Gerze Yönlendirme ve İşaretleme Dizge Tasarımları

Bu bölümde; ele aldığımız konu çerçevesinde Gerze’nin yönlendirme ve işaretleme dizge tasarımları grafik tasarım unsurlarını göz önünde bulundururarak, uzman görüşü formu sonuçlarının ışığında değerlendirilmiştir.

Görsel-95: Sinop/Gerze şehir içi yönlendirme tasarımı

Kaynak: Çolak Topaklı, 2019.

Görsel 95’de görüldüğü üzere; sokak yönlendirme tabelasının, gerek kullanıldığı duvarın üzerindeki delikler gerekse göz hizasının altında bulunuşu fark edilirliğini olumsuz yönde etkilemiştir. Yönlendirme tabelasının eski ve yıpranmış olması bunun beraberinde kullanılan yazı fontunun da Regular oluşu okunurluğuna negatif yönde etkilendiği söylenebilir.

Görsel-96: Gerze şehir içi yönlendirme tasarımı

Kaynak: Çolak Topaklı, 2019.

Yönlendirme tabelasındaki yönlendirme algısını veren ok işaretinin silik ve yıpranmış olması bilgilenme sürecini olumsuz etkilemektedir.

Görsel-97: Gerze şehir içi yönlendirme tasarımı

Kaynak: Çolak Topaklı, 2019.

Yönlendirme tabelaları kullanıldığı fiziksel çevreden ayrı düşünülemez. Tasarımın yapım aşamasında nereye nasıl konumlandırılacağı önemli bir rol oynamaktadır. Yönlendirme tabelasının sosyal çevre sürekli etkileşimli olduğu düşünüldüğünde fark edilirliği çok büyük önem arz etmektedir. Görsel 97’de gördüğümüz tabelanın ağacın üzerine yerleştirilmesi fark edilirliğini olumsuz etkilemiştir.

Görsel-98: Gerze şehir içi yönlendirme tasarımı

Kaynak: Çolak Topaklı, 2019.

Sokak tabelasının çöp kutusunun arkasında kalması, yönlendirmenin yanısıra bilgilenmemizi de sağlayan sokak isminin bir kısmının boyanmış olması gibi sebepler tabelayı işlevinden uzaklaştırmıştır(Görsel-98).

Görsel-99: Gerze şehir içi yönlendirme tasarımı

Kaynak: Çolak Topaklı, 2019.

Dış mekânda kullanılan tasarımlarda göz önünde bulundurulması gereken en önemli kriterlerden biride malzeme kullanımıdır. Kullanılan malzeme, materyal dış mekân koşullarına uyum sağlamalı, çevre koşullarının etkisiyle değişime uğramamalıdır. Görsel 99’da görüldüğü üzere sokak tabelası güneş, yağmur, nem vb. çevre fiziksel koşullarından etkilenerek sokak ismi tamamen silinmiş tabela işlevini yitirdiği görülmektedir.

Görsel-100: Gerze şehir içi yönlendirme tasarımı

Kaynak: Çolak Topaklı, 2019.

Yönlendirmeler ne kadar iyi tasarlanmış olursa olsun etkileşime gireceği nokta iyi belirlenmemişse hedefine ulaşamaz. Bunun yanı sıra yönlendirme tasarımlarının önemi etkileşime girecek çevre tarafından da bilinmesi önemli bir rol oynadığı düşünülmektedir. Görsel 100’e bakıldığında yönlendirme konum itibariyle özel kişiye ait duvar üzerine montelenmiştir. Yönlendirmenin önemi bakımından şahısın bilgilendirilmemiş olması üzerine, tabelanın duvarla birlikte boyanması yönlendirmenin ve bilgilendirmenin tamamen ortadan kaldırılmasına sebep olduğu düşünülmektedir.

Görsel-101: Gerze şehir içi cadde yönlendirme tasarımı

Kaynak: Çolak Topaklı, 2019.

Sokak tabelaları adres bulmada önemli araçlardan biridir. Görsel 101’de gördüğümüz tabela gelişigüzel bir şekilde elektrik direğine sıkıştırılmış ve yıpranmış durumdadır.

Görsel-102: Gerze şehir içi yönlendirme tasarımı ve çevresel grafik tasarımlar

Kaynak: Çolak Topaklı, 2019.

