İşletme sonuçları

2012 yılında gerçekleşen satışlardan ortaya çıkan sonuçlar aşağıdaki çizelgede gösterilmiştir.

Satış sonuçları

Brüt Net Satışların Faaliyet Satış Faaliyet Satışların satışlar satışlar maliyeti giderleri maliyetleri zararı maliyetine

göre

toplamı kâr veya

zarar Bin

TL Bin TL Bin TL Bin TL Bin TL Bin TL (%)

1-Esas ürün:

-Taşkömürü parça (18-150

mm) 12.135 12.135 16.477 3.843 20.320 (8.185) (66)

-Taşkömürü (0/10 mm) 8.309 8.309 19.732 4.542 24.274 (15.965) (67) -Taşkömürü (0/18) 12.163 12.163 23.169 5.415 28.584 (16.421) (57)

-Taşkömürü (10/18) 878 878 1.241 349 1.590 (712) (45)

-Taşkömürü (filitrasyon) 3.789 3.789 14.097 3.319 17.416 (13.627) (78) Toplam (1) 37.274 37.274 74.716 17.468 92.184 (54.910) (60)

2-Hizmet satışları :

Genel

toplam 37.274 37.274 74.716 17.468 92.184 (54.910) (60)

Satış programı 42.919 42.919 81.484 20.980 102.464 (59.545) (58) Programa göre fark (5.645) (5.645) (6.768) 3.512 (10.280) (4.635) (2) Geçen dönem satış sonuçları 33.608 33.608 74.639 15.902 90.541 (56.933) (63)

Cari yılda 42.919 bin TL brüt satış hâsılatı elde edileceği, satış maliyetlerinin, 81.484 bin TL olacağı, 20.980 bin TL faaliyet giderlerinin etkisiyle, yılsonunda 59.545 bin TL faaliyet zararı oluşacağı öngörülmüştür.

84

Sayıştay

Buna karşılık, 2012 yılı gerçekleşmelerinde, 37.274 bin TL satış hâsılatı elde edilmiş, hâsılattan herhangi bir indirim olmamış, 74.716 bin TL satış maliyeti ve 17.468 bin TL faaliyet giderleri ile birlikte 92.184 bin TL satış maliyeti oluşmuş, sonuç itibariyle, 54.910 bin TL faaliyet zararı doğmuştur. Buna göre faaliyet zararı pogramın 4.635 bin TL altında gerçekleşmiştir.

Önceki yıl 153.195 ton olan satılabilir üretim miktarı, cari yılda 166.568 tona, satılan kömür miktarı ise 143.892 tondan 152.380 tona çıkmıştır. Ancak, ortalama ticari maliyetlerin 636,65 TL/ton olmasına karşın, ortalama satış fiyatlarının 244,61 TL/tonda kalması nedeniyle, Müessese her yıl olduğu gibi, cari yıda da zarar açıklamıştır. Kaldıki, Müessese 37.274 bin TL tutarındaki satış hasılatları ile 69.864 bin TL olan işçi ve işçilikle ilgili giderlerini bile karşılayamamaktadır.

Müessese giderlerinin önemli bir bölümü sabit giderler niteliğindedir. Hiç üretim yapılmasa bile giderleri azaltma imkânı bulunmamakta, üretim ve hasılata dönüştürülemeyen giderler zarar olarak ortaya çıkmaktadır. Üretim ve satış miktarı arttıkça sabit giderlerden ton maliyetine düşen pay azaldığından, satış maliyetindeki artışların belli bir düzeyde tutulması mümkün olabilmektedir.

Raporun Mali Bünye bölümünde açıklandığı üzere, faaliyet dönemi sonu itibariyle, her 100 liralık net satışa karşılık 187 TL işçi ücretti yapıldığı, 200 TL de satış maliyetinin oluştuğu görülmektedir. Olumsuzluk ifade eden bu oranlar devam ettikçe müessese faaliyetlerinin kar ederek sonuçlanması olanağı bulunmamaktadır.

Bu nedenle, piyasada oluşacak fiyatlar yeterince artmadan, üretim ve satış miktarı, maliyetleri karşılayacak düzeylere gelmeden ve üretimde tasarruf ve verimlilik olabildiğince sağlanmadan, Müessesenin zarar ortamından çıkabilmesi mümkün görülmemektedir.

Elde edilen satış hasılatının işçi ücretlerini dahi karşılayamadığı, müessesenin sürekli olarak zarar ettiği ve birikmiş zararların büyük tutarlara ulaştığı göz önüne alınarak, dönem zararlarının önlenebilmesi için işgücü verimliliği ile birlikte üretim miktarlarının artırılması ve birim üretim maliyetlerinin düşürülmesi yönünde etkin önlemler alınması gerekmektedir.

Müessesenin 2012 yılı faaliyet sonuçlarına göre hesaplanan göstergeleri, 2011 yılı sonuçları ile mukayeseli olarak aşağıda gösterilmiştir.

