KATSAYILAR Model Standardize Olmamös
3.7. O grenciler, C agdas I nsan Olma O zeliklerine Ne Derece Sahiptir?
(Yedinci Alt Problem)
Aras tşrmada, ” O grenciler, cagdas insan olma o zeliklerine ne derece sahiptir?„ sorusu yedinci alt problemi olus turmaktadşr. Yedinci alt problemde o grencilerin cagdas insan olma o zelliklerinin bir bo lumuyle ilgili bulgular olus turulurken, Ek 5 ” O grencilerin C agdas Bilgi Edinimi ve Kullanşmşna Yo nelik O lcme Aracş„, Ek 6 ” O grencilerin C agdas Bilgi Edinimi ve Kullanşmşna Yo nelik Tutum Testi„, Ek 9 ” Davranşs Belirleme Testi„ ve Ek 2 ” O grenci Tutum-Davranşs ve Egitim ’ O gretim Yeterliligine Ilis kin O gretmen Go rus Go zlem Anketi„nda yer alan hem kapalş hem de acşk uclu ces itli sorular degerlendirilmis tir.
O grencilerin C agdas Bilgi Edinimi ve Kullanşmşna Yo nelik O lcme Aracşnda sşralama s eklindeki sorulardan birisi de O grencilerin Anlas amadşklarş Kis ilere Kars ş En C ok Go sterdikleri Davranşs lara yo nelik olanşdşr. 2000 o grencinin cevaplarş as agşdaki gibi sşralanmşs tşr.
Tablo 82- O grencilerin Anlasamadöklarö Kisilere Karsö En C ok Gosterdikleri Davranöslar
Davranöslar Frekans (f) Yuzde (%)
Onunla konus mayş denerim. 1030 51,5
Aramşzdaki sorunu co zmek isterim. 263 13,2
Buyuklerden yardşm isterim. 192 9,6
Ondan o zur dilerim. 158 7,9
Onunla hic konus mam. 143 7,2
Onu dinlerim. 94 4,7
Anlas şyormus gibi davranşrşm. 83 4,2
Digerleri 37 1,9
Toplam 2000 100
Tabloda da go ruldugu gibi o grencilerin cogunlugu anlas amadşklarş kis ilerle konus mayş tercih etmektedir (%51,5). Aralarşndaki sorunu co zmek istediklerini belirtenler ise %13,2 oranşna sahiptir. Buyuklerden yardşm isteyenler (%9,6) kars şsşndakinden o zur dileyenlere oranla (%7,9) daha fazladşr. Ancak anlas amadşgş kis iyle hic konus mayacagşnş belirtenlerle o zur dileyenler arasşnda %0,7“lik bir fark vardşr. Anlas amadşgş kis iyle hic konus mayan veya anlas şyormus gibi davrananlarşn oranş %5“in altşndadşr. O grencilerin ” her acşdan anlas amadşgşnşz bir kis iye kars ş nasşl davranşrsşnşz„ sorusunda ” digerleri„ bo lumunde yazdşklarşna go re ” onu do verim (f=8), eger ben sucsuzsam onun o zur dilemesini beklerim (f=7), onunla hic konus mam (f=3)„ gibi cevaplar verdikleri go rulmektedir. Ayrşca ” ondan hicbir zaman o zur dilemem, cok sinirlendigim icin yaptşklarşm degis ir, iyi davranşp onunla her acşdan anlas mak isterim, onunla bilgisayar oynamam, her fşrsatta ona laf atarşm, kaba kuvvet (haklş oldugum zaman ve cok az) uygularşm„ s eklinde farklş cevaplarşn verildigi de go rulmektedir.
O grenciler anlas amadşklarş kis ilere kars ş uzlas macş tavşrlardan daha cok guclu oldugunu ispat etmeye calşs an, iletis im kapşlarşnş kapatan, s iddeti tercih eden bir tutum icerisine girme egilimindedirler. Bunda cevreden kazanşlan olumsuz davranşs larşn etkisi olabilmektedir. Sosyal Bilgiler dersi kapsamşnda o grencilerin uzlas macş, eles tirel dus unen, hos go rulu bireyler olarak yetis tirilmesinde o gretmenlerin etkili o gretim stratejilerini kullanmasş, ailelerle is birligi yapmasş bu s ekildeki istenmedik davranşs larşn ortadan kalkmasşnda etkili olabilir. Bu sonuclar go steriyor ki o grencilerin yarşsş demokratik tutum ve davranşs lara sahiptir. Demokraside en o nemli o zelliklerden birisi bireye ve kis iliklerine saygşdşr (Sis man ve Turan:117,118).
