İntihar olayı hem kişiyi hem de toplumu ilgilendiren son derece önemli aynı zamanda çarpıcı bir gerçektir. Bir olayın gerçekleşmesinde bir sebep varsa, engellenmesi içinde muhakkak caydırıcı bir sebep vardır.
İntihardan bahseden kişiler, hayatın anlamsızlığından bahsedenler, eşyalarını dağıtmaya başlayan, içe kapanan kişilerde dikkatli olunmalıdır. Özellikle daha önceden intihar girişimleri olanlarda bu türden sözler önemsenmelidir. Özellikle yaşlılarda intihar ile ölüm daha yoğun olduğundan, yaşlılar tek başlarına bırakılmamalı, daha yakından ilgilenilerek, yataklı tedaviye başvurulmalıdır. Yakınlarını kaybedenler, eşlerinden ve işlerinden ayrılanlar risk grubu içinde olduğundan bu kişilerle irtibat arttırılmalı, farklı bir süreç hissedilirse, kişinin yakınları ile iletişime geçilmelidir. Çevre kişiyi destekleyici olmalı, suçlayıp, yargılamamalı, kaldıramayacağı sorumluluk ve tasaları kişiye yüklememelidir. Bu durumlar aşılamıyorsa mutlaka bir psikiyatriye başvurulmalıdır. 295
Bunlarla beraber kişiye Yüce Yaratıcının varlığı anlatılmalıdır. Dini yaşantının kişinin hayatındaki önemli ve de olumlu tesirlerine dikkat çekilmelidir. Allah’ın şefkat ve rahmetinin sonsuz olduğu, her şeyi kuşattığı, derdi verenin dermanı da vereceği söylenmelidir. Bu dünyada çekilen sıkıntıların günahlara kefaret olacağı, bu dünyadaki hesabın pek önemi olmadığı asıl hesabın ahirette Allah’ın huzurunda verileceği hatırlatılmalıdır.
Unutulmamalıdır ki, asıl mutluluk ve saadet Allah’a layıkıyla kul olmaktan geçer. Ona layıkıyla kul olan kederlerden, sıkıntılardan kurtulur. Kul olmayan ve isyan eden ise buhranlar denizinde boğulmaya mahkûm olur.
SONUÇ
İntihar ile inanç yani din arasında bağlantı kurarak teori ve çalışmaları gözden geçirmiş bulunmaktayız. Bu teoriler dinin çeşitli boyutlarını vurgulamakla beraber hepsi de dinin intihara karşı bir görev icra ettiğinde birleşmektedirler. Bunlar ayet ve hadislerde bazen direkt bazen de dolaylı olarak belirtilmiştir. Dine bağlılık/dinî inanç teorisi ahirete inanma gibi bir kaç temel dinî inancın intiharı engellemede önemli bir etken olduğu sonucuna varmış bulunmaktayız.
İnsanoğlu, doğumundan itibaren akli, bedeni, ahlaki, ruhi ve değişik melekelerle donatılmıştır. İnsan denen varlık, kendisine verilen en büyük nimet olan akıl sayesinde, diğer hiçbir canlıya verilmeyen üstün özelliklere sahip olmayı elde etmiştir. Maddi ve manevi olarak her türlü yükselmeye de müsait durumdadır.
Dinimizde insanın can güvenliğine, başka bir ifade ile yaşama hakkına büyük değer verildiği ve insan hayatının dokunulmaz olduğunu anlamış bulunmaktayız. Kişinin yaşama hakkına tam bir saygı gösterilmesini sağlamak içinde bir takım maddi ve manevi yaptırımlar ortaya konduğunu görmekteyiz.
Dinimizde aklı başında olan, fakat sorunlar nedeniyle çıkmazda olan insanların çözüm yolu olarak intihara teşebbüs etmesine ters bakılmış ve yasaklanmıştır. Çünkü İslam inancında “hayır da”; “şer de” Allah’tandır. Birey bunları iradesi ile istemekte Allah da bunu yaratmaktadır. Dolaysıyla bireyin her şartta imtihanda olduğu ve dikkatli olması vurgulanmaktadır. Zorluklar, problemler ve streslere “bu da geçer” ya da “tevekkül” anlayışıyla yaklaşılmalıdır. Diğer yanda sorunların kişileri olgunlaştırmada, dirençli olmada önemli rol oynadığı ve diğer “ rahat-huzurlu” günlerin değerini bilmesi açısından faydalı olabileceği düşünülmektedir.
