İşletmelerde Dokusuz Yüzey Üretim Süreci

Örneklem olarak alınan 3 işletmede farklı teknikler uygulandığından üretim süreçlerinde farklılıklar görülmektedir. Bu yüzden üretim süreçleri ayrı ayrı ele alınmıştır

Dinarsu İşletmesinde üretim süreci; elyaf üretme- doku oluşturma- doku sabitleme- bitim işlemleri aşamalarından oluşmaktadır.

İş 1: Elyaf Üretme İşlem 1. Tasarım yapmak İşlem Basamakları

1. Yapılacak elyafın renklerini belirleyiniz. 2. Renklerin birbirine birleşimini belirleyeniz.

İşlem 2. Hammaddeyi hazırlamak İşlem Basamakları:

1. Kullanılacak hammadde türlerini belirleyiniz.

2. Elyaf özelliğine göre hammadde miktarını belirleyiniz. 3. Belirlenen miktarlarda hammaddeyi hazırlayınız.

İşlem 3. Makineyi hazırlamak İşlem Basmakları:

1. Makineyi kontrol ediniz. 2. Makine ayarlarını yapınız.

3. Makine ısısını belirleyiniz (130-230 °C) 4. Makineyi çalıştırınız.

İşlem 4. Hammaddeyi eritip filament elyaf elde etmek İşlem Basamakları:

1. Hammaddeyi belirlenen miktarda ekstrudere koyunuz.

2. Ekstruderden pompalara, pompalardan düzelere giden hammaddeyi izleyiniz. 3. Düzelerden çıkan hammaddeyi kontrol ediniz.

4. Düzelerden yağlama silindirlerine giden hammaddeyi izleyiniz.

İşlem 5. Filamente çekim uygulamak İşlem Basamakları:

1. Çekim silindirlerini kontrol ediniz.

2. Çekim silindirlerinin ısı ayarlarını yapınız. 3. Fırını kontrol ediniz.

4. Fırın ısı ayarını yapınız (130°C)

5. Yağlama silindirlerinden çekim silindirlerine gelen, buradan fırına geçen hammaddeyi izleyiniz.

6. Fırından çıkıp soğuk çekim silindirlerine gelen hammaddeyi izleyiniz.

İşlem 6. Filamente kıvrım vermek. İşlem Basamakları:

1. Kıvrım makinesinin kontrolünü yapınız.

2. Kıvrım miktarını belirleyiniz (1cm de 2,4 adet).

3. Çekim silindirlerinden kıvrım makinesine gelen hammaddeyi izleyiniz.

4. Kıvrım verilen hammaddeye istenilen kıvrım verilip verilmediğini kontrol ediniz.

İşlem 7. Kıvrım verilen filamenti fiske etmek. İşlem Basamakları:

1. Fiske yapılacak sobayı kontrol ediniz. 2. Makinenin ısı ayarını yapınız ( 130°C)

3. Kıvrım makinesinden sobaya geçen hammaddeyi izleyiniz.

İşlem 8. Filament haldeki elyafı kesmek İşlem Basamakları:

1. Makineyi kontrol ediniz.

2. Kesilecek hammaddenin hangi boylarda kesileceğini belirleyiniz.

3. Kesilen hammaddenin istenilen boylarda kesilip kesilmediğini kontrol ediniz. İşlem 9. Elyafı balyalamak

İşlem Basamakları:

1. Kesim makinesinden gelip biriktirilen hammaddenin hangi miktarlarda balyalanacağını belirleyiniz.

2. İstenilen miktarda biriktirilen hammaddeyi balyalayınız. 3. Balyalanan elyafları depoya sevk ediniz.

İşlem 1. Tasarım yapmak İşlem Basamakları:

1. Oluşturulacak dokunun renklerini belirleyiniz. 2. Renklerin birleşim oranlarını belirleyiniz.

İşlem 2. Elyafları hazırlamak İşlem Basamakları:

1. Kullanılacak hammaddeyi belirleyiniz.

2. Kullanılacak hammadde miktarını belirleyiniz.

İşlem 3. Harman hallaç makinesini hazırlayınız. İşlem basamakları:

1. Makineyi kontrol ediniz. 2. Makine ayarlarını yapınız. 3. Makineyi çalıştırınız.

İşlem 4. Elyafları harmanlamak İşlem Basamakları:

1. İstenilen miktarda elyafı makineye sevk ediniz.