Farklşlşklara ragmen butun insanlarşn degeri es ittir. ” Farklşlşga saygş„ buradan hareketle temellendirilebilmektedir. Insanlar bir cok yo nden farklş olmalarşna ragmen farklşlşklarla birlikte insanlarşn birbirlerini kabul etmek gerekmektedir (Erdogan 2004). Farklş dus uncelere saygş herkesin kabul ettigi dus unceler gibi go rulse de uygulamada farklşlşklar ortaya cşkmaktadşr. C atşsmalar ya da sosyal uyma davranşslarş go rulebilmektedir. Sosyal uyma davranşs ş, itaat, o zdes les me, benimseme sonucu ortaya cşkabilmektedir. O grencilerin anlas amadşklarş kis ilere kars ş en cok go sterdikleri davranşs s ekilleri arasşnda Pearson Ki-Kare degerlerine go re anlamlş fark bulunmus tur. Anlas amadşklarş kis ilerle iletis im kurmak yerine s iddetle kars şlşk veren s iddete egilimli cocuklar genelde ilgisiz kalmşs, surekli itilip kakşlmşs, anlas şlmamşs ve agşr cezalar verilmis bireyler olabilmektedir.
O grencilerin cagdas bilgi edinimi ve kullanşmşna yo nelik o lcme aracşnda sşralama s eklindeki sorulardan birisi de o grencilerin okul dşsşndaki bir haftalşk surecte en cok yaptşklarş etkinliklere yo nelik olanşdşr. 2000 o grencinin cevaplarş as agşdaki gibi sşralanmşs tşr.
Tablo 83- O grencilerin Okul Dösöndaki Bir Haftalök Surecte En C ok Yaptöklarö Etkinlikler
Etkinlikler Frekans (f) Yuzde (%)
Yazma 531 26,6
Bilgisayar kullanşmş 515 25,8
Okuma 308 15,4
Digerleri 201 10,1
Isbirligi yapma 160 8
Muzik ve Resimle ugras ma 155 7,8
Oyun oynama 151 7,6
Bakma, go zlem yapma 62 3,1
Gezinti 60 3
Toplam 2000 100
O grencilerin okul dşsşnda en fazla ” yazma ” (%26,6) ve ” bilgisayar kullanma„ (%25,8) ile ilgilendikleri ortaya cşkmşs tşr. Okuma (%15,4)“nşn ucuncu sşrada yer aldşgş go rulmektedir.
” muzik ve resimle ugras ma„ (%7,8) ile ” oyun oynama„ (%7,6) etkinlikleri hemen hemen aynş oranlarda yapşlmaktadşr. En az paya ise is birligi gerektiren etkinliklerin sahip oldugu go rulmektedir. O grencilerin ” bir haftalşk yas antşnşz icinde okul dşs şndaki zamanşnşzda en cok hangi etkinliklerde bulunuyorsunuz„ sorusunda ” digerleri„ bo lumune yazdşklarş maddelere bakşldşgşnda televizyon seyretme (f=25), spor yapma (f=13), ders calşs ma (f=12), basketbol oynama (f=6), yuzme (f=5) gibi etkinliklerle ugras tşklarş go rulmektedir. O grencilerin uzun sure televizyon izlemeleri yaratşcşlşklarşnş, kitap okuma alşs kanlşklarşnş, sorumluluklarşnş yerine getirmelerini bazş durumlarda olumsuz etkilemektedir. O devlerini televizyonun kars şsşnda yapan o grenciler konsantrasyonlarşnş kuramayabilir. Aynş s ekilde video oyunlarş ile ilgilenen o grencilerin Alantar“şn da aktardşgş gibi aras tşrmalar, video oyunlarş oynamayanlara go re sportif etkinliklere katşlma, televizyon izleme, sinemaya gitme gibi serbest zaman degerlendirme faaliyetlerine daha fazla zaman ayşrdşklarşnş ortaya koymaktadşr. So z konusu bulgular bazş aras tşrmacşlarşn (Creasey ve Myers, 1986: 261; Lin ve Lepper, 1987:89) video oyunu oynama ile diger serbest zaman etkinliklerine katşlma arasşnda olumlu ilis kinin bulundugu go rus uyle aynş dogrultudadşr (Akt.Alantar 1999).
