İçsel Engeller

İçsel engeller KOBİ’lerin, kendi organizasyonlarının yapısından dolayı karşılaştıkları engellerdir. Çoğunlukla KOBİ’lerin bir kurumsal kimliğe sahip olmaması ve kıt kaynaklara sahip olmaları içsel engellerle başa çıkmalarını zorlaştırmaktadır.

Yapılan araştırmalarda KOBİ’lerin içsel engeller nedeniyle yeşil yaklaşımları benimsemede zorlandıkları ortaya konulmuştur.³⁸⁰

3.2.2.1.1. Finansal Engeller

KOBİ’ler daha önce de birçok kere vurgulandığı üzere kıt kaynaklara sahiptir ve genellikle finansal sorunlar yaşamaktadır. KOBİ’ler özellikle mali kaynak eksikliği nedeniyle yeşil yaklaşımları uygulamada zorluklarla karşılaşmaktadır.³⁸¹ Literatürde KOBİ’lerin mali sorunlar nedeniyle yeşil yaklaşımları uygulamada büyük işletmelere göre daha savunmasız olduğu belirtilmektedir.³⁸² Özellikle yeşil uygulamalar için ilk dönemlerde yüksek yatırımlar gerekmesi ve yatırımların geri dönüşünün göreceli bir şekilde uzun olması, KOBİ’ler için kritik finansal engellerden biridir. ³⁸³

Yeşil yaklaşımları uygularken işletmelerin karşılaştıkları bir diğer finansal engel yeşil uygulamaların maliyetleridir.³⁸⁴ Yeşil uygulamaların maliyetleri KOBİ’ler için büyük işletmelere kıyasla daha zorlayıcı olabilmekte ve KOBİ’ler için yeşil yaklaşımları uygulamada sorun oluşturabilmektedir. Çevreye duyarlı ürün ve hammaddeler kimi zaman işletmeler için, çevresel olmayanlara kıyasla, daha maliyetli olabilmektedir.

378 Walker, Di Sisto, McBain, “Drivers And Barriers To Environmental Supply Chain Management Practices: Lessons From The Public And Private Sectors”, s. 69.

379 Majumdar, Sinha, “Modeling The Barriers of Green Supply Chain Management In Small And Medium Enterprises: A Case Of Indian Clothing Industry”, s. 1111.

380 Kannan Govindan vd., “Barriers Aanalysis For Green Supply Chain Management Implementation In Indian Industries Using Analytic Hierarchy Process”, International Journal of Production Economics, C.

147 (2014), s. 556.

381 Majumdar, Sinha, “Modeling The Barriers of Green Supply Chain Management In Small And Medium Enterprises: A Case Of Indian Clothing Industry”, s. 1112.

382 Walker, Di Sisto, McBain, “Drivers And Barriers To Environmental Supply Chain Management Practices: Lessons From The Public And Private Sectors”, s. 73.

383 Majumdar, Sinha, “Modeling The Barriers of Green Supply Chain Management In Small And Medium Enterprises: A Case Of Indian Clothing Industry”, s. 1112.

384 Sahar Elbarky, Sara Elzarka, “A Green Supply Chain Management Migration Model Based on Challenges Faced in Egypt”, 2015 International Conference on Industrial Engineering and Operations Management (IEOM), Dubai: IEEE, 2015, s. 2379.

106

Özellikle fiyata duyarlı sektörlerde faaliyet gösteren KOBİ’ler bu ekstra maliyet karşısında zorlanabilmektedirler. KOBİ’ler yeşil paketleme, toksin madde içermeyen çevre dostu hammadde temini, kullanılmış ürünlerin tüketicilerden geri toplanması, geri dönüşüm gibi yeşil uygulamalar için gereken ek maliyetlere katlanmakta zorlanabilmektedirler.

İşletmeler açısından finansal engel oluşturabilen bir diğer sorun ise, işletmelere yeni bir sisteme geçmenin getireceği ek maliyetlerdir.³⁸⁵ İşletmeler yeşil üretim faaliyetlerini benimserken yeşil üretim uygulamaları, geri dönüşüm veya tehlikeli atıkların yok edilmesi vb. yeşil uygulamalar için yeni bir sisteme ihtiyaç duymaktadırlar. Yeşil üretim faaliyetleri için yeni tesis, teknoloji veya satın alınması gereken ekipmanlar vb. için gerekli ek maliyetler KOBİ’lerin önünde bir engel oluşturabilmektedir. Kaynakları kıt olan KOBİ’ler yeni bir sisteme geçerken zorlanabilmekte ve bu durum da yeşil uygulamaları benimsemelerinde engel oluşturabilmektedir. Ayrıca işletmeler yeşil yaklaşımları benimserken yeni personele ihtiyaç duyabilmektedir. Yeni elemanları için yeterli finansmana sahip olmayan KOBİ’ler bu noktada da zorlanabilmektedirler.³⁸⁶

Finansman alanında sorunlar yaşayan KOBİ’ler bankalardan kredi almakta zorlanabilmektedirler. Bu durum KOBİ’lerin yeşil uygulamalar için gerekli olan finansmanı sağlayabilmelerini engellemekte ve yeşil yaklaşımların önünde bir sorun olarak ortaya çıkmaktadır. Ayrıca çevreye duyarlı ürünler veya süreçler için banka kredilerin uygun olmaması ve KOBİ’lere yeterli finansal teşvik sağlanmaması yeşil uygulamaların önünde önemli engeller oluşturmaktadır.³⁸⁷

3.2.2.1.2. Bilgi Eksikliği

Daha önce vurgulandığı üzere yeşil uygulamalar işletmelere birçok faydalar sunmakta ve aynı zamanda çevrenin korunmasına yardımcı olmaktadır. İşletmelerin çevresel bilgi ve hedeflerinin olmaması, yeşil uygulamalar ve uygulamaların işletmelere

385 Govindan vd., “Barriers Aanalysis For Green Supply Chain Management Implementation In Indian Industries Using Analytic Hierarchy Process”, s. 559.