Görsel-103: Gerze şehir içi yönlendirme tasarımı ve çevresel grafik tasarımlar

Tabelaların fark edilirlik, okunurluk gibi kriterlerini etkileyen bir diğer faktör ise diğer yönlendirmelerle birlikte kullanımıdır. Burada tasarımcıların bütün bunları önceden tespit edip yönlendirmeler arasında karmaşa yaratmayıp, bütünlük içerisinde bilgilendirme ve yönlendirme hedeflerine ulaşmasını sağlamaktır. Görsel 102 ve 103’de de görüldüğü üzere yönlendirmelerin birlikte kullanımı çevre ile etkileşimi en aza indirmiş, algılanırlık seviyesini düşürmüş tüm bunların yanı sıra görüntü kirliliğine de neden olmuştur.

Görsel-104: Gerze şehir içi yönlendirme tasarımı ve çevresel grafik tasarımlar

Görsel-105: Gerze şehir içi yönlendirme tasarımı ve çevresel grafik tasarımlar

Kaynak: Çolak Topaklı, 2019.

Görsel 104 ve görsel 105’de aynı amaca hizmet eden Sinop ve Samsun il yönlendirme tabelası; tipografi, renk, tasarım bütünlüğü kriterleri bakımından tamamen farklılık göstermektedir. Samsun tabelasının ise bir diğer yönlendirmeyle birlikte kullanımı karmaşaya sebep olmuştur.

Görsel-106: Gerze şehir içi yönlendirme tasarımı

Kaynak: Çolak Topaklı, 2019.

Görsel-107: Gerze şehir içi yönlendirme tasarımı

Yönlendirme, kullanıldığı yer bakımından; araçların yönlendirilmesinden tamamen uzaklaşmış, yayaların dahi fark etmekte güçlük çekeceği, yönlendirmenin hiçbir hedefine ulaşamayacağı bir nesne halini almıştır.

Görsel-108: Gerze şehir içi cadde yönlendirme tasarımı ve diğer çevresel grafik tasarımlar

Kaynak: Çolak Topaklı, 2019.

Görsel 108’e baktığımızda özel ve tüzel kişilere ait birbirinden farklı yönlendirme tabelalarını bir arada görmekteyiz. Tabelaların gelişigüzel yerleştirilmesi, tasarım öğelerinden yoksun, farklı renk ve şekillerde oluşu gibi sebepler yönlendirmelerin amacından uzaklaşıp, görüntü kirliğine sebep olduğu, kent kimliğini ise olumsuz yönde etkilediği düşünülmektedir.

Görsel-109: Gerze şehir içi park işaretleme tasarımı

Kaynak: Çolak Topaklı, 2019.

Tez konusunun çıkış noktası olan Cittaslow hareketi ele aldığımız Gerze şehrinin kent kimliği bağlamında çevre grafiklerinde bazı değişikliklere sebep olmuştur. Bu değişikliğin ilk adımı, park tabelalarının Cittaslow felsefesi ışığında, yerel kimliği çevre grafiğine yansıtmada araç olarak görülüp ahşap materyal ile tasarımlar yapılmasıdır.

Görsel-110: Gerze şehir içi park işaretleme tasarımı

Görsel-111: Gerze şehir içi işaretleme tabelası (öncesi/sonrası)

Kaynak: Çolak Topaklı, 2019.

Araştırma sonucunda kentte bulunan yönlendirmelerin mekan kavramından tamamen kopuk olduğu ,görsel estetik algısını bozup aynı zamanda görsel kirliliğede sebep olduğu düşülmektedir. Sokak ve caddelerde kullanılan tabelalarda tipografi, renk ve şekil birliğine rastlanamamıştır. Yönlendirmelerin birçoğu fiziksel çevre koşullarından etkilenmiştir. Yönlendirmeler yerleştirilirken hiçbir usule dikkat edilmemiş gelişi güzel yerleştirilmiştir. Cittaslow felsefesi ışığında çevre kimliğinde bazı değişikliğe gidilmiş olsada bunlar yeterli ve etkili düzeyde olmamakla birlikte eski tasarımlarla birlikte kullanılması görsel kirliliği artırmıştır.

Tüm bunlardan hareketle; gerek uzman görüşü sonuçlarının gerekse incelenen cittaslow kentlerinin tasarım sorunları göz önünde bulundurularak cittaslow Gerze’ye yeni yönlendirme ve işaretleme dizge tasarım önerisi getirilmiştir.