3.1 Araştırmanın Tipi
Bu araştırma; Doğu Akdeniz Üniversitesi (DAÜ) Sağlık Hizmetleri Yüksekokulu Hemşirelik bölümünde (SHYO) öğrenim gören 3. ve 4. sınıf öğrencilerinin hemşirelik mesleğini seçme nedenleri ve öğrenim doyumları arasındaki ilişkiyi incelemek amacıyla tanımlayıcı, ilişki arayıcı araştırma tipine uygun olarak planlanmıştır.
3.2 Araştırmanın Yeri ve Zamanı
Araştırma, 2016-2017 Eğitim-Öğretim yılı güz döneminde DAÜ Sağlık Hizmetleri Yüksekokulu Hemşirelik bölümünde öğrenim gören 3. ve 4. sınıf öğrencileri ile 7 Aralık ve 13 Aralık 2016 tarihlerinde yapılmıştır.
3.3 Araştırmanın Evreni ve Örneklemi
Araştırmanın evrenini 2016-2017 Eğitim-Öğretim yılı güz döneminde öğrenim gören DAÜ Sağlık Hizmetleri Yüksekokulu Hemşirelik Bölümü üçüncü ve dördüncü sınıf öğrencileri oluşturmaktadır. Birinci ve ikinci sınıf öğrencilerinin tam olarak meslek derslerini almadıkları için doyum düzeylerinin belirlenememesi nedeniyle hemşirelik bölümünde öğrenim gören 79‟u üçüncü sınıf ve 68‟i ise dördüncü sınıf öğrencisi olmak üzere toplam 147 öğrenci araştırmanın evrenini oluşturmuştur. Araştırmada örneklem seçimine gidilmeyip, evren üzerinden çalışılarak, araştırmaya gönüllü olarak katılmayı kabul eden ve veri toplama süreci içerisinde temel meslek dersine katılan 132 öğrenci araştırmaya dahil edilmiştir.
34
Üçüncü sınıf öğrencilerinden 5 öğrenci, dördüncü sınıf öğrencilerinden ise 4 öğrenci verilerin toplandığı gün sınıfta olmamaları nedeniyle araştırmaya katılamamıştır. Yine 2 öğrenci araştırmaya katılmayı kabul etmemiştir ve 4 öğrencinin ise veri toplama formunun boş olması nedeniyle araştırmaya dahil edilememiştir.
Araştırma Değişkenleri
Bağımlı Değişken: HMSÖ ve ÖDÖ-KF puan ortalamaları.
Bağımsız Değişken: Öğrencilere ait tanıtıcı özellikler ( yaş, cinsiyet, medeni durum,
mesleği sevme durumu, mesleği tercih etme nedeni, anne- baba eğitim durumu vb.) ise araştırmanın bağımsız değişkenlerini oluşturmaktadır.
3.4 Veri Toplama Araçları
Araştırmada veriler “Öğrencilere Ait Tanıtıcı Özellikler Soru Formu”, “Hemşirelikte Meslek Seçim Ölçeği” ve “Öğrenci Doyum Ölçeği Kısa-Formu” kullanılarak toplanmıştır.
3.4.1 Öğrencilere Ait Tanıtıcı Özellikler Soru Formu
“Öğrencilerin Tanıtıcı Özeliklerine İlişkin Soru Formu”; araştırmacı tarafından ilgili literatürden yararlanılarak hazırlanmış 22 sorudan oluşan bir formdur (Özdelikara ve ark., 2016; Andsoy ve ark., 2012; Egelioğlu ve ark., 2011). Bu form öğrencilerin, yaş, cinsiyet, medeni durum, aile tipi, gelir durumu, anne eğitim durumu, baba eğitim durumu ve öğrencilerin akademik ortalamalarını vb. inceleyen sorulardan oluşmaktadır. Öğrencilere ait tanıtıcı özellikler soru formunda açık uçlu (1, 5, 15) ve kapalı uçlu (2, 3, 4, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 12, 13, 14, 16, 17, 18, 19, 20, 21, 22) sorular yer almaktadır.
3.4.2 Hemşirelikte Meslek Seçim Ölçeği
“Hemşirelikte Meslek Seçim Ölçeğ”i; Zysberg ve Berry (2005) tarafından hemşirelik öğrencilerinin meslek seçim nedenlerini belirlemek amacı ile
35
geliştirilmiştir. Ölçeğin Türkçe geçerlilik ve güvenirlilik çalışması Önler ve Saraçoğlu (2010) tarafından gerçekleştirilmiştir. Ölçek likert tipte olup, 17 sorudan oluşmaktadır. Ölçeğin Mesleki Uygunluk (1, 2, 3, 4, 5, 7, 9, 14, 15, 16, 17) ve Yaşamsal nedenler (6, 8, 10, 11, 12, 13)olmak üzere iki alt boyutu bulunmaktadır. Toplam ölçek ve alt ölçek puanları katılımcıların ölçeğe verdikleri puanların toplamının ölçekteki soru sayısına bölünmesi ile elde edilmektedir. Likert tipinde yanıtlanan ölçek 0 ile 100 puan arasında derecelendirilmiştir. Tüm ölçek için Cronbach Alfa değeri 0.79 „dur (91). Yapılan çalışmada ise ölçeğin Cronbach Alfa değeri 0.78 olarak bulunmuştur..
