Bu araştırma sırasında, tez arşivlerinden, çeşitli kütüphanelerden, bağımsız araştırma kurumlarından yararlanılarak pek çok kaynağa ulaşılmıştır. İnternet adreslerinden, kaynak yayın ve kitaplar, sanat yapıtlarına ait resimler edinilmiştir. Ayrıca, güvenilir olduğu düşünülen birçok sanat-haber, eleştiri, röportaj ve makalelerden de yararlanılmıştır. Bütün ulaşılan bu kaynaklar, araştırmanın amacını ve kaynağını oluşturmuştur.
Antmen A. (2008), Antmen bu yapıtında, 20. Yüzyıl Batı Sanatındaki birçok oluşumu sosyolojik ve bilimsel gelişmeler doğrultusunda tarihsel bir temele oturtmuş ve akımların can alıcı noktalarına yer vermiştir. 20. Yüzyıldaki akımların gelişim evrelerini ve akımların doğalarına bağlı olarak ortaya çıktıkları dönemde, dünyadaki politika, kültür, sanat, bilim ve teknoloji alanında neler olup bittiğini eş zamanlı olarak sunmuştur.
Aydın N. (2008), Aydın yayınlanmamış yüksek lisans tezinde, portrenin tarihsel gelişimi üzerinde durmuştur. 20. Yüzyıldaki sanat akımlarını ele alıp değerlendirmiş ve sanat akımları içerisinde portre alanında öncü sanatçıları incelemiştir. Yaptığı araştırmada, 20. Yüzyıl Türk resminde yer alan sanatçıları, yaptıkları portreleriyle birlikte ele almıştır. 20. Yüzyıl portrelerini, üretim koşulları ve üslup çeşitliliğini de göz önünde bulundurarak; sanat akımlarındaki gelişim ve değişimleri gözler önüne sermiştir.
Beksaç E. (1995), Beksaç kitabıyla sanatseverlere, temsilci olabilme özelliği olan sanat yapıtlarıyla; Avrupa Sanatı hakkında bilgi vermeyi amaçlamıştır. Modern sanat akımlarının, deneysel yapılarını göz önünde bulundurarak; sanatçıların kendi özgün tavırlarına ve tarihsel önemlerine yönelik bilgiler vermiştir.
Bell J. (2000), Bell bu eseriyle, Eski Mısır’dan 20. yüzyıla kadar farklı dönem ve akımlardan, aralarında birçok ünlü sanatçının otoportresini yer vermiştir. 500 Otoportreyi kitabında buluşturan Bell, sanatçıların yeteneklerinin yanında psikolojilerini de gözler önüne sermiştir.
Eco U. (2006 - 2009), Batı kültürünün başyapıtlarını, en ince ayrıntısına kadar inceleyen Eco; güzelliğin ve çirkinliğin farklı yönlerini çeşitli tanımlamalarla açıklamıştır. Eski Yunandan günümüze kadar olan zamanı, sürükleyici bir şekilde ele aldığı yapıtında; Güzellik nedir? Çirkinlik nedir? gibi sorulara cevap aramaya çalışan sanatçılara ve düşünürlere de kitabında yer vermiştir. Güzelliğin ve çirkinliğin tarihini, bugüne kadar kabul görmüş tüm fikirleri geliştirerek; güzelliğin ve çirkinliğin tanımını bir kez daha yapmıştır.
Gombrich E.H. (1999), Sanatın Öyküsü adlı kitabıyla, başlangıçtan günümüze dek, resim, heykel, ve mimarlık tarihini; çağımızın en donanımlı sanat tarihçisi gözüyle ele almıştır. Akıcı bir anlatıma yer verdiği bu eser, kökü sağlam bir
araştırmaya, özenli ve ayrıntılı bir çözümleme tekniğine dayanan, gerçek anlamda bir tarih kitabıdır.
Krausse (2005), Rönesans’tan Günümüze Resim Sanatının Öyküsü çalışması ile rönesanstan günümüze resim sanatının geçirdiği evreleri anlatmıştır. Sanat akımlarını, dönemin sosyal, kültürel ve ideolojik yönüyle ele alan Krausse; bu eseriyle kusursuz bir bilgi kaynağı oluşturmuştur. Resim sanatı tarihinin, en önemli kültürel ve sanat olaylarını özetlediği bu kitabında; farklı bir bakış açısıyla karşımıza çıkmaktadır.
