Hayvancılığı Geliştirme Çalışmaları

Diyarbakır Veteriner Müdürlüğü hayvancılıkta halkı bilinçlendirmek ve teşvik etmek amaçlı bazı etkinlikler düzenlemişlerdir. Bu etkinliklerden bir tanesi de Ekim 1953 tarihinde Diyarbakır Veteriner Dairesinin bahçesinde düzenlenen Ehil Hayvanlar Sergisi olmuştur, Herkese açık yapılan sergiye safkan ve yarım kan Arap tayları, Kısraklar, Atlar ile iyi bakımlı Dana, İnek ve Boğalar sergilenmiştir. Sergide dereceye giren 20 baş hayvanın sahiplerine para ikramiyeleri verilmiştir.316

Ehil Hayvan Sergisi Ekim 1954 yılında tekrar yapılmıştır. Bu serginin açılışında konuşan Diyarbakır İl Veteriner Müdürü Yahya Becan, Diyarbakır’daki hayvancılığın genel durumu konusunda şu bilgileri vermektedir:

“İktisadi hayatımızda ve topyekûn köy kalkınmasında mühim bir yeri olan hayvancılığımızın inkişafı için bütün yurtta devletçe esaslı tedbirler alınmaktadır. Bu meyanda Diyarbakır’da programlı çalışmalarımız devam etmektedir. Diyarbakır safkan Arap atı yetiştirilmesi bakımından en önemli bölgelerimizden biridir. Bunun için her yıl devlet haralarından getirtilen damızlık aygırlarla burada açılan aşım durakları tedricen artırılmaktadır.1952 yılında dört aşım durağından 10 aygırla 500 halk kısrağı, 1953 yılında 6 aşım durağında 21 aygırla 1000 halk kısrağı tohumlanmıştır. Önümüzdeki yıl bu miktarların artırılması için gerekli hazırlıklara daha şimdiden başlanmıştır. Atçılığın teşviki için Vilayetimizde her yıl at yarışları tertiplenmektedir. Gelecek yılarda yarışların daha geniş ölçüde yapılabilmesi için lüzumlu teşebbüslere geçilmiştir. Bu yıl ayrıca biri merkezde diğeri Çermik’te olmak üzere iki modern aşım durağı binası da inşa edilmiştir. Her sene bu şekildi binalar yaptırmak suretiyle durak ihtiyacı da karşılanacaktır.

Sığırcılık sahasında da programlı çalışmalara başlanmıştır. Geçen sene mubayaa edilen damızlık boğalarla köylerde tecrübe teşebbüsleri yapılmaktadır. Gelecek yıl tecrübeler sona erecektir. Bu süratle tespit edilecek en uygun sığır ırkının muhite süratle yapılması için suni tertip suretiyle geniş faaliyetlere geçilecektir. Vilayetimizde hayvan ırklarının ıslahı için bu çalışmalarla birlikte bulaşıcı hayvan hastalıklarıyla da mücadeleler yapılmaktadır. Geçen yıl 173 köyde yarım milyona mütecaviz hayvan ilaçlanmış ve aşılanmıştır. Bu yılda aynı hızla ve daha geniş bir ölçüde mücadelelerimiz devam etmektedir. Bu suretle bir taraftan hayvan ırklarının ıslahı, diğer taraftan bulaşıcı hastalıkların önlenmesi yolunda faaliyetlerimiz devam ederken hayvancılıkta en mühim unsur olan yem davasının da halli için vilayetimiz Teknik Ziraat Teşkilatı ile tam bir işbirliği halindeyiz. Böylelikle muhite en uygun yemlerin yapılması ve bol miktarda istihsali için elbirliğiyle çalışılmaktadır. Kıymetli yetiştiricilerimizin de bu cihete azami önem vererek her şeyden evvel hayvanlarının yem ihtiyacını halletmeleri ve bu hususta Ziraat Vekâleti teşkilatları ile temas etmeleri çok lüzumlu ve önemlidir. Bu gün burada açılan bu gibi sergilerin hayvan yetiştirilmesini teşvikte mühim bir rolü olduğuna inanmış bugün bulunduğumuzdan gelecek yıllarda daha geniş faaliyetler için gerekli teşebbüslere

315 _{Diyarbakır Gazetesi, 28.10.1954, s.1. ; 10.03.1954, s.1.} 316 _{Diyarbakır Gazetesi, 17.10.1953, s.1.}

64

daha şimdiden geçmiş bulunmaktayız. Bu suretle yakın bir zamanda Diyarbakır hayvancılığının mühim bir inkişaf kaydedeceğini ümit ediyoruz.” 317

Hayvan Sergileri Diyarbakır’da ciddiyetle takip edilen bir etkinlik haline gelmiştir. Hemen hemen her yıl yapılan bu etkinliklerde hayvan yetiştiricileri sergiden önce bu konuyla alakalı hayvanlarını seçer ve onları sergiye hazırlamıştır. 1957 yılında 6 Ehil Hayvanlar Sergisi açılması planlanmıştır. Bu sergilerden üçüncüsü Çermik’te dördüncüsü de Ergani’de açılmıştır. Ergani’de açılışı yapılan sergiye Diyarbakır Valisi Şevket Özanalp da katılmış ve bu sergilerin hayvancılığa olan katkılarından bahsetmiştir. Sergide dereceye giren 19 at ve 5 sığır davetliler tarafından ilgiyle takip edilmiştir. Dereceye giren hayvanların sahiplerine de vali tarafından 1400 lira ikramiye dağıtılmıştır.318