3.4.3 Öğrenci Doyum Ölçeği Kısa-Formu
Öğrenci Doyum Ölçeği – Kısa formu Baykal ve arkadaşları (2011) tarafından, “Öğrenci Memnuniyet Ölçeğin”in kısaltılıp revize edilmiş halidir (71). Ölçek 5‟li likert tipte olup 53 maddeden oluşmaktadır. Ölçekte bulunan 53 maddenin değerlendirilmesinde ; „‟ 5 – Kesinlikle katılıyorum, 4- Katılıyorum, 3-Karasızım, 2-Katılmıyorum, 1-Kesinlikle katılmıyorum „‟ olmak üzere 5 likert tipi kullanılmaktadır. Ölçek öğretim elemanları, okul yönetimi, kararlara katılım, bilimsel, sosyal ve teknik olanaklar, eğitim-öğretim niteliği olmak üzere 5 alt boyuttan oluşmaktadır. Ölçekten alınan puanlar değerlendirilirken her bir alt boyuttan alınan toplam puan, alt boyuttaki madde sayısına bölünerek aritmetik ortalaması alınmaktadır. Buna göre her bir alt boyutta alt boyut puan ortalaması ve ölçek toplam puanı 1 ve 5 arasında değişmektedir. Ölçek bütününde ve alt boyutlarda ortalama puan 1‟e yaklaştıkça doyumun azaldığı ve 5‟e yaklaştıkça yüksek olduğu şeklinde değerlendirilmektedir. Tüm ölçek için Cronbach Alfa değeri 0.97 „dir (71). Yapılan çalışmada tüm ölçeğin Cronbach Alpha değeri 0.97 olarak bulunmuştur.
36
3.5 Veri Toplama Süreci
Araştırma verileri, belirlenen örneklemin tamamına ulaşabilmek için, hemşirelik bölümü 3. ve 4. sınıf öğrencilerin en çok katılımlarının olduğu temel meslek derslerinde toplanmıştır. Araştırmacı verilerin toplanmasından önce 3. ve 4. sınıf öğrencilerinin temel meslek derslerini belirleyerek, ilgili dersin öğretim elemanından derse başlamadan önce veri toplamak için izin almıştır. Veriler 7 Aralık tarihinde 3. sınıf ve 13 Aralık tarihinde ise 4. sınıf öğrencilerinden sınıf ortamında toplanmıştır. Anket formları dağıtılmadan önce araştırmanın amacı, anketin uygulanma süresi ve anket formu hakkında öğrencilere bilgi verilmiş ve araştırmaya katılmayı kabul eden öğrencilere “Gönüllü Bilgilendirilmiş Olur Formu” dağıtılarak, öğrencilerden yazılı onam alınmıştır. Araştırmaya katılmayı kabul eden öğrencilere veri toplama formları dağıtılmıştır ve 20 dakika sonrasında veri toplama formları toplanmıştır.
3.6 Verilerin İstatistiksel Analizi
Çalışma sonucunda elde edilen verilerin girilmesi ve değerlendirilmesi istatistik uzmanı danışmanlığında SPSS (20.0) programı ile yapılmıştır. Araştırmadan elde edilen verilerin normal dağılım özelliği sergileyip sergilemediğini test etmek için yapılan normalite testi (One-Sample Kolomogorov-Smirnov Testi) sonucunda verilerin dağılımının normal dağılım özelliği sergilemediği görülmüştür. Bu sonuca göre verilen analizinde non-parametrik teknikler kullanılmıştır. İkili grupların karşılaştırılmasında “Man Whitney U Tekniği” tekniği, üçten fazla grupların karşılaştırılmasında ise “Kruskal-Wallis H Testi” tekniği kullanılmıştır.
“Kruskal Wallis H Testi” sonuçları anlamlı çıktığında ise hangi gruplar arasında
anlamlı farklılıklar vardır sorusunun test etmek içinde “Mann Whitney U Testi” tekniği kullanılmıştır. Bunun yanında Hemşirelikte Meslek Seçim Ölçeği genel ve
37
alt boyut puanları ile Öğrenci Doyum Ölçeği genel puan ortalamalarının karşılaştırılmasında “Sperman‟s rho Korelasyon Katsayısı Tekniği” kullanılmıştır. Aynı şekilde Öğrenci Doyum Ölçeği ve alt boyutları genel puan ortalamaları ile Hemşirelikte Meslek Seçim Ölçeği puan ortalamalarının karşılaştırılmasında da “Sperman‟s rho Korelasyon Katsayısı Tekniği” kullanılmıştır.
3.7 Araştırmanın Sınırlılıkları
Bu araştırma Doğu Akdeniz Üniversitesi Sağlık Hizmetleri yüksekokulu Hemşirelik Bölümü 3. ve 4. sınıf öğrencileri ile sınırlandırılmıştır. Bu nedenle sonuçlar yalnızca 3. ve 4. sınıf öğrencilerine genellenebilir.
3.8 Araştırmanın Etik Boyutu
Araştırmanın yapılabilmesi için, Doğu Akdeniz Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Hemşirelik Bölüm Başkanlığı‟ndan “Kurum İzni” (Ek 2), Doğu Akdeniz Üniversitesi Bilimsel Araştırma ve Yayın Etiği Kurulu‟ndan “Etik Kurul İzni” (Ek 1) ve araştırmaya katılacak olan öğrencilerden gönüllülük esas alınarak “Gönüllü Bilgilendirilmiş Olur formu” (Ek 3) ile yazılı onamları alınmıştır. Araştırma verilerinin toplanmasında kullanılacak olan “Öğrenci Doyum Ölçeği-Kısa Formu‟nun (Ek 7) ve öğrencilerin meslek seçim nedenlerini belirlemek amacı ile kullanılacak olan “Hemşirelikte Meslek Seçim Ölçeği” (Ek 8) için e-mail yolu ile izin alınmıştır.
38