Sayıştay

Göstergeler

2011 2012

Gerçekleşen Program Gerçekleşen

% % %

1- Maliyet giderleri göstergesi :

Satışların maliyeti x 100 = 222 190 200

Net satışlar

2- Faaliyet giderleri göstergesi:

Faaliyet giderleri x 100

= 47 49 47

Net satışlar

3- Satış göstergesi : Satışların maliyet toplamı x 100

= 269 239 247

Net satışlar

4- Faaliyet sonucu göstergesi :

Faaliyet zararı x 100

= (169) (139) (147)

Net satışlar

Cari yılda,her 100 Liralık satış hasılatı için, 190 TL maliyet gideri, 49 TL faaliyet gideri yapılarak, faaliyet zararının 139 TL olacağı öngörülmüştür.

Gerçekleşmeler ise, 37.274 bin TL net satış hasılatına karşılık, 74.716 bin TL satış maliyeti ve 17.468 bin TL faaliyet gideri yapıldığından, yukarıdaki çizelgede görüleceği üzere, her 100 TL’lik satış hâsılatı için 200 TL üretim maliyeti, 47 TL faaliyet gideri gerçekleşmiş, toplam satış maliyeti 247 TL, faaliyet zararı ise 147 TL olmuştur. Bu oran 2011 yılında 169 TL olarak gerçekleşmiştir.

Başta demir-çelik sektörü olmak üzere sanayi için gerekli olan taşkömürü üretiminde, zararın azaltılması için verimliliklerin yükseltilmesi, üretim ve satış miktarının mümkün olan en üst düzeye çıkarılması gerekmektedir.

a) Bünye içi faktörler : - Verimlilik:

Verimlilikle ilgili ayrıntılı bilgi, raporun “Üretim ve Maliyetler” alt bölümünde detaylı olarak incelenmektedir.

- Maliyetler:

Müessesenin en büyük darboğazı yüksek maliyetle üretim yapılması ve sağlanan hasılatın, işçilik giderlerinin çok altında kalmasıdır. Bu itibarla birim tüketimlerin kontrolü ile giderlerin azaltılması, buna karşılık verimlilik ve üretim miktarının arttırılması zorunludur.

Maliyetlerle ilgili ayrıntılar Raporun Üretim ve Maliyetler bölümünde ayrıntılı olarak yer almaktadır.

86

Sayıştay

Göstergeler faaliyet gideri yapılarak, faaliyet zararının 139 TL olacağı öngörülmüştür.

Gerçekleşmeler ise, 37.274 bin TL net satış hasılatına karşılık, 74.716 bin TL satış maliyeti ve 17.468 bin TL faaliyet gideri yapıldığından, yukarıdaki çizelgede görüleceği üzere, her 100 TL’lik satış hâsılatı için 200 TL üretim maliyeti, 47 TL faaliyet gideri gerçekleşmiş, toplam satış maliyeti 247 TL, faaliyet zararı ise 147 TL olmuştur. Bu oran 2011 yılında 169 TL olarak gerçekleşmiştir.

Başta demir-çelik sektörü olmak üzere sanayi için gerekli olan taşkömürü üretiminde, zararın azaltılması için verimliliklerin yükseltilmesi, üretim ve satış miktarının mümkün olan en üst düzeye çıkarılması gerekmektedir.

a) Bünye içi faktörler : - Verimlilik:

Verimlilikle ilgili ayrıntılı bilgi, raporun “Üretim ve Maliyetler” alt bölümünde detaylı olarak incelenmektedir.

- Maliyetler:

Müessesenin en büyük darboğazı yüksek maliyetle üretim yapılması ve sağlanan hasılatın, işçilik giderlerinin çok altında kalmasıdır. Bu itibarla birim tüketimlerin kontrolü ile giderlerin azaltılması, buna karşılık verimlilik ve üretim miktarının arttırılması zorunludur.

Maliyetlerle ilgili ayrıntılar Raporun Üretim ve Maliyetler bölümünde ayrıntılı olarak yer almaktadır.

b) Bünye dışı faktörler :

Kuruluşun tüm pazarlama ve satış faaliyetleri Genel Müdürlük tarafından yürütüldüğünden bünye dışı faktörleri oluşturan işletmenin piyasa payı, piyasa gücü ve satış fiyatlarının oluşum ve gelişimi Genel Müdürlük Raporunda incelenip değerlendirilmiştir.

2-Milli ekonomiye katkı:

a) Gayri safi yurtiçi hasılaya katkı:

Müessesenin, 2012 yılında üretici fiyatlarıyla gayrisafi yurtiçi hasılaya (GSYİH) katkısı 22.532 bin TL, alıcı fiyatlarıyla gayrisafi yurtiçi hasılaya katkısı ile alıcı fiyatlarıyla gayrisafi milli hasılaya (GSMH) katkısı 27.485 bin TL olmuştur.

Gayrisafi milli hasılaya katkının oluşumu (Ek:8) sayılı çizelgede gösterilmiştir.

b) Hazine ile ilişkiler:

Müessese’nin Hazine ile ilişkileri, yükümlü ve sorumlu olarak tahakkuk ettirdiği ve ödediği vergiler (Ek:9) sayılı çizelgede gösterilmiştir.

Buna göre, 2011 yılından 622 bin TL vergi borcunun devrettiği, yıl içinde toplam 6.734 bin TL vergi tahakkuk ettirildiği ve tahakkuk eden vergilerin 7.069 bin TL’si ödenerek, 2013 yılına 287 bin TL vergi borcu devrettiği görülmüştür.