Hazır bağlantı parçaları ile birleşim

Belirli formları ve boyutları olan parçalarla gerçekleştirilen mekanik birleşimlerdir. Kullanılan birleşim tekniğine göre sabit veya sökülebilir birleşim elde edilir.

Yapımda kullanılan hazır bağlantı parçaları: Tel

Civata / somun Perçin

Kenet Plaka çivi Kama Tel ile birleşim

Birden fazla malzemenin kerpeten kullanılarak tel ile bükülerek birleştirilmesi uygulamasıdır. Donatı demirlerinin birbirleri ile bağlanması en yaygın tel ile birleşim uygulama örneğidir (Şekil 2.25).

Şekil 2.25: Donatı demirlerinin tel ile birleşimi. Çivi ile birleşim

Kullanım amacına göre değişik başlık, çap ve boyda üretilen çiviler farklı malzemelerin tespitinde kullanılır (Şekil 2.26). Ahşap elemanı betona tespit için çelikten beton çivisi, camın ahşap pencere doğramasına tespitinde ince ve başsız cam çivisi, beton dökümü için kalıp yapımında kolay sökülebilen çift başlı çivi, çok daha kuvvetli bir tespit gerektiğinde dönerek ilerleyen burgulu çivi, çivi başının görünmemesi istenildiğinde tel çivi, çatı kaplama uygulamalarında şapkalı (contalı) çatı kaplama çivisi kullanılmaktadır. Genellikle yüksek karbonlu demirden yapılan çiviler yüksek dayanım ve sertlik gerektiren uygulamalarda, düşük karbonlu demirden yapılan çiviler ise düşük dayanım gerektiren ahşap birleşimlerde kullanılır. Korozyona karşı galvanize demir, bakır ve alüminyum çiviler kullanılmalıdır 4 .

Şekil 2.26: Ahşabın ahşap ve betonarme yüzey ile çivili birleşimi.

Zımba ile su yalıtım örtülerinin alt yüzeye birleşimi de basınç uygulayarak yapılan bir diğer uygulamadır (Şekil 2.27).

Şekil 2.27: (a) Kiremit altı su yalıtım örtüsünün zımba ile yüzeye tespiti 24 . (b) Metal çatı kaplama altı buhar dengeleyicinin zımba ile tespiti.

Vida ile birleşim

Silindirik gövdeleri özel profil dişlerle şekillendirilmiş, tahrip etmeden sökülebilir birleşim tekniğidir (Şekil 2.28). Gerekli hallerde vidanın sağlam tutturulması için duvar, tavan, panel, kirişlerde matkap ile delik açılıp dübel yerleştirildikten sonra vida uygulaması yapılır.

Civata / somun ile birleşim

Ahşap / ahşap, metal / metal, ahşap / metal, ahşap / beton (ankraj bulonu), metal / beton (ankraj bulonu) birleşimlerinde kullanılan sökülebilir birleşim tekniğidir. Kullanım yerine bağlı şekil ve malzemeden seçilir. Altıgen başlıklı, kısmen veya tamamen dişli silindirik gövde (civata), civatanın ucuna geçirilen yivli parça (somun) ve somun sıkıştırılmadan önce yerleştirilen puldan (rondela) oluşur. Birleştirilecek elemanların üzerinde çap, sayı ve yeri hesaplarla belirlenmiş olan civata delikleri fabrika veya atölyede açılır. Uygulama sırasında birleştirilecek olan parçalarda açılan delikler çakıştırılır ve civata deliğe yerleştirilir. Civatanın açıkta kalan ucuna pul, sonrasında somun yerleştirilerek sıkılır. Çekme kuvveti değerine göre gerekli durumlarda somun sayısı birden fazla olabilir. Çelik taşıyıcı sistem iskelet yapımda, kolon birleşimlerinde, kiriş birleşimlerinde, kolon-kiriş birleşimlerinde yaygın olarak kullanılır (Şekil 2.29).

Şekil 2.29: Civata / somun ile kolon - kiriş birleşimi ve ankraj bulonu ile radyetemel - kolon birleşimi.

Perçin ile birleşim

Bir tarafından yuvarlak veya gömme başlıklı çelik silindirik gövdeden oluşmaktadır. Birleştirilecek olan parçalar arası delikten geçirilip, başlıksız tarafının dövülmesi ile oluşturulan perçin başı ile sökülemeyen bir birleşim elde edilir. Özel bir çekiç veya perçin tabancası ile uygulanır. Kaynak tekniğinin gelişmesi sonucunda perçinin kullanım alanları azalmış olsa da kaynaklanamayan metallerin birleşiminde kullanılmaktadır. Çelik taşıyıcı sistem iskelet yapımda, kolon birleşimlerinde, kiriş birleşimlerinde, kolon-kiriş birleşimlerinde, hafif çelik iç bölme sistem galvanizli U ve C çelik profil birleşimlerinde, çelik levha - ahşap eleman birleşimlerinde kullanılmaktadır.

Kenet ile birleşim

Kagir yapı malzemelerinin birbirine bağlanması ve tespitinde kullanılan metal birleşim elemanlarıdır (Şekil 2.30). Masif bir duvara doğal veya yapay taş bağlantısında, hava tabakalı duvarların birbirine bağlanmasında, plaka halindeki büyük kaplamaların duvar gövdesine bağlanmasında ve asılmasında, eski binalarda taş kornişlerin duvar gövdesine bağlantısında kullanılır. Çimento harcı ya da epoksi, polyester gibi kuvvetli yapıştırıcılar ile kenetler tespit edilir 4 .

Şekil 2.30: Beton blok gövde ve beton blok kaplamanın tel kenet ile birleşimi. Plaka çivi ile birleşim

Metal bir plakanın kesilmesi, kesilen parçaların döndürülerek çivi haline getirilmesi ile oluşturulan sabit birleşim tekniğidir. Çivileri plakaya göre tek taraflı olanlar, ahşap birleşimlerin her iki yüzünde; çivileri plakaya göre iki taraflı olanlar, birleştirilecek olan elemanlar arasında preslenerek kullanılır 4 .

Kama ile birleşim

Ahşap elemanları birleştirmek veya sıkıştırmak için kullanılan konik ahşap takozlar veya özel metal parçalardır. Özellikle ahşap kafes sistemlerdeki ek ve düğüm noktalarında çekme, basınç kuvvetlerinin iletilmesinde, kamanın kendisi kesme kuvveti alarak bağlama görevini yerine getirir. Kamalı birleşimlerde her ahşap ya da metal kamanın ileteceği yük belirli olduğundan, gelen yükün bir kamanın taşıyacağı yüke bölünmesiyle kama sayısı bulunur. Ahşabın cinsine ve niteliğine göre kama aralıkları belirlenir. Ahşap kamalarda, kama kesitinin yarısı ahşap elemanın birisine, diğer yarısı diğer ahşap elemana oturtulur ve blonlanarak sıkıştırılır. Metal kamalarda yuva açılmasına gerek yoktur. Metal kama, birleştirilecek iki ahşap elemanın arasına presle sıkıştırılarak yerleştirilir 4 .