teknolojisinin gelişmesiyle daha iyi anlaşılmıştır. İç denetim faaliyeti de ilk ortaya çıktığı günden bu güne amaç, hedef ve motodolojisi gereği iletişim bilimi ile özdeşleşmiştir. İç denetim faaliyeti iletişim bilimine bakış açısı yönünden diğer denetim unsurlarından farklılık gösterir. İç denetim departmanı, başarılı olabilmesi ve kurumun stratejik hedeflerine ulaşması yolunda ona değer katabilmesi için iletişimi etkili bir şekilde kullanmalıdır.

Bu perspektifle yapılan çalışmanın amacı iç denetim faaliyetinin iletişim bilimine bakış açısı yönünden diğer denetim unsurlarından farkını belirtmek, iç denetim departmanının başarılı olabilmesi için kuruluş, kurum içi statünün belirlenmesi, iç denetim yönetmeliğinin yazılması, personel temini, pazarlama ve bireysel denetim faaliyetlerinde hangi etkili iletişim adımlarını atması gerektiğini ortaya koymaktır.

Bu kapsamda çalışmanın birinci bölümünde iletişim kavramı, doğuşu ve günümüze kadarki gelişimi ele alınırken, ikinci bölümde ise; iç denetim faaliyetine uluslararası alanda önemli katkıları olan kurum ve şahsiyetlerin iç denetimde iletişimin önemini ele alış şekilleri incelenmiş ve iç denetimin faaliyetinin tüm aşamalarında iletişimsel yönden hangi kilit adımların atılması gerektiği derlenmiştir.

Anahtar Kelimeler: İletişim, müzakere, örgüt, iç denetim, çatışma, saha çalışması, raporlama.

146 SUMMARY

It is better understood by the development of communication technology especially in the last century that communication which was born and developed as an interdisciplinary field has an impact on all the other branches of science, particularly the social sciences. From the day it first appeared, internal audit activity is identified with communication science from the point of it’s purpose, goal and methodology. Internal audit activity differs from other audit elements in terms of it’s viewpoint of communication science. The internal audit department must use the communication effectively in order to be successful and to add value to the organization in achieving it's strategic goals.

In this perspective, the purpose of this study is to distinguish the viewpoint of internal audit activity to communication science from other audit elements and to determine which necessary steps should be taken in order for the internal audit department to be successful in the establishment, identification of organizational status, writing of internal audit charter, staffing, marketing and individual auditactivities.

In the first part of this study, the concept of communication, birth and day-to-day development are discussed; in the second, the way that the organizations and individuals with significant contributions to internal audit function deal with the importance of communication in internal auditing is addressed and the key steps that should be taken in the communicative direction at all stages of the internal audit activity are compiled.

Keywords: Communication, nagotiation, internal audit, organization, conflict, fieldwork, reporting.

147 KISALTMALAR TABLOSU

CIA: Uluslararası İç Denetçi Sertifikası

IIA: Uluslararası İç Denetçiler Enstitüsü İDKK: İç Denetim Koordinasyon Kurulu İDY: İç Denetim Yöneticisi

MEB: Milli Eğitim Bakanlığı TİDE: Türkiye İç Denetim Enstitüsü

UMUÇ: Uluslararası Mesleki Uygulama Çerçevesi

148 KAYNAKÇA

Adair, W.L.,Brett, J.M., (2005), The Negotiation Dance: Time, Culture and Behavioral Sequences in Negotiation. Organization Science, USA, Published Online.

Akat, İ., Budak, G., Budak, G., (2002), İşletme Yönetimi, İzmir, Fakülteler Kitabevi.

Akın, H., (2014), Dış Ticarette Müzakere Teknikleri, İstanbul, İstanbul Sanayi Odası Yayınları.

Bates, D.A., (1996), “When Good Writing Goes Bad”, Internal Auditor Journal Nisan Sayısı, USA, IIA.

Beach, D.S., (1967), Personnel: The Management of People at Work, New York, USA, Collier-Macmillan Student Edition.

Bıçakçı, İ., (2000), İletişim ve Halkla İlişkiler, Ankara, Mediacat Yayınları, 1. Basım.

Bilge, S., (2014), "Kamu Sektöründe İç Denetimin Başarıyla Uygulanmasında Rol Oynayan Faktörler", İç Denetim “Yönetime Değer Katmak”(H.Kıral (ed.) içinde), Ankara, İç Denetim Koordinasyon Kurulu Yayınları.

Cason, R.E., (1997), Writing For The Business World, New Jersey, USA, Prentice Hall.

Cutler, S.F., (2001), Designing and Writing Message Based Reports, USA, IIA Handbook Series.

Cüceloğlu, D., (2001), Yeniden İnsan İnsana , İstanbul, Remzi Kitabevi 1. Basım.

Çakıcı, O., (2003), “Kültürler arası farklılaşmanın müzakere sürecine etkileri:

NATO ülkeleri arasında bir uygulama”, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara, Kara Harp Okulu Savunma Bilimleri Enstitüsü.