O grencilerin 1 haftalşk zaman diliminde yaptşklarş etkinlikler arasşnda Pearson Ki-Kare degerlerine go re anlamlş fark bulunmus tur. Alexander“in (1997) Ingiltere“de yaptşgş aras tşrma sonunda da benzer s ekilde o grencilerin zamanlarşnşn %33“unu yazma, %28“i aletlerle calşs ma
%24“u okuma, %20“si dinlenme ya da bakşma %14“u dolas ma ve gezintiye ayşrdşgş saptanmşs tşr. Galton ve digerleri (1998) kucuk ko y okullarşndaki calşs malarşnda, o grencilerin zamanlarşnşn %33“unu dinleyerek, %28“ini yazarak, %17“sini go zlem yaparak, %10“unu cizim yaparak, %7“sini okuyarak, %5“ini konus arak harcadşklarş, yapşlan ana aktivitelerin dinlenme, go zleme ve yazma oldugu sonucuna ulas mşs lardşr (Pollard ve Triggs 2000: 52). Yazma ve
okuma ile ilgili etkinliklerin ilk sşrada oldugu go rulmektedir. Ancak bu aras tşrmada ikinci sşrada bilgisayar kullanşmş yer almaktadşr. Bilgisayar kullanşmşnşn okuma ile ilgili calşs malarşn yerini aldşgş hipotezi kabul edilebilir. Ancak Sosyal Bilgiler programşndaki hedeflenen kazanşmlar icin okuma alşs kanlşklarşnşn gelis tirilmesi ile bilgisayar destekli o gretim yapşlabilir.
O grencilerin cagdas bilgi edinimi ve kullanşmşna yo nelik o lcme aracşnda sşralama s eklindeki sorulardan birisi de o grencilerin okul dşsşndaki bir haftalşk surecte en az yaptşklarş etkinliklere yo nelik olanşdşr. 2000 o grencinin cevaplarş as agşdaki gibi sşralanmşs tşr.
Tablo 84- O grencilerin Okul Dösöndaki Bir Haftalök Surecte En Az Yaptöklarö Etkinlikler
Etkinlikler Frekans (f) Yuzde (%)
Oyun oynama 479 24
Gezinti 319 16
Muzik ve Resimle ugras ma 287 14,4
Okuma 237 11,9
Bakma, go zlem yapma 185 9,3
Yazma 183 9,2
Bilgisayar kullanşmş 135 6,8
Isbirligi yapma 87 4,4
Digerleri 86 4,3
2000 100
O grencilerin %24“u ” oyun oynama„ etkinligini en az yaptşklarş, okul dşsş etkinlik olarak belirtmis lerdir. Ikinci sşrada ” gezinti„ (%16), ucuncu sşrada ise ” muzik ve resimle ugras ma„
etkinlikleri yer almaktadşr. ” Isbirligi yapmayş„ gerektiren etkinliklerle ugras anlar ise %4-5 arasşnda oldugu go rulmektedir. Bu sonuclara go re o grencilerin yaklas şk do rtte biri oyun oynamak icin oldukca az zaman ayşrmaktadşr. Kitap okumak icin zaman ayşranlarşn oranş dus uktur. O grencilerin istedikleri aktiviteler ve kendilerine uygun etkinliklerle derse, o grenim hayatşna katşlşmlarş o grenmede kalşcşlşgş artşracaktşr. O grencilerin bir haftalşk zaman diliminde yaptşklarş etkinlikler arasşnda Pearson Ki-Kare degerlerine go re anlamlş fark bulunmus tur.
O grencilerin cagdas bilgi edinimi ve kullanşmşna yo nelik o lcme aracşnda sşralama s eklindeki sorulardan birisi de o grencilerin okuduklarşnş anlamalarşyla ilgili dus uncelerine yo nelik olanşdşr. Iki bin o grencinin cevaplarş as agşdaki gibi sşralanmşs tşr.
