İç Çevre Unsurları

İtfaiye teşkilatlarının iç çevre unsurları şöyle sayılabilir;

 İtfaiye araç, gereç, standart, sayısı ve yaş ortalaması,

 Personel standart ve sayısı, niteliği ve yaş ortalaması,

 İtfaiye binalarının yerleşimi, sayısı, birbirine olan uzaklıkları ve iç donanımı,

 Zenginleştirilmiş yangın olay kayıt formları ve yangın istatistikleri,

 Yangın risk haritası, Kent yangın risk analizi,

 CBS, GPRS çalışması ve kullanımı,

71

 Haberleşme ve iletişim teknolojilerinin etkinliği,

 Yangın musluklarının sayısı ve kullanılma verimliliği,

 Kaynak temini,

 Örgüte ait kültür,

Şekil 4.5’de, Matristeki iç çevre unsurlarının ilk beş tanesi değerlendirilirken uluslararası, ulusal standart ve yönetmelikler göz önüne alınarak değerlendirilip, kanuni zorunluluklar yerine getirilmelidir, aksi takdirde olası can ve mal kaybında kurumsal olarak kanunun emredici hükümleri ihlal edilmiş olmaktadır. Bu unsurlar temel unsurlar olup, dünyadaki standartları her ülkede kullanılmaktadır. Böylece teşkilat kendini diğer ülkelerin teşkilatları ile kıyaslama (bencmarking) şansını bulabilir. Bunu kıyaslama ve ölçmenin en iyi yolu hizmetlerin sonuçlarını tüm yangın kategorilerinde sayısal ortamda karşılaştırılmasıdır.

72

Şekil 4.5 İtfaiye Teşkilatları İç Çevre Analiz Matrisi

İTFAİYE TEŞKİLATLARI İÇ ÇEVRE ANALİZ MATRİSİ İç Çevre Unsurları Açıklamalar

İtfaiye araç, gereç sayısı ve yaş ortalaması + İtfaiye araç gereç sayısı ve aş ortalaması uluslar _{arası standartlara uygundur} Personel sayısı, eğitimi, niteliği (teknik) ve

yaş ortalaması

-  Personel açığı % 20, yaş ortalaması 40

 Eğitim Seviyesi % 20 Fakülte, % 30 Yüksek Okul Mezunu, % 40 Lise, % 10 Teknik Personel

İtfaiye binalarının Yangın Risk Haritası ve hesaplamalarına göre şehrin büyümesi ve yerleşimi, nüfus sayısı, alan uzaklıkları ve iç donanımı

- 10 İtfaiye binasına ihtiyaç vardır

Yangın musluklarının sayısı ve niteliği - Uluslar arası standartlara göre % 30 açık var

Zenginleştirilmiş yangın olay kayıt formları ve yangın istatistikleri

- İstenilen seviyede değil

Yangın Risk Haritası -

CBS ve GPRS kullanımı + İleri teknoloji ile kullanılmaktadır

İletişim ve iletişim teknolojileri, _ İletişim teknolojileri Kısmen mevcut.

İç ve Dış iletişim zayıf.

 Çalışma koşulları,

 Yıllık alınan İstirahat gün sayısı

 Yıllık kullanılan izin sayısı

 İş kayıp hesapları

+ Ücretler standartlara yakın.

Vardiya sistemleri Dünya Standartlarına yakın. Hastalık izinleri çevre illere veya diğer birimlere göre % 20 daha az.

 Kaynak temini ve kullanımı

 Harcamaları Karşılama % si.

_  Ruhsat harçları,

 Yangın Sigorta Payları,

 Eğim ücretleri, Harcamaların % 50 karşılamaktadır.

Proje çalışmalarında görev alan personel sayısı

+ _{Ekip sayısına ulaşılmıştır.}

Gönüllü itfaiyeciler, aynı veya benzer işi yapan kuruluşlar,

+ _{300 Gönüllü itfaiyeci mevcut olup, çağrı anında}

olay yerinde görev almaktadır.

