İLKÖĞRETİM DİN KÜLTÜRÜ VE AHLAK BİLGİSİ

Öğrenme alanı; aynı konunun ardışık eğitim basamaklarında genişletilerek verilmesini amaçlayan sınıf seviyelerine göre değişiklik ve aşamalılık gösteren ilgili konuların bir arada verildiği bir yapıdır. İlköğretim Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi dersi İnanç, İbadet, Hz. Muhammed, Kur’an ve Yorumu, Ahlak, Din ve Kültürden oluşan altı öğrenme alanı üzerine yapılandırılmıştır.

İlköğretim Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Dersi Öğretim Programı’nda öğrenme alanları belirlenirken aşağıda sıralanan özellikler göz önünde bulundurulmuştur:

 Öğrencinin ilgisini çekmesi, öğrencilerde merak ve araştırma isteği oluşturması,

 Öğrencilerin yeni çalışmaları denemelerine ve beceri kazanmalarına fırsat vermesi,

 Kişisel niteliklerin kazanılmasına imkân sağlaması,  Çeşitli öğrenme yaklaşımlarına uygun olması,

 Diğer disiplinlerle bütünleşebilmesi ve eğitim yoluyla ulaşılabilecek kadar sınırlı olması,

 Öğrenmede derinliği ve genişliği teşvik etmesidir.

İfade edildiği üzere İlköğretim Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi dersi öğrenme alanları, hem kendi içinde hem de diğer öğrenme alanlarıyla bir bütünlük içerisinde ele alınmış ve birbiriyle ilişkilendirilmiştir. Öğrenme alanları, 4. sınıftan 8. sınıfa kadar devam etmektedir.

Öğrenme alanları, ilköğretim 4, 5, 6, 7 ve 8. sınıflarda işlenecek üniteler ve açılımlarının belirlenmesinde temel çerçeveyi oluşturmaktadır. Her sınıfta, altı öğrenme alanından her birisi için bir ünite bulunmaktadır. Bununla birlikte bazen bir ünite, bir ya da birden fazla öğrenme alanının çerçevesine girebilir. Bu sebeple, bir öğrenme alanına ait üniteler veya kazanımlar, kendi üniteleriyle ya da ünitelerin kazanımlarıyla veya diğer öğrenme alanına ait ünitelerle ya da ünite kazanımlarıyla ilişkilendirilmiş ve bu tür ilişkilendirmelere konuların açıklamalar kısmında dikkat çekilmiştir. Örneğin; "İnanç" öğrenme alanına ait 4. sınıf “Din ve Ahlak Hakkında Neler Biliyorum?” ünitesinin 7. kazanımı "İbadet" öğrenme alanına ait 4. sınıf “Temiz Olalım” ünitesinin 5. kazanımı ile ilişkilendirilmiştir. Ayrıca kazanımlardan ara disiplinlerle yapılan ilişkilendirmeler de açıklamalar kısmında belirtilmiştir. Dersle ilgili Atatürkçülük ile ilgili konuları, her öğrenme alanında ilgili ünitelerde alt başlıklar ve kazanım olarak yer almıştır. Ayrıca bazı dua ve kısa sureler, Türkçe anlamlarıyla birlikte bazı ünitelerin sonunda öğretime konu edinilmektedir.

Yeni program İnanç, İbadet, Hz Muhammed (sav), Kur’an ve Yorumu, Ahlak, Din ve Kültür şeklinde altı ana başlık altında toplanmıştır. Ders konularının ilgi çekici, öğrenciyi güdüleyen, öğrencilerin sıkılmadan öğretim faaliyetine katılmalarını sağlayan, bir yapıya kavuşturulması, bu amaçla da konuların hemen ardından veya ünite sonunda okuma metinleri verilerek öğrenmenin gerçekleşmesi ve öğrenilenlerin kalıcı olması amaçlanmıştır.

İnanç ana başlığı altında verilen konu ve okuma metinleriyle, Allah’a, peygamberlerine, meleklerine, kitaplarına, kaza ve kadere, ahiret gününe inanma bilinci geliştirilmeye çalışılmaktadır. Konuların ardından veya ünite sonunda verilen

okuma metinleriyle de bu konuların hikâye etme yoluyla kalıcılığının sağlanması ve öğrenmenin kolaylaşması amaçlanmaktadır. Her sınıf seviyesinde inanç öğrenme alanını ilgilendiren kazanımları elde edebilmiş bir öğrenciden, günlük hayatta kullanılan bazı dini kavramları anlayabilmesi, Kelimeyi Şahadet ve Kelimeyi Tevhidi bilmesi, evde ve çevrede bulunan dini sembolleri tanıyabilmesi, din ve ahlakı tanımlayıp, güzel konuşması, güzel davranışlar sergilemesi, akıllı ve bilinçli olarak inanması, Allah’la sağlıklı bir iletişim kurabilmesi, Allah’ın gönderdiği peygamberleri asgari düzeyde tanıması ve niçin gönderildikleri hakkında bilgi sahibi olması, vahyin ne olduğunu bilmesi, şeytan ve meleğin farklılığını bilmesi, her iyiliğin veya kötülüğün bir karşılığının olduğunu fark etmesi, doğru bir kader inancına sahip olması beklenmektedir.