2. Makineye sevk edilip açıcı silindirler yardımıyla açılan elyaf balyalarını izleyiniz.

3. Statik elektriklenmeyi önlemek için yapılan yağlama işleminin yağlama miktarını belirleyiniz (%6,5).

4. Yağlanan elyafların istenildiği şekilde yağlanıp yağlanmadığını kontrol ediniz. 5. İstenilen harman işleminin yapılıp yapılmadığını kontrol ediniz.

İşlem 5. Tarak makinesinde elyafları tülbent haline getirmek İşlem Basamakları:

1. Tarak makinesini kontrol ediniz. 2. Makine ayarlarını yapınız.

3. Harman odasından hava akımı ile tarak makinesine gelen elyafları izleyiniz. 4. Taranan elyafların yabancı maddelerden temizlenip temizlenmediğini kontrol

ediniz.

5. Taranıp tülbent haline getirilen dokunun homojen dağılıp dağılmadığını kontrol ediniz.

İş 3. Doku Bağlama İşlem 1. Tasarım yapmak İşlem Basamakları:

1. Oluşturulacak dokunun renklerini belirleyiniz. 2. Oluşturulacak dokunun desenini belirleyiniz.

İşlem 2. Makineyi hazırlamak İşlem Basamakları:

1. Makineyi kontrol ediniz.

2. Tasarımı yapılan desene göre iğne sayısını belirleyiniz. 3. Tasarımı yapılan desene göre iğne dizilişini ayarlayınız. 4. Makineyi çalıştırınız.

İşlem 3. Dokuyu bağlamak İşlem Basamakları:

1. Tarak makinesinden kat kat serilmiş gelen tülbent dokunun ilk iğneleme için geldiği 1. İğneleme ünitesinde iğnelenme işlemi yapılırken izleyiniz.

2. 1. İğneleme ünitesinde iğneler yardımı ile birbirine dolaştırılan tülbentin 2. İğneleme ünitesinde iğneleme işlemi yapılırken izleyiniz.

3. İğnelenerek oluşturulan dokunun 3. İğneleme ünitesinde desen verilirken izleyiniz.

4. İstenilen desenin verilip verilmediğini kontrol ediniz.

İşlem 4. Halıyı rulo haline getirmek İşlem Basamakları:

1. İğneleme makinesinden gelen halıyı kontrol ediniz. 2. Halını sarılacağı silindiri kontrol ediniz.

3. Rulo haline gelen halıyı düzgün sarılıp sarılmadığını kontrol ediniz.

İş 4. Apre yapma

İşlem 1. Makineyi hazırlayınız. İşlem Basamakları:

1. Makineyi kontrol ediniz.

2. Lateks maddenin miktarını belirleyiniz. 3. Makine ısısını ayarlayınız.

İşlem 2. Lateks maddeyi uygulamak İşlem Basamakları:

1. Rulo haline gelen halıyı açınız.

2. Isı yardımı ile halının arkasına lateks madde uygulanırken izleyiniz.

3. Lateks madde uygulanan halı soğutulurken maddenin istenilen miktarda uygulanıp uygulanmadığını kontrol ediniz.

İşlem 3. Dokuyu istenilen boylarda kesmek İşlem Basmakları:

1. Dokunu kesileceği boyutları belirleyiniz.

2. Lateks uygulandıktan sonra soğutulup kesilen halıyı izleyiniz.

İşlem 4. Elde edilen halıyı rulo yapmak İşlem Basamakları:

1. Kesimi yapılan ürünün hangi boyda sarılacağını belirleyiniz. 2. Sarım boyu belirlenen ürünün sarılacağı silindiri kontrol ediniz. 3. Silindire sarılıp rulo haline gelen halıyı kontrol ediniz.

İşlem 5. Barkot hazırlayıp halıyı paketlemek İşlem Basamakları:

1. Rulo haline getirilen ürünün özelliklerini bilgisayarda kontrol ediniz. 2. Bilgileri kontrol edilen barkotları basınız.

3. Ürün paketlenirken izleyiniz.

4. Paketlenen ürünün barkodunu yapıştırınız. 5. Ürünü depoya sevk ediniz.

Salvin işletmesinde elyaf üretim yapılmamakta elyaflar balyalar halinde kullanılmak üzere hazır alınmaktadır. Üretim süreci doku oluşturma- doku bağlama- bitim işlemleri olarak devam etmektedir. Bu süreç aşağıdaki gibidir;

İş 1: Elyafı Hazırlama İşlem 1. Tasarım yapmak İşlem Basamakları

1. Üretilecek ürünün renklerini belirleyiniz. 2. Renklerin birbirine birleşimini belirleyeniz.