(Şekil. 12, Ülgen ve Mirze’nin kitabında kullanılan Çevresel Risk Matrisinden faydalanılarak hazırlanmıştır. C.Berkdemir)

İç çevre analizindeki en önemli hususlardan biri itfaiye teşkilatlarının kendilerini yeniden tanımlaması ve analiz etmeye maruz kalmasıdır. Yani mevcut durumunu, sahip olduğu varlıkları ve yeteneklerini belirleme sürecidir. İtfaiye teşkilatları gerek yasal olarak verilen, gerekse zaman içinde oluşan uygulamalardan yangın söndüren, önlem aldıran, eğitim veren resmi görev kimliğinden kurtulmalıdır. Mevcut bu görevleri yaparken mesai saatine bağlı çalışarak görev yapan itfaiyeci tanımından kendilerini kurtarmalıdırlar.

Sayısı/Niteliği/Yaş ortalaması/ Uygun/Yeterli/Uygun Yeterli değil (--) (+) değerlendirilmesi (+) (--)

73

Kamuoyu tarafından oluşmuş sadece para kazanmak için itfaiyecilik yaptıkları düşüncesinden çıkarılıp, insan yaşamının değeri için itfaiyecilik yaptıklarını tanımlamaları gerekmektedir.

İtfaiye teşkilatlarının güçlü yönleri, zayıf yönleri, fırsatlar ve tehditler stratejik yönetimin uygulama safhasına etki eden faktörlerdir. Örgüt kendisini artıları ve eksileri bağlamında değerlendirir. Yönetim mekanizması içerisinde iyileştirilmesi gereken alanlar, üstün yönler, fırsatlar ve tehditler stratejik bir plan ve program doğrultusunda geliştirilmeli ve her bir itfaiyeci kendisini bu konuda başarıya götürecek çözüm önerilerini sunmalıdırlar. Yangınla mücadelede teşkilat personelini mevcut çalışma koşullarından dolayı yıpratan mesleki sorunları ele alıp iç analiz yaparken bu sorunların göz önünde tutulması gerekmektedir.

Buradaki en önemli husus her zaman var olan iç çevre unsurlarının çözümüne yönelik stratejik gündemin oluşturulmasıdır.

İtfaiye teşkilatı içinde var olan veya ileride ortaya çıkma ihtimali olan iç çevre unsurlarına bağlı uzun dönemli vizyon ve program oluşturulmalıdır. Örneğin itfaiye teşkilatı gelecek yıllarda mevcut uygulamaların dışında ne gibi stratejik kararların alınacağını belirlemelidir. Saptanan problemlerin en öncelikli ve en önemli olanları belirlenmeli ve faaliyete geçirilmelidir. Saptanan problemler aynı zamanda iç çevre analizindeki zayıf yönlerdir. Bu noktada her itfaiye istasyonu kendi stratejisini belirleme sürecinde mahalleler bazında sorunları çözmek için yapacağı faaliyetleri ve ayrıca ileride çıkabilecek olası sorunlara karşı alınacak önlemleri uzun dönemli olarak planlamalıdır. Fırsatların değerlendirilmesi ve tehditlerin önüne geçilmesi son derece önemlidir. Bu aşamada birden fazla stratejik plan geliştirilebilir. Bu planlardan en uygun olduğu düşünülenin seçilmesi gerekmektedir. Stratejik kararların alınması ve planlanmasının yapılması önemli aşamalardan birisidir. Konular en ince ayrıntısına kadar incelenerek hedef ve amaçları başarmada yararlı olabilecek bir stratejinin geliştirilmesi sağlanmalıdır.

İtfaiye teşkilatının kurum içi yapısal ve motive edici tedbirler alması son derece önemlidir. Ancak örgüt içerisinde yer alan personelin belleğinde risk oluşturan düşünce ve davranışları ele alarak örgütün sağlığı korunmalıdır. Bunu sağlamının en iyi yolu örgüt kültürünün yenilenmesi veya güçlendirilmesidir. Örgüt yöneticileri bu tarz personelleri bu

74

düşüncelere iten sorunların çözümlenmesi için, öncelikle sorun olan kavramlara netlik kazandırmalıdır.

4.2.2. İtfaiye Teşkilatlarında Stratejinin