Tablo 85- O grencilerin Okuduklarönö Anlamalaröyla I lgili Dusunceleri
SORU Frekans (f) Yuzde (%) Toplam Yuzde
C ok Iyi 32 1,6 1,6
Iyi 169 8,5 10
Orta 891 44,6 54,6
Zayşf 908 45,4 100
Toplam 2000 100
O grencilerin cogunlugu okuduklarşnş %44,6 (iyi) ve %45,4 (cok iyi) anladşklarşnş belirtmektedir. Bu konuda ” zayşf„ olduklarşnş dus unenler ise (%1,6) azşnlşktadşr. Toplam degerlere bakşldşgşnda o grencilerin %54,6“sşnşn ” orta„ ve ustu olduklarşnş dus unmektedir.
O grencilerin, objektif olup olmadşklarş noktasşnda diger arkadas larş ile anlama duzeyleri ve okuduklarş metnin icerigi ile ilgili tartşs ma ve degerlendirme yapmalarşnşn saglşklş sonuclara ulas mada yardşmcş olabilecegi dus unulebilir. Pollard ve Triggs“in calşs masşnda, cocuklarşn okuduklarş ile ilgili yeterince tartşs ma yapmadşklarş saptanmşs tşr. O grencilerin cagdas bilgi edinimi ve kullanşmşna yo nelik o lcme aracşnda sşralama s eklindeki sorulardan birisi de o grencilerin cok iyi olduklarşnş ifade ettikleri konulara yo nelik olanşdşr. 2000 o grencinin cevaplarş as agşdaki gibi sşralanmşs tşr.
Tablo 86-O grencilerin C ok I yi Olduklarönö I fade Ettikleri Konularla I lgili Tablo
SORU Frekans (f) Yuzde (%) Toplam Yuzde
Aras tşrma 304 15,2 15,2
Okuma ’Yazma 418 20,9 36,1
Sosyal Faaliyetler Spor 804 40,2 76,3
El becerileri 474 23,7 100
TOPLAM 2000 100
O grencilerin %40,2“si ” sosyal faaliyetler ve spor„ konularşnda iyi olduklarşnş dus unmektedir. Bu cogunlugu %23,7 ile ” el becerileri„ %20,9 ile ” okuma-yazma etkinlikleri„
%15,2 ile aras tşrma yapma izlemektedir. Toplam degerlere bakşldşgşnda %76,3“luk oranla el becerileri dşs şndaki diger konularda iyi olundugunu ortaya cşkmşs tşr. O gretmen ve o grencilerin gereksinimleri kars şlanarak aras tşrmacş kis iligi olan o grenciler yetis tirmek esas alşnmalşdşr (C eliko z 2000:54,55). Bu baglamda o grenciler, o rnegin aras tşrma yapmaya, tarihsel sorunlar konusunda kendi bilgilerini sşnamaya ve bazş cevaplarş bulmak icin ugras maya o zendirilebilirler (Grech 2003: 84). O grenciler, yetenekleri ve ilgileri dogrultusunda o gretmenleri ve aileleri tarafşndan gudulenmeleri ile okuma-yazma etkinlikleri ve aras tşrma yapma yo nunde de kendilerini gelis tirebilir.
O grencilerin cagdas bilgi edinimi ve kullanşmşna yo nelik o lcme aracşnda o grencilerin tarihsel analiz yetenekleriyle ilgili soruda tek dogru cevap maddesi bulunmaktadşr. 2000 o grencinin cevaplarş as agşdaki gibi sşralanmşstşr.