İşlem 2. Hammaddeyi hazırlamak İşlem Basamakları:

1. Kullanılacak hammadde türlerini belirleyiniz.

2. Ürün özelliğine göre hammadde miktarını belirleyiniz. 3. Belirlenen miktarlarda hammaddeyi hazırlayınız.

İşlem 3. Makineyi hazırlamak İşlem Basmakları:

1. Makineyi kontrol ediniz. 2. Makine ayarlarını yapınız. 3. Makineyi çalıştırınız. İş 2. Doku Oluşturma

İşlem 1. Elyafları harmanlamak İşlem Basamakları:

1. Balya halinde gelen hammaddeler kantarlarda tartarak harman ünitesine taşıyınız.

2. Hammaddelerin karışım oranlarını ayarlayınız

3. Makineye sevk edilip balya açıcı silindirler yardımıyla açılan elyaf balyalarını izleyiniz.

4. İstenilen harman işleminin yapılıp yapılmadığını kontrol ediniz. 5. Açılan ve harmanlanan elyafların tarak makinesine geçişini izleyiniz.

İşlem 5. Tarak makinesinde elyafları tülbent haline getirmek İşlem Basamakları:

1. Tarak makinesini kontrol ediniz. 2. Makine ayarlarını yapınız.

4. Taranan elyafların yabancı maddelerden temizlenip temizlenmediğini kontrol ediniz.

5. Taranıp tülbent haline getirilen dokunun homojen dağılıp dağılmadığını kontrol ediniz.

İş 3. Doku Bağlama

İşlem 1. Makineyi hazırlamak. İşlem Basamakları:

1. Makineyi kontrol ediniz.

2. Makine su basıncını ayarlayınız. 3. Makineyi çalıştırınız.

İşlem 2. Dokuyu bağlamak İşlem Basamakları:

1. Tarak makinesinden kat kat serilerek su jeti ünitesine gelen tülbenti izleyiniz. 2. Tülbente su basıncı uygulanırken izleyiniz.

3. Su basıncı sonucu keçeleşmiş ürünü kontrol ediniz.

4. Su jeti ünitesinden kullanımın ardından kalan su vakumlanırken izleyiniz. 5. Tekrar kullanılmak üzere filtre işlemine tabi tutulan suyu kontrol ediniz. 6. Su jeti ünitesinde çıkan ürün kurutulmak için fırına girerken izleyiniz. 7. Fırından çıkan ürünün kuruyup kurumadığını kontrol ediniz.

İşlem 3. Elde edilen ürünü rulo yapmak İşlem Basamakları:

1. Fırından çıkan ürün sarım yapılırken kenarlardan kesilmesiniz izleyiniz. 2. Kesimi yapılan ürünün hangi boyda sarılacağını belirleyiniz.

3. Sarım boyu belirlenen ürünün sarılacağı silindiri kontrol ediniz. 4. Silindire sarılıp rulo haline gelen halıyı kontrol ediniz.

İşlem 5. Etiket hazırlayıp halıyı paketlemek İşlem Basamakları:

1. Rulo haline getirilen ürünün özelliklerini bilgisayarda kontrol ediniz. 2. Bilgileri kontrol edilen etiketlerini basınız.

3. Ürün paketlenirken izleyiniz.

4. Paketlenen ürünün barkodunu yapıştırınız. 5. Ürünü depoya sevk ediniz.

Bayteks işletmesinde üretim süreci; elyaf üretim ve doku oluşturma aynı anda gerçekleşmektedir. Bu süreci doku bağlama ve bitim işlemleri takip etmektedir. Bu süreç aşağıda olduğu gibidir.

İş 1: Elyaf Üretme ve Doku Oluşturma İşlem 1. Tasarım yapmak

İşlem Basamakları

1. Üretilecek ürünün hammadde türünü belirleyiniz. 2. Üretilecek ürünün renklerini belirleyiniz.

İşlem 2. Hammaddeyi hazırlamak İşlem Basamakları:

1. Ürün özelliğine göre hammadde ve boya miktarını belirleyiniz

2. Kullanılacak hammadde ve boyanım birbirlerine birleşim oranlarını belirleyiniz( 1375kg pp granül, 25 kg masterbatch boya).