386 a.g.e., s. 558.

387 a.g.e., s. 566.

107

sunduğu faydalar hakkında bilgi sahibi olmamaları yeşil yaklaşımlara olan bilgi eksikliğini ifade etmektedir.³⁸⁸

Yeşil uygulamalar ve uygulamaların işletmelere sağladığı yararlar hakkında bilgi sahibi olmayan işletmeler, yeşil yaklaşımlara olumsuz yaklaşmakta ve uygulamaya koymamaktadır. İşletmelerin tersine lojistik faaliyetleri ve avantajları hakkında bilgi sahibi olmamaları, ürün geri kazanımı faaliyetleri (geri dönüşüm, yeniden üretim vb.) ve bu faaliyetlerin işletmelere sundukları faydaları bilmemeleri yeşil yaklaşımlara olumsuz yaklaşmalarına sebebiyet vermektedir.³⁸⁹

Yeşil uygulamalar ve uygulamaların getirdiği faydalar hakkında bilgi eksikliği işletmeler için önemli bir sorun oluşturmaktadır. Bilgi eksikliği, işletmelerin yeşil uygulamalar için kaynaklara yatırım yapmaları karşısında önemli bir engeldir.³⁹⁰

KOBİ’lerin çevre sorunlarıyla ilgilenmek için bilgi kaynaklarından veya uzmanlardan yoksun olması bilgi eksikliği yaşamalarına neden olabilmektedir.³⁹¹ KOBİ’leryeşil yaklaşımlara olan bilgi eksiklikleri nedeniyle zorluklarla karşılaşabilmektedir. ³⁹² Literatürde, KOBİ'lerin çevreyi korumanın kendi sorumluluklarında olduğunu düşünmediklerini vurgulanmaktadır. Aynı zamanda KOBİ'lerin ürünlerini tasarlarken, yeşil tasarıma uygun bir şekilde dizayn etmede alternatif bir çözüm bulamadıkları belirtilmektedir.³⁹³

3.2.2.1.3. Teknik -Teknolojik Engeller

KOBİ’ler yeşil yaklaşımları uygularken, teknik-teknolojik yetersizlikleri nedeniyle çeşitli engellerle karşılaşabilmektedir.³⁹⁴ KOBİ’lerin kısıtlı mali kaynaklara sahip olması ve nitelikli eleman bulmada yaşadıkları zorluklar teknolojik yetersizliklerle birleşerek, yeşil uygulamaların önünde sorunlar oluşturmaktadır.

388 a.g.e., s. 558.

389 a.yer.

390 Balasubramanian, Shukla, “Green Supply Chain Management: An Empirical Investigation On The Construction Sector”, s. 66.

391 Mathiyazhagan vd., “An ISM Approach For The Barrier Analysis In Implementing Green Supply Chain Management”, s. 284.

392 Majumdar, Sinha, “Modeling The Barriers of Green Supply Chain Management In Small And Medium Enterprises: A Case Of Indian Clothing Industry”, s. 1112.

393 Mathiyazhagan vd., “An ISM Approach For The Barrier Analysis In Implementing Green Supply Chain Management”, s. 284.

394 Govindan vd., “Barriers Aanalysis For Green Supply Chain Management Implementation In Indian Industries Using Analytic Hierarchy Process”, s. 1111.

108

KOBİ’lerin yeşil yaklaşımları uygularken karşılaşabileceği teknik-teknolojik engeller aşağıdaki gibi sıralanabilir.

• Yeşil uygulamalar için gerekli olan teknolojik alt yapının olmaması

• Yeşil uygulamaların süreçlerini tasarlamak için gerekli olan teknolojiye sahip olmamaları ³⁹⁵

• Teknik- teknolojik tecrübeye sahip olunmaması

• Yeni teknolojiyi kullanacak olan teknik personel eksikliği

• Ürün geri kazanımı (yeniden üretim, geri dönüşüm faaliyetleri vb.) için gerekli olan süreçlerin tasarımının karmaşık bulunması ve bu süreçler için yeterli teknolojiye sahip olunmaması ³⁹⁶

3.2.2.1.4. Zayıf Üst Yönetim Desteği

Bir kuruluşta üst yönetiminin, değişime karşı dirençli olması ve mevcut alışkanlıklarda yenilik karşıtı olması yeşil tedarik zinciri uygulamalarının benimsenmesini zorlaştırmaktadır.³⁹⁷

KOBİ’lerin yönetim yapısının büyük işletmelerden farklı olması ve alınan kararların genellikle tek bir kişide toplanması, yeşil yaklaşımların benimsenmesinde olumsuzluklara sebebiyet verebilmektedir. Yeşil yaklaşımların getirdiği faydalar hakkında bilgi sahibi olmayan ve uygulamalara olumsuz yaklaşan yöneticiler yeşil yaklaşımlara destek vermemekte ve böylelikle yeşil yaklaşımlar da uygulamaya koyulmamaktadır.