Sağlık Hizmetlerinin Planlanması
Madde 270 - Sağlık müdürlükleri, Vali başkanlığında her yıl Mart ayı içinde, bir önceki yılın “Yıl Sonu İl Faaliyet Raporu”na göre ildeki sağlık düzeyinin ve sağlık hizmetlerinin değerlendirilmesini yapmak amacıyla sağlık grup başkanları, birinci basamak sağlık hizmeti veren kuruluşların sorumluları, hastane başhekimleri ve uygun görülen diğer yetkililerin katılımıyla toplantılar düzenler.
Katılımcılara, ilin sağlık düzeyi, verilen hizmetler ve sağlık sorunları hakkında bilgiler verilir ve görüşleri alınır. Bu toplantılarda varılan sonuçlara dayanarak, sağlık müdürlüğü alınması gereken önlemleri belirler ve bir sonraki yılın hizmet planını hazırlar. Oluşturulan rapor ve plan Sağlık Bakanlığı’na gönderilir.
Bu toplantıya katılanlar, burada edindikleri bilgileri, daha sonra, kendi kurumlarındaki çalışanlara aktarırlar. Böylece, toplanan verilerin sonuçları ile ilgili olarak, verileri toplayan personele geri bildirim sağlanmış olur.
Sağlık müdürlükleri her iki yılda bir (çift rakamlı yıllarda) sağlık hizmetlerinin verimini arttırabilmek için gereken önlemleri içeren bir plan hazırlar, valinin de onayını aldıktan sonra Sağlık Bakanlığı’na gönderir. Bu planda, açılması, yer değiştirmesi ya da kapatılması gereken sağlık evi, sağlık ocağı ve diğer sağlık kuruluşları, gereken personel tür ve sayıları mutlaka yer almalıdır.
Sağlık Bakanlığı illerin iki yılda bir yolladığı faaliyet raporlarını ve planları inceler, gerekli gördüğü değişiklikleri yapar ve illere geri bildirimde bulunur.
Denetim
Madde 271 - Sağlık hizmetlerinin verimli, etkili ve başarılı olmasını sağlamak için uygulanan değerlendirici, yol gösterici ve kolaylaştırıcı işlemlerin bütününe denetim denir.
Denetim her basamakta ve her statüde çalışan personel arasındaki iletişimi, örgütün amaçları doğrultusunda ve sağlık hizmetlerinin aksayan yönlerini bulup düzeltmeyi ve sağlık hizmetlerinin daha iyi olarak sunulmasını sağlar.
Denetimde Temel İlkeler
Madde 272 - Sağlık hizmetlerinin ve bu hizmetleri verenlerin denetimi, yönetim hizmetlerinin bir öğesidir. Ancak denetim sürekli, programlı ve disiplinli yapılmalıdır. Denetimin amacı “işleri yoluna koymaktır”. Bu nedenle denetimlerde, uygulamadaki aksaklıklar araştırılır; bu aksaklıkların nedenleri bulunur; bu nedenleri ortadan kaldırarak işlerin düzeltilmesi ve hizmetin niteliğinin yükseltilmesine çalışılır.
Denetim ceza vermek için yapılmaz. Aksaklıkların giderilmesinde, araçların onarımı, malzeme sağlanması gibi destek çalışmaları yanısıra personelin hizmet içi eğitimi, başarılı olanların ödüllendirilerek ya da diğer yollarla güdülenmesi ve böylece verimlerinin arttırılması gibi önlemlere başvurulur. Kasıtlı ve sürekli olarak işlerini aksatanların cezalandırılması ise, en son baş vurulacak yöntemdir.
Denetim, hiyerarşik kademedeki her amirin görevi ve sorumluluğudur. Bu cümleden olarak, bütün sağlık görevlileri, kendi astlarını ve onların işlerini denetlemekle yükümlüdürler.
Personel, çalışma yerinde, ev ziyaretlerinde yüz yüze ya da grup görüşmeleri sırasında denetlenebileceği gibi, aylık ve yıllık çalışma bildirimleri ile de denetlenebilir.
Sağlık Ocaklarında Değerlendirme ve Denetim
Madde 273 - Sağlık evi ve sağlık ocağındaki her personel kendi aylık çalışmaları ile ilgili formları ayrı ayrı doldurur. Doldurulan bütün formlar kıdemli ocak hekiminin gözetim ve denetiminde tıbbi sekreterde (memur/daktilograf) toplanır ve ocak hekimi tarafından incelenir. İncelenen bütün formlar gerekli düzeltmeler yapıldıktan sonra bir sonraki ayın ilk haftası içinde sağlık grup başkanlığına gönderilir.
Sağlık ocağı kendi bölgesindeki istatistikleri hesaplar, değerlendirir, sağlık sorunlarını saptar ve bu sorunları ortadan kaldırmaya yönelik önlemleri alır. Bazı veriler yıl sonunda grafik ve tablo haline getirilip sağlık ocağında görünür yerlere asılır.