Dillman, R., (1999), Tutorial: A Study Tour Of Communication. Dillman/HCFL Department of Communication, Western Mariland College, College Hill Westminster, MD 21157 USA.

Demirel, Y.,Seçkin, Z.., Özçınar, M.,(2011), Örgütsel İletişim ile Örgütsel Vatandaşlık Davranışı Arasındaki İlişki Üzerine Bir Araştırma, Adana, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt 20, Sayı 2.

Dökmen, Ü., (2011), Sanatta ve Günlük Yaşamda İletişim çatışmaları ve Empati, İstanbul, Remzi Kitabevi, 45.Basım.

Düşükcan, M., (2008), “Örgütlerde Çatışma ve Çatışma Yönetimi Sürecinde Örgütsel İletişimin Etkililiği: Kuramsal ve Uygulamalı Bir Çalışma”, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Konya, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.

Erdoğan, İ., (2002), İletişimi Anlamak, Ankara, Erk Yayınları.

149 Eren, E. (2010), Örgütsel Davranış ve Yönetim Psikolojisi, İstanbul, Beta Yayınevi.

Eroğlu, F. (2004), Davranış Bilimleri, İstanbul, Beta Yayınevi.

Feding, K.,Sobel, P., Anderson, U., v.d., (2007), Internal Auditing:

Assurance&Consulting Services, USA, 1st Edition, IIA Research Foundation.

Fisher, R., Ury, W., Patton, B., (1992), Getting to Yes, New York, USA, Second Edition, Penguin Books.

Fowler, A., (1997), Müzakere, İkna ve Etkileme, Çev. Aksu Bora ve Onur Can Koçak, Ankara, İlk kaynak Kültür ve Sanat Ürünleri Ltd.Şti. , 1. Baskı.

Frank, L., A., (1997), How to Negotiate Anything with Anyone Anywhere Around the World, USA, Amacom Div. American Mgmt Assn.

Gleim, I.N., (2013), CIA Review Part 3, Gainesvile Florida USA, Gleim Publications Inc.

Güngör, N., (2011), İletişim, Kuramlar ve Yaklaşımlar, Ankara, Siyasal Yayınevi.

Gürgen, H., (1997), Örgütlerde İletişim Kalitesi, İstanbul, Der Yayınları.

Hendon, D.,Hendon, R., (1989), How to Negotiate World-wide: A Practical Handbook, England, Aldershot: Gower Publishing Co.Ltd.

Hopmann, P. T., (1995), Two Paradigms of Negotiation: Bargaining and Problem Solving. USA, The ANNALS of the American Academy of Political and Social Science.

IIA Learning System, (2013), Part III Syllabus, Balltimore Springs, Florida, USA, IIA Publications.

IIA Learning System, (2004), Sawyer's Words of Wisdom,. Balltimore Springs, Florida, USA, IIA Publications.

İnce, M., (2013), Pozitif Düşünce ve İletişim, Ankara, Kalkan Matbaacılık.

Kagermann, H.,Kütling, K, Kinney, W, v.d., (2008), Internal Audit Handbook, Berlin Heidelberg Germany, Springer-Verlag.

Karatepe, S., (2005), Örgütsel İletişim: Örgütsel Davranış Boyutlarından Seçmeler, Ankara, M.Tikici (ed.) içinde, Nobel Yayıncılık.

Karrass, C.L., (1999), Negotiating Game, USA, Horper Collins Publishers.

Koçel, T., (2014), İşletme Yöneticiliği, Beta Basım Yayım Dağıtım A.Ş., İstanbul Korkmaz, U., (2007), Kamuda İç Denetim (I), Bütçe Dünyası, Cilt:2, Sayı:5, Bahar.

Kublin, M., (1995), International Negotiating: A Primerfor American Business Professionals, London, International Business Press.

150 Küçük, M., (2012),"İletişim Kavramı ve İletişim Süreci", İletişim Bilgisi (Nezih Orhon ve Ufuk Eriş (Ed.) içinde, Eskişehir, Anadolu Üniversitesi, Açık öğretim Fakültesi Yayını, No:1675.

Luecke, R., (2008), Müzakere, Çeviren: Meral Çıyan Şenerdi, İstanbul, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.

Ma, Z., (2007), Chinese Conflict Management Styles and Negotiation Behaviours:

An Empirical Test, Canada, International Journal of Cross Cultural Management.

Mann, H.E., (1989), “Selling The Internal Auditing”, Internal Auditor Journal, USA.

Mary B., Margaret P., (2008), "Interpersonal communication skills that enhance organisational commitment", Journal of Communication Management, Australia, Emerald Publication,

MEB, (2007). İletişim Süreci ve Türleri (Mesleki Eğitim ve Öğretim Sisteminin Güçlendirilmesi Projesi). Ankara: MEB Yayınları (Hayat Boyu Öğrenme Genel Müdürlüğü).