Veteriner Müdürlüğü tarafından organize edilen hayvan sergileri daha sonraki yıllarda devam etmiştir. Örneğin Ekim 1958 tarihinde Ergani Hayvan Sergisi yapılarak 150 at ve 50 civarında inek arasından seçim yapılmış ve seçilen hayvan sahibine çeşitli ödüller verilmiştir. Şenlik havasında geçen sergide davullu zurnalı eğlenceler tertip edilmiştir.319

Diyarbakır hayvancılık önemli bir gelir kaynağı olması ve halkan önemli bir kısmının bu meşguliyeti icra etmesi beraberinde hayvan sayısının fazlalığını, hayvanlarla ilgili hastalık ve sorunlarında fazlalığını getirmiştir. Bu durumda hayvanların bakımı ve hastalıklarının tedavi edilmesi ve havyan sahiplerine bu konuda bilinç aşılanması amacıyla bir hayvan hastanesi kurulmuştur.320

Hayvancılığı teşvik etmek halkı bu konuda motive etmek gayesiyle Diyarbakır’da Veteriner Müdürlüğü tarafından at yarışları tertiplenmiştir. Örneğin 1957 yılı ilkbahar ayında yapılan at yarışlarına halk çok büyük ilgi göstermiştir. İlkbahar at yarışları 16 Haziran 1957 tarihinde Pazar günü Ofis ambar civarı Bağlar mevkiinde koşu meydanında saat 15’te yapılmıştır.321

Girişlerin ücretsiz olduğu bu yarış halk tarafından büyük teveccüh görünce aynı yılın sonbahar ayında da ciddi bir hazırlık yapılarak Sonbahar At Yarışları ismiyle yine tertip edilmiştir.322

Diyarbakır’da Hayvancılığın gelişimine teşvik anlamında 1955 yılından itibaren Teknik Zirai Müdürlüğü tarafından Kümes Hayvancılığı Sergisi de yapılmaya başlanmıştır. En iyi cins kümes hayvanı yetiştirmeye teşvik etmek için yapılan sergiler

317 _{Diyarbakır Gazetesi, 13.10.1954 s.1.} 318

Demokrat Kale Gazetesi, 15.10.1957 s.1.

319 _{Diyarbakır Gazetesi, 21.10.1958, s.1. ; Dicle Gazetesi, 19.10.1958, s.1.} 320 _{Diyarbakır Gazetesi, 18.12.1958, s.1.}

321 _{Dicle Gazetesi, 14.06.1957, s.1.} 322 _{Şark Postası Gazetesi, 12.07.1957, s.1.}

65

Valinin de katıldığı törenlerle açılmıştır. Örneğin 1957 yılında üçüncüsü düzenlenen Kümes Hayvanları Sergisi dönemin Diyarbakır Valisi Fahrettin Akkutlu tarafından açılmıştır. Sergiye amatör ve profesyonel kümes hayvanı yetiştiricilerinden 27 kişi katılmış ve en iyi cins dişi erkek her çeşit kümes hayvanı teşhir edilmiştir. Sergide kazanan kümes hayvanı yetiştiricisine bir takım zirai aletler hediye olarak takdim edilmiştir.323 Kümes hayvancılığı ile ilgili diğer bir çalışma da akademik alanda yapılan çalışmadır. 24-26 Haziran 1959 tarihinde Ankara Dil Tarih Coğrafya fakültesinde yapılan 1.Tavukçuluk Kongresidir. Bu kongrede alınan kararlardan birisi de illerde tavukçuluk komitelerinin kurulmasıdır. Kongrede alınan bu karar diğer valiliklerde olduğu gibi Diyarbakır Valiliği tarafından da uygun görülmüş ve bununla ilgili heyet tertip edilmiştir. Bu heyet, Diyarbakır Valisi Niyazi Toker başkanlığında, Teknik Ziraat Müdürü, Veteriner Müdürü, Küçük Ehil Hayvanlar Üretme İstasyonu Müdürü, Veteriner Bölge Laboratuar Müdürü ve bazı yetiştiricilerden oluşmaktadır. Bu heyet Ziraat Müdürlüğünde bir toplantı yapmıştır. Buna göre ayda bir kere toplanılması, Valiliğin tavukçuluğun üretimi, ıslah ve sağlığı mevzularını planlaması ve tavuk yetiştiricilerinin ilgili kurumlarla işbirliği yapılması kararları alınmıştır.324

Hayvancılık konusunda yapılan bir diğer çalışma da Mayıs 1958 tarihinde Teknik Ziraat Müdürlüğü tarafından açılan Arıcılık Kursudur. Arıcılığı meslek olarak yapmak isteyenler için kursta teorik ve pratik olarak dört gün boyunca eğitim verilmiştir.325