3.5.1 ABD- Texas, Austin Örneği : “Opportunity Austin”
Austin’de doğan ve büyüyen nüfusun yüzde 95’i genel ekonomik aktiviteye katılmakta sorun yaşadığı ve buna rağmen işsizlik oranının bu bölgede yüzde 6.3 olduğu dönemde inovasyona dayalı istihdam politikası uygulanmıştır. 2004 yılında “Opportunity Austin”, 2009 yılında toplamda 72.000 yeni iş yaratma hedefiyle yola çıkmıştır. Proje, üniversite-özel-kamu işbirliği projesidir. En başarılı uygulamalarından biri, Gelişen Teknolojiler Programı’dır. Ağ ve enformasyon sistemi ile ilgili bu proje; ticaret odası, lokal inkübasyon merkezleri ve beceri geliştirme kuruluşlarının ortaklığında girişimcilerle iletişim kurularak mentörlük hizmetleri ve kaynak sağlanması ile gerçekleştirilmiştir. Program Texas Üniversitesinin uluslararası düzeyde tanınan bir bilgisayar ve ağ laboratuvarına kavuşmasını sağlamıştır. 2009 yılına geldiğinde proje, yaratıcısının büyük hayallerini de aşarak toplamda 124.000 yeni iş yaratmıştır. Beklenilen 2.9 Milyar Dolarlık katma değer ise 5.7 Milyar Dolar olarak gerçekleşmiştir. Austin, 2013 yılı itibariyle 100 bin çalışanı olan 3.300 teknoloji şirketine sahiptir.209
3.5.2 Taiwan, Taichung Örneği : Eğitimleri Girişime Dönüştürme
Taichung, 13 üniversite, pek çok bilim parkı, araştırma enstitüsü, inkübasyon merkezleri olan bilim ve teknolojiye yoğun sektörlerin ağırlıklı olarak faaliyet gösterdiği; dijital teknoloji, biyoteknoloji, uzay endüstrisi ve enformasyon teknolojilerinin merkezidir. Ülkenin ekonomik büyümesinde Taichung’un gelişmişliğinin ve endüstrisinin payı bulunmaktadır. 2011 yılında sadece bu bölgedeki şirketlerin gelirleri toplamı 8 Milyar ABD Doları olmuştur. Açılması beklenen yeni Makine Teknoloji Parkının 60.000 yeni iş yaratması beklenmektedir.210
3.5.3 Kanada, New Brunswik, Saint John Örneği
2000 yılında ekonomik krizi imalat sektöründeki yüzde 26’lık istihdam düşüşü ile karşılayan Saint John’da nüfusun çeyreği yoksulluk sınırına düşmüştür. 2003 yılında
209 http://www.austinchamber.com/the-chamber/opportunity-austin/ (10.09.2013)
210 Innovation and Employent in the Intelligent Community,
belediye ve 4 çevre şehir ile kalkınma stratejisi belirlenmiştir. Strateji; özel sektör, kuruluşlar ve içerisinde çalışma ofislerinin de olduğu üç devlet organizasyonunun işbirliğini gerektirmektedir. Enterprise Saint John ekonomik kalkınma ajansı bu aşamada girişimciliği, teknolojiyi ve nitelikli işgücünün yaratılmasını desteklemiştir.211 3.5.4 Amerika ve “Project GATE” Tecrübesi
ABD Çalışma Bakanlığı ve Küçük İşletme İdaresi’yle işbirliğine girerek “Project GATE” modeliyle iş kurma programı oluşturmuştur. 2003-2005 yılları arasında 7 şehirde uygulanan proje ile ihtiyaç analizi, atölye çalışmaları, mentörlük ve finansman desteği sağlanmıştır. Projeye 4.198 başvuru yapılmıştır. Birebir yapılan danışmanlık hizmetleri sonrasında verilen girişimcilik eğitimleri; genel işletme dersleri, hukuk, muhasebe, pazarlama gibi eğitimleri kapsamıştır. Eğitim programı katılımcıların statülerine, iş deneyimlerine ve eğitim seviyelerine göre kategorize edilmiştir. Eğitimler sonrasında doğrudan mentörlük hizmeti sağlanmıştır.212
3.5.5 Etki Yatırımı (Impact Investment)
Etki yatırımı (impact investment), firma, organizasyon ve fonlara; hesaplanabilir sosyal ve çevresel etki yaratmaları yanında finansal getiri de sağlamaları için yapılan yatırımlardır. Gelişmekte olan veya gelişmiş ülkelerde yapılan etki yatırımı özel sermaye fonudur. Etki yatırımı için en önemli kriterlerde biri sürdürülebilir istihdamın sağlanması olup; 128 ülkeden seçilen 4.090 firma 15 yılda 131 milyon kişiye hizmet sağlamış ve 609.076 kişiyi istihdam etmiştir. Bu süreçte 264.9 Milyar ABD Doları gelir yaratmıştır.213