Mc Donald, P., (2008), “The Multigenerational Work Force”, Internal Auditor Journal, USA.

McKay, M.,Davis, M., Fannig, P. (2006), İletişim Becerileri, Çeviren: Ö. Gelbal, Ankara, HYB Yayıncılık.

Metcalf, L.E.,Bird, A., Peterson, M. v.d., (2007), Cultural Influences in Negotiations:

A Four Country Comparative Analysis Negotiation, USA, Greenwood Publishing Group, Inc. İstanbul, Türkiye İç Denetim Enstitüsü Yayınları.

Özodaşık, M., (2012), Halkla İlişkiler ve İletişim, İstanbul, Anadolu Üniversitesi Yayınları.

Özoğlu, B., Mercan, C., Çakıroğlu S., (2010), Bir Güvence ve Danışmanlık Hizmeti İç Denetim, İstanbul, İ.B.B. İç Denetim Birimi Başkanlığı Yayınları:1. Baskı.

Paik, Y.,Tung, R.L., (1999), Negotiating with East Asians: How to Attain Win- Win Outcomes, Germany, Springer Verlag Management International Review.

151 Pastor, J., (2007), Conflict Management and Nagotiation Skills For Internal Auditors, Balltimore Springs, Florida USA, IIA Research Foundation Publishes.

Pickett, S., (2010), Internal Audit Handbook, United Kingdom, John Wiley&Sons Ltd. Publication.

Phillips, W.G., (1970), “The Internal Auditor and the Changing Needs of Management”, The Internal Auditor Journal, USA.

Raiffa, H., (2002), Negotiation Analysis, USA, The Belknap Press of Harvard University Press Publications.

Ramamoorti, S., (2003), Research Opportunities in Internal Auditing, Florida, USA, IIA Publications.

Rosengren, K. E., (2000), Communication An Introduction, USA, Sage Publication.

Sabuncuoğlu, Z., Gümüş, M., (2012), Örgütlerde İletişim, İstanbul, Kriter Yayınevi.

Sawyer, L., (2005), Sawyer's Internal Auditing, Florida, USA, IIA Publications.

Schoenfield, M.K.,Schoenfield, R.M., (1991), 36-Hour Nagotiation Course, New York,USA, McGraw-HillInc. Publications.

Sığrı, Ü.,Varoğlu, K., (2013), .Müzakere ve Arabuluculuk İş, Yönetim, Diplomasi ve Hukukta Uyuşmazlıkların Çözümü, Ankara, Siyasal Kitabevi.

Simmons, D. B., (1985), The Nature of the Organizational Grapevine, Supervisory Management, Maryland, USA.

Thill, J.V.,Bovee, C., (2001), Excellence in Business Communication, New Jersey, USA, Prentice Hall, Fifth Edition.

Tutar, H., Yılmaz M. K., Erdönmez, C., (2003), Genel ve Teknik İletişim, Ankara, Nobel Yayıncılık, 1. Basım.

Tutar, H., (2009), Örgütsel İletişim, Ankara,Seçkin Yayıncılık, 2.Baskı.

Tutar, H., Yılmaz, K., (2010), Genel İletişim Kavramlar ve Modeller, Ankara, Seçkin Yayıncılık, 7.Baskı.

Türk Dil Kurumu Yayınları, (1988), Türkçe Sözlük.

Uluslararası İç Denetim Standartları, Uluslararası Mesleki Uygulama Çerçevesi (UMUÇ), (2010), The Institute of Internal Auditors (IIA) Florida, USA, Çeviri:

Türkiye İç Denetim Enstitüsü (TİDE), İstanbul.

Uzun, A.K., (2014), "İç Denetim Ne (Değil) dir?", İç Denetim “Yönetime Değer Katmak”(H.Kıral (ed.) içinde), Ankara, İç Denetim Koordinasyon Kurulu Yayınları.

152 Varoğlu, A.K., Aktaş, R., Zel, U., (1998), Müzakere Teknikleri, Ankara, Kara Harp

Okulu Basımevi.

Yurdakul, S., (2014), Etkileme-İkna ve Müzakere Teknikleri, İstanbul, Sokak Kitapları Yayınları.

Yurtsever, G., (2008), Bankacılığımızda İç Kontrol, İstanbul, Türkiye Bankalar Birliği Yayınları,

Yüksel, İ., (2005), İletişimin İş Tatmini Üzerindeki Etkileri: Bir İşletmede Yapılan Görgül Çalışma, Doğuş Üniversitesi Dergisi.

Zıllıoğlu, M., (1993), İletişim Nedir?, İstanbul, Cem Yayınevi, 1. Basım.

Belgede TÜRKİYE CUMHURİYETİ ANKARA ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ İŞLETME ANABİLİM DALI İÇ DENETİMDE İLETİŞİMİN ÖNEMİ Yüksek Lisans Tezi Gökhan AYTEKİN Ankara-2018 (sayfa 149-160)