İbadet ana başlığı altında verilen konuların sonunda yer alan okuma parçalarıyla, ibadetin sevdirilmesi, ibadet etme bilincinin kazandırılması, niçin ibadet edilmesi gereği, ibadet ve temizlik ilişkisi, namaz ibadeti, hac, zekat, oruç, kurban vb. ibadetlerle ilgili temel bilgiler verilmektedir. Bunun yanında bu ibadetlerin bireysel ve toplumsal faydalarına da vurgular yapılmaktadır. Bu ana başlık altında verilen konularla ve okuma metinleriyle verilmesi amaçlanan kazanımlara ulaşılması halinde, ibadetin bireysel ve toplumsal faydalarının olduğunu bilen, Salih amellerin neler olduğunun farkında olan öğrenciler yetiştirilmesi amaçlanmaktadır.

Hz Muhammed ana başlıklı öğrenme alanında kazanımlara ulaşmış bir öğrenciden, Hz Muhammed (sav) ve aile hayatı, son peygamber oluşu, bütün insanlığa gönderilen evrensel mesajlarla gelen bir peygamber olduğu, onun insani ve peygamberlik yönleriyle, ahlaki tutum ve davranışları yoluyla onu Hz Muhammed’i doğru anlama, söz ve davranışlarında ilkeler çıkarma bilinci kazanabilmesi amaçlanmaktadır. Bu nedenle, Hz Muhammed’in hayatından kesitler hikaye şeklinde verilmekte, ders verici yaşantısından küçük kesitler okuma metni şeklinde yer almaktadır.

Kur’an ve yorumu ana başlığı altında verilen öğrenme alanıyla, öğrenciler, genel olarak Kur’an’ın indirilişini, evrenselliğini, kitap haline getirilmesini, Kur’an’la ilgili kavramları öğrenmesi beklenmektedir. Konulardan sonra verilen okuma metinleri de Kur’an kıssalarında oluşmakta, öğrencilerden de kıssalardan dersler çıkarma bilincinin geliştirilmesi amaçlanmaktadır.

Ahlak öğrenme alanıyla, din ahlak ilişkisini, sevme ve sevilmeyi, iyi insan olmanın önemini, birlik ve beraberliğin faydalarını, karşılıklı saygı ve sevginin yerleştirilmesini, paylaşmanın önemini öğretmek amaçlanmaktadır. Bu öğrenme alanıyla ilgili kazanımları elde etmiş öğrenci, yardımlaşma ve paylaşmanın bir ihtiyaç ve erdem olduğunu, dinimizin sakınmamızı istediği kötü alışkanlıkların bireysel ve toplumsal zararlarının neler olduğunu, başkalarının haklarına saygısız olmanın kul hakkı olduğunu, güzel ahlaka sahip olmada dinin önemli bir rolünün olduğunu bilir.

Ahlak öğrenme alanına ilişkin kavramlar büyük ölçüde soyut kavramlardır. Bu nedenle bu alanla ilgili kazanımların verilmesi sırasında konuların okuma metinleriyle desteklenerek somutlaştırılması önem arz etmektedir. Çünkü bir konunun soyut biçimde anlatılması ya da soyut kavramların yine somutlaştırılmadan anlatılması anlatılan konunun yaşanılır nitelikte örneklerle sunulmaması öğrenmeyi geciktirmektedir. (Okumuşlar, 2006: 237)

Son olarak Din ve Kültür ana başlıklı öğrenme alanıyla, öğrencilerden, ailenin önemini kavramış olmaları, vatan ve millet sevgisini benimsemeleri, milli ve manevi değerlere sahip, Türklerin Müslüman olma sürecini ve İslam’a yaptıkları hizmetleri bilmeleri, İslamiyet’in Türkler arasında yayılmasını sağlayan büyük insanları tanımaları, dilimizde, edebiyatımızda, kültürümüzde yer alan dini öğeleri bilmeleri beklenmektedir.

Örenme alanlarına bakıldığı zaman gerek konuları gerekse kavramları bakımından oldukça fazla soyut kavramın varlığı görülmektedir. Öğrencilerin gelişim seviyeleri de dikkate alındığında somuttan soyuta öğrenme ilkesi gereği kavramların somutlaştırılması gereği ortaya çıkmaktadır.