İnternetin başlangıç noktası Amerika Birleşik Devletleri’ndedir ve Savunma Bakanlığı'nın 1957 yılında Rusya'nın Sputnik'i uzaya göndermesini takiben kurmuş olduğu Advanced Research Project Agency (ARPA-İleri Araştırma Projeleri Ajansı)’dır(121).
(117) Ali İhsan Bülbül, (2003): Bilgisayara Giriş, Bayrak Matbaacılık, 2. Baskı, İstanbul: s. 373
(118) Hakkı Öcal, (1998): İnternet Tasarım Rehberi, Byte Türkiye Dergisi Ekim 1998 Eki, İhlas
Matbaacılık, Gazetecilik, Yayıncılık A.Ş., İstanbul: s. 4
(119) Orhan Özer, (2000): Bilgisayara Giriş, Doğuş Yayınları, İstanbul: s. 96 (120) http://www.superonline.com/hukuk/hukuk.htm
Amerika Birleşik Devletleri’nin 1960 yılının başlarından itibaren Rusya, Küba ve Vietman ile yaşadığı soğuk-sıcak savaşlardan ve nükleer tehditlerden dolayı federal bütçenin büyük bir kısmı araştırma laboratuarlarına kaydırılmıştır(122). ARPA, savaş sırasında veya savaştan önce, mutad haberleşme kanallarının kullanılamayacak şekilde tahrip edilmesi halinde dahi, ulusal komuta merkezinden (Başkanlık) balistik füze üslerine gereken emirlerin verilmesini ve savaşın sevk ve idare edilmesini sağlayacak bir haberleşme sistemi yaratılması için kurulmuştur(123).
ARPA'nın çıkış noktası ve stratejik tek hedefi, savaşta sevk ve idarenin kesintisiz olarak sağlanmasıydı. ARPA’nın 1969 yılında ülkenin değişik bölgelerindeki askeri araştırma kuruluşlarının ortak projeleri üzerinde koordineli bir çalışma ortamı yaratmak amacıyla bu kuruluşlar arasında kurduğu ARPANET(124) ağı internetin ilk çekirdeğini meydana getirmiştir. Askeri kuruluşların verilerini birbirleri ile paylaşma ihtiyacından kurulan bu ağa diğer sivil araştırma örgütlerinin, üniversitelerin ve diğer resmi kuruluşlarının bağlanmasıyla ağın kapsamı genişlemiştir. Zaman içerisinde ticari kuruluşlar bu ağı ticari faaliyetleri için de kullanabileceklerini keşfetmişlerdir. Ticari faaliyetlerle birlikte internet kısa sürede tüm dünyayı kapsayan bir ağ olarak genişleyerek INTERNET (ağların ağı) adını duyurmuştur(125).
1971 yılında Network Control Protocol (NCP-Ağ Kontrol Protokolü) ile başlayan çalışmalar, 1 Ocak 1983 tarihinde İletişim Kontrol Protokolü (TCP/IP) ARPANET içerisinde kullanılmaya başlandı. Amerikan Askeri Bilgisayar Ağ’ı 1980 yılının ortasında, ARPANET’ten ayrıldı ve MILITARY NET adı ile kendi ağını kurdu. Ulusal Bilim Kuruluşu (NSF)’nin önerileri ve Amerikan hükümetinin desteği ile ARPANET’in sistemi güçlendirilerek NSFNET adı altında teşkilatlandı. NSF’nin işletilmesine yönelik 1990 yılında İleri Ağ Hizmetleri (ANS-Advance Network Service) olarak adlandırılan yapı oluşturuldu. 1995 yılından itibaren ise internet omurga işletimi tamamen özel işletmecilerin eline bırakılmıştır(126).
İnternet, en üst seviyede gizlilik anlayışının egemen olduğu, merkezi - hiyerarşik Pentagon düzeninden çıkıp, tamamen açık, şeffaf, yalın, denetimden uzak bir organizmaya dönüşmüştür. İnternet, özellikle bütünü ile ele alındığı takdirde (122) Hasıloğlu, 1999: 44. (123) Spector, 2002: 2. (124) Güleç v.d, 2003: 8. (125) http://www.internetmarketing-tr.com/info/info-0001.htm (126) http://www.aydesign.net/internetintarihcesi.htm
görülecektir ki, teknik yapısı itibarı ile denetime müsait bir nitelikte değildir; hatta aksine, internet, kontrol ve denetime olanak vermeyecek bir doğrultuda gelişmiş ve geliştirilmiştir. Dünyadaki bilgi iletişiminin devamlı ve serbestçe yapılabileceği açık bir platform yaratmak üzere tasarlanan internet, iç organizasyonu ve mimarisi bakımından, önceden tanımlanmış bir veya sınırlı bir kaç uygulamanın çalışması için planlanmamış, üzerinde her türlü yeni uygulamaların yapılmasına olanak verecek genel ve esnek bir altyapı olarak planlanmıştır(127).