Amaçlarını yerine getirmek için Global Etki Yatırımı Ağı (Global Impact Investment Network-GIIN) kurulmuştur. GIIN, uluslararası fonların biraraya geldiği ve yatırım yaptığı bir organizasyon olup, yatırımcıların bazı somut yatırımlarda gözettiği hedefler aşağıdaki gibi olmuştur:
• Mikro finans uygulamalarında etkinliğin artması
• Düşük gelirliler için sağlık harcamalarının ve hizmetlerinin artırılması
211 http://www.enterprisesj.com/true_growth (01.11.2013)
212 Growing America Through Entrepreneurship: Final Evaluation of Project GATE, December 2009 http://www.impaqint.com/files/4-Content/1-6-publications/1-6-2-project-reports/GATEFinal1209.pdf (10.09.2013)
• Dezavantajlı grupların ekonomik fırsatlarının artırılması
• Sosyal girişimcilere daha güçlü bir fon mekanizması kurulması • Yenilenebilir enerjinin güçlendirilmesi
• Bankadan kredi alamayan kredi ihtiyaç sahiplerinin kredilendirilmesi • Tarımsal girişimciler için ekosistem sağlanması
• Afrika’daki çocukalrın kaliteli eğitimine ulaşmalarının sağlanması • Ekolojik dengenin korunması
• Kadınlar için finans mekanizmalarının geliştirilmesi.
Bu amaçlardan da anlaşılabileceği gibi GIIN, sosyal girişimciliğin geliştirilmesinde önemli bir fon kaynağı olmuştur. Yönetimi Yatırımcılar konseyi vasıtasıyla yürütülmektedir.214
3.6 BÖLÜM DEĞERLENDİRMESİ
Kamu istihdam kurumu için inovasyon önceliği istihdam yaratan inovasyondur. Yapılan çalışmalar ürün inovasyonunun süreç inovasyonundan daha fazla istihdam etkisine sahip olduğunu göstermiştir. Yine sektörel anlamda en fazla inovasyon istihdam etkisi ulusal ve uluslararası akademik yazında “imalat sanayi” açısından incelenmiş bu alandaki inovasyona dair etkiler kanıtlanmış olmakla beraber; kamu istihdam hizmetlerini yürüten kurum olarak İŞKUR tarafından bu alana yönelik bir politika henüz belirlenmemiştir. Bu nedenle Kamu İstihdam Kurumunun, bu alanda akademiye paralel ve üniversite işbirliğinde çalışmalar yürütmesi ve kendi eylem planını belirlemesi ihtiyacı oluşmuştur.
Kamu istihdam kurumlarının inovasyonu, işgücünün niteliğini artıracak bir olgu olarak görmesi ve desteklemesi yaygınlaşmaya başlamıştır. Dünya genelinde istihdam yaratan sektörler belirlenmekte; mikro kredi anlayışı sosyal politika anlamında varolmakta, girişimciliği desteklemek için daha makro önlemler ve desteklerin gerekliliği kabul görmektedir. Özellikle geleneksel sektörlere yapılan yatırımların mikro kredi inisiyatiflerince desteklenmesi; girişimciliğin geliştirilmesinde inovasyon tabanlı projelerin desteklenmesi gerekliliğini ortaya koymaktadır.
214 Global Impact Investment Network
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
KOBİ VE YENİ GİRİŞİMCİ DESTEK MEKANİZMALARI
Çalışmanın bu bölümünde; beşinci bölümde ele alınacak modele referans teşkil etmesi amacıyla KOBİ’lerin ve girişimci adaylarının faydalanabileceği destek mekanizmalarına yer verilmiştir. Bu bölümde belirtilen desteklerden farklı, proje bazlı destekler de uygulanmakta olup; burada temel destekler anlatılmıştır.
KOBİ’lerin ve yeni işletme kuracakların finansal açıdan desteklenmesinin ilave istihdam yaratacağına önceki bölümlerde değinilmekle beraber; finans mekanizmalarından faydalanan girişimci ve KOBİ’lerin ne kadar ilave istihdam yarattığı ile ilgili detaylı ve kurum bazında bilgilere ulaşılamamaktadır.