İnsanın biyolojik, psikolojik ve sosyal yaşamının ne şekilde yönlendirileceği ve insanın kendisiyle, diğer insanlarla ve topyekûn kâinatla ilişkisinin hangi düzlemde olacağı Kuran-ı Kerim’de belirtilmiştir. Kuran-ı Kerim’de insanın fiziksel, psikolojik ve sosyal varlığını zora sokacak eylemler yasaklanmıştır. Bu nedenle aklı başında psikolojik problemleri olmayan insanların tercihlerini zararlı yolda kullanmaları ve bunun sonucunda
kazanmadığı kendisine “emanet” olarak geçici bir süre kullanılmak üzere verilen “canı- bedeni” amacı dışında kullandığına inanılmaktadır.
Ayrıca “ancak kâfirler Allah’tan ümidini keser”296 ayeti de intiharı menetmektedir. Yine bir hadiste de Peygamberimiz “Dünyanın yıkılması, bir müslüman kişinin öldürülmesinden Allah’a daha ehvendir”(Tirmizi, Nesei) buyurarak bu konudaki hassasiyeti ortaya koymuştur. Çünkü ferd ne yaşarsa yaşasın, İslama göre bir imtihandır. Ferdin bundan ders alması, hatalarını bulması ve çıkış kapısı istenmektedir. Teslimiyetçilik, boşvermişlik ve tembellik istemeyen davranışlar olarak ilan edilmiştir. Buna binaen kişinin sürekli azimli olmaya, ümitli olmaya, hayatta kalmaya teşvik edilmesi gerektiği vurgulanmıştır.
Din insan davranışlarını etkili olarak kontrol eden bir güçtür. Fikir ve akıl ilimden, duygu da dinden kuvvet alır. Din, insanların bencil tutkularına gem vuran ve onların toplu halde yaşamalarını kolaylaştıran en güçlü etkendir. Cemiyetin kutsallık vasfını üyelerine din öğretir. Sosyal nizama, kanunlara, emir sahiplerine saygıyı din telkin eder.
Dinden kopmanın intihar potansiyelini geliştirdiği ve intiharların psikolojik seyrini hızlandırdığı gözlem ve araştırmalarla sabit olmuştur. Dindeki ve özellikle İslâmiyet’teki kader anlayışı ve Allah şuuru insanı hayata bağlar, hayat hakkını ilâhî takdirle takviye ederek güvenlik altına alır. İslâm'ın hayat felsefesinde terkedilmiş, reddedilmiş günahkârlar yoktur. Lütuf ve ihsan kapısı her zaman açıktır. Yenilenen ve yeniden kuv- vetlenen bir iman istikameti ve hedefi vardır. Müslümanlıkta manasız bir boşluğa dökülmek, yok olmak fobisi de yoktur. Allah'a gidiş, ölüm sonrası diriliş, ebedî hayat ebedi huzur vardır.
Son olarak şunu söyleyebiliriz ki: Kalbi ne kadar üzüntüyle ve nefsi ne kadar kederle dolarsa dolsun, zamanın felaketleri ne kadar acı verirse versin ve yaşamın sıkıntıları onu ne kadar krize sokarsa soksun; intihar edenin, canına kıymak için hiç bir bahanesi olamaz. Çünkü teşebbüs ettiği iş, kaçtığı durumdan daha kötü ve kaybettiği çok fazladır.
BİBLİOGRAFYA
ARGYLE, Michael A. , Din Psikolojisi Alanındaki Yeni Gelişmeler, (Çev: Talip Küçükcan), T.D.V. İSAM. İstanbul–2002.
ARKUN, Nezahat, İntiharın Psikodinamikleri, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi, İstanbul, 1978.