DPT projesi çerçevesinde Türkiye’de ilk internet bağlantısı, 12 Nisan 1993 tarihinde TÜBİTAK-ODTÜ (TR-NET) işbirliği ile gerçekleştirilmiştir. 64 kbit/san hızında ki bu hat ODTÜ’den uzun bir süre ülkenin tek çıkışı olmuştur. Daha sonra Ege Üniversitesi (1994), Bilkent (1995), Boğaziçi (1995), İTÜ (1996) bağlantıları gerçekleştirilmiştir. Türk Telekom’un 1995 yılında açtığı ihale ile bir konsorsiyum tarafından oluşturulan TURNET 1996 Ağustos ayında çalışmaya başlamıştır. Bunun yanı sıra Haziran 1996 tarihinde TÜBİTAK bünyesinde Ulusal Akademik Ağ ve Bilgi Merkezi (ULAKBİM) adıyla yeni bir merkez kurulmuştur. ULAKBİM’in temel görevlerinden biri, en yeni teknolojileri kullanarak Türkiye çapında tüm eğitim ve araştırma kuruluşlarını birbirine bağlayacak Ulusal Akademik Ağ (ULAKNET) adıyla hızlı bir iletişim ağı kurmak ve bu ağ aracılığı ile bilgi hizmetleri vermektir(128).
İnternete bugün her isteyen, istediği İnternet Servis Sağlayıcı kuruluşu üzeriden bağlanabilmektedir(129). Türkiye’de de internet başlangıçta, tüm dünyada olduğu gibi, bilgi aktarımı amacıyla kullanılmıştır. 1995 yılı içinde, dünyadaki gelişmelere paralel olarak, Türk girişimcileri de günden güne artan bir talep ile internet ortamını; web sayfaları, elektronik posta ve diğer servisleri ile kullanıcıların beklentileri doğrultusunda etkileşimli olarak, özellikle tanıtım ve pazarlama için kullanmaya başlamışlardır(130).
Türkiye’de transmisyon hatlarını kurma yetkisi ve bunlar üzerindeki mülkiyet hakkı 10.06.1994 tarih ve 4000 sayılı Kanun’la değişik 406 sayılı Telgraf ve Telefon Kanunu’nun 1.maddesi gereğince Türk Telekomünikasyon A.Ş. (Türk Telekom)’ne ait bulunmaktadır(131). Türk Telekom’un internet omurgası konusunda da tekel yetkisi vardır. Ancak, omurganın diğer alt sistemlerinin mülkiyeti Türk Telekom dışındaki özel (127) http://www.superonline.com/hukuk/hukuk.htm (128) http://www.ulakbim.gov.tr/hakkinda/tarihce/ (129) Bülbül, 2003: 373. (130) http://www.aydesign.net/internetnedir.htm (131) Erdağ vd., 2006: 132-133.
ve kamu kuruluşlarına ait olabilir. Diğer yandan Türk Telekom, Kanun’un 2. ve 3.maddeleri gereğince özel ve kamu kuruluşlarına ruhsat verebilmektedir(132).
Şu anda Türkiye’nin internet çıkışını sağlayan merkezleri dört grupta toplayabiliriz:
• Üniversite ve akademik kuruluşların internet bağlantılarını sağlayan ULAKNET
çıkışları,
• Genellikle ticari kuruluşların ve internet servis sağlayıcılarının (İSS)
yararlandığı TURNET çıkışları,
• Bazı özel şirketlerin ve servis sağlayıcılarının, TURNET ile yaptıkları İnternet
Erişim Noktası, (İEN) anlaşması (yasa gereğince verilen ruhsat) sonrasında kullandıkları firma bazlı doğrudan yurtdışı internet çıkışları,
• Bunların dışında kalan diğer bağlantılar.
3.3. Dünya’da ve Türkiye’de İnternet Kullanıcı Sayılarındaki Artışlar