Tablo 87- O grencilerin Tarihsel Analiz Yetenekleriyle I lgili Dagölöm Tablosu
SORU Frekans
(f)
Yuzde (%) Toplam Yuzde
Isgalci ordularşn korkup kacmasş 317 15,9 15,9
Turklerin tekliflerini kabul etmesi 185 9,3 25,1
Iyi yo netilen Turk Ordusunun kazandşgş zafer 1123 56,2 81,3
Bursa ve Izmir“in kurtarşlmasş 375 18,8 100
TOPLAM 2000 100
Tabloda go ruldugu gibi cogunluk (%56,2) dogru cevap olan ” iyi yo netilen Turk ordusunun kazandşgş zafer„ maddesini is aretlemis lerdir. Sşnşf duzeylerine go re genelde anlamlş bir farklşlşgşn olup olmadşgş tek degis kenli varyans analizi kullanşlarak incelenmis tir. Buna go re anlamlş bir farklşlşgşn oldugu ortaya cşkmşs tşr. Farklşlşgşn kaynagşna bakşldşgşnda 6. sşnşf ve digerleri arasşnda oldugu bulunmus tur. Amerika“daki devlet okullarşnda okutulan tarih derslerinin kalitesi ve miktarş ile ilgili aras tşrmalar, cocuklarşn tarihi anlama yetenegine sahip olduklarşnş go stermektedir (Hoge 1994).
Butun bunlarşn yanş sşra o grencilerin konularş aras tşrma s ekilleri de farklşlşk go stermektedir. O grencilerin, Sosyal Bilgiler dersinde yas adşklarş s ehri kuran ya da mahallelerine ismi verilen bir s ahsiyeti aras tşrma s ekilleri Tablo 88“de verilmis tir.
Tablo 88- O grencilerin Sosyal Bilgiler Dersinde Yasadöklarö S ehri Kuran ya da Mahallelerine I smi Verilen Bir S ahsiyeti Arastörma sekilleri
SORU Frekans (f) Yuzde(%) Toplam Yuzde
Anne-babama ya da bir bas kasşna sorarşm 600 30 30,0
Yas lş kis ilere sorarşm 103 5,2 35,2
Ilgili bir ansiklopediye veya internete bakarşm 1103 55,2 90,3
Herhangi bir kitaba bakarşm 194 9,7 100
TOPLAM 2000 100
O grencilerin cogu (%55,2)“i bu soruyla ilgili olarak ” bir ansiklopediye veya internete bakacagşnş„(f:1103) (%55,2) belirtmis lerdir. Bunun yanş sşra ” anneme, babama ya da bir bas kasşna soracagşnş„ belirten o grencilerin (f:600), (%30,0) oldugu go rulmektedir. Toplam yuzdelere bakşldşgşnda o grencilerin %90,3“unun ” yakşnlarşna, buyuklerine, internete ve ansiklopediye„ bas vurdugu go rulmektedir. O grenciler aras tşrma yaparken yazşlş kaynaklardan, internetten ve yakşnşndaki kis ilerden yaralanmaktadşr. Bilgiye hşzlş bir s ekilde ulas manşn en kşsa yolu olan internet surekli egitim ve o grenme acşsşndan yaralanşlan bir arac konumuna gelmis tir.
O grencilerin cagdas bilgi edinimi ve kullanşmşna yo nelik o lcme aracşnda o grencilerin okumaya kars ş tutumlarşna bakşldşgşnda 2000 o grencinin cevaplarş as agşdaki gibi sşralanmşs tşr.
Tablo 89-O grencilerin Okumaya Karsö Tutumlaröna Yonelik Tablo
SORU Frekans
(f)
Yuzde(%) Toplam Yuzde
Sadece ilgimi ceken kitaplarş okurum 820 41 41
Her turlu yazşlş kaynagş okumaktan hos lanşrşm 840 42 83
Okumaya bas ladşgşm kitaplarş bitiremem 183 9,2 92,2
Okumaktan hos lanmam 157 7,9 100
TOPLAM 2000 100
O grencilerin buyuk bo lumu (%42) ” her turlu yazşlş kaynagş okumaktan hos landşklarşnş„
belirtmektedirler. Ancak aynş oranda (%41,1) sadece ilgisini ceken kitaplarş okuyanlarşn oldugu da go rulmektedir. Okumayla ilgili ” okumaya bas ladşgşm kitaplarş bitiremem„ (%9,2),
” okumaktan hos lanmam„ (%7,9) s eklinde tutumlarş olanlarşn sayşsşnşn oldukca az oldugu go rulmektedir. Sşnşf programlarşnda duzenli, gunluk sessiz okuma saatleri vardşr. O grencilerin acşklamalarş onlarşn kitaplarş okuduktan sonra bunlarş tartşs mak icin vakit harcamadşklarş sonucunu veriyor. 5. ve 6. yşldaki gurubu 2/3 ∞u bunu ya ” hic„ ya da ” cok az„ yaptşklarşnş so yledi. Bazşlarş acşk bir s ekilde onlara zevk veren ve okuma tecrubelerini arttşracak kitap bulamadşklarşnş so ylediler. Genel olarak cocuklarşn acşklamalarş okumada temel becerilerin o tesinde fazla ilerleme kaydedilmedigini kanştlşyor.„ (Pollard, Triggs 2000:65)
O grencilerin davranşslarşnş belirlemeye yo nelik o lcme aracşnda o zellikler arasşndaki ilis kileri ortaya koymak amacşyla spearman korelasyon analizleri yapşlmşs tşr (Tablo 90).
