Her Düzeyde Etkili Müdahale için Afete Hazırlığın Güçlendirilmesi

Afetlere karşı hazırlığın güçlendirilmesi için “Ulusal Afet Müdahale Planı” oluştu-rulurken kamu kuruluşlarının yanında sivil toplum kuruluşlarının ve özel sektörün katılı-mı da sağlanmalıdır.

Afetlere karşı etkili müdahale edebilmek için aşağıda verilen hususların dikkate alınmasında yarar görülmektedir:

• Afet ve acil yardım planları hazırlanırken il ve ilçe düzeyinde, valilik, kayma-kamlık, kurum kuruluş ve belediyelerin hazırladığı planların, işlevsel, benzer bir plan fel-sefesi ve formatında hazırlanması gerekmektedir. Planlar, valilikler düzeyinde koordine edilerek uluslararası normlarda hazırlanmalıdır.

• Sivil toplum kuruluşlarının afete hazırlık ve zarar azaltma konusunda yaptıkları çalışmalarından yararlanılmalı ve bunlara resmi çalışmalara aktif bir şekilde katılma şansı verilmelidir. Resmi politikalar oluşturulurken sivil toplum kuruluşlarının da sürece aktif olarak katılmaları sağlanmalıdır.

• Afet ve acil yardım planları kapsamında yerel yönetimlerin afet hazırlığındaki ve afet esnasındaki uygulamalarda rollerinin artırılması için kapasitelerinin geliştirilmesi gerekmektedir.

• Afetzedeler için kullanılacak olan tahliye, toplanma, yaralı toplama, geçici barın-ma, dinlenme, depolabarın-ma, dağıtbarın-ma, sahra hastanesi, heliport, üs, komuta vb. amaçlı alanlar afete hazırlık aşamasında şehir planları üzerinde belirlenmelidir. İmar planları yapılırken bu tür afet acil yardım tesisleri ve ihtiyaçları da göz önünde bulundurulmalıdır.

• Afetlere hazırlık çalışmalarını teşvik etmek için acil yardım ödenekleri yeniden düzenlenmeli ve kapsamları genişletilmelidir.

Her düzeyde etkili acil durum müdahalesi için afete hazırlık ve afet zarar azaltma çalışmaları etkin bir şekilde yapılmalıdır. İlk olarak acil durum planları zarar görebilecek toplumların bireysel ihtiyaçlarına yönelik olmalıdır. İkinci olarak, afet acil yardım planla-rı ve planlamasının her düzeyde sistemli olarak geliştirilmesi için gerekli insan, malzeme ve yatırım kaynaklarıyla desteklenen kılavuzlar oluşturmalıdır. Afetlere müdahale işlem-leri acil durumlara uyumlu hale getirilmeli ve terminoloji ve kapasite gelişimi standart hale getirilmelidir.

Türkiye’de afet riskleri ve afetlere hazırlığın önemiyle ilgili halkın farkındalığının artırılıp, eyleme geçmesi ve davranış değişikliğinin güçlendirilmesi, için sürdürülebilir halk eğitim kampanyaları yapılmalı ve toplumun her kademesinde afete hazırlık kültürü oluşturulmalı ve geniş toplumsal katılımı canlandırmak amacıyla medyanın katılımı teş-vik edilmelidir.

Afetlere müdahale konusunda aşağıda verilen hususların dikkate alınmasında yarar görülmektedir.

• Halk, afet riskleri konusunda bilinçlendirilmelidir.

• Afet riski azaltılması ile ilgili konular ilkokuldan itibaren müfredata konulmalı ve bu eğitimler için formatör eğitimciler yetiştirilmelidir.

• Toplumsal bilincin sağlanması için uluslararası normlarda planlanmış tatbikatlar yapılmalıdır. Tatbikatların eğitici, öğretici, aile, kurum ve yerel yönetimlere ait afet ve acil yardım planlarını geliştirici nitelikleri olmalıdır.

• Yerel ve ulusal medyada afetlerle ilgili eğitici programlar yapılmalıdır. Toplum medya kanalıyla afetlere hazırlık için yönlendirilmelidir.

Kamu özel ortaklıklarıyla elde edilen başarılara katkıda bulunmak üzere özellikle sigorta şirketlerine önem verilerek, özel sektörün ARA faaliyetlerine katılımı artırılmalıdır. Özel sektörün risk analizleri ve erken uyarı sistemleri gibi afet öncesi faaliyetlere daha faz-la önem vermesi ve bu afaz-lana daha fazfaz-la kaynak tahsis etmesi ancak afetlere karşı sigorta, reasürans ve mali risk paylaşım mekanizmalarının geliştirilmesi yoluyla sağlanabilir.

Ülkemizde orman yangınları riskine hazırlık ve önleme çalışmalarının daha etkili yapılmasını desteklemek için bölgesel ve uluslararası bağlantılar güçlendirilmelidir.

Ülkemizde genel olarak ihmalkârlıklar ve anız yakması sonucu meydana gelen or-man yangınlarının sayısında ve etkilenen bölgenin büyüklüğünde artış olmuştur. Oror-man yangınlarının etkisini azaltmak için hazırlıklı olmak orman idaresi, yerel yetkililer, hid-ro-meteoroloji hizmetleri ve halkın yanı sıra sivil acil durum yetkilileri (özellikle itfaiye-ciler) arasında koordinasyon mekanizmaları kurulmasını gerektirmektedir. Yangın riskine karşı bölgesel işbirliği bölgede artan yangın riski göz önüne alınarak güçlü bir şekilde ge-liştirilmelidir. Mevcut bölgesel işbirliği bu tür gelişmeler için iyi bir temel oluşturacaktır.

Türkiye’de acil durum müdahalesi ve hazırlık eğitiminin bir parçası olarak afet senaryolarına yönelik tatbikatlar (egzersizleri, oryantasyonları, işlevsel ve masa başı tat-bikatlar) artırılmalıdır. Artan afet tecrübeleri, afet anlayışının ve çıkarılan derslerin saha ya da sınıf ortamında her türlü senaryo tatbikatıyla müdahale ve hazırlık prosedürlerinin uygulanmasında kullanılmalıdır.

Halkın katılımı ile tatbiki ve teorik olarak bölgesel bazda yapılacak afet eğitim programları doğrultusunda, muhtarlık birimleri ve okul bölgeleri esas alınmalı, muhtar-ların ve okulmuhtar-ların koordineli olarak çalışmaları neticesinde, afet zararmuhtar-larını azaltma ve afetlere hazırlık hassasiyet ve bilinç düzeyinin yükseltilmesi sağlanabilecektir.

Afetlere etkin müdahale için acil durum haberleşme altyapısı, şehirlerde tahliye koridorları, toplanma, geçici barınma, bakım, lojistik vb. afet destek merkezleri ve acil durum tesisler yanında afetlerde kullanılacak olan kentsel-sosyal donatılar belirlenmeli, eksikler tamamlanıp geliştirilmeli ve mekânsal planlamalarda dikkate alınmalıdır.

AFAD bünyesinde bir “Uluslararası Afet Simülasyon Tatbikat Merkezi” kurulma-sında yarar görülmektedir. Bu merkez, tüm afetlere hazırlık ve müdahale hedeflerine hiz-met için kaynakların birleştirilmesi, yeterliliğin en üst düzeye çıkarılması, tüm ilgililere sürdürülebilir tatbikat ve eğitim desteği verilmesi için gelişmiş bir tesis olmasında yarar görülmektedir.