ARON, Raymond, Sosyolojik Düşüncenin Evreleri, ( Çev: Korkmaz Alemdar ), Bilgi Yayınları, Ankara, 1986.
ASIM EFENDİ, Kamus Tercemesi, Bahriye Matbaası, İstanbul, 1989. ATEŞ, Süleyman, Kuran Ansiklopedisi, Kuba Yayınları, İstanbul, 1997. AYDIN, Ferit, İslam’da İnanç Sistemi, Kahraman Yayınları, İstanbul, 2003. BAYRAKTAR, Mehmet, İslam ve Ekoloji, D.İ.B. Yayınları, Ankara, 1997.
BECENE, Maruf, İntihar Ve Din, Din Psikolojisi, http://www.geocities.com/ (22.12.2005).
BİLGİN, Vejdi, Sosyal Çözülme ve Din, Etüd Yayınları, İstanbul, 1997.
BİLGİN, Nuri, Sosyal Psikolojiye Giriş, Ege Ünv. Edebiyat Fak. Yayınları, İzmir, 1991.
BORATAY, Cumhur, İntihar Girişimleri, www. saglık. tr. net ( 11 Kasım 2005 ). BUHARİ, Ebu Abdillah M. b. İsmail, Sahih-i Buhari Muhtasarı Tecrid-i Sarih, Çev: Abdullah Fevzi Kocaer, II Cilt, Hüner Yayınları, Konya- 2004.
CANAN, İbrahim, Ayet ve Hadislerle Çevre Ahlakı, Yeni Asya Yayınları, İstanbul, 1995.
CEVİZLİ, Ahmet, Felsefe Sözlüğü, Ekin Yayınları, Ankara, 1996. CÜCELOĞLU, Doğan, İçimizdeki Biz, İnsan Yayınları, İstanbul, 1996.
DOĞAN, Mehmet, Büyük Türkçe Sözlük, Pınar Yayınları, İstanbul, 2005.
DÖNDÜREN, Hamdi, AĞIRAKÇA, Ahmed, İntihar, Şamil İslam Ansiklopedisi, Şamil Yayınevi, İstanbul, 2005.
DÖNMEZLER, Sulhi, Kişilere ve Malla Karşı Cürümler, Beta Yayınevi, İstanbul- 2001.
DURKHEİM, Emile, İntihar ( Toplumbilimsel İnceleme ), Çev. Özer Özerkaya, İmge Yayınevi, Ankara, 1992.
DÜZGÜN, Ali Şaban, Sosyal Teoloji İnsanının Yeryüzü Serüveni, Akçağ Yayınları, İstanbul, 2005.
Ebu DAVUD, Süleyman b. Eş’as es-Sicistani, es-Sünen, IV, Çağrı Yayınları, İstanbul, 1981.
el-ASKALANİ, Ahmet b. Ali b. Hacer, Bulûgu'l Meram, Trc. Ahmet Davudoğlu, Osmanlı Yayınları, İstanbul, 1970.
ELÇİOĞLU, Gündüz, Tıp, Hukuk ve Etik Açıdan Eutanasia, Tıbbi Etik, İstanbul, 1994.
ERKUŞ, Adnan, Psikolojik Terimler Sözlüğü, Doruk Yayınları, Ankara, 1994. ERZURUMLU, İbrahim Hakkı, Marifetname, (Sadeleştiren: M. Fuat Başar), Âlem Yayınları, İstanbul, 1984.
GAZALİ, Ebu Hamid M. b. Muhammed, el-Munkizu Mine’d-Dalal, Çev. Hilmi Güngör, İstanbul, 1990.
GÖLCÜK, Şerafeddin, Kur’an ve İnsan, Esra Yayınları, Konya, 1996.
GÜNGÖR, Erol, AKÇAY, Salim, Ahlak Psikolojisi ve Sosyal Yaşam, Ötüken Yayınları, İstanbul, 1995.
GÜRBÜZ, Faruk, Kuran'da Denge, Denge Yayınları, İstanbul, 1997.