Lynton N. (1991), 1900’lü yıllardan günümüze, Modern Sanatın Öyküsünü anlatan Lynton; bu eseriyle sanatseverlerin, modern sanatla sıcak ve içten bir bağ kurmasını amaçlamıştır. Lynton, modern sanatta yer alan temel gelişmelerin, sanatı geliştirme adına yapılan ustaca girişimler olduğunu ortaya koymaktadır. Bu girişimlerin ardındaki düşüncelerini açıkladığı bu eserinde; varlığını günümüzde de sürdüren sanat akımlarını ve bu akımlarla tanınan sanatçıları, birbirleriyle kıyaslayarak ele almıştır.
Özkanlı Ü. (2006), Özkanlı yayınlanmamış yüksek lisans tezinde, tarihsel süreç içerisinde portre ve otoportrelerin; günümüz sanatına dek fiziksel ve tinsel özellikleri nasıl yansıttığı, sanatçının kendini ifade etmesindeki fonksiyonunun nasıl olduğunu değinmiş ve bunu örnek sanatçılar ve sanat eserleriyle açıklamıştır. Çağdaş bir sanat yapıtı olarak ele aldığı portreleri, sanat eseri olması için gerekli plastik değerleri açıklamış ve fotoğraf ile ilişkilendirmiştir.
Partanaz P. (2007), Partanaz yayınlanmamış yüksek lisans tezinde, 19. Yüzyıl sonundan günümüze portre sanatını, dönemler ve ekoller bağlamında geçirdiği değişim ve gelişimleri, görsel ve düşünsel açıdan ele almıştır. 20. Yüzyıldaki sanat akımları ve portre sanatçılarını, farklı ele alış şekliyle portrenin çağdaş dünya sanatındaki yerini irdelemiştir. Portrenin Türk Resim Sanatındaki yerini de araştıran
Partanaz, kendi portre çalışmalarını da araştırmasında yer vererek; görsel ve düşünsel kaynaklar doğrultusunda eserlerinin analizini yapmıştır.
Richard L. (1991), Sanatın temel kuramlarına yer verdiği bu kitabında Richard, önde gelen tüm ekspresyonistlerin yaşam öykülerini, yapıtlardaki ekspresyonist fikirlerin nasıl uygulandığını; ekspresyonizm akımı, dönemleri ve üslupları hakkında sanatseverlere geniş bir bilgi yelpazesi sunmuştur.
Tansuğ S. (1995), Tansuğ, resim sanatının tarihini anlattığı bu eserinde; resim sanatının dünya toplumları içerisinde geçirdiği evreleri ve gelişim koşullarını dile getirmiştir. Resim sanatının gelişim ve değişim evrelerini, çeşitli toplumları tek tek ele alarak incelediği bu kitabında; teknik ve biyografik bilgilere de yer vermiştir.
Turani A. (1999), Turani, sanat eserlerini hem genişliğine, hem derinliğine geniş bir araştırmayla incelenmesi gerektiğini belirttiği bu kitabıyla; tarihin geçmiş yüzyıllarından günümüze kadar sanat eserlerinin, var olduğu kültürün oluşmasında, başka kültürlerin katkılarının ne derece etkili olduğunu dile getirmiştir. Dünya sanat tarihine yönelmenin, sanat kültürünün tanınmasından geçtiğini vurguladığı bu eseriyle; sanat eserlerinin, ulusların düşünce hayatında ne kadar önemli bir yer tuttuğunu ve toplumun varolmasındaki katkılarını belirtmiştir.
BÖLÜM II YÖNTEM
Bu bölümde araştırma modeli, evren, örneklem, veri toplama araçları ve veri toplama teknikleri açıklanmaktadır.
2.1 Araştırmanın Modeli
Bu araştırmada tarama modeli kullanılmıştır. Araştırma var olan durumu ortaya çıkarmaya çalıştığı için betimsel bir çalışma niteliğindedir.
2.2 Evren ve Örneklem 2.2.1 Evren
Bu araştırmanın evreni, 20. yüzyılda portre ve otoportre açısından öne çıkan batı sanat akımlarını, bu akımlara ait öncü ressamları ve ressamların o dönemde yaptıkları portre yapıtlarını kapsamaktadır.
2.2.2 Örneklem
Bu nitel araştırmada örneklem olarak, 20. yüzyılda yapılmış olan portre ve otoportreler ele alınmıştır. 20. yüzyıl sanat akımları ve akımlar içerisinde yer alan portreleriyle ünlü sanatçılar seçilmiştir. Bu doğrultuda örneklem, evrenin kendisidir.