Objektif ölçümlerle elde edilen termal konfor parametrelerinin (ısıl ve termal direnç değerleri), termal konfor üzerinde etkili fiziksel/yapısal (gramaj, kalınlık, örgü, gözeneklilik, pürüzlülük, vb.) ve geçirgenlik özelliklerinin (hava ve su buharı geçirgenlikleri) ve subjektif giyim denemeleriyle elde edilen fizyolojik ve psikolojik verilerin analizi için temel istatistiksel analiz yöntemleri (varyans analizi, korelasyon) ile non-parametrik verilerin analizinde kullanılan yöntemler (faktör
analizi, uyumluluk testleri, non-parametrik varyans analizi) SPSS 11.00 istatistiksel Paket Programı ile kullanılmıştır.
Elde edilen objektif verilerin farklı kumaş/giysi sistemleri için istatistiksel olarak anlamlı farklar gösterip göstermediği Duncan Çoklu Dağılım Testi kullanılarak Tek Yönlü ANOVA Testi ile analiz edilmiştir.
Objektif veriler arasındaki korelasyonlar Pearson, subjektif verilerin kendi aralarındaki ve objektif verilerle olan ilişkileri ise Spearman Sıralama Korelasyon Katsayılarının belirlenmesi ile incelenmiştir.
Subjektif veriler (tanımlayıcı sıfatlar, anket sonucu elde edilen parametreler) faktör analizi metodu ile aralarındaki ilişkilere göre faktör alt gruplarına ayrılmıştır. Faktör analizi, bir grup özellik/sıfat arasındaki ilişkilere dayalı olarak onları gruplara ayırmaya yarayan bir istatistiksel yöntemdir. Faktör analizi veriler arasındaki ilişkilere dayanarak verilerin daha anlamlı ve özet bir biçimde sunulmasını sağlayan çok değişkenli istatistiksel analiz türüdür. Amaç esas olarak değişkenler arasındaki karşılıklı bağımlılığın kökenini araştırmaktadır. Bu metot ile elde edilen bileşen matrisine uygulanan döndürme (rotation) işlemi, faktörlerin pozisyonlarına göre yani faktör ağırlıklarının yüksek (1 veya -1’e yakın) veya düşük (0’a yakın) olmasına göre grupların tekrar düzenlenmesini sağlar. Böylece bileşenlerin faktör alt gruplarına ayrılması daha anlaşılır bir hale gelir (Wong, 2002)
Subjektif sıcaklık, ıslaklık ve konfor algılarının jüri tekrarları için ve kumaşlar için uyumu Kendal Uyumluluk Analizi ile kontrol edilmiştir. Bu yöntem üç veya daha fazla sayıda nesne/olayın belirli özellikler açısından değerlendirilmesiyle elde edilen sonuçlar arasındaki uyum oranının belirlenmesi için kullanılır. Jüri içi güvenilirlik olarak da adlandırılan bu yöntem ile hesaplanan Kendal Uyum Katsayısı (W), m sayıda sıralamaya dayanan veri grubu için n sayıdaki jüri üyesi arasındaki uyumun bir göstergesidir ve bu değer 0 ile 1 arasında değişir. W değerinin 1’e yaklaşması değerlendirilen parametre için jüri üyeleri arasındaki uyumun yüksek olduğunu gösterir. (Sheskin, 2004). Bu çalışmada Kendal Uyum Katsayısı (W)
denemeye katılan kişilerin tekrarlı değerlendirme sonuçlarının ve farklı kişilerin aynı kumaş için yaptıkları değerlendirmelerin tutarlılıklarının belirlenmesi amacıyla kullanılmıştır
Kumaş/giysi tiplerine göre farklılıklarının istatistiksel analizi ise non-parametrik varyans analizi metotlarından Kruskall Wallis ve Mann-Whitney U Metotları ile analiz edilmiştir. Bu metot, çok sayıdaki bağımsız değişkenin aynı populasyondan olup olmadığını test eder. Kruskall Wallis Metodu’nun uygulanabilmesi için değişkenlerin sürekli ve ordinal tipte olması gerekir. Kruskall Wallis Metodu’nda parametrik varyans analizi metotlarından farklı olarak veri grubunun normal dağılım yapması veya varyans eşitliği şartları aranmaz. Bu metotta, birçok non-parametrik metotta olduğu gibi verilerin değerleri yerine sıralama numaraları kullanılarak hesaplamalar yapılır. Kruskal-Wallis H testi iki grup için Mann-Whitney U Testi ile aynı sonucu verir. Bu sebeple üç ve daha fazla gruba ilişkin dağılımın karşılaştırılması sonucu gruplar arasında anlamlı bir fark bulunması durumunda farklılığın kaynağını tespit etmek için gruplar, ikili olarak Mann-Whitney U Testi ile karşılaştırılabilir (www.statsdirect.com-14.01.2009).
haznesinin sıcaklığının ayarlanması ve bu suyun gövde içerisinde pompalar yardımıyla devir daim ettirilmesiyle sağlanmakta ve 20 adet yüzey sıcaklık sensörü ile kontrol edilmektedir. Gövdenin iç kısmında dolaşan suyun sıcaklığı mankene giriş ve çıkış su sıcaklıkları vasıtasıyla kontrol edilmektedir. Ayrıca manken gövdesinin içinin sıcaklığı da su içine yerleştirilmiş iki adet sıcaklık sensörüyle kontrol edilmektedir. Sistemden alınan sıcaklık ve bağıl nem verileri kaydedilip bir yazılım ile bağlı bulunan bilgisayara aktarılmaktadır. Kuru halde termal direnç ölçümlerinin yapılabildiği termal manken sistemi, yüzeyinin deriyi simüle etmek üzere su geçirmez fakat su buharını belirli oranda geçiren bir nefes alabilir kumaşla kaplanması ve bakır gövde-kaplama kumaşı arasına belirli basınçta su buharı pompalanması ile terlemeyi de simüle edebilir hale getirilmiştir. Bunun için mankenin vücudu beş bölüme ayrılmış ve her bir bölüm için basınç sensörlerine bağlı pompa sistemleri ve sisteme verilen sıvının tüketim miktarının hassas bir şekilde ölçülebildiği bir su buharı pompalama ve ölçme ünitesi uygun yazılımı ile birlikte sisteme eklenmiştir. Kaplanmış manken yüzeyinde pompalarla basılan su buharının yüzeyde oluşturduğu su buharı basıncı giyim denemelerinde de kullanılan portatif sıcaklık ve bağıl nem kayıt sistemleri ile iki noktadan ölçülüp kaydedilmiştir. Direnç hesapları için gerekli bir parametre olan sistemin ayarlanan değerlerde kararlı halde tutulabilmesini sağlayan ısıl güç ise sistemin toplam ısıl kapasitesinin ölçüm sırasında sistem ısıtıcısının çalıştığı sürenin toplam ölçüm süresine oranlanmasıyla elde edilen katsayıyla çarpılmasıyla elde edilmiştir. Bahsedilen termal manken sistemi Şekil 2.11’de görülmektedir.
143
Giysi termal konforunun objektif ve subjektif ölçümlere dayalı bir yöntemle belirlenmesi amacıyla gerçekleştirilen çalışmada farklı özelliklerdeki sportif giysilik örme kumaşlar için elde edilen bulgular ve ölçülen parametrelerin termal konfor üzerindeki etkileriyle ilgili elde edilen analiz sonuçları bu bölümde ortaya konmuştur.
3.1. Subjektif Yöntemlerle Elde Edilen Sonuçlar