HÖKELEKLİ, Hayati, Din Psikolojisi, T.D.V. Yayınları, Ankara, 2001.
HÖKELEKLİ, Hayati, “İntihar” Md, T.D.V. İslam Ansiklopedisi, Ankara, 2005. İBN-İ ABİDİN, Muhammed Emîn bin Ömer bin Abdülazîz, Reddü'l Muhtar Ale'd Dürri'l Muhtar, Şamil Yayınları, İstanbul, 1982.
İBN-İ KESİR, İmadettin İsmail b. Ömer, Tefsîru'l-Kur'ani'l-Azim, Bahar Yayınları, İstanbul, 1985.
İBN-İ RÜŞD, Ebu’l Velid Muhammed b. Ahmed, Bidâyet'ül-Müctehid ve Nihayetü’l Muktesid, İstanbul, 1989.
İNCEOĞLU, Sibel, Ölme Hakkı-Ötenazi, Ayrıntı Yayınları, İstanbul, 1999. KALKAN, Ahmet, İslam Akaidi, Rağbet Yayınları, İstanbul, 2005.
KARAGÖZ, İsmail, İnsan Din ve Peygamber, D.İ.B. Yayınları, Ankara, 2005.
KARAMAN, Hayrettin ve diğerleri, Kur’an Yolu, D.İ.B. Yayınları, I-V cilt, Ankara, 2005.
KARAMAN, Hayrettin, İntihar, www.hayrettinkaraman.net.(11 Aralık 2005) KARDAVİ, Yusuf, İmanın Hakikati, Özgün Yayıncılık, İstanbul, 1995.
KAYA, Ali, Ruh ve Beden Bütünlüğüne Dokunulmazlık Kuramı Bakımından Ölme Hakkı, Marife Bilimsel Birikim-Dergi, Konya, 2004.
KAYA, Nihat, Neden İntihar Ediyorlar, Nesil Yayınları, İstanbul, 1999. KAYAALP, İsa, Dinde İletişim Dili, Nesil Yayınları, İstanbul, 2004.
KÖSEMİHAL, Şazi Nurettin, Durkheim Sosyolojisi, Remzi Kitabevi, İstanbul, 1971.
KULA, Naci, Kuran Işığında, İnsan-Çevre İlişkisinin Ruh Sağlığı Açısından Önemi, Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, İlahiyat Fakültesi Yayınları, Bursa, 2000.
KÜÇÜKCAN, Talip, Dindarlık Depresyon ve İntihar, Akademik Araştırmalar Dergisi Yayınları, İstanbul, 2001.
METİN, Hikmet, Gençlik Ve Toplum, Diyanet Aylık Dergi, Sayı:69,D.İ.B. Yayınları, Ankara, 1996.
MEVDUDİ, Ebu’l Al’a, Tefhimu’l Ku’ran, İnsan Yayınları, İstanbul, 1996. MİRAS, Kâmil, Tecrid-i Sarih Tercümesi, Diyanet Yayınları, Ankara, 1984.
MORE, Thomas, Utubia, Çev. Sabahattin Eyüboğlu- Minâ Urgan- Vedat Günyol, İstanbul, 1981.
MÜSLİM, Ebu’l Hüseyin Müslim b. Haccac el- Kuşeyri en-Nisaburi, Sahih-u Müslim, İrfan Yayınevi, VIII cilt, İstanbul, 1992.
ORAL, U. , Tıbbi Etik Dergisi, Kocaeli Üniv. Temel Tıp Bilimleri Yay. Kocaeli, Sayı: I, İstanbul, 1995.
ÖNEN, Enver, İntihar Maddesi, Yeni Rehber Ansiklopedisi, İhlâs Gazetesi Holding A.Ş. Yayınları, İstanbul, 1993.
ÖZARSLAN, Selim, İslam’da Ölüm ve Diriliş Öğretisi, Kitap Dünyası Yayınları, Konya, 2001.
ÖZBUĞDAY, Şükrü, Cana Kıyma, Kan Davası ve İntihar, D.İ.B. Yayınları, Ankara, 2005.