3. Belirlenen miktarlarda hammadde ve boyayı makineye sevk etmek üzere hazırlayınız.

İşlem 3. Makineyi hazırlamak İşlem Basmakları:

1. Makineyi kontrol ediniz. 2. Makine ayarlarını yapınız. 3. Makineyi çalıştırınız.

4. Makineyi (ekstruder) ısıtınız (250°C). İşlem 4. Hammaddeyi eritip filament elde etme İşlem Basamakları:

1. Hammadde belirlenen miktarda silo ile beslenip, vakumlama sistemi ile dozajlama ünitesine sevk edilirken izleyiniz.

2. Volumetrik oranda karıştırılan hammadde ve boyanın önceden ısıtılmış extrudere sevk edilirken izleyiniz.

3. Eriyen hammaddenin yüksek basınçla ölçüm bölgesine itilirken izleyiniz. (260°C).

4. Ekstruderdeki filtre yardımı ile hammadde ve boya içindeki cisimler temizlenirken izleyiniz.

5. Hammadde ve boya içindeki yabancı cisimlerin temizlenip temizlenmediğini kontrol ediniz.

6. Belirlenen birim ölçüde hammadde pompalar ile düzelere itilirken izleyiniz. 7. Üzerinde 1072 adet delik bulunan kalıplardan filamen halini alan hammaddeyi

izleyiniz.

İşlem 5. Filamente çekim uygulamak İşlem Basamakları:

1. Filament halini alan hammadde Quaench adı verilen soğutucu ünitede birbirine yapışmadan inebilmesi için soğutulurken izleyiniz.

2. Filamentlerin birbirine yapışıp yapışmadığını kontrol ediniz.

İşlem 6.Filamenti serip doku oluşturmak İşlem Basamakları:

1. İnceltilen filamentler flepse gelirken izleyiniz.

2. Flepsin sağa ve sola hareket etmesi ile belte püskürtülen flamanetleri izleyiniz. 3. Belt’e püskürtülen filamentlerin homojen olup olmadığını kontrol ediniz.

4. Belt’in birim ölçüdeki emiş gücü (hava emiş) ile Belt’e serilen filamentleri izleyiniz.

İş 2. Dokuyu bağlama ve baskı yapma İşlem 1.Tasarım yapmak

İşlem Basamakları:

1. Baskı yapılacak dokunun desenini belirleyiniz 2. Baskı çeşidini belirleyiniz.

3. Baskı renklerini belirleyiniz.

İşlem 2. Makineyi hazırlamak İşlem Basamakları:

1. Makineyi kontrol ediniz.

2. Doku bağlamak için kullanılan kalenderlerin ısısını ayarlayınız.

İşlem 3. Dokuyu Bağlamak ve baskı uygulamak İşlem Basamakları

1. Belirlenen ölçüde homojen olarak serilen Belt’ten filamentler kalenderlere gelirken izleyiniz.

2. Filamentler üst ve alt kalenderlerde (baskı silindiri) belirlenen ve birim oranda uygulanan sıcaklık ile sıkıştırılarak hem bağlanana hem de bitim işlemi (baskı) uygulanan kumaşı izleyiniz.

3. Dokunu bağlanıp bağlanmadığını kontrol ediniz. 4. Uygulanan baskıyı kontrol ediniz.

5. Kalenderlerde desenlendirilen kumaş soğutma rolunden geçerken izleyiniz (8°C)

İş 3. Bitim İşlemleri ve Paketleme İşlem 1. Makineyi hazırlamak İşlem Basamakları:

1. Makineyi kontrol ediniz.

2. Kullanılacak bitim işlemi maddesini belirleyiniz. 3. Kullanılacak maddeyi hazırlayınız.

İşlem 2. Bitim İşlemi Yapmak (Hidrofilik kimyasal madde uygulamak). İşlem Basmakları:

1. Püskürtme aparatlarını kontrol ediniz.

2. Kumaşa hidrofilik madde püskürtülürken izleyiniz. 3. Kumaş Winder’de (sarıcı) sarılırken izleyniz.

İşlem 3. Kumaşı kesip rulo halinde sarıp paketlemek İşlem Basamakları:

1. Kumaşın hangi boy ve enlerde kesileceğini belirleyiniz.

2. Winder’e sarılan kumaşı kesilmek üzere rewindere aktarılırken izleyiniz. 3. Paketlenirken kontrol ediniz

Belgede Dokusuz yüzey üretiminin hammadde teknik kullanım özelliklerive alanları yönünden incelenmesi (sayfa 122-135)