Sağlık ocakları aylık olarak doldurulan ve bildirilen formlardan yararlanarak takvim yılı sonunda “Sağlık Ocağı Yıl Sonu Faaliyet Raporu”nu takip eden yılın Şubat ayı içerisinde hazırlar. Sağlık Ocağı Yıl Sonu Faaliyet Raporunda yer alması gereken konular aşağıda sıralanmıştır:
a) Sağlık ocağı bölge haritası,
b) Sağlık ocağı bölgesi hakkında genel bilgiler (tarih, coğrafi durum, iklim ve sosyo-ekonomik durum),
c) Sağlık ocağı nüfusu (cins ve yaş gruplarına göre) ve nüfus piramidi, d) Sağlık ocağı bölgesinde yaşayan toplumun öğrenim durumu, medeni durum ve meslek dağılımı,
e) Sağlık ocağı personel durumu (personel sayısı, personel başına nüfus sayısı),
f) Sağlık ocağı poliklinik, laboratuvar ve hasta bakım hizmetleri (aylık ve yıllık),
g) Sağlık ocağı bölgesinde aylara ve rapor türüne göre adli olayların dağılımı,
h) Sağlık ocağı bölgesinin nüfus yaş grubu ve erkek kadın oranına göre en sık görülen 10 hastalığın sayıları, morbidite, prevalans ve insidans hızları (Ek 7),
ı) Sağlık ocağı bölgesinde bildirimi zorunlu hastalıkların sayıları ve yaş gruplarına göre dağılımı,
i) Sağlık ocağı bölgesinde görülen bulaşıcı hastalıkların vaka sayıları, morbidite, mortalite ve fatalite hızları (Ek 7),
j) Sağlık ocağı bölgesinde en sık görülen beş hastalığın aylara ve yıllara göre dağılımı,
k) Sağlık ocağı bölgesinin doğurganlık hızları (nüfus artış hızı, kaba doğum hızı, genel doğurganlık hızı, yaşa özel doğurganlık hızı, toplam doğurganlık hızı) (Ek 7),
l) Sağlık ocağı bölgesinde doğumların aylara, yıllara ve yapılan yer ve yaş gruplarına göre dağılımı,
m) Sağlık ocağı bölgesinde gebe izlemlerinin aylara göre dağılımı (gebe sayısı, izlem sayısı, izleme oranı),
n) Sağlık ocağı bölgesinde doğumların nerede ve kim tarafından yaptırıldığı,
o) Sağlık ocağı bölgesinde 0 yaş bebek ve 1-6 yaş çocukların izlemlerinin aylara göre dağılımı (bebek sayısı, izlem sayısı, izleme oranı),
ö) Sağlık ocağı bölgesinde bağışıklama durumu (bağışıklamanın aylara göre dağılımı ve yaş gruplarına göre yapılan aşı ve serum sayısı ile tamamlanan aşılı sayısı),
p) Sağlık ocağı bölgesinde aile planlaması hizmetleri (yöntem kullanma, etkili yöntem kullanma durumlarının yaş gruplarına göre dağılımı),
r) Sağlık ocağı bölgesinin ölüm hızları (kaba ölüm hızı, bebek ölüm hızı, neonatal ölüm hızı, postneonatal ölüm hızı, perinatal ölüm hızı, ölü doğum hızı, yaşa özel ölüm hızı, ana ölüm hızı) ve ölümlerin yaş grubu ve cinsiyete göre dağılımı, 5 yaş altı ölüm hızı (Ek 7),
s) Sağlık ocağı bölgesinde yaş gruplarına göre en fazla görülen 5 ölüm nedeni (Ek 7),
ş) Sağlık ocağı bölgesinin su (bakteriyolojik ve kimyasal) ve gıda analizlerinin, klorlama ve ıslah çalışmalarının ve gayrisıhhi müessese ve esnaf denetim sonuçlarının aylara göre dağılımı.
Sağlık Grup Başkanlığında Değerlendirme ve Denetim
Madde 274 - Sağlık grup başkanlığı, sağlık ocakları ve bölgesindeki diğer sağlık kurumlarından yollanan formları inceler ve varsa formlardaki hataları tespit eder. Sağlık grup başkanlığı, formlarda düzeltme yapabileceği gibi gerekirse formları sağlık ocağına iade edebilir. Sağlık grup başkanlığında son şeklini alan formlar sağlık müdürlüğüne yollanır. Sağlık ocağı gibi sağlık grup başkanlığı da kendi bölgesindeki istatistikleri hesaplar, değerlendirir, bölgedeki sağlık sorunlarını saptar ve gerekli önlemleri alır.
Sağlık Grup Başkanlığı da her ay topladığı formlardan takvim yılı sonunda Sağlık Ocağı Yıl Sonu Faaliyet Raporu doğrultusunda “Sağlık Grup Başkanlığı Yıl Sonu Faaliyet Raporu” nu takip eden yılın Şubat ayı içerisinde hazırlar.
Sağlık Müdürlüğünde Değerlendirme ve Denetim
Madde 275 - Sağlık Müdürlüğü, sağlık grup başkanlığından her ay gelen formları toplar, il içi değerlendirme yapar ve gerekenleri Sağlık Bakanlığı’na yollar.
Sağlık müdürlüğü ildeki istatistikleri hesaplar, değerlendirir, sağlık sorunlarını saptar ve gerekli önlemleri alır.
Sağlık Müdürlüğü de sağlık ocakları ve sağlık grup başkanlıkları gibi her ay topladığı formlardan takvim yılı sonunda bir sonraki yılın Mart ayı içinde Sağlık Müdürlüğü Yıl Sonu Faaliyet Raporunu hazırlar.