ÖZDER, Ömer, Gençlik ve İnanç, Diyanet Aylık Dergi, D.İ.B. Yayınları, Ankara, 1997.
ÖZTÜRK, Erdem-ÖZBEK, Öztürk, Ceza Hukuku ve Emniyet Tedbirleri Hukuku, Ankara, 2001.
PEKER, Hüseyin, Suçlularda Dini Davranışlar, Ondokuz Mayıs Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi Yayınları, Samsun, 1990.
POYRAZ, Hakan, Etik Sorunlar Açısından Euthanasia, Felsefe Dünyası, Ankara, 1994.
RAMAZANOĞLU, Süleyman, İntihar Olayları ve İslama Göre Hükmü-Fıkıh, www.akademi.nl/sayi11/Guncel, htm, (12.12.2005).
RAZİ, Ebu Abdullah, M. b. Ömer el-Hüseyin b.Ali Fahruddin, Çev. Suat Yıldırım, Tefsir-i Kebir Mefâtihu’l-Gayb, Akçağ Yayınları, İstanbul, C. IV, 1998.
SAMUK, Fevzi, Çeşitli Yaş Guruplarında İntihar Teşebbüsü, Nisbeti ve Seçilen Vasıtalar, Yeni Sempozyum, İstanbul, 1982.
SARI, Mevlüt, el-Mevarid (Arapça-Türkçe Lügat), Bahar Yayınevi, İstanbul, 1992. STACK, Steven, Dindarlık, Depresyon Ve İntihar, (Çev: Dr. Talip Küçükcan), İSAM, İstanbul, 1998.
TOPRAK, Süleyman, Ölümden Sonraki Hayat-Kabir Hayatı, Kitap Dünyası Yayınları, Konya, 2001.
TUSİ, Ebu Nasr Serrac, İslam Tasavvufu (el-Luma), Çev. Abdulhekim Yüce, Altınoluk Yayınları, İstanbul, 1996.
ULUDAĞ, Süleyman, İslam’da Emir ve Yasakların Hikmeti, T.D.V. Yayınları, Ankara- 2001.
UYSAL, Veysel, Din Psikolojisi Açısından Dini Tutum Davranış Ve Şahsiyet Özellikleri, İstanbul, 1996.
ÜNAL, Nurten, Dini İnanç, İbadet Ve Duanın Umutsuzlukla İlişkisi (Üniversiteli Gençler Üzerinde Bir Araştırma-Yüksek Lisans Tezi, Basılmamış), Bursa, 1998.
YAHYA, Harun, Ölüm Kıyamet Cehennem, Globalkitab Yayınları, İstanbul–2005. YALÇIN, Mikdat, İman ve Ahlâkın Hayati Değerleri, İmanın Lüzum Ve Değeri, Örnek Medeniyet Eğitim Ve Kültür Araştırmaları Vakfı, İstanbul, 1997.
YİĞİT, Yaşar, İntiharın Bir Başka Versiyonu; Ötenazi, Diyanet Avrupa Aylık Dergi, D.İ.B. Yayınları, Ankara, 2002.
ZEHEBİ, İmam, Kitabü’l Kebair- İslam Şeraitinde Büyük Günahlar, Çev. Sıtkı Gülle, Bedir Yayınevi, İstanbul, 1986.
ZİYALAR, Adnan, Sosyal Psikiyatri, Yüce Yayınları, İstanbul, 1980, http://www.İntihar.de.com İnteraktif Kaynaklar: http://www.akademi.nl/sayi11/(12.12.2005). http://www.hukukcu.com/bilimsel/kitaplar/ötenazi.htm. ( 21. 02.2006 ). http://tr.www.intihar.de/intihar-hukuk.htm., ( 30. 04. 2006 ). http://www.isnet.net.tr/channels/saglik/saglik.aspx?link=/channels/saglik/güncel/intih ar. (17.12.2005) http://tr.www.kuranvepsikoloji.com. İntihar. ( 15.12.2005 ). http://www.psikiyatrist.net/intiharonlem.htm. ( 12.02.2006 ).