Tablo 90 -Davranös Belirleme Testi Korelasyon Analizleri (Spearman)
C evre Bilinci Uzlas macş Olma Planlama Hukuk Kurallarşndan Haberdar Olma
Yardşmseverlik .34** .28** .18** .29**
C evre Bilinci 1 - .43** .31** .27**
Uzlas macş Olma 2 - - .28** .27**
Planlama - - - .29**
C evre Bilinci 2 - - - .33**
Uzalas macş Olma 2 - - - .39**
* 0.05 duzeyi, **0.01 duzeyi
Davranşs belirlemeye yo nelik o rnek olay tabanlş o lcme aracşnda ” cevre bilinci„ maddesi ile ilgili korelasyon analizine go re, iki madde arasşnda 0.01 duzeyinde pozitif korelasyon vardşr.
Spearman Sşra Korelasyon Katsayşsş..34**“dir. C evre konusunda duyarlş olan o grencilerin yardşmsever olmalarş arasşnda ilis ki oldugu saptanmşs tşr. Bu baglamda o grencilerin empati kurma becerisinin gelis mesi so z konusudur. C evre duyarlşlşgş olan o grencilerin iletis im konusunda da aynş duyarlşlşgş go sterdigi dus unulebilir. ” Uzlas macş olma„ maddesi ile ilgili
korelasyon analizine go re, bu madde ile yardşmseverlik ve cevre bilinci arasşnda 0.01 duzeyinde pozitif korelasyonlar vardşr. Spearman Sşra Korelasyon Katsayşlarş .28** ile .43**“dur.
O grencilerin barşscşl uzlas macş olmalarşyla yardşmsever ve cevreye duyarlş olmalarş arasşnda ilis ki vardşr.” Planlama„ maddesi ile ilgili korelasyon analizine go re, bu madde ile uc madde arasşnda pozitif korelasyonlar vardşr. 0,01 duzeyinde anlamlşlşk o nemlidir. Spearman Sşra Korelasyon Katsayşlarş, .18** ile .31** arasşnda degis im go stermektedir. O grencilerin sorumluluk sahibi olmalarşyla yardşmsever, cevreye duyarlş, barşs cşl ve uzlas şmcş olmalarş arasşnda ilis ki vardşr. ” Hukuk kurallarşndan haberdar olma„ maddesi ile ilgili korelasyon analizine go re, bu madde ile altş madde arasşnda 0.01 duzeyinde pozitif korelasyonlar vardşr.
Spearman Katsayşlarş .27** ile 39** arasşnda degis mektedir. O grencilerin hukuk kurallarşndan haberdar olmalarşyla yardşmsever, sorumlu, barşs yanlşsş, cevreci olmalarş arasşnda ilis ki oldugu saptanmşs tşr. Haklarşnş bilen, sorumluluklarşnş yerine getiren, uzlas macş ve cevre konusunda duyarlş olan o grencilerin yetis tirilmesini de amaclayan Sosyal Bilgiler dersinde bu kazanşmlarla ilgili etkinliklere agşrlşk verilmesi gerekmektedir. Demokrasi egitimi ile ilgili kavramlarşn o gretiminde gudulenme saglandşgşnda o grenciler bu becerilere daha yatkşn olacaklardşr.
O grencilerin yaratşcş olma durumlarş ile ilgili olarak Tablo 91“de yer alan regresyon analizi yapşlmşs tşr.
Tablo 91- C agdas Bilgi Edinimi ve Kullanömönö Belirlemeye Yonelik O lcme Aracöndaki S35 Maddesine Yonelik Regresyon Analizi